دلایل کمرویی در کودکان

افراد کمرو فکر می کنند افراد صاحب قدرت دارای کلیه مهارت های اجتماعی هستند و از اینکه در معرض ارزیابی آنها قرار گیرند، هراس دارند.
 

کمرویی کودکان حالتی است که در آن فرد بیش از اندازه به خود توجه می کند و همواره ارزیابی های منفی از خود به عمل می آورد تا حدی که باعث ایجاد ناراحتی و پیشگیری از بروز احساساتش در موقعیت های مختلف فردی و اجتماعی می شود. کمرویی کودکان به اختلال از دست دادن فرصت ها معروف است. برای بسیاری از کودکان، کمرویی مشکلی فلج کننده است. چرا که باعث می شود تا از قدرت آزادی گفتار و بیان که اهمیت فراوانی در شکل گیری شخصیت شان دارد محروم شوند. بررسی ها نشان می دهند کمرویی کودکان به مراتب بیشتر از بزرگسالان است و چنانچه به موقع تشخیص داده نشود و درمان نگردد، می تواند آثار نامطلوبی به همراه داشته باشد و رشد شناختی، عاطفی- روانی و اجتماعی فرد را به طور جدی متاثر نماید.
 

1- حمایتگری خانواده: برای کودک به ویژه اگر کوچک باشد، خیلی مهم است که والدین از او حمایت کنند و پشتیبانش باشند. عشق والدین و رابطه عمیق میان آنها به کودک احساس امنیت می دهد و جالب این است که همین رابطه احساسی به او امکان می دهد تا بتواند شخصیتش را در خارج از چارچوب خانواده بپرورد و به عرصه برساند. اما اگر رابطه بین کودک و والدینش جنبه ی هم جوشی و وابستگی بیابد و خفقان آور شود، کودک چندان احساس امنیت و آرامش نخواهد کرد و کودکی که در چنین محیطی رشد کند در آینده برای تبیین هویت خود با مشکلات مواجه خواهد شد.

2- میراث خانوادگی: در بسیاری از موارد کمرویی کودکان، کودکی که خجالت می کشد و کمروست، والدینی دارد که آنها هم خجالتی هستند؛ تا آنجا که چنین والدینی وقتی فرزند خود را می بینند به یاد کودکی خود می افتند و فکر می کنند خجالتی بودن شیوه ای است مشروع برای ارتباط با دنیای بیرون و البته برخی هم از این مساله نالانند.

3- کمبودهای عاطفی و تربیتی: یکی از دلایل کمرویی کودکان کمبودهای عاطفی است. نبود محبت یا کیفیت نامناسب آن شخصیت کودک را تا حد زیادی با واهمه مواجه می کند و ممکن است به عصیان شدید کودک و بروز رفتارهای ضد اجتماعی منجر شود.
 
4- احساس متفاوت بودن: این حس ممکن است باعث شود کودک نتواند آن طور که باید و شاید شخصیت خود را تحکیم بخشد.

5- کودک تیزهوش: به نظر بسیاری از مردم تیزهوشی امتیاز محسوب می شود. اما مانند هر ویژگی دیگری ممکن است باعث بروز نوعی واهمه روانشناختی شود و یا اینکه هوش سرشار آنها باعث شود بقیه کودکان به آنها حسادت کنند و نتواند در جمع آنها احساس راحتی کند. در نتیجه یکی از دلایل کمرویی کودکان، حسادت اطرافیان نسبت به هوش و قابلیت های کودک است.

6- تفاوت های اجتماعی: برخی از کودکان به علت وجود عوامل اجتماعی قادر نیستند شخصیت خود را شکوفا کنند. زیرا به خاطر اختلافات طبقاتی موجود، احساس کمبود می کنند و چون می بینند که شیوه زندگی متفاوتی دارند و از بسیاری امکانات و تفریحات پرهزینه محرومند، به طور معمول احساس واهمه دارند.
 

• کارکردن به هنگام نظاره گر بودن دیگران: افراد کمرو معمولا از موقعیت هایی که افراد دیگر آنها را مشاهده می کنند، می ترسند. ترس از نگاه دیگران به هنگام کار کردن، آنها را ناتوان می کند. برخی از این افراد ممکن است در زمان انجام کارهای ساده ای مثل خلاصه برداری، نوشتن روی تخته سیاه، دوختن، بافتن و یا حتی بستن دکمه لباس هنگامی که کسی دارد نگاه شان می کند، مضطرب می شوند.

• غذا خوردن در جمع: گاهی ترس از خوردن و نوشیدن در حضور دیگران به این دلیل است که شخص می ترسد وقتی چنگال یا فنجان را به دهان می برد، دست هایش دچار لرزش شود و غذا روی لباسش بریزد!

• خرید کردن: افراد کمرو نگران این هستند که در حین خرید کسی به آنها نگاه کند و یا مجبور شوند با فروشنده صحبت کنند. این افراد به راحتی مجبور می شوند کالایی را بخرند که تمایلی به خرید آن ندارند. زیرا نه گفتن برای آنها به خاطر جریحه دار شدن احساسات فروشنده دشوار است. چرا که تصور می کنند دیگران نیز همانند خودشان به مخالفت حساس هستند.

• تعامل با افراد صاحب قدرت: افراد کمرو فکر می کنند افراد صاحب قدرت دارای کلیه مهارت های اجتماعی هستند و از اینکه در معرض ارزیابی آنها قرار گیرند، هراس دارند.

• مکالمات تلفنی: افراد کمرو در خصوص مهارت های تلفنی به خود اطمینان ندارند و تصور می کنند در ارتباط و تماس تلفنی با دیگران بی کفایت هستند. ترس آنها از این است که در خلال مکالمه پاسخ ناجوری بدهند و یا با صدای لرزان و لکنت زبان حرف بزنند؛ به همین علت معمولا از پاسخ دادن به تماس های تلفنی اجنتاب می کنند.

• صحبت کردن در جمع: افراد کمرو معمولا سعی می کنند در جمع ساکت باشند و هیچ صحبتی نکنند. اگر جمع غریبه باشد میزان ترس آنها بیشتر است و معمولا در بحث های جمعی شرکت نمی کنند و سعی می کنند در کلاس درس از چشم معلم دور باشند.
   

طبق آنچه گفته شد کمرویی کودکان یک مشکل فردی بی سر و صداست؛ چنانکه می توان آن را بیماری اجتماعی نامید و آنطور که تحقیقات نشان می دهند، سال های آینده به خاطر افزایش انزوا، رقابت و تنهایی افراد، این مشکل افزایش خواهد یافت. و اگر هر چه زودتر کمرویی کودکان رفع نشود، افراد زندانی کمرویی خویش خواهند شد.

بنابراین باید کمرویی کودکان را شناخت تا بتوان محیطی حمایت گر ایجاد نمود که در آن کودک کمرو بتوانند با احساس امنیت از زندان فردی خود، خارج شده و آزادی گفتار، رفتار و زندگی اجتماعی خود را بیافریند. برای دستیابی به این منظور، به کارگیری روش های درمانی مناسب بسیار ضروری است و لازم است که به طور تخصصی و ریشه ای به بررسی علل بروز و درمان آن پرداخت و در تغییر باورها و نظام ارزش هایی که کمرویی را تقویت می کنند او را یاری کرد.

منبع: مرکز مشاوره رهیاب - افسانه احمدی