آرياسمج

ملیت :  ایرانی   -  قرن :

آرياسمج (Aryasmaj) نام سازمان اصلاحي يا انجمني آريايي بود که توسط برهمني به نام سوامي دياننده (Swamy Dayananda) در سال 1875 ميلادي تأسيس گرديد. اين فرقه طرفدار رجعت به آئين قديم، بازگشت به دين ساده‌ی ودا (Veda) و کتب چهارگانه‌ی خود بوده و سعي می‌کردند که ديني عام برقرار سازند. عقايد ايشان در هند رواجي بسيار يافته و مبادي آنها مخالفت صريح با ديانت مسيح بود. مبادي آراي جديد اروپايي و جنبه‌ی غرور ملي و عاطفه‌ی وطني در آنها بسيار قوي است. سپس دياننده از يک سلسله سير و سلوک که از زمان طفوليت در مبادي مختلف هندوئيزم به عمل آورده بود، با تحمل رياضت‌ها و مشقات فراوان، به وحدت مونيزم (Monizm) به سبکي که در اوپانيشادها محفوظ است، ايمان آورده و عمل نمود. سرانجام وي معتقد گرديد که آئين ودايي قديم‌ترین ‌و پاک‌ترین اديان جهان است. گرچه بعدها بعضي از خرافات و موهومات مانند عقايد منحرف اوتاره‌ها (Avatara) و بت پرستي در وي نفوذ کرده و از ودانتيزم اصلي دور ماند، اما از جنبه‌ی افراط، تعصب جاهلانه و روش امتياز صنفي نيز اجتناب می‌ورزيد. وي بيان می‌کرد که: «وداها وحي و الهام مستقيم ناشي از مصدر الوهيت بوده و اگر معاني آنها به درستي فهميده شود، هر آئينه از تعليم شرک، تعدد الهه و عقيده‌ی وحدت وجود، پيراسته شده و از اسرار ترقيات طبيعي که در جهان روي خواهد داد نيز باخبر می‌شوند». دياننده ناطقي زبردست بود که براي بنيان گزاري آرياسمج، مسافرت‌های بسيار انجام داد. پيروان وي تا سال 1939 ميلادي به نيم ميليون نفر رسيدند. فرقه‌ی آرياسمج، بعدها به دو شعبه‌ی آزاد و محافظه کار تقسيم شده و هر دو در شمال هند رواج يافتند و انتشاري بليغ پيدا کردند. آنها هم اکنون به خدمات عام المنفعه‌ی اجتماعي اشتغال داشته و داراي مدارسي می‌باشند که در آنها علوم جديد طبيعي را بر شالوده و بنياد وداها تعليم می‌دهند