محمد حسین برهان تبریزی

ملیت :  ایرانی   -  قرن : 11 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(ز 1062 ق)، ادیب، فرهنگ‏نویس و شاعر، متخلص به برهان. در اصل اهل تبریز بود و لكن در هند اقامت داشت. وى مؤلف كتاب «برهان قاطع» و از معاصران سلطان عبدالله قطب‏الدین شاه، پادشاه شیعى مذهب هند، است. وى كتاب «برهان قاطع» را به سلطان مذكور تقدیم كرد. این كتاب با استفاده از «فرهنگ جهانگیرى»؛ «فرهنگ سرورى»؛ «سرمه‏ى سلیمانى»؛ و «صحاح الادویه‏ى» حسین انصارى و با حذف شواهد و مكررات و افزایش پاره‏اى واژه‏ها از استعاره‏ها و تركیبهاى لغوى فراهم آمده است، حتى مقدمه‏ى كتاب كه در بیان بعضى از قاعده‏هاى دستور فارسى است از كتاب «فرهنگ جهانگیرى» به وجه تلخیص اقتباس شده. برهان در این كتاب واژه‏هاى فارسى و تركى یا عربى را كه در فارسى وارد شده، آورده است. این فرهنگ شامل نه گفتار و هر گفتار در چند بیان است و مقدمه‏ى آن در نه فایده تنظیم شده است. بعد از شهرت «برهان» كتابهایى در ذكر اشتباه‏ها و تكمیل آن نگاشته شد از جمله: «قاطع برهان»؛ «ساطع برهان»؛ «رافع هذیان».