تفاوت خلاقیت و نبوغ میان زن و مرد

مطالعات گوناگون درباره فعالیت اکتشافی حاکی از آن است که پسران از دختران بی باک تر و کنجکاوترند.
 

گرچه کسانی چون بولدینگ و گوردون چایلد بر این اندیشنه اند که کشاورزی با کج بیل، ظروف سفالی، نخریسی، بافندگی و ساخت آسیاب کشف زنان بوده است و نخستین بار آنان متوجه جوانه زدن غلات شده اند، و زمینه ایجاد رشته های قابل توجهی از فنون و علوم را فراهم آورده اند، ولی آنچه از تاریخ علم به دست می آید و مشاهدات تجربی و تحقیقی آن را تأیید می کند، این است که در میان اکثر انواع پستانداران، جنس نر بیشتر های اکتشافی انجام می دهد و انسان نمی تواند از این قاعده بیرون باشد.
 
اختراع ماشین چاپ، تلفن، اتومبیل، برق، هواپیما و... به وسیله مردان انجام گرفته است؛ برای نخستین بار آنان پا به کره ماه گذاشتند؛ پیوند قلب انجام دادند و رکوردهای ورزشی را شکستند. پیشگامی مردان در عرصه های مختلف علمی، هنری، سیاسی، اقتصادی و خلاقیت ها مشاهده می شود.
 

در معماری، نقاشی، موسیقی و سینما ادبیات و علوم گوناگون، خلاقیت مردان را آشکار می توان دید. به گفته لومبروزو «زنان کارهایی را ترجیح می دهند که به ابتکار فکری نیاز ندارند» و به نظر هاولاک الیس «هزاران زن به نقاشی پرداخته اند اما فقط مردان در این رشته نبوغ داشته اند.»
 
لویی لوپرنس - رنگه نیز بر این عقیده است که: «از بین پیرکوری و ماری کوری، پیرکوری آفرینشگر است و با نبوغ خود، قوانین جدید فیزیک را وضع می کند. ماری با خصوصیات دیگری درخشیده می شود: شخصیت و پشتکار استثنایی، دقت، شکیبایی.... دختران باهوش... هستند، اما گویی فکر نو... در سر ندارند».
 
در زمینه خلاقیت های ادبی نیز گرچه زنان درخشیده اند، از نظر کمیت و کیفیت، به ویژه آنجا که اوج نبوغ ادبی مطرح است، مردان از زنان برترند. هاولاک الیس، از ۱۰۳۰ نفر مورد مطالعه در طول قرنها، تنها از ۵۵ زن نام می برد.
 

کاتل از بین هزار شخصیت برجسته که در آغاز قرن بیستم در دنیا زیسته اند، به ۳۲ زن اشاره می کند که ۱۱ نفر آنها ملکه های کشورهای مختلف و ۸ نفر آنها به خاطر زیبایی و بدبختی شان مشهور بوده اند. در نشریه «مردان علم آمریکا» در برابر ۲۴۷ مرد فقط ۳ زن به عنوان زن برجسته و مشهور ثبت شده است، در این نشریه درصد زنانی که در عرصه های علمی درخشیده اند 4/7درصد ثبت گردیده است که تعداد آنها برحسب علوم مختلف فرق می کند، و از ½ درصد در فیزیک به ۲۲ درصد در روانشناسی می رسد.
 
در یک مطالعه بیوگرافیک که از قرن ۷ تا ۱۹ را در بر می گیرد و شرح حال ۸۶۸ زن مشهور از ۴۲ کشور مختلف را شامل می شود، برجستگی ۳۳۷ نفر از آنها در زمینه ادبیات است. بالاترین درجه شهرت از آن زنانی است که نقش سیاسی ایفا کرده و با مادران، همسران و معشوقه های مردان بزرگ بوده اند؛ در این مطالعه نوع دوستی، زیبایی، بدبختی و... از جمله معیارهای معروفیت در نظر گرفته شده است.
 
بنابراین «از یک لحاظ کلی، نمی توان منکر شد که زن، در مورد آنچه که به بزرگترین کارها خصوصا خلاقیت هوشی و هنری مربوط است، ضعیف تر و فراتر از مرد باشد. این مسئله در زمینه هنر بیشتر از زمینه علم یا تکنیک غافلگیر کننده است».
 
 مطالعات گوناگون درباره فعالیت اکتشافی حاکی از آن است که پسران از دختران بی باک تر و کنجکاوترند، و برای رسیدن به اهداف مطلوب انواع خطرها را به جان می خرند و به خوبی روشن است که خلاقیت مردان بیش از زنان است در این زمینه گرچه محیط آموزش و شیوه زندگی و فرهنگ حاکم بر جامعه نقش دارد، وجود استعدادهای ذاتی مردان (که به زیست شیمیایی و ساختمان بدن آنها برمی گردد) غیرواقع بینانه به نظر نمی رسد.
 
با این همه باید توجه داشت اظهار نظرهایی مانند اینکه: «زنان در هیچ رشته ای شاهکاری نیافریده اند»، «زن حتی گاز پانسمان را ابداع نکرده است»، «زن مغز نیست، فقط زهار است و بس» افراطی می نماید. اگر زن هیچ خلاقیتی نداشته باشد، همین افتخار منحصر به فرد برای او بس است که آفرینشگر همه اندیشه های خلاق در طول تاریخ زیست آدمی است و هر انسان نابغه و برجسته از وجود زن برخاسته و از خون و شیر او تغذیه کرده و در دامن او پرورش یافته؛ نبوغ و همه کمالات خود را مدیون اوست و هرگز نمی تواند این اصل زیستی آشکار را انکار کند و خود را وامدار آن نداند.
 
منبع: کتاب زن. سیدهادی حسینی و علی احمد راسخ . صص 222-225، انتشارات امیرکبیر. سوم. 1387.