وقتی والدین بسیار سخت‌گیر یا زیاده‌خواه باشند، اعتماد به‌نفس کودک نسبت به خودیاری می‌تواند کاهش پیدا کند.
 

مقدمه

برای تقویت اعتماد به نفس کودک یکی از مهمترین وظایف والدین است و می توان گفت عالی‌ترین هدیه ای است که پدر و مادر می‌توانند به فرزندشان بدهند.کارل پیک‌هارت، روانشناس و نویسنده‌ی ۱۵ کتاب در زمینه‌ی فرزندپروری، می‌گوید کودکی که کمبود اعتماد به نفس داشته باشد نسبت به تجربه‌ی چیزهای جدید یا چالش‌ها با اکراه برخورد می‌کند زیرا از شکست یا ناامید کردن دیگران واهمه دارد.

این امر بعدها آنها را در زندگی به عقب می‌کشد و مانع از موفقیت حرفه‌ای‌شان می‌شود. او می‌گوید ’دلسردی و ترس دشمن اعتماد به نفس هستند‘. بنابراین، به عنوان پدر یا مادر، وظیفه‌ی شماست وقتی کودک‌تان تلاش می‌کند تا با وظایف سخت دست و پنجه نرم کند، او را تشویق و حمایت کنید.
 

نکاتی برای تربیت کودکی با اعتماد به نفس بالا


۱. برد یا باخت مهم نیست، از تلاش‌شان تقدیر کنید.
وقتی در حال رشد هستید، سفر مهم‌تر از مقصد است. از این رو، خواه کودک‌تان تیم‌اش را به هدف‌اش برساند یا به‌صورت اتفاقی این فرصت را از دست بدهد، به‌خاطر تلاش‌شان تشویق‌شان کنید. آنها هیچ‌گاه نباید به‌خاطر تلاش‌شان شرمنده و خجل شوند. او تشریح می‌کند ’در مسافت‌های طولانی، سخت تلاش کردن به‌صورت مداوم، بیش‌تر از خوب کار کردن به صورت متناوب، اعتماد به نفس را بالا می‌برد‘.
 
۲. برای ایجاد مهارت، تمرین کردن را ترویج کنید.
کودک‌تان را تشویق کنید تا هر آن‌چه را تمرین کند که به آن علاقه‌مند است– ولی این کار را بدون وارد کردن فشار اضافی به آنها انجام دهید. هارمونی ژو، اعجوبه‌ی پیانو، به الن دی‌جنرس، مجری امریکایی، گفت وقتی ۳ ساله بود تمرین پیانو را آغاز کرده‌است. پیک‌هارت تشریح می‌کند ’تمرین کردن باعث می‌شود این اعتماد به‌نفس را به‌دست آورند که تلاش پیشرفت را به‌دنبال خواهد داشت‘.
 
۳. اجازه دهید خودشان راه‌حل مشکلات را پیدا کنند.
چنان‌چه شما کارهای سخت را برای فرزندتان انجام دهید آنها هیچ‌گاه قابلیت‌ها و اعتماد به‌نفس لازم برای حل مشکلات‌شان را به‌دست نخواهند آورد. پیک‌هارت تشریح می‌کند ’کمک والدین می‌تواند از مانع از خلق اعتماد به نفسی شود که به‌دلیل خودیاری و حل مشکلات به‌دست خودشان به وجود می‌آید‘.

به عبارت دیگر، ’بهتر است فرزندتان مادامی‌که فی‌الواقع یاد می‌گیرد چگونه مشکلات را حل کند و کار انجام دهد به‌جای نمره‌ی الف چند نمره‌ی متوسط و چند نمره‌ی ضعیف بگیرد‘.
 
۴. اجازه دهید مناسب سن‌شان رفتار کنند
انتظار نداشته باشید کودک‌تان مانند یک بزرگسال رفتار کند. به گفته‌ی پیک‌هارت ’وقتی کودک‌تان احساس کند که تنها رفتاری خوب و مناسب است که مشابه رفتار والدین باشد، این استاندارد غیرواقعی باعث می‌شود دست از تلاش بکشد‘. ’تقلا برای برآورده ساختن انتظاراتی که از بزرگسالان می‌رود، می‌تواند موجب کاهش اعتماد به نفس شود.‘
 
۵. کنجکاوی را تشویق کنید.
بعضی اوقات سیل تمام نشدنی سوالات یک کودک می‌تواند خسته‌کننده باشد، ولی باید مورد تشویق قرار بگیرد. پاول هریس از دانشگاه هاروارد به گاردین گفت که سوال پرسیدن یک تمرین مفید برای پیشرفت یک کودک است زیرا به معنای این است که آنها به این مورد پی‌برده‌اند که ’چیزهایی هستند که نمی‌دانند… که دنیای نادیده‌ای از دانش وجود دارد که هیچ‌گاه با آن مواجه نشده‌اند‘.

وقتی کودکان مدرسه را آغاز می‌کنند، آن دسته از کودکانی که سوالات کنجکاوانه‌شان در خانواده مورد تشویق قرار گرفته‌است یک سر و گردن بالاتر از مابقی هم‌کلاسی‌های‌شان هستند، زیرا در کسب اطلاعات از والدین‌شان تمرین کرده‌اند، و این مسئله به تفسیر اطلاعاتی که از معلم‌شان می‌گیرند کمک می‌کند. به عبارت دیگر، آنها می‌دانند چگونه بهتر و سریع‌تر یاد بگیرند.
 
۶. چالش‌های جدیدی در اختیارشان قرار دهید.
به کودکان‌تان نشان دهید که می‌توانند اهداف کوچکی ایجاد کرده و آن را به سرانجام برسانند تا به دستاورد بزرگی برسند – مانند دوچرخه‌سواری بدون چرخ کمکی. پیک‌هارت تشریح می‌کند ’والدین می‌توانند با افزودن بر مسئولیت‌هایی که کودکان باید به انجام برسانند اعتماد به‌نفس را در آنها پرورش دهند.‘
 
۷. از ایجاد راه میان‌بر یا استثنا قائل شدن برای فرزندتان بپرهیزید.
رفتار ویژه و خاص می‌تواند کمبود اعتماد به‌نفس را به آنها بقبولاند. پیک‌هارت می‌گوید ’محق بودن جایگزین اعتماد به نفس نیست‘.
 
۸. هیچ‌وقت عملکردشان را مورد انتقاد قرار ندهید.
هیچ چیز بیش‌تر از انتقاد نسبت به تلاش‌های فرزندتان باعث دلسردی او نخواهد شد. ارائه‌ی بازخورد مفید و پیشنهاد دادن خوب است – ولی هیچ‌وقت به آنها نگویید که کارشان را درست انجام نمی‌دهند. اگر کودک‌تان به این دلیل از شکست می‌ترسد که نگران عصبانیت یا ناامیدی شما است، آنها هیچ‌گاه چیز جدیدی را تجربه نخواهند کرد. پیک‌هارت می‌گوید ’در بیشتر مواقع، انتقاد والدین باعث می‌شود ارزش فردی و انگیزه‌ی کودک پایین بیاید‘.
 
۹. اشتباهات را به چشم عناصر سازنده‌ی موفقیت بنگرید.
او می‌گوید ’یاد گرفتن از اشتباهات باعث ایجاد اعتماد به نفس می‌شود‘. ولی این امر تنها زمانی ممکن است که شما، به‌عنوان پدر یا مادر، به اشتباهات به چشم یک فرصت برای یادگیری و رشد نگاه کنید. بیش از حد حامی کودک‌تان نباشید. بگذارید هر از گاهی خرابکاری کند، و به آنها کمک کنید یاد بگیرند دفعه‌ی بعد چگونه می‌توانند بهتر با این مشکل مواجه شوند. پیک‌هارت می‌گوید والدین می‌بایست لحظات ’اوه – اوه‘ (خرابکاری) را به‌عنوان فرصتی برای آموزش این نکته به کودکان‌شان ببینند که از شکست نترسند.
 
۱۰. پنجره را به روی تجارب جدید باز کنید.
پیک‌هارت می‌گوید ’شما، به عنوان پدر یا مادر، مسئولیت دارید مواجهه کودک‌تان با زندگی و تجارب زندگی را به گونه‌ای افزایش دهید که کودک بتواند برای مواجهه با دنیای بزرگ‌تر در خود اعتماد به‌نفسی ایجاد کند‘. مواجه کردن کودکان با چیزهای جدید به آنها یاد می‌دهد که مهم نیست هر چیزی تا چه اندازه ترسناک و متفاوت باشد، آنها می‌توانند بر آن پیروز شوند.
 
11. هرآن‌چه بلد هستید را به آنها یاد دهید.
شما قهرمان کودکان‌تان هستید – حداقل تا زمانی‌که نوجوان هستند. از این قدرت برای آموزش آنها استفاده کنید و هر آن‌چه درباره‌ی نحوه‌ی اندیشیدن، رفتار کردن، و صحبت کردن می‌دانید به آنها آموزش دهید. یک نمونه‌ی خوب مهیا کنید، و یک الگو باشید. پیک‌هارت می‌گوید این‌که کودک‌تان شاهد موفقیت شما باشد اعتماد به‌نفس بیش‌تری به او می‌دهد مبنی بر این که او نیز می‌توان چنین کاری انجام دهد.
 
۱۲. وقتی نگران‌شان هستید از این نگرانی به آنها چیزی نگویید.
او می‌گوید، نگرانی والدین اغلب می‌تواند از سوی کودک به‌عنوان رأی نسبت به عدم اعتماد به‌نفس تعبیر شود. ’عنوان کردن اعتماد والدین به کودک، اعتماد به نفس را در او ایجاد می‌کند.‘
 
13. وقتی با سختی و مشقت تلاش می‌کنند آنها را تحسین کنید.
زندگی منصفانه نیست. زندگی سخت است و هر کودکی مجبور است این مورد را در نقطه‌ای یاد بگیرد. پیک‌هارت می‌گوید، وقتی آنها با سختی مواجه می‌شوند، والدین می‌بایست این نکته را خاطرنشان کنند که هرچه این چالش‌ها دشوارتر باشند قدرت بازیابی از مشکلات را در آنها افزایش خواهد داد. او افزود، این مسئله مهم است که به کودک‌تان یادآوری کنید هر جاده‌ای رو به سوی موفقیت، موانعی دارد.
 
۱۴. کمک و حمایت‌تان را به آنها ارزانی کنید، ولی زیاده‌روی نکنید.
به‌گفته‌ی پیک‌هارت، کمک زیاد از حد، و پیش‌تر از، موعد می‌تواند به کاهش توانایی کودک در خودیاری بیانجامد. ’مشروط کردن کمک والدین به خودیاری اولیه‌ی کودک می‌تواند به ایجاد اعتماد به‌نفس کمک کند.‘
 
۱۵. شجاعت‌شان را در آزمودن یک چیز جدید تحسین کنید.
پیک‌هارت می‌گوید، خواه تلاش برای شرکت در اردوی تیم بسکتبال باشد یا نخستین باری که سوار بر ترن هوایی می‌شوند، والدین می‌بایست کودکان‌شان را برای آزمودن چیزهای جدید تحسین کنند. او پیشنهاد می‌کند که جمله‌ای به سادگی این جمله بیان شود، ’خیلی شجاعت داری که این رو امتحان می‌کنی! ‘ او می‌گوید، ’راحتی با ادامه‌دادن با مسائل آشنا به‌دست می‌آید؛ شجاعت لازم است تا جرأت امتحان کردن چیزهای جدید و متفاوت را داشته‌باشید.‘
 
۱۶. هیجان یادگیری را جشن بگیرید.
کودکان به نحوه‌ی واکنش والدین‌شان نسبت به چیزها نگاه می‌کنند. پس اگر نسبت به یادگیری شنا، یا حرف زدن به یک زبان دیگر هیجان‌زده شوید، آن‌گاه آنها نیز در مورد آن چیزها هیجان‌زده می‌شوند. پیک‌هارت توصیه می‌کند، ’یادگرفتن به پشتکار نیاز دارد و، وقتی این یادگیری صورت می‌گیرد، اعتماد به‌نفسی برای بیش‌تر یاد گرفتن خلق می‌کند، پس این اشتیاق را جشن بگیرید تا رشد کند.‘
 
17. مقتدر باشید، ولی نه سخت‌گیر یا زورگو.
وقتی والدین بسیار سخت‌گیر یا زیاده‌خواه باشند، اعتماد به‌نفس کودک نسبت به خودیاری می‌تواند کاهش پیدا کند. او می‌گوید، ’وابسته بودن کودک به این‌که به او گفته شود چه کاری انجام دهد، می‌تواند کودک را از اعمال جسورانه باز دارد‘.

منبع: تحریریه سایت کسب و کار بازده_فاطمه بختیاری دزفولی