چگونگی ارتباط موثر والدین با نوجوان (بخش اول)

والدینی که ثبات عاطفی ندارند یا به تعبیری دمدمی‌مزاج هستند، در برقراری ارتباط مثبت و دوسویه با نوجوانان‌شان دچار مشکل می‌شوند.
 

شاید اصلی‌ترین قدم برای داشتن یک ارتباط خوب بین نوجوان و والدین ایجاد امنیت روانی است. یعنی فراهم کردن محیطی که فرد در آن احساس آرامش و امنیت داشته باشد. در یک خانواده‌ی آرام، افراد احساس همبستگی دارند و حس می‌کنند برای هم مهم‌اند و می‌توانند روی کمک یکدیگر حساب کنند. اما برعکس در خانواده‌هایی که تنش و درگیری بین والدین بالاست این حس امنیت نابود می‌شود و نوجوان امنیت را در بیرون از خانه جست‌وجو می‌کند.
 

والدینی که ثبات عاطفی ندارند یا به تعبیری دمدمی‌مزاج هستند، در برقراری ارتباط مثبت و دوسویه با نوجوانان‌شان دچار مشکل می‌شوند. یادتان باشد نوجوان به پدر و مادری که از نظر عاطفی متزلزل باشد نمی‌تواند تکیه کند؛ بنابراین والدین باید به بهداشت روان و سلامت روانی خود اهمیت دهند تا بتوانند به‌عنوان فردی سالم در برقراری ارتباط با نوجوان‌شان توانمند باشند. یک نوجوان دختر وقتی همیشه مادرش را مضطرب و نگران می‌بیند نمی‌تواند درباره‌ی مسائل خود با او به‌‌راحتی صحبتکند؛ یا پسر نوجوانی که پرخاشگری‌های مدام پدر و از کوره در رفتن‌های او را هر روز می‌بیند چگونه می‌تواند با پدر احساس صمیمیت و نزدیکی کند؟
 

این روزها بیشتر روابط والدین و نوجوانان تلاش برای تصحیح رفتارهای اشتباه نوجوان است. آنها مدام توصیه می‌کنند نوجوانان‌شان بیشتر درس بخوانند یا تلاش می‌کنند عادت‌های به گمان خودشان اشتباه نوجوان‌ها را عوض کنند.

به زبان ساده پدر و مادرها در ارتباط با نوجوان همیشه نیمه‌ی خالی لیوان را می‌بینند؛ مثلاً شکست‌ها، نمرات بد، دوستان بد و بدرفتاری‌ها. در حالی که در کنار این موضوعات موفقیت‌ها و کارهای خوب نوجوان به‌راحتی نادیده گرفته می‌شود. «فاطمه کارنامه‌اش را با کلی ذوق به مادر نشان می‌دهد و خوشحال است نمرات قابل قبول و خوبی دارد اما مادر به محض دیدن کارنامه به او می‌گوید واقعاً خجالت نکشیدی ادبیات به این آسانی نمره‌ات 17 شده مگه از ریاضی سخت‌تر بود یادته شب امتحان چند بار گفتم برو بخون گفتی بلدم اگه بلد بودی که الان نمره‌ات باید 20 می‌شد» این بازخورد نامهربانانه‌ی مادر همه‌ی تلاش او برای امتحانات را زیر سؤال می‌برد.

مادر می‌توانست اول نمرات خوب او را مثال بزند و از او به خاطر تلاشش تشکر کند و خوشحالی‌اش را به خاطر نمرات خوب دخترش نشان دهد و در فرصت مناسب به او می‌گفت امیدوارم ترم بعد درس ادبیاتت را هم جدی‌تر بخوانی تا مثل بقیه‌ی نمره‌هایت عالی باشد.  در صحبت با نوجوان باید تلاش کرد صحبت‌ها بیشتر مثبت و مشوق باشد تا منفی و سرزنشی. والدینی که در مکالمات خود با نوجوان به رفتارها و ویژگی‌های مثبت او توجه می‌کنند راحت‌تر می‌توانند خطوط ارتباطی خود را با نوجوان‌شان گسترده کنند و نوجوان تمایل بیشتری به ارتباط با آنها خواهد داشت و احساسات، افکار، نگرانی‌ها و غدغه‌های خود را راحت‌تر بازگو می‌کند. در این نوجوان صمیمیت و حس اعتماد به والدین راحت‌تر شکل می‌گیرد و پدر و مادر به تکیه‌گاهی مطمئن برای درددل و صحبت کردن و راهنمایی خواستن  و مشورت تبدیل می شوند.
 

شاید کمی سخت باشد اما نتیجه‌اش حتماً خوب خواهد بود: خودتان را جای نوجوان‌تان بگذارید یعنی سعی کنید بفهمید الان وضعیت و موقعیت را چگونه می‌بیند و انگیزه‌اش از انجام کارهایش چیست؟ مثلاً چرا دوست دارد موهایش را این مدلی درست کند؟ چرا این رفتار را از خود نشان می‌دهد و از همه مهم‌تر چه چیزی باعث می‌شود تلاش کند بعضی چیزها را از شما مخفی کند؟ ترس او از شماتت یا سرزنش شما یا ترس از اینکه مانع انجام این کار شوید یا چیزهای دیگر؟ یکی از راه‌هایی است که به شما کمک می‌کند بتوانید از دریچه‌ی چشم‌های او دنیا را نگاه کنید. مطالعه کردن درباره‌ی دنیای نوجوانی یکی از راه‌های شناخت ویژگی‌های این دوره‌ی سنی است.
 

 اگر پدرو مادر ساعات زیادی از روز درگیر انجام کارهای خود هستند و نوجوان پشت درهای بسته‌ی اتاق در دنیای اینترنت و فیلم غرق است و صحبت‌های مادرانه در حد «غذایت را خوردی»، «نمره‌ات چند شد؟»، «بیدار شو مدرسه دیر شد» و صحبت‌های پدارانه در حد «پول توجیبی این هفته‌ات را بگیر» و «هزینه‌ی کلاس‌هایت پرداخت شد» باشد یعنی باید منتظر یک اتفاق ناخوشایند در این خانواده بود. این اتفاق دور شدن هر روز نوجوان از والدینش است.

هیچ‌چیز در یک خانواده مهم‌تر از ارتباط اعضای خانواده با هم نیست و هیچ چیزی نباید جایگزین مکالمه و صحبت کردن باشد. گذاشتن زمانی برای در کنار هم بودن و صحبت کردن، نوجوان را به خانه برمی‌گرداند و احتمال آسیب او را کاهش می‌دهد. بنابراین سعی کنید حتماً زمانی را برای صحبت با او اختصاص دهید. سعی کنید یادتان باشد صحبت‌های‌ دوستانه باشد نه آمرانه. برای این کار دامنه‌ی علائق او را شناسایی کنید و در آن زمینه اطلاعاتی را به دست آورید. صحبت با نوجوان درباره‌ی مسائل مورد علاقه‌اش شما را به او بیشتر نزدیک می‌کند و درهای بسته‌ی رابطه را به سوی شما باز می‌کند.
 
ادامه دارد....

منبع: سپیده دانایی