مونس علیشاه

ملیت :  ایرانی   -  قرن : 14 منبع : فرهنگ فارسی معین (جلد پنجم)

(1336 -1252 ش)، نویسنده، روزنامه‏نگار و شاعر، متخلص به مونس. پس از فراگیرى علوم مقدماتى به آموختن فقه و اصول و حكمت پرداخت. در سال 1317 ش به اتفاق پدر به مكه رفت و پس از فوت پدرش، تبلیغ و ارشاد مریدان او را به عهده گرفت و قطب سلسله‏ى نعمت‏اللهى گردید. در شروع نهضت مشروطه، به تاسیس انجمنهاى اسلامى و انصار پرداخت. سپس به تاسیس مدرسه‏ى مسعودیه و چاپخانه‏ى پارس و انتشار روزنامه «احیا» اقدام كرد. در سال 1340 ق مجددا به مكه رفت و سپس به تهران برگشت و تا پایان عمر در این شهر بود. مدفن او در خانقاه كرمانشاه است. از آثار او: «مونس السالكین»؛ «دلیل السالكین»؛ «برهان السالكین»؛ «جبر و تفویض»؛ «كفایه التجوید»؛ «نجات از شبهات»؛ «تاریخ حب الوطن»، در سه جلد؛ «رساله‏ى ادریسیه»؛ «انیس المهاجرین و مونس المسافرین»؛ «دیوان اشعار»، در شش جلد.[1] عبدالحسین (حاج میرزا) ملقب به مونسعلى شاه و متخلص به مونس بن على ذوالریاستین وفا على شاه بن آقا محمد منور على شاه، پیشواى فرقه‏اى از سلسله نعمة اللهیه (و. 1290 ه.ق./ 1252 ه.ش.- ف. 1332 ه.ش.) وى در 7 سالگى به مدرسه رفت و در 9 سالگى نزد سید محمد نبى كرمانى به تحصیل پرداخت. مقدمات فارسى و عربى و صرف و نحو و فقه و اصول را از شخص اخیر فراگرفت، و بیان و منطق را از حكیم نصراللَّه در مدرسه منصوریه، حكمت ریاضى و بخشى از هیئت، حساب، فیزیك و شیمى و جبر را نزد میرزا عبداللَّه رحمت نواده وصال، و حكمت الهى را از میرزاى آقاى جهرمى و محمد هادى شاگرد حكیم مزبور و شرح فصوص‏الحكم و غیره را از حسین سبزوارى شاگرد حاج ملاهادى سبزوارى و شیخ المحققین اصطهباناتى و مكاسب و طهارت و ریاضى را از شیخ محمدباقر اصطهباناتى و حاج میرزا عبدالباقى و علم تجوید را از حاج شیخ عبدالنبى شیرازى و علم تفسیر و لمعه و بیشتر تعلیمات دینى را نزد على وفا على شاه و شیخ جعفر محلاتى آموخت. مدتى نزد پدر به مجاهده و سیر و سلوك پرداخت.وى در بدو نهضت مشروطه به تأسیس انجمنهاى اسلامى و انصار پرداخت و سپس به تأسیس مدرسه مسعودیه (1325 ه.ق.) و ایجاد مطبعه پارس و انتشار روزنامه احیا (1330 ه.ق.) اقدام كرد. ذوالریاستین پس از فوت سید اسماعیل اجاق صادق على شاه كرمانشاهى كه جانشین پدرش بود به پیشوائى سلسله رسید. سلسله طریقت او از این قرار است:1- سید اسماعیل اجاق صادقعلى شاه. 2- حاج على آقا ذوالریاستین وفا على شاه. 3- حاج آقا محمد منور على شاه 4- حاج زین‏العابدین رحمتعلى شاه. 5- حاج زین‏العابدین شیروانى مستعلى شاه. 6- حاج محمد جعفر همدانى مجذوبعلى شاه. 7- حسینعلى شاه اصفهانى. 8- نورعلى شاه اصفهانى 9- معصومعلى شاه (معصومعلى شاه). در سال 1317 ه.ق. همراه پدر و بار دیگر به سال 1340 ه.ق. به تنهائى به مكه شد. حدود سال 1308 ه.ش. در تهران رحل اقامت افكند. تألیفات او از این قرار است: مونس السالكین، دلیل السالكین، برهان السالكین جبر و تفویض، كشفیه، نجات از شبهات، حواشى بر مثنوى ملاى رومى، رساله اردیسیه، تاریخ حب الوطن منظومه در 3 جلد، رساله روحیه، رساله طول عمر، انیس المهاجرین. و مونس المسافرین، دیوان مونس در 2 جلد. مدفن او در خانقاه كرمنشاه است.