کودکان در هر سنی به چه تغذیه ای نیاز دارند؟

تغذیه نقش مهمی در رشد جسمی کودک دارد. 
 

تحقیقات مختلف نشان می­دهد که تغذیه سالم و مناسب برای کودکان موجب فعالیت بهتر مغز( فکر کردن، یاد گرفتن، خلق و خو و...) می­شود، بنابرین باید به کودکان غذاهای مناسب و مورد نیاز برای بدنشان و بنا بر سن آنها داده شود.
 
تغذیه کافی و سالم باعث می­شود که همه­ی افراد خانواده فعالیت مغزی طبیعی را داشته باشند، خوب فکر کنند و خوب یاد بگیرند و در نتیجه ارتباط و رفتار مناسبی باهم خواهند داشت و برعکس اگر مواد غذایی مناسب به سلول های مغزی نرسد، فکر کردن و یاد گرفتن کودک مختل شده و دچار کج خلقی می­شود.[1]
 

رشد مغز در دوران رحم مادر بسیار سریع می­باشد مخصوصا در ماه های دوم و سوم که از رشد سایر اعضای بدن بیشتر است، این دوران برای مادر بسیار حساس است، به طوری که سو تغذیه، عفونت ها، سیگار کشیدن و اعتیاد مادر به سرعت روی رشد سلول های مغز اثر می­ گذارد.
 
در این دوران مادر باید از خوردن غذاهای سرخ کردنی، تند یا شور، و یا خوراکی هایی که دارای مواد رنگی هستند جلوگیری کند و حدالامکان سعی کند از مواد ساده و سالم استفاده کند.
 
مادرانی که معمولا در اواخر دوران بارداری خود هستند(7تا9ماهگی) به علت رشد سریع جنین و برای یک دوران شیردهی موفق باید برنامه تغذیه ای مناسبی داشته باشند که از تمام گروه های مواد غذایی در حد اعتدال مصرف کنند؛اکنون در این مقاله به شرح جزئی از آن می­پردازیم:
 
مواد لبنی( شیر، ماست، پنیر و...) ، انواع گوشت( گوشت گوسفند، مرغ، ماهی) ، مواد نشاسته ای(نان، برنج، فرآورده های غلات مانند ماکارونی و...) ، انواع میوه و سبزیجات مختلف به همراه مقدارکمی چربی و شیرینی به منظور دریافت انرژی برای مادران باردار نیاز است.[2]
 

در دوران شیردهی مادر با مهربانی و عشق به فرزند خود شیر می­دهد ولی لازم است که در این دوران مادر با داشتن برنامه تغذیه ای مناسب که از نظر کالری و مواد غذایی اصلی، املاح و ویتامین ها دارا باشد تا شیر کافی تولید  کند و کودک کاملا تغذیه  شود.
 
در دوران شیردهی مادر می­تواند هر نوع غذایی را که دوست دارد مصرف کند، ولی حتما باید پنج گروه مواد غذایی اصلی را در برنامه غذایی خود قرار دهد که شامل: 1-گروه غلات و مواد نشاسته، 2-سبزیجات مختلف، 3-میوه های مختلف، 4- گروه لبنیات، 5- مواد پروتئینی و گوشتی اما در مورد چربی و شیرینی بهتر است به مقدار کمی مصرف شود و بر عکس مادران در این دوران از موادی مثل سیر، پیاز، یا حبوبات را مصرف نکنند، زیرا گاهی ممکن است کودکان این گونه مواد را تحمل نکرده و دچار قولنج و درد های شکمی شوند.
 
مادران شیر ده باید علاوه بر سه وعده غذایی اصلی حتما باید از میان وعده های غذایی نیز استفاده کنند، مثل:(میوه های مختلف، استفاده از غلات و...) که  این کار سبب می­شود مادر شیر کافی برای کودک خود داشته باشد و هم چاق نشود.[3]
 

معمولا کودکانی که در این سن هستند، در عادات غذایی خود دچار تغییراتی می ­شوند به طوری که ممکن است نسبت به قبل کمتر غذا بخورند.
 
در این سن غذای کودک بیشتر همان غذای خانواده می­باشد ولی باید والدین به هرم غذایی کودک توجه ویژه ای داشته باشند که در این هرم چربی ها جایگاه بسیار کمی دارند و برعکس گروه سبزیجات و میوه ها از اهمیت بسزایی برخوردار هستند؛ بیشترین انرژی کودکان در این سن از گروه کربوهیدرات های مرکب(نان، ماکارونی، برنج و غلات) تامین می ­شود، از دیگر قسمت های این هرم غذایی می ­توان به گروه پروتئین ها، لبنیات اشاره کرد.
 
یکی از اتفاقات مهمی که در این دوره والدین باید به آن توجه کنند، مصرف کردن صبحانه می ­باشد زیرا کودک حدود 8الی10ساعت  را در خواب سپری کرده و قند خون او پائین افتاده است؛ پس باید صبحانه کامل و خوبی مصرف کند تا انرژی به تمام بدن مخصوصا به سلول های مغز برسد.
 
بهتر است  در صبحانه کودک از نان کامل(سبوس دار) به همراه پنیر، کره، گردو، یک لیوان شیر یا یک لیوان آب میوه تازه استفاده کنیم.
 

در این سن نیاز به کالری در کودکان تقریبا شبیه به یک فرد بالغ می­ باشد، ولی معمولا نیاز دختران به کالری کمتر از پسران است.
 
میزان مصرف چربی برای کودکان این سن حدود30 درصد کالری مورد نیاز بدن است، که از این میزان حدود10 درصد را چربی های اشباع شده یا چربی های نامناسب مثل( چربی گوشت، روغن های جامد و...) و حدود 20 درصد باقی مانده را چربی های اشباع نشده یا چربی های خوب مثل( روغن زیتون، آفتابگردان، کنجد و ذرت) تشکیل می­ شود.
 
مواد پروتئینی لازم در این سن نیز شامل دو دسته پروتئین های حیوانی( گوشت ها، تخم مرغ و... ) و پروتئین های گیاهی(غلات، حبوبات، آجیل و...) را شامل می­ شود.[4]
 
در این سن کودکان جهش رشدی دارند پس باید مقداری کافی کلسیم در رژیم غذایی آن ها وجود داشته باشد که منبع اصلی کلسیم در شیر و لبنیات می ­باشد.
 
 همینطور باید دقت کنیم که در این سن حتما از میان وعده های  غذایی مناسب استفاده شود، زیرا مصرف تنها سه نوبت غذایی برای کودکی که در حال رشد و فعالیت جسمی و مغزی می ­باشد اصلا کافی نیست.