روز ادراری چیست؟

روز ادراری (خیس کردن در طی روز) بدون شب ادراری (خیس کردن در رختخواب) به ندرت اتفاق می افتد. اغلب دختران این مشکل را دارند؛ یعنی، دختران چهل درصد بیشتر نسبت به پسران احتمال خیس کردن خود در طی روز را دارند (باتلر و گلدینگ ، ۱۹۸۶). بعضی اوقات دختران در موقع خندیدن، بدون اختیار خود را خیس می کنند (برگ، ۱۹۷۹؛ کوپر، ۱۹۷۳).
برای کنترل ادرار ناشی از خنده به سطح معینی از رشد نیاز است که می تواند شامل موارد زیر باشد:

 

تعدادی از عوامل مختلف در توانایی عدم کنترل ادرار وجود دارند، مثل: شرایطی که باعث افزایش تحریکات حسی می شوند، از جمله التهاب شدید و یا عفونت مجاری ادرار که خود موجب افزایش دفعات دفع ادرار می شود، وقایع استرس آوری که موجب عدم کنترل و بازداری در دفع ادرار می شود، خواب عمیق یا وقایعی که ذهن کودک را مشغول می کند (اشمیت، ۱۹۸۲؛ یتز، ۱۹۷۳). همچنین بازی با نگرانی می تواند حساسیت مثانه را پایین بیاورد.
 
اکثر کودکانی که از خیس کردن در طی روز رنج می برند، دارای ادرار کردن اولیه هم هستند؛ یعنی، اینکه در روز هیچ وقت خشک نبوده اند، وقتی که کودک به دفعات و با اضطراب زیاد ادرار می کند و اغلب به موقع به توالت نمی رسد، نوعی رابطه بین اضطراب و عمل دفع ادرار دیده می شود (برگ و همکاران، ۱۹۷۷). در بعضی از کودکان این عارضه ناشی از کمی گنجایش مثانه یا تخلیه ناکامل آن به هنگام دفع ادرار است (برگ، ۱۹۷۹؛ یونگ، ۱۹۷۳). دختران بیش از پسران در معرض این مشکل قرار دارند (با نسبت 1 به ۱۰ یا 1 به ۲۰). مبتلایان به این عارضه اغلب در سنین سه تا پنج سالگی هستند. وقوع حالت نیاز شدید، قابل پیش بینی نیست و به صورت ناگهانی اتفاق می افتد. دختران مبتلا به این عارضه، اغلب این احساس را به وسیله فشار به میان پاهای خود کنترل می کنند. این کار ممکن است با فشار دست انداختن یک پا بر روی پای دیگر یا نشستن بر روی پاها انجام شود. گاهی اوقات این حالت با عفونت مجاری ادراری توأم است. از این رو، درمان با آنتی بیوتیک ها می تواند مفید واقع شود. در این زمینه والدین به راهنمایی نیاز دارند و این مسئله باید به گونه ای برای آنان توجیه شود تا از تنبیه کودکشان در چنین موقعی به خاطر دیر رسیدن به توالت، خودداری کنند (اشمیت، ۱۹۸۲).
 
 در این بین، یک نوع ارتباط میان عارضه روز ادراری و عفونت های مجاری ادرار مشاهده می شود. بررسی انجام شده بر روی نزدیک به یک هزار دختر در سنین آغازین دوره دبستان نشان داده که دو درصد آنها به عفونت مجاری ادرار مبتلا بودند و از میان این مبتلایان، دوسوم آنها دچار روز ادراری و شب ادراری بودند (ساویج و همکاران،1969 ). از این رو، در صورت بروز روز ادراری در کودکان سنین بالای چهار سالگی، انجام معاینه ای برای تشخیص عفونت احتمالی مجاری ادراری توصیه می شود.
 

یادآوری: یکی از روش های کنترل روز ادراری این است که در مرحله نخست، از والدین بخواهیم که رفتن به توالت را مرتبا به کودک یادآوری کنند. و تدریجا در مراحل بعدی این مسئولیت را به خود کودک واگذار کنند. کمک به کودک در تشخیص حالت توالت رفتن، نقش بسیار مهمی را در کودکان سنین پیش دبستانی ایفا می کند.
 
کنترل خروج ادرار: آموزش کنترل خروج ادرار، عبارت است از: آموزش کودک در نگهداری هر چه طولانی تر ادرار، هنگامی که کودک نسبت به دفع آن احساس نیاز می کند. این روش موجب کاهش تعداد دفعات دفع ادرار و همچنین افزایش گنجایش مثانه می شود. استارفیلد و میلیتز (1968) موفق شدند تا در مدت شش ماه، روزی یکبار، تعدادی کودک پنج ساله را در نگهداری ادرارشان تمرین دهند. این تمرینات موجب از بین رفتن این عارضه در یک سوم کودکان شد.
 

تحقیقات اخیر نشان می دهد که لباس زیر هشدار دهنده می تواند به کودکان در سنین بالای پنج سالگی کمک کند تا موفق به کنترل ادرار خود در طول روز شوند (هالی دی و همکاران، ۱۹۸۷). این هشدار دهنده شبیه همان نوع هشدار دهنده شبانه است با این تفاوت که این هشدار دهنده از اجزای زیر تشکیل شده است: یک گیرنده و یک زنگ که در لباس کودک قرار می گیرد. این مطالعه نشان می دهد که در 68 درصد کودکان، این زنگ متناوب باعث می شود که کودک از داشتن ادرار آگاه شده و بفهمد که باید به دستشویی برود و در نتیجه از خیس کردن خود، خودداری کند. ولی در مورد گروهی که در ارتباط با خیس شدن بود، این رقم بیش از ۸۰ درصد را شامل می شود. سن متوسط این کودکان هشت و نیم سال و بیشتر دختر بودند. بهبودی معمولا بعد از یک دوره شش ماهه حاصل می شد.
 
چنین به نظر می رسد که این روش نتیجه بهتری از دارو درمانی دارد. مطالعات اخیر نشان داده، هیچ اختلافی بین دادن ایمی پرامین و یک مسکن وجود ندارد. فقط یک پنجم کودکان به طور اطمینان بخشی خود را خیس نمی کنند (میدو و برگ، ۱۹۸۲).
 
بعضی از والدین فکر می کنند که علت خیس کردن کودکان آن است که به موقع به توالت نمی روند (برگ و همکاران، ۱۹۷۷)؛ و بنابراین، هشداری که به طور منظم این موضوع را به آنها یادآوری کند، می تواند موثر باشد. کودک نیاز دارد که به شکلی برای ادرار کردن برانگیخته شود و پاداش دادن به کودکی که به موقع پس از یاد آوری خود را به توالت می رساند و یا خودش را خیس نمی کند، می تواند مشوقی برای او باشد. یک ساعت معمولی هم می تواند کار هشدار دادن را به جای خریدن دستگاه های هشدار دهنده انجام دهد.
 

 شروع مجدد ادرار کودکان در روز و خیس کردن لباسشان به جز در موارد عفونت های مجاری ادراری، مربوط به علل عاطفی است. کودک ممکن است عمدأ در جاهای مختلفی از خانه ادرار کند. بنابراین، یک بررسی روان پزشکی در مورد خانواده و بستگانشان می تواند مفید باشد.
 
دارن پنج ساله عمدأ روی فرش اتاق خوابش ادرار می کرد. والدینش در هفته های اخیر متوجه بوی زننده در اتاق شده و دیده بودند که قسمتی از فرش هم خیس است. یک روز مادرش او را در حین انجام این عمل دید و به شدت به وی پرخاش کرد.
 
به تازگی مادر دارن مبتلا به دیابت شده و چند هفته در بیمارستان بستری بود. حال مادرش خیلی بد بود و به طور ناگهانی و بدون آنکه دارن علتش را بداند، او را به بیمارستان بردند. پدر دارن خیلی ناراحت بود و چیزی در این زمینه به دارن نگفته بود. پدرش او را نزد یکی از عمه هایش که چندان رابطه زیادی هم با او نداشت فرستاد تا از او نگهداری کند. دارن همیشه پسر خوب و مؤدبی بود، ولی از وقتی که به خانه بازگشته بود مرتبا شب ها از خواب می پرید و روزها هم اذیت می کرد. دارن از اینکه او را به جای دیگری فرستاده بودند، خیلی عصبانی بود و نمی دانست که چه به سر مادرش آمده است. اعضای خانواده برای توضیح چنین وقایع ناراحت کننده ای به دارن، نیاز به کمک داشتند و باید می فهمیدند که او چقدر غمگین و پریشان است. او قادر بود ناراحتی اش را از غیبت مادرش بیان کند و می گفت که فکر می کند مادرش برای اینکه او پسر شیطانی بوده از خانه رفته است. همین که والدینش توانستند به او آرامش خاطر دهند که مادر به علت بیماری مجبور بود مدتی در بیمارستان بستری شود حالش بهتر شده و فقط باید دارو بخورد، دارن دوباره پسر آرامی شد و دیگر در گوشه اتاق ادرار نکرد.
 

نویسنده: یو داگلاس

 
منبع: کتاب «اصلاح رفتار کودکان»