محمود شیخ الاسلام تبریزی

ملیت :  ایرانی   -  قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(1310 -1240 ق)، فقیه، اصولى، مفسر، محدث و ادیب امامى. در تبریز به دنیا آمد. پس از فراگیرى كتب مقدماتى، عربى و فارسى، براى تكمیل تحصیلات خود به نجف رفت و در آنجا در نزد شیخ انصارى و حاج شیخ مهدى آل‏كاشف الغطاء و فاضل ایروانى و شیخ محسن خنفر و شیخ مشكور و دیگران درس خواند. پس از نیل به مدارج عالى به زادگاهش بازگشت و مورد توجه خاص و عام گردید. در 1282 ق پس از وفات برادرش میرزا شفیع به منصب شیخ‏الاسلامى رسید. شیخ‏الاسلام علاوه بر مراتب علمى قریحه‏ى شعرى نیكویى داشت و اشعار لطیفى از خود بجاى گذاشت. وى سفرى از تبریز به نجف و از آنجا به مكه كرد و در حال حج‏گزارى از دنیا رفت و در قبرستان ابوطالب (ع) دفن شد. از آثار وى: «درایه الحدیث»؛ «دكه القضاء»، در شهادت و قضاء؛ «رساله‏ى مشتقات»؛ «حقایق القوانین» كه حاشیه‏ى «قوانین الاصول» است؛ «تمییز الصحیح من الجریح»، در تعادل و تراجیح؛ حواشى بر «مجمع البحرین» طریحى؛ «كاشفه الكشاف»، حاشیه بر «كشاف» زمخشرى؛ «مفتاح البسمله»؛ «منتهى المقاصد»، در علم نحو؛ «مواقع النجوم فى مشكلات العلوم» یا «غایه الاملین»، در حل مشكلات آیات؛ «المنهل الصافى»، حاشیه بر «تفسیر صافى»؛ رساله‏اى در «عدم حجیت اصول مثبته»؛ «عجب العاجب»، در مساله اجرت بر واجب؛ «ابداء البداء»، در حقیقت قدر و قضا.