آشنایی با فواید عناب برای سلامتی (بخش اول)

میوه‌ی عناب با محافظت از کبد در برابر آسیب‌های ناشی از اکسیدان‌ها تاثیر بهینه‌ای بر سلامت کبد دارد.
 

ممکن است نام عناب یا حتی نام انگلیسی آن – Jujube – کمی خنده‌دار به نظر برسند، ولی نگذارید نام این میوه‌ی پر خاصیت شما را به اشتباه بیندازد؛ عناب میوه‌ و خوراکی بسیار قدرتمندی است که برای سلامتی میلیون‌ها آدمی که ارزش واقعی آن را می‌دانند، فواید فراوانی به ارمغان می‌آورد. با این‌که این میوه عناوین دیگری نیز نظیر خرمای قرمز یا خرمای کره‌ای نیز دارد، ولی از لحاظ دسته‌‌بندی‌های علمی به عناب ‌”‌زیزیفوس جوجوبا – Ziziphus jujuba ‌”‌ می‌گویند.

عناب معمولا درختچه یا درخت کوچکی است با گلبرگ‌های کوچک به رنگ سبز مایل به زرد و میوه‌هایی آلویی شکل به اندازه‌ی یک خرما که رنگ این میوه نیز از قهوه‌ای تا بادمجانی متغیر است. عناب میوه‌ی بومی نواحی جنوبی آسیا شامل بخش جنوبی و مرکزی کشور چین است. با وجود این، این میوه به سراسر دنیا به ویژه اروپا معرفی شده است و امروزه در بسیاری از کشورهای آمریکایی و اروپایی آن را می‌توان در فروشگاه‌های عرضه‌‌کننده‌ی میوه‌های وارداتی عجیب و غریب پیدا کرد؛ این میوه در ایران عمدتا در استان خراسان جنوبی تولید می‌شود و معمولا می‌توان آن را از عطاری‌ها و فروشگاه‌های خشکبار خریداری نمود.

شگفت‌انگیزترین مسئله در مورد میوه‌ی عناب قدمت و تاریخ ۱۰۰۰۰ ساله‌ی آن است، و در این تاریخ بلند مدت، بیش از ۴۰۰ رقم مختلف از این گیاه شکل گرفته است. از لحاظ نحوه‌ی مصرف، میوه‌ی عناب را می‌توان به صورت خشکبار یا تازه نوش جان کرد؛ هم‌چنین گاهی اوقات آب عناب را نیز می‌گیرند و می‌نوشند. در برخی کشورها، هسته‌ی عناب را خارج می‌کنند و آن را به همراه میوه‌های دیگر می‌کوبند و خمیر می‌کنند، سپس کمی شکر به آن می‌زنند و می‌گذارند جلوی آفتاب تا خشک شود (چیزی شبیه لواشک!). به هر حال، صرف‌نظر از نحوه‌ی مصرف عناب، آنتی‌اکسیدان‌های قدرتمند و ترکیبات ارگانیک موجود در این میوه‌ی شگفت‌انگیز طیف وسیعی از فواید و تاثیرات مثبتی را برای سلامتی به شما هدیه می‌دهند. اکنون اجازه دهید به فواید فراوان عناب برای سلامتی نگاهی عمیق‌تر بیندازیم.
 

برای آدم‌هایی که از بی‌خوابی، بی‌قراری، و عدم استراحت کافی رنج می‌برند، مصرف عصاره‌ی هسته‌ی میوه‌ی عناب می‌تواند درمانی موثر باشد. طبیعت آرامش‌بخش ترکیبات ارگانیک موجود در این میوه‌ی پرفایده می‌تواند ذهن و بدن را آرام کند، بنابراین اگر شما هم شب‌ها خواب راحت و آرام ندارید، شاید جوشانده‌ی عناب دقیقا همان چیزی باشد که به آن احتیاج دارید.
 

میوه‌ی عناب منبعی غنی از آهن و فسفر، مواد کلیدی برای گلبول‌های قرمز خون، است. اگر از کمبود آهن در خون یا کم‌خونی رنج می‌برید، ممکن است علائمی را نظیر ضعف ماهیچه‌ها، خستگی مفرط، سوء هاضمه، دَوَران سر، و پریشانی شناختی تجربه کنید. با افزایش آهن و فسفر موجود در بدن‌تان با کمک عناب می‌توانید گردش خون را افزایش دهید و از این طریق، به شکلی موثرتر به اندام‌ها و دورترین نقاط بدن‌تان اکسیژن رسانی کنید و انرژی‌تان را افزایش دهید!
 

یکی از بهترین‌ راه‌های تقویت استخوان‌ها اطمینان از این مسئله است که به اندازه‌ی کافی و به شکلی بهینه مواد معدنی مصرف می‌کنید. با افزایش مصرف مواد معدنی نظیر کلسیم، فسفر، و آهن (که همه‌ی این‌ها به وفور در عناب وجود دارند)، می‌توانید مطمئن باشید استخوان‌های‌‌تان در سال‌های پیش‌ رو قوی و انعطاف‌پذیر باقی می‌مانند. با افزایش سن، بیش از پیش در معرض ابتلا به پوکی استخوان و دیگر وضعیت‌هایی قرار می‌گیریم که به زوال استخوان‌ها منجر می‌شوند؛ از این رو، افزودن میوه‌ی عناب به رژیم غذایی‌تان می‌تواند این روند را آهسته یا معکوس کند.
 

مصرف میوه و سبزیجات توصیه‌ی رایجی برای آدم‌هایی است که برای کاهش وزن‌ تلاش می‌کنند، و عناب یکی از میوه‌هایی است که به آسانی می‌توان در فهرست میوه‌های مصرفی روزانه گنجاند. عناب با میزان کالری پایین و سطح پروتئین و فیبر بالا می‌تواند نیازهای تغذیه‌ای‌تان را برآورده کند و شما را سیر نگه دارد؛ این مسئله باعث می‌شود دیگر بین وعده‌های غذایی به سراغ تنقلات نروید. به این ترتیب، عناب کمک‌تان می‌کند رژیم غذایی‌تان را حفظ کنید یا از اضافه شدن وزن‌تان پیشگیری نمایید.
 

عناب قادر است از راه‌های مختلف فواید زیادی به دستگاه ایمنی بدن‌مان برساند، از جمله این‌که محتوی مقادیر زیادی آنتی‌اکسیدان، ویتامین C، ویتامین A، و اسیدها و ترکیبات ارگانیک متنوعی است. آنتی‌اکسیدان‌ها قادر هستند رادیکال‌های آزاد را خنثی کنند؛ رادیکال‌های آزاد محصولات فرعی تنفس سلولی هستند که باعث بیماری‌های و امراض مزمنی در بدن می‌شوند. ویتامین C نیز باعث تحریک تولید گلبول‌های سفید خون می‌شود؛ گلبول‌های سفید خط دفاعی دستگاه ایمنی بدن‌مان را تشکیل می‌دهند.
 

طبق شواهد علمی، عناب دارای اثرات ضد اضطراب و آرامش‌بخش خاصی در بدن است. استفاده از عصاره‌ی روغن عناب یا مصرف میوه‌ی عناب می‌تواند بر روی سطوح هورمونی بدن‌تان اثرگذار باشد و در سراسر ذهن و بدن‌تان حسی از آرامش و آسایش القا کند. مصرف مقداری عناب خشک شده یا مکمل‌های حاوی عناب می‌تواند به آدم‌هایی که همواره از استرس یا اضطراب مزمن رنج می‌برند کمک کند ذهن آرامی داشته باشند و از بدن‌شان در برابر عوارض جانبی خطرناکِ قرار گرفتن در معرض هورمون‌های استرس‌زا محافظت کند.
 

با این‌که ساز و کار دقیق و روابط خاص میان عناب و سرطان هم‌چنان تحت مطالعه و پژوهش است، نتایج اولیه به رابطه‌ی مثبتی میان ترکیبات زیست‌فعال موجود در عناب و کاهش فعالیت رادیکال‌های آزاد و کاهش گسترش سلول‌های سرطانی اشاره می‌کنند. آنتی‌اکسیدان‌های موجود در عناب این روش پیشگیرانه‌ی بسیار موثر را در برابر سرطان و هم‌چنین دیگر بیماری‌های مزمن نظیر بیماری‌های قلبی پیش می‌گیرند.
 

یک مطالعه‌ که توسط دانشگاه علوم پزشکی ایران (Iran) صورت پذیرفت از یک محصول گیاهی عناب به نام Shilanum برای درمان کیست تخمدان استفاده کرد. در پایان مطالعه، معلوم شد که این فرمول طبیعی برای درمان کیست تخمدان به اندازه‌ی قرص‌های جلوگیری از بارداری (که معمولا برای این اختلال تجویز می‌شود) موثر است بدون این‌که عوارض جانبی زیادی برای بدن در بر داشته باشد.
 

مصرف میوه‌ی عناب هم‌چنین با بهبود فرایند گوارش در بدن در ارتباط است. این تاثیر عمدتا به دلیل وجود فیبر در این میوه است؛ ولی ساپونین‌ها و تریترپین‌های موجود در عناب نیز با بهینه‌سازی فرایند جذب مواد مغذی و بهبود تحرکات سالم غذا در مجاری گوارشی در این میان ایفای نقش می‌کنند. این تاثیر عناب می‌تواند به پیشگیری از یبوست، گرفتگی معده، نفخ، افزایش بیش از حد باد شکم، و هم‌چنین بیماری‌های خطرناک‌تر گوارشی نظیر سرطان روده‌ی بزرگ کمک کند.
 

ساپونین‌ها و آلکالوئیدهای موجود در میوه‌ی عناب مستقیما با تصفیه‌ی خون و دفع سموم خطرناک از اندام‌های بدن در ارتباط هستند. تاثیر آنتی‌اکسیدانی این میوه می‌تواند به پیشگیری از شمار زیادی از بیماری‌ها و اختلالات کمک کند، و هم‌چنین استرس موجود بر روی دستگاه ایمنی و لنفاوی را کاهش دهد.
 

از دیگر فواید عناب برای سلامتی قابلیت آن در محافظت از کبد است.طبق نتایج برخی مطالعات، میوه‌ی عناب با محافظت از کبد در برابر آسیب‌های ناشی از اکسیدان‌ها تاثیر بهینه‌ای بر سلامت کبد دارد. به علاوه، هم‌زمان با این‌که استرس اکسیداتیو ناشی از فعالیت رادیکال‌های آزاد تاثیر مخربی بر سراسر بدن دارند، و به این وسیله باعث بروز بیماری‌های مختلف و پیر شدن زودهنگام انسان می‌شوند، میوه‌ی عناب با آنتی‌اکسیدان‌های خود این رادیکال‌های آزاد را جذب می‌کند و با تاثیرات مخرب‌شان مقابله می‌نماید. در نتیجه، عناب دارای محتویات مفید و سالمی است که در مبارزه با هرگونه آسیب اکسیداتیو به بدن کمک می‌کنند، و از این طریق از کبد در برابر این تاثیرات مخرب محافظت می‌نمایند.
 

مطالعه‌ای در کشور کره‌ی جنوبی صورت گرفت که از میان ۵۰ نمونه‌ی داروی سنتی به دنبال یک مورد گیاهی بود که بتواند کولین استیل ترانسفراز را فعال کند و از این طریق باعث کاهش یا بازیابی نقص‌های شناختی شود؛ نتایج این مطالعه نشان دادند عصاره‌ی عناب حاوی ماده‌ی فعالی به نام سیس – ۹ اکتادسنوآمید یا اولآمید است که می‌تواند این مشکل را حل نماید. طی یک آزمایش در محیط کشت،  با این‌که قدرت شناختی انسان در اثر یاد زدودگی ناشی از اسکوپولامین از دست می‌رود، مشتقات عناب نشان دادند می‌توانند تاثیرات مثبتی بر کولین استیل ترانسفراز داشته باشند؛ یعنی این‌که اگر از نقص‌های شناختی رنج می‌برید، برای تسکین یا حتی درمان کامل مشکل‌تان باید مصرف عناب را در رژیم غذایی‌تان بگنجانید.
 

خوردن عناب به شیوه‌های گوناگون می‌تواند برای سلامت قلب شما شگفتی‌هایی ایجاد کند. اول از همه این‌که، این میوه سرشار از پتاسیم است و سدیم کمی دارد. این ویژگی عناب باعث می‌شود رگ‌های خونی شل باشند و سطح مناسبی از فشار خون را حفظ کنند. همچنین ثابت شده‌است که عناب یک عامل ضد بیماری‌های قلبی عروقی است، بدین معنا که مانع از انباشت چربی در رگ‌ها و مسدود شدن شریان‌ها می‌شود. در نهایت، عناب همچنین مقدار چربی را در خون نوجوانان فربه کاهش می‌دهد، و به این ترتیب احتمال بروز هر گونه بیماری قلبی نیز کاهش می‌یابد.

ادامه دارد...

منبع: تحریریه سایت کسب و کار بازده – امیررضا مصطفایی و سارا فیضی و کامروا ابراهیمی