انواع شیمی درمانی، کاربردها و عوارض آن (بخش سوم)

اثرات جانبی و عوارض داروهای شیمی درمانی با اتمام درمان از بین می‌روند.
 

بسیاری از بیماران موقتا علاقه و تمایل‌شان به رابطه‌ی جنسی را در طول شیمی درمانی از دست می‌دهند. قوای جنسی معمولا بعد از پایان یافتن درمان به آن‌ها باز می‌گردد. بسته به نوع داروی تجویز شده، ممکن است شیمی درمانی باروری را نیز در مردان و زنان کاهش دهد. قدرت باروری اغلب، و نه همیشه، بعد از پایان درمان به حالت اولیه بر می‌گردد. بیمارانی که ممکن است بخواهند در آینده بچه‌دار شوند بهتر است به فکر فریز کردن اسپرم یا جنین برای استفاده در آینده باشند.

بسیاری از داروهای شیمی درمانی ممکن است باعث اختلالات مادرزادی شوند، بنابراین اجتناب از بارداری در طول درمان حائز اهمیت است. در طول درمان از یکی از شیوه‌های جلوگیری از بارداری باید استفاده کرد و حداقل به مدت یک سال بعد نیز باید به این کار ادامه داد. روش‌های جلوگیری از طریق مصرف داروهای خوراکی ممکن است با داروهای شیمی درمانی تداخل کنند. اگر زنی باردار است یا در زمان درمان باردار شود، مهم است که از همان ابتدا این مساله را با پزشک در میان بگذارد.
 

وقتی سلول‌های آسیب دیده به طور ناگهانی از بدن خارج می‌شوند ممکن است به اسهال منجر شود. یبوست نیز ممکن است رخ بدهد. این علائم اغلب چند روز بعد از شروع درمان آغاز می‌شوند.
 

تا حدود ۷۵٪ از بیماران مشکلات مربوط به توجه، تفکر، و حافظه‌ی کوتاه مدت را در طول شیمی‌درمانی گزارش می‌دهند. برای حدود ۳۵ درصد، این مشکلات ممکن است ماه‌ها یا سال‌ها بعد از درمان نیز ادامه داشته باشند. شیمی درمانی همچنین می‌تواند بر توانایی استدلال، تشخیص، و انجام چند کار به صورت همزمان تاثیر منفی بگذارد. نوسانات خلقی و افسردگی نیز ممکن است به وجود بیایند، چه به خود درمان مربوط باشند یا به ترس از آینده.
 

انواع مختلف داروی شیمی درمانی و راه‌های مختلفی برای دریافت آن‌ها وجود دارد. چهار دسته‌بندی اصلی آن‌ها به قرار زیر است:
 

که مستقیما بر روی DNA کار می‌کندوسلول‌ها را درمراحل مختلف چرخه‌ی حیات سلولی از بین می‌برد. مثال‌های این مورد شامل کلرامبوسیل، سیکلوفسفامید و ملفالان می‌شود.
 

که از پروتئین‌های مورد نیاز سلول‌ها برای بقا تقلید می‌کنند. وقتی سلول‌ها آن‌ها را مصرف می‌کنند، هیچ فایده‌ای حاصل نمی‌شود، و بعد آن سلول‌ها از گرسنگی می‌میرند. مثال‌های این مورد شامل پورین آنتاگونیست‌ها، پیریمیدین آنتاگونیست‌ها، و فولات آنتاگونیست‌ها می‌شوند.
 

که توانایی رشد و تکثیر سلول‌ها را از کار می‌اندازند. مثال‌های این مورد عبارتند از داکتینومایسین، میتوکسانترون، و میتومایسین.
 

که به DNA می‌چسبند و از سنتز شدن RNA جلوگیری می‌کنند، تا جایی که سلول‌ها دیگر قادر به تولید مثل نخواهند بود. این‌ها با آنتی بیوتیک‌هایی که برای عفونت‌های معمولی مصرف می‌کنیم فرق دارند. مثال‌های این مورد عبارتند از: دوکسورابیسین، میتوکسانترون، و بلئومایسین. پزشک گزینه‌ی مناسب را، بسته به نوع سرطان، و میزان پیشرفت آن تجویز خواهد کرد چه از قبل شیمی درمانی انجام داده باشند، و چه هر مشکل سلامتی دیگری، مانند دیابت، داشته باشند.
 

تاثیر و کارآمدی شیمی درمانی به عوامل فردی بستگی دارد. این عوامل عبارتند از:
– مکان، نوع، و مرحله‌ی سرطان
– سن، وضعیت کلی سلامتی، و شرایط پزشکی فعلی بیمار

شیمی درمانی، در بعضی از موارد، به تنهایی می‌تواند سبب بهبودی کامل شود، به نحوی که بیمار درمان می‌شود و سرطان دیگر هیچ گاه عود نمی‌کند. گاهی، شیمی درمانی در ترکیب با سایر درمان‌ها، مانند پرتودرمانی یا عمل جراحی، صورت می‌پذیرد تا نتایج بهتری حاصل شود. برای کوچک کردن تومور قبل از عمل جراحی می‌توان از نئوادجوانت درمانی استفاده کرد.

بعد از جراحی یا بهبودی، از شیمی درمانی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی باقیمانده استفاده می‌شود. این روش که با نام نئوادجوانت درمانی شناخته می‌شود، می‌تواند بازگشت یا عود بیماری سرطان را به تاخیر بیندازد یا کلا جلوی آن را بگیرد. اگر سرطانی در مراحل پیشرفته باشد، شیمی درمانی ممکن است پیشرفت بیماری را کند کند و علائم را کاهش دهد، حتی وقتی که علاج کامل غیرمحتمل به نظر می‌رسد. به این شیمی درمانی تسکینی می‌نامند.
 

در طول و بعد از شیمی درمانی، از بیمار آزمایش خون و سایر آزمایش ها گرفته می‌شود تا میزان پیشرفت درمان ارزیابی شود. اثرات جانبی و عوارض داروهای شیمی درمانی با اتمام درمان از بین می‌روند. هر چه یک سرطان زودتر درمان شود، احتمال آن که بهبودی از درمان حاصل شود بسیار بیشتر است. بعضی از آدم‌ها در دوران شیمی درمانی می‌توانند کار کنند، اما ممکن است لازم باشد کمی در برنامه‌ی کاری خود تغییر ایجاد کنند. بسیاری از کارفرماها را قانون ملزم کرده است به چنین اشخاصی برای انجام این کار کمک کنند.
 

صحبت کردن با پزشک یا مشاور یا ملحق شدن به گروه‌های حامی بیماران سرطانی چه به صورت حضوری چه به صورت مجازی ممکن است کمک کننده باشد. این که با پزشک در طول درمان سرطان در تماس باشید حائز اهمیت است، چون آنها می‌توانند به شما کمک کنند با عوارض جانبی شیمی درمانی و داروها مبارزه کنید. بیماران نباید بدون مشورت با پزشک در سبک زندگی‌شان تغییرات ناگهانی ایجاد کنند.

شیمی درمانی می‌تواند پر هزینه باشد. پس مهم است که با پزشک صحبت کنید و گزینه‌های پیش روی خود را بشناسید، بعد با سازمان بیمه‌ی خود صحبت کنید تا خدماتی که به شما می‌شود را تحت پوشش قرار دهد. بعضی از آدم‌ها ممکن است بتوانند در طول شیمی درمانی به کار کردن بپردازند، اما بعضی دیگر به مرخصی استعلاجی نیاز خواهند داشت. بعضی از کارفرماها از نظر قانونی ملزم هستند که برنامه‌ی کاری بیمار را با نوع درمانی که انجام می‌دهد تطبیق بدهند تا درمان به نتیجه برسد.

منبع: تحریریه سایت کسب و کار بازده- کامروا ابراهیمی