قبل از مباحثه، مطمئن شوید که عقاید ارائه شده را می فهمید، به خصوص اگر مخالف نظریات شما باشد.
 

1.دقیق باشید.

در یادداشت نویسی، کلماتی از قبیل معمولا، اغلب، خیلی، گاهی، را ، حذف نکنید، چون معنى اصلی جمله تغییر می کند. از جانشین کردن کلماتی چون «هست» به جای «منجر شدن» نیز خودداری کنید. چنین دخل و تصرف هایی معنی و موارد استفاده ی جمله را تغییر می دهد. از به کار بردن کلمات معمولی به جای آن چه دقیقا ذکر می شود خودداری کنید. مثلا اگر گفته شود «تمام تجاوزهای خصومت آمیز از ناراحتی و گیجی ناشی می شود» شما ننویسید که «ناراحتی و گیجی همیشه باعث تجاوزهای خصومت آمیز می شود». زیرا جمله ی دوم غلط ولی اولی صحیح است.
 
اگر برای یک نتیجه گیری چند عامل لازم است مطمئن شوید که تمام آنها را نوشته اید. مثلا اگر سخنران بگوید 15=8+5+2 و شما بنویسید 15=7+8 دچار خطای فاحش و سوءتفاهم شده اید.
 
دقت و صحت عمل با استفاده از فن تندنویسی (شورت هند) تسهیل می شود. برای این کار خودتان هم می توانید طرحی تنظیم کنید، یعنی از رموز و نشانه های خاصی که می دانید یا ابداع می کنید استفاده کنید. مثلا، از اولین حروف بعضی از کلمات و مخفف آنها استفاده کنید و نگران یادداشت جمله های کامل نباشید. در یادداشت نویسی از کلیه فنون لازم استفاده کنید، تا بتوانید هر چه بیشتر اصول و حقایق را بنویسید.
 

2.سوال هایی را که ضمن کلاس درس به ذهنتان خطور می کند بنویسید.

هر سوال یا عقیده ی مخالفی را که دارید یادداشت کنید، چون ضمن سخنرانی فرصت تفکر درباره ی آن ها را ندارید و چنین عملی شما را از نظریات مهمی که باید بشنوید غافل خواهد کرد. آن گاه بعد از کلاس، سعی کنید به سوال های خود جواب بدهید.
 
در وهله ی اول، اغلب مردم نمی توانند در یک زمان هم گوش کنند و هم یادداشت بردارند و این کار برایشان دشوار است. این مشکلی لاینحل نیست. با تمرین، هر دو عمل، یعنی نوشتن و خوب گوش کردن، تسهیل می شود و هر دو را همزمان و به راحتی می توان انجام داد و این کار درست مانند بافندگی در حال صحبت کردن است که افراد زیادی یاد گرفته اند انجام دهند. البته، ابتدا باید این دو مهارت را جداگانه و بعد توأما تمرین کرد.
 

3.بعد از نوشتن یادداشت، با آنها چه کار باید کرد؟

یادداشت کردن صرفا از روی عادت، کار بی هدفی است. شما ضمن درس نکاتی را به اختصار یادداشت می کنید که ساعتی بعد از خاتمه ی کلاس می توانید بخوانید، زیرا هنوز آن را به خاطر دارید ولی روز بعد مضمون آن را از یاد می برید. این یادداشت ها را دوباره بنویسید چون استفاده و به کار بردن آنها ارزش فراوان دارد. جاهای خالی را تکمیل کنید و آن چه که هنوز به یاد دارید و نتوانسته اید بنویسید بر آن بیفزایید. این کار بلافاصله بعد از سخنرانی و درس باید انجام گیرد. بعد از آن به سوال های یادداشت کرده اید جواب دهید و سعی کنید از آن چه تدریس شده است اصول و حقایق لازم را بیابید. از نوشته های خود با همان روشی که کتاب را مطالعه می کنید، بهره ببرید.
 
اگر بعد از یادداشت کردن اصلا نگاهی هم به آنها نیندازید، باز این اتلاف وقت نبوده است، چون این عمل خود تمرینی است برای نت برداری و کمک مؤثری خواهد بود در راه تحصیل شما در آینده. علاوه بر آن نفس نگارش، خود کمکی است برای بیشتر مردم که آن مطلب را بهتر به یاد آورند، اگر چه پس از آن نگاهی به آنها نکنند.
 

4.در کلاس فعال باشید.

با حضور فعالانه ی محصل در کلاس، یادگیری بسیار آسان می شود. به جای این که بی اراده نشسته و منتظر با سواد شدن باشید، سعی کنید تا حد امکان دقیق و حساس باشید و به قصد فهمیدن و به خاطر سپردن موضوعات، خوب به سخن استاد گوش فرا دهید. آیا از مطالعه ای که  توسط سانز (Sans) انجام شده است اطلاع دارید؟ نتایج خوب یک گروه مورد مطالعه ممکن است به علت خوب شنیدن و میل زیاد آنها به یادگیری باشد.
 
در بسیاری از جهات دیگری نیز می توان فعال بود و رشدکرد. مثلا می توان قدرت درک معنی مطالب را از مثال ها و موارد استعمال آنها دریافت و با جواب دادن به سوال های معلمان و همشاگردان نزد خود با دیگران و مقایسه ی جواب های آنها با پاسخ های مناسب و پیش بینی این که سخنران چگونه می خواهد مطلب را بپروراند، مهارت لازم را در خود تقویت کرد. عقاید قدیمی را مورد بررسی قرار دهید و با نگرشی جدید به دنیا بنگرید و ایده های سخنران و آن چه را که می گوید پیگیری کنید، چون از سخنرانی می توان نکات زیادی آموخت و به کار برد.
 

5.خود را بسنجید.

قبل از مباحثه، مطمئن شوید که عقاید ارائه شده را می فهمید، به خصوص اگر مخالف نظریات شما باشد. حقایق و عقاید و نظریات جدید، پایه و اساس تمامی اعمال و علایق ما و بررسی مشکلات قدیمی و برداشت تازه از جهان اند و همین اصول، به نوبه ی خود مبنای رشد محسوب می شوند.
 
شما قطعا به این امید وارد دانشکده نشده اید که همانند روز اول خارج شوید، بلکه به امید کسب فضیلت آمده اید، پس هرگاه کسی نظریه با حقیقتی را هر چند هم با عقیده ی شما مخالف باشد ارائه داد، آن را با دقت و توجه بررسی کنید. بعد از کلاس، درباره ی مسائل طرح شده بیاندیشید، با دوستانتان بحث کنید و بکوشید آن را بفهمید و جنبه های صحیح آن را دریابید. وقتی مطمئن شدید که موضوع را فهمیده اید سعی کنید وارد بحث شوید و طرحی بریزید که شواهد و مدارک به نحوی از انحا با گفته ی شما مطابقت پیدا کند.
 
نویسنده: ویرجینیا وُکس
 
منبع: کتاب «رمز موفقیت در تحصیل»