شناسایی اشخاص دچار اختلال شخصیت

بسیاری از ما صرف نظر از نوع اختلال، مجذوب کسانی می شویم که شخصیت های مختل دارند.
 

 ممکن است بپرسید چطور بفهمم کسی که با او رابطه دارم از اختلال شخصیت رنج می برد - حتی ممکن است خودتان چند «رابطه شکست خورده» داشته باشید که شما را نامزد قرار گرفتن در جمع مبتلایان به اختلال شخصیت می کند.
 

اختلال شخصیت چند جنبه دارد که شناسایی زودهنگام آن در روابط را دشوار می کند. نخست این که افراد دچار اختلال شخصیت نه تنها در برخوردهای اول، رفتار مناسبی دارند بلکه خونگرم و معاشرتی به نظر می رسند. آنها ابتدا کارها را خوب انجام می دهند و در موقعیت های اجتماعی عملکرد خوبی دارند ولی به مرور مایه رنج و عذاب نزدیکانشان می شوند.
 

اختلال شخصیت ضداجتماعی را در نظر بگیرید. اگرچه شخص ضداجتماعی زمینه بهره کشی و فریب دادن دیگران را دارد ولی معمولا برداشت اولیه مثبتی از خود به جا می گذارد، بهترین کلمه در اینجا، کلمه بی دردسر است. آثار و شواهد بهره کشی فریب کاری، بی توجهی به هنجارهای اجتماعی و تعهدات سطحی در ملاقات سوم یا ملاقات های بعدی نمایان می شوند. وانگهی، کسانی که دچار اختلال شخصیت اند می توانند از لحاظ بدنی جذاب و از لحاظ عقلی هوشمند باشند.
 
به همین دلیل تشخیص زودهنگام اختلال آنان آسان نیست. به هر حال خودتان را از این بابت سرزنش نکنید. اختلالات شخصیت در مراکز و محیط های بالینی هم به درستی تشخیص داده نمی شوند چون روان شناسان و روان پزشکان هم گاهی در اولین جلسات درمان از علائم اختلال شخصیت غافل می شوند.
 

دومین عاملی که شناسایی زود هنگام اختلالات شخصیت را دشوار می کند این است که داشتن اطلاعات دقیق از گذشته شخص، نقش مهمی در تشخیص زود هنگام بازی می کند. یادتان باشد تشخیص اختلالات شخصیت به داشتن شواهد درباره گذشته میان فردی بد شخص -که یک الگوی قدیمی است - و رفتارهای مشکل ساز او بستگی دارد.
 
در مراحل اولیه رابطه، پی بردن به چنین پیشینه ای و درک کردن طرف مقابل سخت است. انجام چنین گفتگو و مصاحبه ای که نیازمند جمع آوری اطلاعات است (با توجه به این که افراد دچار اختلال شخصیت، در مخفی کردن یا کم اهمیت جلوه دادن مشکلات رابطه ای قبلی خود تبحر دارند)، در جلسه اول، عاشقانه و درست نیست.
 

گفتگوی زیر را که در اولین برخوردها در می گیرد، تجسم کنید:
«خب از خودت بگو».
«اهل سینسیناتی هستم و بستگانم هنوز آنجا زندگی می کنند. یک خواهر کوچکتر هم دارم. الآن در بخش فروش کار می کنم و عاشق جهانگردی با کوله پشتی هستم».
 
«شروع خیلی خوبی بود. (حالا طرف مورد نظر، یک دفترچه یادداشت سیمی از زیر میز بیرون می آورد) بیا واقع بین باشیم. دوست دارم یکی یکی در مورد آشنایی های گذشته ات حرف بزنی و بگویی چرا قطع شدند، چه رفتارهایی سد راه شما شدند و طرف های تو در نهایت چه احساسی راجع به خودشان و تو پیدا می کردند. دوست دارم نام و نشانی آنها را بدانم. باز هم قهوه می خوری؟»
 
بدیهی است این نوع حرف زدن در جلسه اول، عجیب و آزارنده است. اما یک چیز را به شما می فهماند؟ شناسایی دقیق و زود هنگام اختلال شخصیت در جریان رابطه، کار دشواری است.
 
بالاخره این که وقتی مجذوب رفتار طرف مقابل می شویم (!)، دیدن شواهد موجود - حتی شواهد صریح و روشن - مربوط به اختلال شخصیت، سخت می شود. بله برخی از عناصر و رفتارهای شخصیت مشکل دار برای ما جالب، مهیج، عزیز و حتی تحریک کننده می شوند. اگر با کسی که اختلال شخصیت دارد رابطه داشته اید یا دارید، از خودتان صادقانه بپرسید بار اول مجذوب چه چیز او شدید؟ آیا مجذوب کارهای مهیج و خطر کردن های او شدید؟ آیا کمرویی شیرینش نظرتان را جلب کرد؟ آیا احساس کردید او دوست دارد تمام وقتش را با شما بگذراند؟ آیا قضیه فراتر از نقاب زدن بر چهره بود و یا داستان هایش در مورد پیشرفت ها و روابطش با آدم های مهم، نظرتان را جلب کرد؟
 
دلیل آن هرچه باشد، این امکان وجود دارد که به طور ضمنی یا صریحا مجذوب یک یا چند ویژگی اختلال شخصیت شده باشید به ویژه اگر پیوسته درگیر این نوع روابط می شوید. وقتی متوجه سایه انداختن کل شخصیت طرف مقابل بر قسمت هایی که شما را بیشتر مجذوب خود کرده خواهید شد که زمان بگذرد و از صفات شخصیتی او درک بهتری پیدا کنید. گاهی اوقات هم پس از گریختن شما و طرف مقابلتان از آن رابطه و با درون نگری است که آثار و شواهد وجود اختلال شخصیت برای شما روشن می شود. شواهد نشان می دهند همسر، طرف مقابل و دوستان نزدیک اشخاصی که اختلال شخصیت دارند، پس از گذشت مدت معینی و پس از مدتی تجربه می توانند اختلال آنها را به درستی و با دقت تشخیص دهند.
 

یادتان نرود، بسیاری از ما صرف نظر از نوع اختلال، مجذوب کسانی می شویم که شخصیت های مختل دارند. بنابراین، همین طور که این کتاب را می خوانید، بحران های رابطه ای را که در زندگی با هر یک از این اختلالات شخصیت پیش می آید، کشف خواهید کرد. شاید برخی از طرف هایتان آویزان و محتاج بوده اند ولی گاهی اوقات هم جذب یک خودشیفته مفتون خود شده اید.
 
در این مورد باید بگوییم ممکن است چیزی در این دو شخصیت مشکل دار وجود داشته که شما را به خودش جذب کرده است. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره الگوی رابطه با اشخاص دچار اختلال شخصیت، به فصل سوم مراجعه کنید.
 

 
منبع: کتاب «عشق دیوانه وار»