محمدتقی اشراقی

ملیت :  ایرانی   -  قرن : 14 منبع : گنجینه دانشمندان (جلد دوم)

(1368 -1313 ق)، عالم، مفسر، خطیب و شاعر. حجت‏الاسلام اشراقى در قم متولد شد. مقدمات و سطوح را نزد پدرش و سایر مدرسین مانند حاج شیخ ابوالقاسم كبیر فراگرفت و عمده‏ى تحصیلات خود را نزد آیت‏اللَّه حائرى به پایان برد و از برجسته‏ترین شاگردان وى بود. او سرانجام به مقام اجتهاد نایل آمد و در فقه و اصول و حكمت و فلسفه و منطق و عرفان صاحب‏نظر گردید. در حیات آیت‏اللَّه حائرى به تدریس فقه و اصول و حكمت و كلام پرداخت. اشراقى طبع شاعرى نیز داشت. در تهران درگذشت و در قم در مسجد بالا سر دفن شد. از آثار وى: «تفسیر سوره‏ى یوسف» و «تفسیر سوره‏ى اعلى و ن والقلم». آثار دیگرى از او بجا مانده كه به چاپ نرسیده از جمله: «اربعین»؛ تقریرات فقه «مكاسب» آیت‏اللَّه حائرى؛ و تعلیقاتى بركتب فقهى و اصولى.[1] میرزا شهاب‏الدین بن العالم الجلیل و الخطیب الجمیل میرزا محمدتقى اشراقى یكى از افاضل حوزه و حفید مرحوم آیت‏الله ارباب مى‏باشد. در سال 1302 شمسى در شهر مذهبى قم به دنیا آمده و اوان كودكى را در مهد تربیت والد ماجد خود گذرانیده و تحصیلات جدید را تا دریافت دیپلم موفق شده و به زبان فرانسه مسلط گردیده و ضمنا علوم قدیمه ادبیات و منطق را نزد والد خود خوانده و پس از آن در سال 1321 شمسى رسما در سلك روحانیت درآمده و در مدت سه سال سطوح فقه و اصول را نزد اساتید حوزه تمام نموده و درس خارج را نزد مرحوم آیت‏الله حاج سید محمد محقق یزدى شروع كرده و در سن بیست و پنج سالگى پدر را از دست داده و یكسال پس از آن با وصلت كردن با مرجع عالیقدر آیت‏الله العظمى... پدر روحانى بزرگى خداوند تعالى نصیبش فرموده كه از محضر درس و جلسات خصوصى وى بهره‏هاى وافرى برده و هم به درس مرحوم آیت‏الله العظمى بروجردى شركت نموده و مدت دوازده سال تمام از محضر آیت‏الله... (ابوالزوجه) خود خوشه‏چینى كرده و در ضمن در رشته معقول از اساتید فن استفاده نموده و در فن تفسیر از محضر درس پدر و زحمات فراوانى كه خود متحمل گشته مهارت تامى پیدا نموده و هم به تدریس فقه و اصول اشتغال دارد از تالیفات ارزنده مطبوع ایشان كتب زیر مى‏باشد: 1- پاسداران وحى كه در بحث امامت كتاب كم نظیریست كه با معیت آقاى محمد فاضل نوشته است. 2- چهره‏هاى درخشان بحث در آیه تطهیر 3- سخن حق در تفسیر در 20 مجلد كه دو مجلد آن به چاپ رسیده است اما كتب چاپ نشده ایشان 1- دانستنیهائى از اسلام 2- شرح بر عروةالوثقى كه كتاب طهارت آن تكمیل است و در نظر دارد دماء ثلاثه را كه كتاب مستدل نفیسى است علیحده چاپ نماید 3- فى الاحوط والاقوى كه فتاوى مراجع را بر حاشیه عروه مورد بحث قرار داده است. میرزا محمدتقى اشراقى فرزند مرحوم آیت‏الله آقا میرزا محمد ارباب یكى از علماء و دانشمندان بنام حوزه علمیه قم بوده‏اند كه در سال 1313 ق در قم متولد شده و در مهد تربیت پدرى چون مرحوم علامه ارباب نشو و نما نموده و مقدمات و سطوح را از والد خود و سایر اساتید و آیات عظام قم مثل مرحوم حاج شیخ ابوالقاسم كبیر و دیگران آموخته تا در سلك شاگردان مبرز مرحوم آیت‏الله حایرى درآمده و عمده تحصیلات را از آن بزرگوار تحصیل نموده و از برجسته‏ترین شاگردان آن مرحوم به شمار مى‏رفته است مرحوم علامه اشراقى داراى مقام اجتهاد و حقا در هر علم و فنى از فقه و اصول و حكمت و فلسفه و منطق و عرفان حایز آن مقام منیع بود و از زمان مرحوم آیت‏الله حایرى تدریس فقه و اصول و كلام و حكمت و تفسیر را با بیانى شیرین مى‏نمود و مخصوص در فن خطابه و ابتكارات منبرى و تحقیق در مطالب در عصر خود كم‏نظیر بود علم خود را به زیور حلم و وقار و تواضع و حسن اخلاق آراسته و در این فضائل گوى سبقت از بسیارى از اقران خود ربوده بود به قدرى مهارت و استادى در تطبیق مطالب داشت و حق مطلب را اداء كرده و داد سخن مى‏داد كه عقول مات و خردها حیران مى‏ماند، در 25 ماه رمضان 1368 در تهران سكته قلبى نموده و جنازه‏اش با احترام فوق‏العاده‏اى حمل به قم و در مسجد بالاسر نزدیكى قبر مرحوم آیت‏الله حایرى مدفون گردید. تالیفات ایشان كه مطبوع شده تفسیر سوره یوسف و سوره ن والقلم و غیر مطبوع اربعین در حدوث و تقریرات فقه مكاسب مرحوم آیت‏الله حایرى و تعلیقاتى بر كتب فقیه و اصولیه و حكمت و فلسفه مى‏باشد مانند مرحوم والدش داراى طبع روان و ذوق فراوان بود.