مرحله ی پایانی نوجوانی (۱۸-۱۵ سالگی) (بخش دوم)

هرچه جوان به سال های پایانی دبیرستان نزدیک تر می شود برای شرکت در کارهایی که مخصوص افراد بزرگسال است، بیشتر اشتیاق نشان می دهد.
 

هرچه جوان به سال های پایانی دبیرستان نزدیک تر می شود (با تصویری از آزادی هایی که در آینده خواهد داشت) برای شرکت در کارهایی که مخصوص افراد بزرگسال است، بیشتر اشتیاق نشان می دهد.

سعی می کند خودش را در میان نوجوانان بزرگتر از خودش جای دهد و کارهایی شبیه افراد بزرگتر از خودش انجام دهد. وقتی از او برای شرکت در محفل جوانان دعوت می شود، می پذیرد. برای حضور در این محافل مشتاق است و آن را برای خود پیشرفت و ترقی می شمرد. برایش رد کردن این دعوت ها مشکل است، اگرچه حضور در هریک از این محافل ممکن است برای او خطرناک هم باشد. همان طور که جوان از نظر فیزیکی در حال رشد است، سرعت زندگی اجتماعی جوان شتاب می گیرد. ب
 

رعکس آنچه والدین می گویند مشکلات نوجوانان در این مرحله از زندگی به این دلیل نیست که با فکر کردن مشکل دارند. اگر این طور به نظر می رسد که فرزندان ما در این سن و سال با فکر کردن مشکل دارند علتش این است که زندگی نوجوانان به سرعت در حال تغییر و تحول است. آنها برای این که خودشان را با این تغییر و تحولات، که با سرعت به وقوع می پیوندد، وفق دهند فرصت فکر کردن ندارند.
 
برای جوان مشکل است آرام بگیرد و کنار بنشیند و فکر کند، در این زمان او تحت فشار وسوسه های خودش است، وسوسه هایی که او را ترغیب می کند به دنبال سرگرمی ها و تفریحات مورد علاقه اش برود. او تحت فشار احساسات خود می خواهد به دنبال کارهای هیجان انگیز برود. او تحت فشار همسالان خود است تا به آنها بپیوندد. او تحت فشار تکانه های خویش است تا به دنبال لذت های کوتاه مدت برود.
 

همه ی این فشارها را که نوجوان مجبور است تحمل کند اگر با هم جمع کنیم به فرمولی می رسیم که حاصل جمع آن موقعیتی اجتماعی است که برای نوجوان خطر آفرین و مشکل ساز است. تفریح و خوشگذرانی + هیجان طلبی + جرئت و جسارت + حالا کاری را انجام دادن = ریسک صدمه دیدن جوان. برای مثال، در عرض چند ثانیه (که معلوم نیست پیشنهاد چه کسی بوده است) تعداد زیادی جوان به زور خود را در ماشین یکی از دوستان جای می دهند. ساعت 10:30 شب است و تصمیم می گیرند از یک نقطه ی شهر به نقطه ی دیگر یا شهر دیگری (در مجاورت محل فعلی) بروند - برای شرکت در مهمانی. چون همه در حال مستی سوار ماشین شده اند، راننده با مشکلات زیادی مواجه می شود. در مسیر برگشت هیچ یک از آنان، حتی راننده، هشیار نیست و کسی هم به این موضوع اهمیت نمی دهد.
 
حال برای شما این سوال پیش می آید که چطور می توانم فرزندم را از خطر تصمیم گیری سریع در مورد کارهایی که شاید با هم سن و سال هایش انجام دهد آگاه کنم. از پسر جوان خود بخواهید به این سه پرسش پاسخ دهد. در عین حال که پاسخ گویی به این پرسش ها نیاز به زمان زیادی ندارد (چند ثانیه بیشتر وقت نمی گیرد) ارزش وقت گذاشتن را دارد. این پرسش ها عبارت اند از:

 
اگر دوستان پسر نوجوان شما که در کنار او هستند به او اجازه ی فکر کردن در مورد عواقب این کار را نمی دهند و هر کاری که خودشان دوست دارند انجام می دهند یا از نوجوان شما می خواهند مطابق خواسته آنان عمل کند، خوب معلوم است که انجام دادن این کار تصمیم خوبی نیست. عامل بیشتر بدبیاری هایی که برای جوانان رخ می دهد، سرعت و شتاب زدگی آنهاست که اصلا به آنها مجال نمی دهد فکر کنند تصمیمی که گرفته اند عاقلانه است یا نه. این سه پرسش، که در بالا ذکر کردیم، به نوجوان فرصت می دهد با توجه به تجربیات خود در گذشته قضاوت کند، شرایط را در زمان حال بررسی کند و پیامدهای کاری را که می خواهد انجام دهد، بسنجد، سپس در مورد کاری که می خواهد انجام دهد. باتوجه به خطرهایی که او را تهدید می کند تصمیم بگیرد.
 

در میان عواملی که باعث می شود نوجوان در دوره ی پایانی نوجوانی برای رسیدن به استقلال شتاب بیشتری بگیرد، سه آزادی ویژه در زندگی جوان وجود دارد که به طور نمادین نشان می دهد بزرگ شده است: رانندگی کردن (آزادی جا به جا شدن)، قرار ملاقات گذاشتن (آزادی معاشرت کردن با جنس مخالف)، و کسب درآمد (استقلال مالی). هر سه ی این آزادی ها برای جوان مهم اند، اما عملی شدن هریک از آنها بستگی به اجازه ی والدین دارد. پدر و مادر باید برای جوان این موضوع را روشن کنند که مجوز گرفتن برای هریک از این فعالیت ها، مستلزم این است که مسئولیت هایی را که در خانه، در مدرسه، و دنیای بیرون به عهده ی اوست بپذیرد و انجام دهد. جوان باید بداند که هر یک از این سه آزادی ویژه همچون موشکی است که هم نیروی حرکت به سوی استقلال بیشتر را افزایش می دهد و هم خطرهایی به همراه می آورد. رانندگی ممکن است به تصادف یا مرگ منجر شود؛ قرار ملاقات ممکن است به رابطه جنسی خطر آفرین، حاملگی یا خشونت بینجامد؛ و کسب درآمد ممکن است جوان را به روابط مالی خطرناک سوق دهد. روشن است که والدین دلشان می خواهد جوانان قدرت تشخیص موقعیت های خطرناک را داشته باشند و با مسئولیت پذیری ای که در کودکی آموخته اند بتوانند از عهده ی کارها برآیند. حال بیایید این سه آزادی مهم و مدنظر جوانان را یکی یکی بررسی کنیم.
 

   
منبع: کتاب «دوران نوجوانی فرزندتان را دریابید»