سید کمال فقیه ایمانی

ملیت :  ایرانی   -  قرن : 14

آیت الله سید کمال فقیه ایمانی، از علمای مجاهد و خیّر اصفهان و از شاگردان امام خمینی(رحمة الله علیه) است. ایشان منشأ خدمات و آثار بزرگ عمرانی، اجتماعی، فرهنگی و درمانی زیادی بوده است.
 

شناسنامه
سال 1313 ه.ش	تولد
29 مرداد سال 1400 ه.ش	درگذشت
بیماری کرونا	علت درگذشت
کتابخانه مسجد امیرالمومنین (علیه السلام)	آرامگاه
ایرانی	ملیت
اسلام	دین
شیعه	مذهب
-	دیگر نام ها
تحصیلات حوزوی (اجتهاد)	تحصیلات
	دانشگاه
تدریس، فرهنگی، عمرانی، اجتماعی	زمینه فعالیت
-	سبک
از 1330 ه.ش تا 1400 ه.ش	سال های فعالیت
تفسیر نورالقرآن فی تفسیر القرآن	آثار مهم
-	جایزه ها
-	وبگاه رسمی
-	همسر
سیدمحمدرضا، سیده مریم	فرزندان
پدر: حاج سید مصطفی	والدین

زندگی نامه

تولد

سید کمال فقیه ایمانی، در سال ۱۳۱۳ ه.ش (برابر با ۱۳۵۳ ه.ق)، در خانواده‌ای روحانی در محله امام زاده اسماعیل اصفهان چشم به جهان گشود. پدر ایشان آیت الله حاج سید مصطفی فقیه ایمانی و پدر بزرگشان آیت الله حاج کاظم، از علمای بزرگ اصفهان بودند. ر مادر ایشان نیز مرحوم آیت الله حاج شیخ عبدالحسین فقیه ایمانی یکی از عالمانی بود که به زهد و تقوی شهرت داشت و مورد وثوق مراجع عظام و مردم متدین بود.
 

درگذشت

این عالم وارسته در بیمارستان عسگریه اصفهان به دلیل بیماری های زمینه ای ریوی و کلیوی، بستری شد که البته در روند درمان به کرونا نیز مبتلا شدند و سرانجام در تاریخ 29 مرداد سال 1400 ه.ش دعوت حق را لبیک گفت.

سمت و فعالیت ها

فعالیت های علمی

تحصیلات و استادان

سید کمال فقیه ایمانی، ۱۵ ساله بود که وارد مدرسه جده بزرگ اصفهان شد؛ مدرسه‌ای که محل تحصیل و تدریس بسیاری از بزرگان و اعلام بود. جامع المقدمات را نزد شیخ محمدحسن نجف آبادی آموخت و مطوّل را زیر نظر آیت الله ادیب خواند. در همان مدرسه، حجره نشینی را تجربه کرد و در حجره پدر و دایی خود به تحصیل و زندگی طلبگی ادامه داد.
 
در این میان، هم بحث‌هایی نیز برای خود پیدا کرد. حاج احمد امامی و ابراهیم امینی، هم دوره‌ای و هم بحث‌های سید کمال بودند. سید کمال تحصیلات مغنی را در اصفهان گذراند و پس از کسب مقدمات در مدرسه جده، راه قم را در پیش گرفت. وی در همان ابتدای ورود به قم، به دارالشفا رفت و باقی مانده مغنی را نزد حاج شیخ مصطفی که اهل آذربایجان بود، گذراند و پس از آن شرح لمعه را نزد بزرگوارانی چون آقای خلیلی و باقری بهره برد.

سید کمال چند سال اول را با برادر بزرگ‌تر خود در مدرسه دارالشفا هم حجره بود و بعد به مدرسه فیضیه رفت که با بزرگانی مثل احمدی گلپایگانی و شهید باهنر هم حجره شد. او در سال ۱۳۳۳ ه.ش، لباس روحانیت را به تن کرد و به دیدار امام خمینی نیز رفت. امام او را در آغوش گرفت و این روز فرخنده و این اتفاق مبارک را به وی تبریک گفت، سپس فرمود: «از امروز تاج رسول الله بر سر شماست. مبادا در راه رفتن، خندیدن و حرکات خود کاری کنید که برای اسلام زیان بار باشد!».
 
سید کمال در مدت تحصیل در حوزه، از محضر استادان دیگر نیز بهره برد و به مدرسه‌های گوناگون چون مدرسه حجتیه، فیضیه، دارالشفا و مدرسه خان رفت. همچنین، در محضر استادان بزرگواری چون آیت الله نوری همدانی، حاج شیخ عبدالجواد اصفهانی، آیت الله مجاهدی تبریزی، آیت الله طباطبایی، آیت الله سلطانی و آیت الله مشکینی شاگردی کرد. مدارج علمی را یکی پس از دیگری پشت سر گذاشت و به مراتب بالا دست یافت.

سید کمال پس از گذراندن سطح، به فراگرفتن درس خارج روآورد و توانست کتاب الزکوة را نزد آیت الله داماد و کتاب الصلوة را نزد آیت الله العظمی بروجردی به پایان برساند. وی همچنین، از درس خارج آیات عظام امام خمینی و آیت الله العظمی گلپایگانی بهره برد.
 

تدریس و تبلیغ

آیت الله فقیه ایمانی به علت فوت پدرش به اصفهان بازگشت و خدمات گسترده تبلیغی و علمی خود را آغاز کرد. ایشان در اصفهان، به تدریس و تربیت طالبان علوم دینی پرداخت و برای شروع تدریس، شرح لمعه را برگزید. پس از آن جلسه درس رسائل را برپا کرد و توانست مشتاقان زیادی را جذب کند.
 

مبارزات سیاسی

در روزهای حکومت ستمشاهی، آیت الله سید کمال فقیه ایمانی به شدت زیر نظر بود. ایشان وجوه شرعی را با اسم مستعار برای امام خمینی می‌فرستاد. مأموران ساواک که این مطلب را دریافته بودند، ادعا داشتند که ایشان در ظاهر نماینده آیت الله خویی است، اما در عمل به سود امام کار می‌کند.
 
امام نیز با واسطه آیت الله فقیه‌ایمانی برای آیت الله خادمی پیام ارسال می‌کردند. در یکی از این پیام‌ها، آیت الله فقیه ایمانی با منزل آیت الله خادمی تماس می‌گیرد و می‌گوید: «آقا از نجف تلفن کردند که اجازه بدهید نماز و منبر آزاد شود. الان دولت از خدا می‌خواهد منبر و نماز تعطیل باشد. »

وی دعوت ساواک برای استقبال از شاه را به علت کسالت نپذیرفت و مورد غضب آن‌ها واقع شد. همچنین روزی که روزنامه اطلاعات مقاله توهین آمیزی درباره امام چاپ کرد، آیت الله فقیه ایمانی روحانیون اصفهان را فراخواند و آنها را از این رفتار زشت آگاه ساخت.
 
سپس با محکوم کردن روزنامه تأکید کرد که باید حرمت مراجع حفظ شود و مسئولان باید به این امر رسیدگی گنند. آیت الله فقیه ایمانی درباره نحوه دستگیریشان توسط ساواک می‌گویند: «شب اول حکومت نظامی اصفهان که ماه رمضان هم بود وارد منزل بنده شدند، منزل حقیر مرکز فعالیت علما اعلام و انقلابیون واقع شد و به دلیل همکاری با نهضت امام خمینی و رساندن پیام ایشان به مردم پس از مزاحمت زیاد نیروهای طاغوت مرا به مرکز نیروهای ارتش و نظامی بردند. دو روز بازداشت بودم سپس به زندان منتقل شدم تا بالاخره دادستان نظامی برای من حکم صادر کرد و اعلام نمود با توجه به اینکه منزل وی مرکز توطئه علیه شاه و نظام شاهنشاهی بوده و با آیت الله خمینی ارتباط دارد برای من تقاضای اعدام کرد. »اما پس از چندی، با اعلام آزادی زندانیان سیاسی ایشان نیز از زندان آزاد شدند.

فعالیت‌های فرهنگی و عمرانی

آیت الله حاج سید کمالی فقیه ایمانی منشأ خدمات و اثرات بزرگ عمرانی، اجتماعی، فرهنگی و درمانی زیادی بوده اند از جمله می‌توان به عناوین ذیل اشاره کرد:
تهیه و تدوین «نورالقرآن فی تفسیر القرآن»: آیت الله فقیه ایمانی درباره سفارش امام خمینی جهت تفسیر انگلیسی قرآن می‌گوید: «یک بار رفتم خدمت حضرت امام. فرمودند: «آقای فقیه علمای بزرگوار گذشته شاید غفلت کردند یا توجه خاصی نبوده که تفسیر قرآن به زبان انگلیسی و روسی نداریم. ترجمه داریم اما تفسیر نداریم.

خواهش می‌کنم شما همه کارهای آخوندی را بگذار کنار و وارد این مرحله شو که این کار زنده شود. » من هم گفتم: چشم اطاعت می‌کنم. » گفتند: «هر کاری هم داری من در خدمتم. »گفتم: نه من فقط دعا می‌خواهم. دعا کنید که بتوانم. گفتند: «چند نفر هم به میدان آمدند اما عقب زدند. سفت و محکم برو جلو بلکه به حول و قوه خدا این کار انجام گرفت. » آمدم اصفهان و چند نفر از رفقا را جمع کردم. بنا شد فارسی این کار را خودم انتخاب کنم.
 
از چند تفسیر سنی و شیعه گلچین می‌کردم. مواردی که رویش حساسیت بود را نمی‌آوردم. اخبار اهل بیت علیهم السلام از فریقین را هم چاشنی آن می‌کردم. آن گروه این را از من می‌گرفت و ترجمه می‌کرد.
در زمان حیات امام سه جلدش بیرون آمد. باقی اش هم بیست جلد شد. آقا خیلی از این کار خوشحال بودند…؛ تفسیر در بیست جلد به انگلیسی منتشر شد و نسخه روسی هم چون حروف و صفحه اش را ریزتر گرفتند، هجده جلد شد…».

تفسیر «نورالقرآن فی تفسیر القرآن» گلچینی از تفسیرهای گوناگون است که با چشم پوشی از اختلاف‌های لغوی و موارد اختلاف شیعه و سنی، مجموعه‌ای روان و قابل اعتماد را به مخاطبان عرضه کرده است. روزانه ۶۰ تا ۷۰ جلد تفسیر برای درخواست کنندگان فرستاده می‌شد، حتی برخی از کشورها نیز خود تصمیم به چاپ این کتاب گرفتند. همچنین، این کتاب در اینترنت نیز موجود و در اختیار علاقه مندان است.

ایجاد کتابخانه بزرگ و با حجم زیادی از کتاب‌های ارزنده به نام کتابخانه امیرالمومنین (علیه السلام) و مرکز تحقیقات و پژوهش‌های علمی
ایجاد و تأسیس حوزه علمیه اصفهان به نام دارالحکمه باقر العلوم (ع) با گنجایش بیش از ۱۰۰۰ طلبه و پرداخت هزینه تحصیلی به طلاب علوم دینی
پژوهش، چاپ و نشر کتاب‌های ارزشمند در این مرکز شیعه و فرستادن آنها به سراسر جهان
تأسیس بیمارستان امام حسین علیه السلام و مرکز تخصصی بیماری‌های عفونی
بیمارستان سوانح سوختگی امام موسی کاظم (ع)
بیمارستان زنان و زایمان حضرت زهرا (س)
درمانگاه شهدا
مدرسه حجتیه مشهد
تأسیس صندوق جهیزیه
سفرهای تبلیغی به خارج از کشور از جمله هلند، بلژیک، کویت، عراق، لبنان، بوسنی، پاکستان و…
صندوق قرض الحسنه
ساخت واحدهای مسکونی برای طلاب
پایه گذاری ساخت چند بیمارستان از جمله بیمارستان کودکان امام حسین (علیه السلام) و بیمارستان سوانح سوختگی اصفهان
 

در نگاه دیگران

اشخاص

پیام تسلیت آیت الله خامنه ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی
بسم الله الرّحمن الرّحیم
درگذشت عالم فرزانه جناب حجت الاسلام‌و‌المسلمین آقای حاج آقا کمال فقیه ایمانی رضوان‌ الله‌ علیه را به علمای اعلام و جامعه‌ی روحانیت و عموم مردم عزیز اصفهان، به ویژه خاندان مکرّم و فرزندان گرامی و نیز به ارادتمندان بیشمار آن روحانی جلیل القدر تسلیت عرض میکنم. ایشان نمونه‌ی بارزی از مجاهدت فرهنگی و حضور مردمی و فعالیت اجتماعیِ علمای دینی را در آن شهر جهاد و مقاومت در منظر همگان قرار داده و در طول سالیان متمادی، خدمات ارزشمندی در نشر معارف اسلامی در عرصه‌های بین‌المللی ارائه نمودند. از خداوند متعال رحمت و مغفرت برای آن عالم بزرگوار مسألت میکنم.
سید علی خامنه‌ای
۳۰ مرداد ۱۴۰۰

پیام تسلیت آیت الله رئیسی، رییس جمهور
بسم الله الرحمن الرحیم
انا لله و انا الیه راجعون
خبر درگذشت عالم فاضل و فقیه پارسا آیت الله سید کمال فقیه ایمانی موجب تاثر اینجانب گردید.
آن مرحوم که پرورش یافته خاندان علم و اجتهاد بود، عمر با برکت خویش را در مسیر نشر معارف مکتب امام صادق علیه السلام در حوزه‌های علمیه به ویژه در استان اصفهان و امور خیریه و عام المنفعه مصروف داشته و باقیات صالحات ارزشمندی را از خویش به یادگار گذاشته است و در صحنه های سیاسی و اجتماعی نیز همواره با نهضت حضرت امام (ره) و انقلاب اسلامی و رهبری فرزانه انقلاب همراه بودند.
اینجانب این مصیبت را به حوزه علمیه اصفهان و شاگردان و فرزندان آن مرحوم و خاندان فقیه ایمانی تسلیت عرض نموده، حشر و نشر آن مرحوم با سید و سالار شهیدان علیه السلام را از خداوند متعال خواستارم.
 
پیام تسلیت آیت الله سیدیوسف طباطبایی‌نژاد، نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه اصفهان
خبر ناگوار درگذشت استاد اخلاق و عالم وارسته و انقلابی مرحوم حضرت آیت الله آقای سید کمال فقیه ایمانی موجب تاثر و تاسف شد.
وی خاطر نشان کرد: عمر با برکت این عالم بزرگوار و استاد اخلاق مصروف فعالیت‌های متعدد و ماندگار انقلابی، تبلیغی، عمرانی و خدماتی شد و تا آخرین لحظه یار و مددکار مردم، مستضعفان ، طلاب و محققان علوم دینی بود.
ادامه پیام نماینده ولی فقیه در استان حاکیست: فعالیت‌های انقلابی علیه رژیم طاغوت قبل از پیروزی انقلاب اسلامی و تاسیس چند مرکز درمانی و بیمارستان، حوزه علمیه، مرکز تحقیقات و کتابخانه، تألیف و چاپ تفسیر قرآن کریم به زبان‌های خارجی و ارسال به تشنگان معارف اسلامی در سراسر دنیا از جمله فعالیت‌های این استاد اخلاق و ولایتمدار پس از پیروزی انقلاب اسلامی بود.
آیت الله طباطبایی نژاد گفت: اینجانب این مصیبت و ثلمه بزرگ به اسلام همزمان با ایام سوگواری سالار شهیدان را به محضر حضرت بقیه الله الاعظم(ارواحنافداه)، ولی امر مسلمین حضرت امام خامنه ای(حفظه الله)، مراجع معظم تقلید، حوزه‌های علمیه، و مردم شریف و عالم پرور اصفهان و بویژه بیت مکرم ایشان تسلیت عرض نموده، از خداوند سبحان رحمت و رضوان الهی و علو درجات و حشر با حضرت اباعبدالله الحسین (ع) را برای آن عالم عامل و صبر و اجر را برای بازماندگان خواستارم.

پیام تسلیت علماء، اساتید، فضلای حوزه و دانشگاه
بِسمِ الله الرَحمنِ الرَحیمِ
«مِنَ المُؤمِنینَ رِجالٌ صَدَقوا ما عاهَدُوا اللَّهَ عَلَیهِ فَمِنهُم مَن قَضىٰ نَحبَهُ وَمِنهُم مَن یَنتَظِرُ وَما بَدَّلوا تَبدیلًا»

خبر درگذشت فقیه مجاهد و عالم فرهنگ‌پرور و دین‌گستر مردم‌دوست، آیت الله حاج سید کمال فقیه‌ایمانی، نه فقط برای مردم شهر فرهنگمند و ولایت‌مدار اصفهان، که از برای عموم اهل دیانت و حوزه‌های علوم دینی و خدمتگزاران دین مبین، مایه‌ی تاسف و تاثر بی‌اندازه شد.

آن مرحوم حقوق بزرگی بر ذمت قاطبه‌ی حوزویان و عموم مردم اصفهان دارد و همواره در سنگر خطابه و تدریس حوزوی و مدیریت نهادهای فرهنگی و ...، در خدمت دیانت و مردم متدین و طلاب علوم دینی بوده است.

از پهنه‌ی مبارزه با دستگاه ستم‌شاهی و سپس کمک‌رسانی به جبهه‌های جنگ تحمیلی، تا عرصه‌ی مجاهدت و مشارکت فعال در کارهای خیر و عام‌المنفعه و بنیادهای نیکوکاری، هیچگاه صحنه‌ی مشارکت خادمانه، از حضور این عالم خدوم مردم‌دار، و نماینده‌ی مشفق امام راحل و مقام معظم رهبری خالی نبوده است؛ آنسان که با مدیریت این مرد سختکوش مخلص و غالبا در قالب تگاپوهایی مردمی و مردم‌نهاد، کارهائی بزرگ و ماندگار چونان ساخت و تجهیز کتابخانه‌ی عمومی امیرالمومنین علی علیه السلام و ساخت و تجهیز دو مدرسه‌ی علمیه‌ی بزرگ و تاثیر گذار و پرورش نسل‌های پی‌در پی از طلاب علوم آل محمد صلی الله علیه و آله و احیاء و نشر شماری از کتابهای مهم حدیثی و معارفی و تألیف و ترجمه‌ی تفسیر قرآن کریم به زبان انگلیسی و ارسال کتابهای دینی و محصولات فرهنگی برای مراکز و اشخاص در اروپا و آمریکا و ساخت و تجهیز درمانگاه و بیمارستان، جامه‌ی عمل پوشیده است.

درگذشت آن فقید سعید را نخست به ساحت مقدس حضرت ولی عصر ارواحنا فداه و سپس به رهبر عظیم الشان انقلاب و زعیم حوزه علمیه اصفهان و به همه‌ی خادمان شریعت غراء و فرزندان محترم و بیت گرامی آن فقیه مجاهد تسلیت عرض می‌کنیم و از خداوند متعال به دعا می‌خواهیم تا آن عالم خدوم را از رحمت خاص خویش فیض وافی ارزانی کناد و دوستدارانش را صبر و اجر دهاد. بحق سیدنا محمد و آله الامجاد
پیام تسلیت آیت الله حسینی بوشهری، رئیس شورای عالی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
بسم الله الرحمن الرحیم
انا لله و انا الیه راجعون
درگذشت عالم فاضل و خدمتگزار، آیت الله حاج سید کمال فقیه ایمانی رحمه‌الله علیه موجب تالم وتاثر گردید. این مجاهد انقلابی و مبارز خدمات ارزشمندی در ترویج دین و گسترش معارف اسلامی داشته و با تاسیس مراکز علمی فرهنگی و موسسات خیریه و عام المنفعه در خدمت به مردم حضوری چشمگیر و موثر داشت.
اینجانب رحلت این عالم بزرگوار و یار وفادار و صدیق امام و رهبری را به بیت مکرم، علاقه‌مندان وبازماندگان آن فقید سعید تسلیت عرض نموده، برای آن مرحوم علو درجات، غفران و رحمت الهی را از خداوند متعال خواستارم.

پیام تسلیت محمد نورصالحی، رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان
انا لله و انا الیه راجعون
اذا مات العالم الفقیه ثلم فی الاسلام ثلمة لایسدها شیء
ضایعه غم بار و مصیبت جانکاه درگذشت عالم عامل و خیراندیش «حضرت آیت الله حاج سید کمال فقیه ایمانی» اندوهی در دل مردم متدین و ولایت مدار اصفهان ایجاد کرد.
این عالم ربانی از یاران وفادار حضرت امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری بود که در عمر با برکت خود، آثار ارزشمند و خدمات شایانی به حوزه‌های علمیه و در راستای ترویج و تبلیغ اسلام ناب محمدی انجام داد که از این جمله می‌توان به تلاش ایشان در پدید آوردن تفسیر قرآن به زبان انگلیسی و روسی با عنوان «نورالقرآن فی تفسیر القرآن» اشاره کرد.
خیراندیشی و نیکوکاری این عالم ربانی، یادگارهای ارزشمندی به ویژه در نظام سلامت در شهر اصفهان با تأسیس چندین بیمارستان، کتابخانه و انجمن‌های خیریه بجا گذاشته که از برکات اجتماعی زندگی این عالم جلیل القدر محسوب می‌شود.
اینجانب به نمایندگی از اعضای شورای اسلامی شهر اصفهان، درگذشت این عالم ربانی را محضر امام زمان (عج)، رهبر معظم انقلاب، علما، روحانیون، مردم متدین اصفهان و همچنین خانواده معزز ایشان تسلیت عرض نموده و برای روح مطهر آن عالم راحل در ایام شهادت سید و سالار شهیدان، رحمت و غفران الهی از درگاه خداوند منان مسئلت می‌کنم. »
 
پیام تسلیت حجت‌ الاسلام محمد قمی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی
«بسم الله الرحمن الرحیم
إنا لله و إنا إلیه راجعون
با کمال تأثر، مطلع شدم که فقیه پارسا، عالم مجاهد و یار وفادار به امام راحل (ره) و رهبر فرزانه انقلاب، حضرت آیت الله حاج سید کمال فقیه ایمانی دار فانی را وداع گفته‌اند.
ایشان نمونه یک روحانی انقلابی و مبارز تأثیرگذار و برجسته بود که علاوه بر کسب علوم دینی نزد آیت الله العظمی بروجردی، حضرت امام خمینی (ره) و آیت الله العظمی گلپایگانی و سایر بزرگان، خود نیز سال‌ها به تبلیغ در داخل و خارج از کشور و تدریس مشغول بود و همواره در خدمت توسعه و ترویج اندیشه اسلام ناب مجاهدانه تلاش کرد.
ایشان علاوه بر سال‌ها مبارزات سیاسی قبل و پس از پیروزی انقلاب اسلامی، منشأ خدمات و اثرات بزرگ عمرانی، اجتماعی، فرهنگی و درمانی زیادی همچون تهیه و تدوین اولین تفسیر قرآن به زبان انگلیسی و روسی به سفارش امام خمینی (ره)، ایجاد کتابخانه و مراکز تحقیقات و پژوهش‌های علمی، تأسیس مدرسه علمیه، چندین بیمارستان و مدرسه در سطح کشور و به ویژه استان اصفهان بود.
آن فقیه وارسته به‌عنوان یک عالم فرهیختۀ شیعه، ارتباطی عمیق با طلاب، دانشجویان و جوانان و نوجوانان داشت و در دفاع از مکتب اهل بیت علیهم السلام و ترویج گفتمان انقلابی لحظه و ذره‌ای کوتاهی نکرد.
اینجانب بار دیگر اندوه خود را از درگذشت آن فقید سعید ابراز می‌دارم و به رهبر معظم انقلاب، جامعه روحانیت عظیم الشأن و حوزه علمیه اصفهان و نیز خانواده و وابستگان مرحوم آیت الله فقیه ایمانی و همۀ علاقه‌مندان راه و منش ایشان به ویژه مردم عزیز اصفهان تسلیت عرض می‌کنم و برای آن مرحوم، رحمت بی منتهای الهی را طلب می‌کنم.

منابع:
1. خبرگزاری ایمنا
2. خبرگزاری ایرنا
3. خبرگزاری مهر
4. مجمع خیرین سلامت استان اصفهان
5. خبرگزاری رسمی حوزه