ملیت :  ایرانی   -  قرن : 7 منبع : فرهنگ فارسی معین (جلد پنجم)
(ز 630 ق)، شاعر و تذكره‏نویس. از اعقاب عبدالرحمان بن عوف از صحابه‏ى رسول بود. ولادتش در بخارا بود و تحصیلات وى در همان شهر صورت گرفت و آن‏گاه به سفر پرداخت و بسیارى از بلاد ماوراءالنهر و خراسان و سیستان را دید. در بخارا خدمت امام برهان‏الاسلام تاج‏الدین عمر بن مسعود از ائمه آل‏برهان و امام ركن‏الدین مسعود بن محمد امام‏زاده تحصیل كرد. وى مدتى در قندهار در دربار قلج طمغاج‏خان ابراهیم راه داشت و به خدمت پسرش قلج ارسلان خاقان نصره‏الدین عثمان بن ابراهیم بود و مدتى سمت صاحب دیوانى و انشاء آن شاهزاده را داشت. تا اواخر قدرت سلطان محمد خوارزمشاه وى در خراسان و ماوراءالنهر بسر مى‏برد و به جمع‏آورى اطلاعات ذى‏قیمت خود كه در كتابهاى خویش ثبت كرده است، مشغول بود و در اوان حمله‏ى مغول به بلاد سند رفت و خدمت ناصرالدین قباجه از ممالیك غوریه را اختیار كرد. بعد از شكست ناصرالدین قباجه به خدمت شمس‏الدین التتمش درآمد و به هندوستان رفت و بعد از این تاریخ از زندگانى وى اطلاعى در دست نیست. از آثار مشهور او: «لباب الالباب»، قدیم‏ترین كتاب در احوال و اشعار شعراى ایرانى؛ «جوامع الحكایات و لوامع الروایات»، شامل مطالب تاریخى مهم، كه در 630 ق به پایان رسیده است.[1] (منسوب به عوف) سدیدالدین محمد بن محمد بخارى، نویسنده و دانشمند معروف ایرانى در اواخر قر. 6 و اوایل قر. 7 (بین 572 ه.ق./ 1176 م.- 635 ه.ق/ 3 -1232 م.). وى از اعقاب عبدالرحمن بن عوص صحابى معروف است. جد عوفى امام ابوطاهر یحیى بن طاهر ابن عثمان از علماى حدیث و معرف انساب عرب بود و خال او شرف‏الزمان مجدالدین محمد بن ضیاءالدین عدنان سرخكتى دانشمند و مؤلف تاریخ ملوك تركستان (خاقانیان) است. عوفى در نیمه دوم قر. 6 در بخارا به دنیا آمد و تحصیلات خویش را در همان شهر به انجام رسانید. پس از آن مدتها در بلاد ماوراءالنهر و سیستان و خراسان به سیر و سیاحت و دیدار فضلا پرداخت و تا سقوط خوارزمشاهیان در خراسان به سر مى‏برد و گاه به وعظ و تذكیر اشتغال مى‏ورزید. مدتى هم صاحب دیوان قلج ارسلان خاقان نصرةالدین عثمان بن ابراهیم بود. مقارن حمله مغول عوفى به سند گریخت و به خدمت ملك ناصرالدین قباجه از ممالیك غورى درآمد، و كتاب لباب‏الالباب (ه.م.) را به نام عین‏الملك وزیر این پادشاه تألیف كرد و سپس تألیف جوامع‏الحكایات (ه.م.) را به نام ناصرالدین قباجه آغاز نمود. ناصرالدین در سال 625 ه.ق. از شمس‏الدین التتمش شكست خورد و خود را به رود سند انداخت و غرق شد. جمیع خدم و حشم وى به التتمش پیوستند، از آن جمله عوفى بود كه به خدمت وزیر التتمش ابوسعد جنیدى مخصوص گردید و جوامع الحكایات را كه نخست مى‏خوست به نام ناصرالدین قباجه تألیف كند- به نام این وزیر به رشته تحریر درآورد. عوفى «فرج بعد از شدت» (ه.م.) تألیف تنوخى را هم از عربى به فارسى ترجمه كرده است.
فعالیت ها : : مشاهیر / هنر / شعر مشاهیر / عالمان و دانشمندان / تبلیغ مشاهیر / عالمان و دانشمندان / حدیث شناسي و رجال مشاهیر / عالمان و دانشمندان / قرآن