راهکارهای شکستن مقاومت کودکان برای حمام

حمام کردن را به‌ صورت یک قانون دربیاورید. اگر حمام کردن و شستشوی منظم موها را به‌صورت یکی از جریانات عادی زندگی درآورید، کودک انتخاب دیگری نخواهد داشت.
 

مقاومت کودکان در برابر حمام از ترس آنها ناشی می شود. کودکان خردسال ممکن است به علت ترس از رفتن صابون در چشم‌هایشان یا لغزیدن به داخل چاهک حمام، از حمام رفتن یا شستن موهایشان تنفر داشته باشند. کودکان بزرگ‌تر، گاهی فکر می‌کنند که نیازی به حمام کردن ندارند یا مایل نیستند مشغولیت‌هایشان را به این منظور قطع کنند. درهرصورت می‌توانید به کودک تان کمک کنید تا از حمام کردن لذت ببرد یا دست‌کم بدون نق زدن، آن را بپذیرد. با استفاده از روش های زیر می توانید به کودک خود طریق حمام کردن و اصول بهداشت را بیاموزید، زیرا مادران به آنها یاد نداده اند که چگونه از این کار لذت ببرند. همچنین برخی از اوقات آنها در این مورد دچار کابوس می شوند.
 

- به او اطمینان دهید که حمام کردن کار آسانی است. کودکان خردسال در اولین تجربه‌هایشان ترجیح می‌دهند در یک وان یا لگن کوچک حمام کنند.

- درجه حرارت آب را بیازمایید: همیشه قبل از قرار دادن کودک در وان، مطمئن شوید که هوای حمام به‌اندازۀ کافی گرم باشد.

- از صابون و شامپوی مخصوص بچه‌ها که چشم‌ها را نمی‌سوزاند و از لیف‌هایی نرم استفاده کنید.

- خواسته‌های کودک را تشخیص دهید. گاهی تشخیص خواسته‌های کودک، راهی آسان برای علاقه‌مند کردن او به استحمام است. اگر کودک می‌خواهد خودش حمام کند، به او اجازۀ این کار را بدهید. اسباب‌بازی‌های موردعلاقه‌ اش را به او بدهید، ولی در مورد رفتن صابون به چشم‌هایش بسیار مراقب باشید.

- استقلال‌طلبی را در کودک پرورش دهید.

- پیشرفت کودک را تحسین کنید: برای اینکه رفتاری را به کودک بیاموزیم باید هر مرحله ای که قدم به قدم به آن رفتار می­ انجامد، تقویت کنیم. به بیان دیگر، به رفتارهای جزئی تری که بعد از آن رفتار نهایی که همان نترسیدن در برابر حمام کردن است پاداش دهیم و تحسین کنیم. اصل شکل دادن به این نکته تاکید دارد که وقتی بزرگسالان می­ خواهند رفتاری را به کودکان بیاموزند (حمام کردن)، نباید منتظر بمانند تا آن رفتار به طور کامل نمایان شود و سپس کودک را تشویق و تحسین کنند، بلکه کودک در هر قدمی که به سوی آن رفتار بر می­ دارد باید مورد تشویق و تقویت قرار گیرد تا برداشتم همین قدم های جزئی به آن رفتار نهایی برسد.

- حمام رفتن را به‌ صورت فرصتی برای بازی و تفریح او درآورید، نه صرفاً عملی برای زدودن آلودگی‌ها. می‌توانید برای بازی کردن چند بطری خالی به او بدهید یا برایش آواز بخوانید. در همین زمان به او بیاموزید که چگونه خود را بشوید. اگر به‌اندازۀ کافی بزرگ بود، اجازه دهید در شستن موهایش همکاری کند. برای مثال، می‌تواند خودش روی موهایش شامپو بریزد. برای شوخی، کمی آب به صورتش بپاشید. این کار بعدها او را برای آموختن شنا آماده‌تر خواهد کرد.

- به استقلال و حس موجودیت در حال رشد او احترام بگذارید. کودکان بزرگ‌تر باید در مورد بخش‌های خاص بدن خود نیز مطالبی بیاموزند. وقتی کودک شما به‌ قدر کافی رشد کرد، به او یاد دهید تا این بخش‌های خاص را همانند سایر بخش‌های عادی بدن خود بشوید. اگر یک کودک بزرگ‌تر مایل است بدون حضور دیگران این کار را بکند، به خواست او احترام بگذارید. در این موارد بهتر است مادرها به دخترها کمک کنند و پدرها به پسرها.

- اجازه دهید کودک در انجام کارها احساس مسئولیت کند. در صورت امکان، او را تشویق کنید که دربارۀ شست‌وشوی خودش، احساس مسئولیت کند. در مورد کودک خردسال در کنار وان بنشینید و با او صحبت کنید. سن مشخصی برای اینکه بتوان آن‌ها را در وان تنها گذاشت، وجود ندارد. باید وضعیت نشستن، تعادل و احتیاط او را بسنجید. وقتی مطمئن شدید که توانایی و آمادگی آن را دارد، می‌توانید برای چند دقیقه او را ترک کنید؛ ولی جایی باشید که بتوانید صدایش را بشنوید.

- حمام کردن را به‌ صورت یک کار معمول درآورید. در اغلب موارد، علت بیزاری کودکان از حمام رفتن، این است که مجبور می‌شوند یکی از فعالیت‌های موردعلاقۀ خود را قطع کنند. پس در این هنگام سعی می‌کنند راهی برای خودداری از آن بیابند. اگر بتوانید حمام رفتن را در خانه به‌صورت یکی از اعمال عادی و اجتناب‌ناپذیر درآورید، کودک می‌آموزد که درهرصورت، نمی‌تواند از آن فرار کند.

- حمام کردن را به‌ صورت یک قانون دربیاورید. اگر حمام کردن و شستشوی منظم موها را به‌ صورت یکی از جریانات عادی زندگی درآورید، کودک انتخاب دیگری نخواهد داشت.

- یک برنامه بنویسید. زمان استحمام را در یک‌زمان مناسب روز قرار دهید تا در حد امکان، با سایر فعالیت‌ها تداخل نداشته باشد و در ضمن، به‌عنوان جزئی از برنامۀ روزمره، انجام آن ضروری باشد. وقتی زمان انجام آن تعیین شد، دیگر تماشای تلویزیون، صحبت کردن با تلفن و بازی کردن ممنوع است. وقت، وقتِ حمام کردن است. اگر لازم است تغییراتی در زمان انجام گیرد، آن را پیشاپیش انجام دهید.

- از یک تایمر استفاده کنید. اجازه دهید کودک مدت حمام کردن را حدس بزند و سپس خودش آن را با یک تایمر اندازه بگیرد. کودکان کوچک‌تر معمولاً از کوتاه بودن این زمان متعجب می‌شوند. در مورد کودکان بزرگ‌تر که محاسن حمام کردن را می‌دانند، این زمان باوجود اینکه برای تمیز شدن کافی است، آن‌ قدر طولانی نیست که موجب خستگی آن‌ها شود.
 

با توجه به آنچه اشاره رفت، آموزش مراقبت های بهداشتی به زمان زیادی نیاز دارد و والدین نباید منتظر بمانند بلکه خود پیش قدم شوند و با استفاده از تکنیک های بالا به شکل صحیح حمام کردن را برای کودک خود لذت بخش کنند و آموزش دهند.

منبع:
کرومبولتز، جان دی، کرومبولتز، هلن بی. (1393). تغییر دادن رفتارهای کودکان و نوجوانان. (ترجمه یوسف کریمی). تهران: انتشارات فاطمی.
گاربر،استفن.گاربر،ماریان دانیلز.فریدمن اسپیزمن،روبین .(1394). چگونه با کودکم رفتار کنم؟ (مترجمان شاهین خزعلی،هومن حسینی نیک،احمد شریف تبریزی) . تهران: انتشارات مروارید.