ملا محمد کاظم آخوند خراسانی

ملیت :  ایرانی   -  قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(1329 -1255 ق)، فقیه، اصولى، مجتهد بزرگ تشیع و از بنیانگذاران انقلاب مشروطیت. پدرش ملا حسین اهل هرات و ساكن مشهد بود. وى مقدمات علوم را در مشهد آموخت و از آنجا به سبزوار رفت و مدتى در محضر درس حاج ملاهادى سبزوارى حاضر گشت. در بیست و دو سالگى به تهران آمد و علوم عقلى را نزد میرزا ابوالحسن جلوه و دیگران فراگرفت و در سال 1278 ق به نجف رفت و به حوزه درس شیخ مرتضى انصارى پیوست. مدتى نیز در درس شیخ راضى، سید مهدى قزوینى و سید على شوشترى شركت جست و پس از وفات شیخ انصارى به خدمت میرزاى شیرازى درآمد. آخوند اسلام است كه شاگردان بسیارى را تربیت كرده است. وى یكى از سه تن روحانى نجف بود كه از مشروطیت حمایت كرد و این عمل او منجر به موفقیت آزادیخواهان در انقلاب مشروطیت شد. در سال 1329 ق زمانى كه روسها بر آزادیخواهان ایران با ارسال اولتیماتوم‏هاى پشت سر هم سخت گرفته بودند، به قصد آمدن به ایران حركت كرد، ولى در راه ناگهان درگذشت، شایع شد كه او را مسموم كرده‏اند. وى در مقبره‏ى حاج میرزا حبیب‏اللَّه رشتى مدفون گردید. آثار او عبارت‏اند از «كفایة الاصول»، دو جلد، از مراجع معتبر علم اصول، «حاشیه بر رسائل» و «حاشیه بر مكاسب» كه نقدى است بر آثار شیخ مرتضى انصارى؛ «حاشیه بر اسفار»؛ «حاشیه بر شرح منظومه»؛ «رسالاتى در مشتق، رضاع،...»؛ «الاجارة»؛ «الاجتهاد والتقلید»؛ «الفوائد الاصولیة» و «تكملة التبصرة». از آثار خیر آخوند احداث سه مدرسه‏ى بزرگ و متوسط و كوچك در نجف است. وى ضمناً به انتشار چهار مجله‏ى «اخوت»، در «درةالنجف»، «العلم» و «نجف اشرف» كمك بسیار كرد. وى در نزد فقها و دانشمندان علوم دینى به «صاحب الكفایه» شهرت دارد. و فرزندان او كلمه «كفائى» را براى نام خانوادگى خویش انتخاب كردند.