روش های عاقلانه در تربیت فرزند

تنبیه کردن کودک مخصوصا تنبیه بدنی و تهدید کردن او، باعث می‌شود که کودک شما، عزت نفس خود را از دست بدهد. 
 

بسیاری از افراد به مشاورین و روان‌شناسان مراجعه می‌کنند تا نحوه برخورد با فرزندشان را در حالات مختلف آموزش ببینند. اما برخی از افراد هم هستند که هیچ اهمیتی برای آنها ندارد که تربیت فرزند او چگونه پیش می‌رود و وظیفه او در حالات گوناگون روحی فرزندش چیست. به خاطر همین، همیشه در خانواده خودش با فرزندانش درگیری دارد و آرامشی ندارد. تولید فرزند، اولین قدم است. اما قدم های بعدی و مهمتری وجود دارند که باید استوار بردارید تا مشکلی پیدا نکنید. 

نکته: اولین گام برای تربیت  فرزندان این است که خودمان را تربیت کنیم. اگر شما دارای اخلاق خوب و پسندیده باشید به راحتی می توانید فرزندتان را نصیحت کنید. اما کسی که بداخلاق، تندخو و پرخاشگر است، نمی‌تواند یک الگوی درستی باشد. 

پس خودتان را تربیت کنید و علم خودتان را بیشتر کنید تا بتوانید با آگاهی تمام، فرزند خودتان را تربیت کنید. این نوشتار به رفتارها و راهکارهای اشاره دارد که می‌تواند کمک کار شما باشد. 
 

وقتی احساسات و عواطف کودک در حال فوران کردن و زیاد شدن است، یکی از کارهایی که کمترین اثر را دارد حرف زدن‌ است. مثلاً گفتن این جمله هیچ کمکی به کودک تان نمی‌کند «وقتی دوستت با توپ به تو ضربه زد، نمی‌خواست به تو آسیب بزنه، اتفاقی بود! نباید عصبانی بشی!» کودک موقع ناراحتی نمی‌تواند به شما گوش دهد و نمی‌تواند در مورد چیزی به شما توضیح بدهد. او عصبانی و ناراحت است.[1] 

می‌شود گفت بیشتر وقت‌ها حرف زدن به بیشتر شدن مشکل دامن می‌زند. پس سکوت کنید و به حرف‌های کودک تان گوش بدهید. حرف‌های او را برای خودتان تفسیر نکنید. سعی کنید بفهمید درون فرزندتان چه اتفاقی در حال رخ دادن است. در این حالت به راحتی می توانید فرزندتان را درک کنید. 
 

فرزندانی که مورد توجه خانواده قرار نمی‌گیرند مشکلات زیادی پیدا می‌کنند و آرامش نخواهند داشت، زیرا والدین شان بسیار کم به رفتارهای خوب آنان توجه می کنند و آنان را مورد تشویق قرار می دهند؛ ولی هر مرتبه کار اشتباهی از آنان سر می زند، بشدت مورد مواخذه قرار می گیرند. این رفتارهای والدین سبب می‌شود فرزندان کمتر به سمت رفتارهای پسندیده و خوب بروند، چون تاییدی از طرف خانواده خود نمی‌بینند. حواستان باشد، اگر رفتار شایسته کودک مورد بی توجهی و بی مهری قرار گیرد، در آینده رفتارهای پسندیده کمتر از او سر می زند.
 

به فرزندان خود بیاموزید از باختن درس بگیرند و از موفقیت لذت ببرند و مسیر پیشرفت را برای خود هموار سازند. به فرزندان خود بیاموزید که یک برنده باادب باشد و یک بازنده سربلند. به آنها بیاموزید که مسئله مهم، بردن نیست؛ بلکه شخصیت و متانت داشتن است. به آنها بیاموزید که شکست محدود و موقتی را بپذیرند اما هرگز امید بی انتها را از دست ندهند. با یک تبسم، یک کلمه تشویق آمیز و یک دست نوازش، تفاوت بردن و باختن را برای فرزندان خود رقم بزنید و به آنها آموزش دهید تا در برابر مشکلات، شکست نخورند. 
 

گفتن این جمله بعد از یک روز سخت و خسته‌کننده که فرزندتان مدام جلوی این مغازه و آن اسباب‌بازی فروشی می‌ایستد و بهانه خرید می‌گیرد قابل درک است، چون کودک شما در شرایط مناسبی قرار ندارد در این مواقع به دلیل رفتاری که بروز داده تنها احساس ناامنی و طردشدگی می‌کند. با به وجود آمدن احساس ناامنی بعد از آن ترس هم ممکن است سراغش بیاید، بنابراین هیچ وقت بچه را از رها کردنش نترسانید. وقتی کنار خیابان شما را معطل‌ می‌کند، بگویید «یا با من بیا یا دستت رو می‌گیرم و با خودم می‌برم.»[2] 
 

خیلی از خانواده ها هستند که نحوه رفتار و گفتار آنها همراه با خشونت و عصبانیت است. برای تفهیم حرف های خود از روش تنبیه کردن استفاده می‌کنند. تنبیه کردن کودک مخصوصا تنبیه بدنی و تهدید کردن او، باعث می‌شود که کودک شما، عزت نفس خود را از دست بدهد. 

نکته: هرگز کودک خود را با موجودات خیالی مانند لولو نترسانید.
 

با استفاده از کلمات، احساسات کودک را تایید کنید، اسمی به احساساتش بدهید، خواسته هایش را به طور خیالی برآورده کنید. امـا مهمتر از کلماتی که به کار می بریم احساس واقعی ماست. اگر احساس واقعی مان پر از محبت و دلسوزی نباشد آنگاه هر چه می‌گوییم به نظر کودک ساختگی یا حاکی از تسلط یافتن بر او برداشت خواهد شد. زمانی که کلمات ما با احساسات واقعی و یکدلی مملو باشد آنگاه به طور مستقیم بر قلب کودک می نشیند.[3]
 

رفتارهای غیر منتظره کودکان را تا حدودی تحمل کنید. خطای کودک را همیشه گناه نابخشودنی تصور نکنید تا مجبور به تنبیه نشوید. صبر، گذشت و تحمل لازم است. اگر کودک روش ناپسندی دارد، پدر و مادر باید عاقلانه و بدون اهانت به شخصیت طفل، راه صحیح را به او نشان دهند. [4] 

پی نوشت :
[1] دنیل جی سیگل و تینا پین براین، تربیت آسان، مترجم امیرعلی محمودی، تهران: انتشارات اوحدی، سال 1397،صفحه 143
[2] هال ادوارد رانکل، تربیت بدون فریاد، مترجم اکرم کرمی، ناشر: صابرین،1393، نوع فایل pdf، صفحه 80
[3] آدل فبر، ایلین مزلیش، تربیت کودکان همیشه موفق، مترجم فریبا سبز چمنی، تهران: طاهریان، 1392، صفحه 22
[4] سیما میخبر، ریحانه بهشتی، قم: نورالزهرا، 1395،چاپ صد و سی و هفت، صفحه 234