تأثیرات شبکه های اجتماعی بر سلامت روان نوجوانان

امروزه نرخ استفاده نوجوانان از شبکه های اجتماعی بسیار زیاد است. نوجوانان حتی بیش از بزرگسالان از شبکه های اجتماعی استفاده می کنند. مطالعه ای نشان داده است که حدود 75 درصد از نوجوانان آمریکایی، در شبکه های اجتماعی حساب کاربری دارند. در .اقع شبکه های اجتماعی به بخشی جدایی ناپذیر از زندگی نوجوانان تبدیل شده اند.
 

برای بسیاری از نوجوانان، استفاده از شبکه های اجتماعی به صورت یک اعتیاد در می آید. پژوهشگران دریافته اند که همزمان با لایک کردن پست ها در شبکه های اجتماعی، برخی از نواحی مغز فعال می شوند و همین امر موجب درخواست مغز برای فعالیت بیشتر در شبکه های اجتماعی می شود.
 
در این مطالعه برای تصویر برداری از مغز، از اسکنر FMRI استفاده شد. این پژوهش بر روی 32 نوجوان انجام شد و به آن ها یک شبکه اجتماعی جعلی و مشابه اینستاگرام نشان داده شد. سپس به آن ها 140 تصویر نشان داده شد که لایک های زیادی خورده بودند و نوجوانان خیال می کردند که این لایک ها را هم سن و سال های خودشان به این تصاویر داده اند. این در حالی بود که این که این تصاویر و لایک ها توسط تیم تحقیق آماده شده بود. در واقع محققان صفحه ای جعلی و مشابه صفحه اینستاگرام خودشان را طراحی کرده بودند.
 
تصاویری که از اسکن های مغزی به دست آمد نشان داد که علاوه بر بخش های مختلف مغز، هسته جانبی مغز (بخشی از مدار پاداش مغز، پس از مشاهده لایک های فراوانِ زیر پست ها، تحریک شدند. بر اساس پژوهش ها، بخش پاداش مغز در سن نوجوانی از حساسیت بیشتری برخوردار است. شاید به همین خاطر باشد که نوجوانان تا این حد جذب شبکه های اجتماعی می شوند.
 

بی شک روابط اجتماعی نقشی جدی در رشد اجتماعی نوجوانان و آموختن مهارت های ارزشمند دارد. اما استفاده از شبکه های اجتماعی آنلاین چه تأثیری بر ذهن و سلامت روان نوجوانان دارد؟
 
نه تنها مغز نوجوانان به خاطر استفاده زیاد از اینترنت در معرض آسیب است، بلکه به خاطر اینکه معمولاً نوجوان نمی تواند در استفاده از موبایل، کامپیوتر و اینترنترت، خود نظم بخشی داشته باشد و به عبارتی زمان استفاده از این ابزارها را کنترل کند، احتمال آسیب ها افزایش خواهد یافت. بعلاوه معمولاً نوجوانان بیش از هر گروه سنی، تحت فشار همسالان، به استفاده افراطی از شبکه های اجتماعی روی می آورند.
 
 در هر حال در اثر استفاده طولانی و فراطی از شبکه های اجتماعی، ممکن است نوجوان ما دچار مشکلاتی شود. در ادامه به برخی از شایع ترین مشکلات مرتبط با سلامت روان که در اثر استفاده نادرست و افراطی از فضای مجازی و شبکه های اجتماعی، بوجود می آیند، اشاره می کنیم:
 

پژوهشگران در حال تحقیق مطالعه در مورد ارتباط میان افسردگی و استفاده از شبکه های اجتماعی هستند. هر چند آن ها تا کنون ارتباطی علی معلولی میان این دو متغیر به دست نیاورده اند، اما آن ها دریافته اند که استفاده از شبکه های اجتماعی می تواند موجب تشدید برخی از علائم افسردگی شود. در واقع استفاده زیاد از فضای مجازی موجب کاهش فعالیت در موقعیت های اجتماعی حقیقی و افزایش احساس تنهایی خواهد شد.
 
مطالعه ای نشان داده است، افرادی که بیش از 7 شبکه اجتماعی را استفاده می کنند، تا 3 برابر بیش از افرادی که کمتر در کمتر از 2 شبکه اجتماعی فعالیت می کنند، ممکن است به افسردگی مبتلا شوند.
 

معمولاً نوجوانان از لحاظ هیجانی و عاطفی درگیر فضای مجازی و شبکه های اجتماعی می شوند. نه تنها آن ها برای پاسخ دادن سریع به پیام ها از لحاظ روانی تحت فشار هستند، بلکه برای گذاشتن عکس ها و متن های عالی و بی نقص در صفحات خود نیز، از لحاظ روانی احساس فشار می کنند. بنابراین هر چه نوجوان بیشتر درگیر شبکه های اجتماعی شود، فشار روانی و در نتیجه اضطرابش افزایش خواهد یافت.
 
از سویی شبکه اجتماعی فضایی مجازی است که زبان و فرهنگی خاص دارد. یادگیری این زبان و فرهنگ و پایبندی به آن نیز از جمله عوامل افزایش سطخ اضطراب نوجوانان محسوب می شود.
 
بسیاری از نوجوانان و به خصوص دختران در مورد اینکه دیگران چگونه در مورد آن ها فکر می کنند و پاسخ هایی که باید به عکس العمل های آن ها بدهند،ۀ دائما احساس اضطراب و نگرانی می کنند. از سویی فضای مجازی و شبکه های اجتماعی، بسستری مناسب برای سوء استفاده محسوب می شود و به همین سبب شبکه های اجتماعی برای بسیاری از نوجوانان به منبعی برای اضطراب تبدیل می شود.
  

در بسیار از موارد نوجوان ساعات زیادی را به گشت و گذار در شبکه های اجتماعی پرداخته و اوقات مناسب برای خواب را از دست می دهند. در نتیجه این کمبود خواب می تواند به کاهش خلق، پرخوری و افزایش احتمال ابتلا به افسردگی و اضطراب شود. همچنین کم خوابی می تواند توانایی تمرکز نوجوان را به شدت کاهش دهد.
 
مطالعه ای در کشور انگلستان و بر روی 900 نوجوان 12 تا 15 ساله انجام شد. در این بررسی یک پنجم نوجوانان اعتراف کردند که تقریبا هر شب برای چک کردن شبکه های اجتماعی از خواب بیدار می شوند. در این مطالعه دختران بیش از پسران برای بررسی گوشی از خواب بیدار می شدند.
 

هر چند که حسادت برای بیشتر افراد یک هیجان طبیعی محسوب می شود، اما وقتی نوجوان به صورت مستمر در معرض داشته های دیگران قرار بگیرد، احتمالاً با مشکلات زیادی روبرو خواهد شد. و از آن جا که افراد در شبکه های اجتماعی معمولاً فقط از داشته ها و تجربیات مثبت خود می گویند، در واقع تصویری غیر واقعی از زندگی شان ارائه می دهند که با واقعیت تناسب چندانی ندارد. به همین خاطر نوجوان نسبت به چیزی حسادت می کند که واقعی نبوده و امکان دستیابی به آن نیز بسیار کم است.
 

هر چند که شبکه های اجتماعی ابزاری عالی برای برقراری ارتباط با دوستان و اعضای خانواده محسوب می شود اما هرگز نمی تواند جای ارتباطات واقعی و رو در رو را بگیرد. به عنوان مثال در ارتباطات اینترنتی امکان مشاهده زبان بدن وجود ندارد و بنابراین پیام به صورت ناقص منتقل می شود. به همین خاطر است که در بسیاری از مواقع افراد دچار سوء برداشت شده و اختلافات ایجاد می شود.
 
از سویی بسیاری از نوجوانان بیشتر وقت خود را صرف چک کردن وضعیت، پست ها و لایک ها می کنند و فرصتی برای تعامل با دیگران نمی یابند.
 
از سویی نوجوانانی که خیلی درگیر شبکه های اجتماعی هستند ممکن است تنها در فعالیت هایی مشارکت کنند که ممکن است مشاهده عکس و پست های مربوط به آن فعالیت برای دیگران جذاب تر باشد، بنابراین بیش از اینکه به دنبال لذت بردن از با هم بودن باشند، به دنبال عکس گرفتن و پست گذاشتن خواهند بود.
 
منبع: سایت وری ول مایند