زیر بنای تربیت فرزند از خانواده شروع می‌شود، اگر والدین بتوانند روی رفتارهای خودشان کنترل داشته باشند فرزند نیز از آنها الگو برداری خواهد کرد.
 

مقدمه 

وجود فرزند در زندگی باعث شور و نشاط می‌شود. آیا وجود هر فرزندی سبب نشاط می‌شود؟ قطعا جواب ما منفی خواهد بود. چون خانواده های را می‌بینیم که از طرف فرزندشان عذاب می‌کشند و نگران رفتارهای ناهنجار آنها هستند. آن فرزندی سبب نشاط می‌شود که خوب تربیت شده باشد. آنهایی که دوست دارند یک تربیت درستی را برای فرزندشان داشته باشند باید نکاتی توجه داشته باشند. 
 

1. نکته اول: محیط امن و آرام را فراهم سازید

پدر و مادر باید به این نکته توجه داشته باشند که کودک در یک محیط امن و آرام بهتر تربیت خواهد شد تا در یک محیطی که پدر و مادر در حال مشاجره و بحث کردن باشند. فرزندان شما در حال ثبت لحظات هستند پس سعی کنید تا بهترین ها را برای او در ثبت کنید.  اگـر این آرامش و سـکونت بـه نحو صحیحی تحقق پیدا کند، زندگی سـعادتمندانه می شـود، زن خوشـبخت می شـود، بچه هایـی کـه در این خانـه متولـد می شـوند و پـرورش می یابنـد، بـدون عقده رشـد خواهنـد یافت و خـوشبخت خواهند شـد. یعنی از ایـن جهت، زمینه برای خوشـبختی همـه ی اینها فراهم است. [1] 
 

2. نکته دوم: حس مسئولیت پذیری داشته باشید

پدر و مادری که در امر تربیت فرزند احساس مسئولیت نداشته باشند، نمی‌توانند موفق باشند. وقتی والدین این احساس را داشته باشند که روز قیامت باید جوابگو خداوند باشند، به این راحتی از کنار تربیت فرزندشان نمی‌گذرند. فرزند این حق را دارد که والدینش نسبت به تربیت او احساس مسئولیت داشته باشند. درمحیط اسلامی، زن و شوهر باهم انـد، درمقابل هـم مسئول اند، درمقابل فرزندان مسئول اند درمقابـل محیط خانواده مسئول اند. ببینید از نظر اسلام خانواده این قـدرمهم اسـت .[2] 
 

3. نکته سوم: الگوی خوبی باشید

زیر بنای تربیت فرزند از خانواده شروع می‌شود، اگر والدین بتوانند روی رفتارهای خودشان کنترل داشته باشند فرزند نیز از آنها الگو برداری خواهد کرد. آنهایی که در تربیت فرزند، عاجز هستند در واقع در تربیت خودشان مشکل دارند. اگر کسی خودش را خوب تربیت کند گامی بزرگ برای تربیت فرزندش برداشته است. 

جلوی بچـه هـا قـرآن بخوانیـد! جلـوی بچه ها دعـا بخوانیـد! در مقابل چشـم بچـه ها ازخدای متعال بخواهیـد! دعاکردن و حـرف ِ زدن بـا خـدا راعملاً یاد بدهید! جلـوی بچه ها دروغ نگوییـد! غیبت نکنید! اظهارذلـت درپیش غیر خدا نکنیـد! طمـع بـه مـال را نشان ندهیـد! اگراینطورشـد، فرزنـد مـاهـم اینطوری بارمـی آیـد. چنانچه مـاغیبت کنیـم، بداخلاقـی کنیـم، اهانت به ایـن و آن کنیم، جلوی بچه هایمـان خودمان رادرمقابـل مقامات دنیوی کوچک کنیـم، با خدای متعال اصلاً انس پیدا نکنیـم، این بچه هـم دراین محیط پـرورش پیدا می کند، ازاین حقایقی که بایـد فرا بگیرد غافل می مانـد و ذهـن و روح او با همین کارهایی کـه ما می کنیم آشـنا می شـود.[3]
 

4. نکته چهارم: محبت کردن

یکی از نیازهای طبیعی هر شخصی این است که دوست دارد مورد محبت پدر و مادرش قرار گیرد. خانواده های که فرزند با تربیت وارد جامعه می‌کنند در واقع از اصل محبت استفاده کرده و موفق هم هستند. روش رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلم) در خانواده نیز این‌گونه بود که هر روز صبح دست محبت بر سر فرزندان خود می‌کشید و می‌فرمود: «کودکان را دوست بدارید و نسبت به آنها مهربان باشید»[4] فرزندانی که در خانواده از لحاظ عاطفی غنی شوند، کمتر به انحراف کشیده می‌شوند. 
 

5. نکته پنجم: او را مجبور به کاری نکنید

برای اینکه تربیت درستی را برای فرزندتان داشته باشید، نیاز است از توانایی های زبانی استفاده کرده و از همان دوران کودکی او را با کلمات مثبت آشنا سازید. شما می توانید از زبان به عنوان مهارتی برای متقاعد کردن کودک خودتان استفاده کنید نه اینکه او را به زور به انجام کاری وادار کنید . مثلا قبل از اینکه درخواست تان را بیان کنید یک کلمه لطفا ، خواهشا قبل از آن بگذارید . چگونه دستور دادن به کودک بسیار مهم است. 
 

6. نکته ششم: بخشیدن

اشتباهات فرزندت را ببخش و به او فرصت بازگشت بده تا محرم اسرارش باشی، فرزندتان اشتباه می‌کند و شما با تندی با او برخورد می کنید و با این رفتارتان او را دور می کنید و در بلند مدت دچار دو آفت می‌شود اول اینکه اشتباهات دیگران را نمی‌تواند ببخشد، چون الگوی او که شما باشید، فرد بخشنده ای نبودید. دوم اینکه نمی‌تواند با شما راحت باشد و حرف های خودش را برای شما بازگو کند. 
 

7. نکته هفتم: مشورت و احترام به رأی و نظر فرزندان

اگر شما برای فرزندتان ارزش قائل شده و در انجام دادن کارها از او مشورت بخواهید، در وجود او یک حس ارزشمندی ایجاد می‌شود. یکی از پیام‌های غیرمستقیم ماجرای ذبح حضرت اسماعیل (علیه‌السلام )، مشورت‌خواهی و تکریم فرزند است: هنگامی که با او به مقام سعی و کوشش رسید، گفت: «پسرم! من در خواب دیدم که تو را ذبح می‌کنم، نظر تو چیست؟» گفت: «پدرم! هرچه دستور داری اجرا کن، به خواست خدا مرا از صابران خواهی یافت!» [5]

پی نوشت :
[1] مقام معظم رهبری، خطبه عقد.  1376/4/31
[2] مقام معظم رهبری، خطبه عقد.  1376/6/18
[3] مقام معظم رهبری، درس خارج.  1392/3/6
[4] محمدبن یعقوب کلینی، اصول کافی، تهران: دار الکتب الاسلامیه، 1388 جلد 6، صفحه 49. 
[5] قرآن کریم ، سوره صافات، آیات 102/-103