سید محمدعلی علوی گرگانی

ملیت :  ایرانی   -  قرن : 14

آیت الله العظمی سید محمدعلی علوی گرگانی (رحمه الله) از مراجع تقلید شیعه و از استادان درس خارج فقه و اصول فقه در قم بودند. ایشان از شاگردان آیات عظام بروجردی، امام خمینی، گلپایگانی و اراکی (رحمة الله علیهم) بوده است.
 

شناسنامه
خرداد سال 1318 ه.ش	تولد
24 اسفند سال 1400 ه.ش	درگذشت
بیماری	علت درگذشت
حرم حضرت معصومه (سلام الله علیها)	آرامگاه
ایرانی	ملیت
اسلام	دین
شیعه	مذهب
سید محمدعلی علوی حسینی گرگانی	دیگر نام ها
اجتهاد حوزوی	تحصیلات
تدریس، مرجع تقلید	زمینه فعالیت
از دوران نوجوانی	سال های فعالیت
تألیفات متعدد	آثار مهم
www.gorgani.ir	وبگاه رسمی
سید محمد، سید مهدی، سید محمود، سید محسن	فرزندان
پدر: سید سجاد – مادر: صبیة مرحوم حجة الاسلام شیخ علی اصغر مؤید الشریعه	والدین

زندگی نامه

تولد

آیت ‌الله العظمی سید محمدعلی علوی در خرداد ۱۳۱۸ه.ش (بیستم جمادی الثانی ۱۳۵۹ق)، در نجف اشرف‌ به دنیا آمد. این ولادت، موجی از شادی در دل پدرش برانگیخت، چرا که تا آن زمان چند پسر برایش متولد شده اما در همان کودکی از دنیا رفته بودند. و او به ساحت مقدس امیرالمؤمنین علیه السلام متوسل شد و از آن حضرت، درخواست فرزندی عالم و صالح نمود. پدر بزرگوارش آیت الله سید سجاد علوی از عالمان و فقهای منطقه گرگان بود و این مرجع تقلید ادبیات عرب را نزد پدرش فراگرفت.
   

فرزندان

آیت ‌الله العظمی سید محمدعلی علوی (رحمه الله) در شعبان المعظم ۱۳۸۰ه.ق، با صبیة ادیب نامی قم، شاعر اهلبیت، شارح و ناظم نهج‌ البلاغه مرحوم حجة الاسلام حاج شیخ محمد علی انصاری قمی پیوند نمود، که فرزندانش عبارتند از حجج اسلام:

آقای حاج سید محمد علوی (متولد: ۱۳۴۳ه.ش / ۱۳۸۳ه.ق) – امام جماعت مسجد جامع گرگان – (شبستان حاج سید سجاد) که تفسیرش و منبرهایش در گرگان، از شهرت و محبوبیت خاصی برخوردار است و در میان اقشار مختلف – به ویژه جوانان – جایگاه شایسته‌ای دارد. وی داماد مرحوم آیت‌الله حاج سید حبیب‌ الله طاهری گرگانی است.
 
آقای حاج سید مهدی علوی (متولد: ۱۳۴۹ه.ش). او بازوی توانای پدر خویش و داماد مرحوم آیت‌الله حاج سید مهدی روحانی نمایندة فقید مجلس خبرگان از استان قم و کوشا در امر مسجدسازی است. هر جا که به تبلیغ می‌رود سعی در عمران و آبادی مساجد محل تبلیغ دارد.

آقای حاج سید محمود علوی (متولد: ۱۳۵۲ه.ش)

آقای حاج سید محسن علوی (متولد: ۱۳۵۹ه.ش). وی یکی از طلاب و فضلاء خوش فهم و خوش استعداد است، که چند سالی است به تدریس مکاسب اشتغال دارد و به طور جدّی در درسهای فقه و اصول پدر بزرگوارش شرکت می‌کند و تقریرات آن را نگاشته و به پاسخگویی استفتائات معظم‌له می‌پردازد.

نیز چند تن از نوادگان پسری‌ ایشان، به فراگیری علوم دینی اشتغال دارند.
   

درگذشت

آیت ‌الله العظمی سید محمدعلی علوی (رحمه الله) در تاریخ ۳۰ بهمن ۱۴۰۰ ه.ش به علت کسالت در بیمارستان بستری شدند و پس از انجام معالجات و بهبودی در ۷ اسفند ۱۴۰۰ ه.ش از بیمارستان خاتم‌ الانبیا تهران مرخص شدند. ایشان مجددا در تاریخ ۲۰ اسفند ۱۴۰۰ به دلیل تب بالا در بیمارستانی در قم بستری شدند و سرانجام در ۲۴ اسفند ۱۴۰۰ ه.ش دار فانی را وداع گفتند.

پس از مراسم تشییع در گرگان و قم، نماز بر پیکر مطهر ایشان توسط آیت الله العظمی موری همدانی قرائت شد و در مسجد بالاسر حرم حضرت معصومه (سلام الله علیها) به خاک سپرده شدند.
 

سمت و فعالیت ها

فعالیت های علمی

تحصیلات

آیت ‌الله العظمی علوی، در هفت سالگی (۱۳۶۵ه.ق) همراه پدر بزرگوارش به ایران آمد و نزد ایشان قرآن و حساب و گلستان و پس از آن ادبیات و مغنی و مطول و شرح لمعه را آموخت. در ۱۶ سالگی (۱۳۷۴ه.ق) همراه پدر و گروهی از حجاج گرگانی، به زیارت عتبات عالیات، بیت ‌الله الحرام، مدینه منوره، بیت المقدس، الخلیل (حرم حضرت ابراهیم) و سوریه نائل آمد و در طول مسیر برای کاروانیان به خواندن مناسک و کتابهای دینی می‌پرداخت. در بازگشت از سفر حج، که کاروانیان به نجف آمدند، مرحوم آیت ‌الله العظمی حکیم به دیدار پدر بزرگوارش آمد و وقتی که از تصمیم معظم‌له برای اقامت در نجف آگاه شد، به او فرمود:

«اگر ایشان در حوزه علمیه قم به تحصیل بپردازد، بهتر است. چون حوزه قم و اجد دو ویژگی است: فن تدریس و فن سخنوری. شخصی که در آن حوزه تحصیل نماید هر دو را فرا می‌گیرد، هم درس می‌خواند و هم درس می‌دهد و هم به تبلیغ دین می‌پردازد».

لذا معظم‌له به قم آمد و در حوزه علمیه قم به تحصیل سطوح عالیه نزد اساتیدی چون حضرات آیات:  شیخ مصطفی اعتمادی، (مطوّل) ستوده، (شرح لمعه) میرزا محمد مجاهدی تبریزی (مکاسب) و سید محمد باقر سلطانی طباطبایی (کفایه) پرداخت و این دروس، ۴ سال به طول انجامید.

وی در ۷ سالگی به همراه خانواده از نجف به ایران بازگشت و در ۱۶ سالگی عازم سفر عتبات و حج شد و در بازگشت از حج قصد ماندن در نجف را داشت؛ اما به توصیه آیت‌الله حکیم به قم بازگشت. وی درس‌های سطح را طی چهار سال نزد علمای بزرگی همچون آیات عظام مجاهدی تبریزی، سلطانی طباطبایی و ستوده اراکی فراگرفت و سپس به مدت سه سال در درس خارج فقه آیت‌الله بروجردی و هشت سال در درس خارج اصول فقه امام خمینی (رحمة الله علیه) و ۱۵ سال در درس فقه آیت الله شیخ مرتضی حائری یزدی شرکت کرد.
 
آیت‌ الله‌ العظمی علوی گرگانی به مدت هفت سال در ایام تابستان به نجف می‌رفت و در درس عالمان حوزه علمیه نجف همچون آیت الله خویی و میرزا باقر زنجانی حاضر شده و علاوه بر آن آیات عظام گلپایگانی، عباسعلی شاهرودی و محمدعلی اراکی از دیگر استادان وی بودند.

ایشان، در خلال تحصیل خویش، در حوزه علمیه قم توفیق یافت از دانش سرشار استوانه‌های علم و فقاهت توشه‌ها برگیرد و مبانی علمی‌اش را استوار سازد. آنان عبارتند از:

آیت ‌الله العظمی بروجردی، که معظم‌له سه سال از درس فقه ایشان (۱۳۷۷ – ۱۳۸۰ه.ق ) بهره برد. او کوچکترین کسی بود که در درس آقا شرکت می‌نمود.
آیت ‌الله العظمی امام خمینی، که معظم‌له هشت سال (۱۳۳۵ – ۱۳۴۳) از درس اصول ایشان (در مباحث الفاظ تا پایان قطع و ظن) بهره برد و پس از آن، امام در آبان ۱۳۴۳ ه.ش به ترکیه تبعید شدند. معظم‌له، این درسها را به عربی می‌نوشتند و دفاترشان، دست به دست بین شاگردان امام می‌گشت و هر کس که چند جلسه در درسها حاضر نبود، مطالب را از روی آن می‌نوشت. امام با پدر ایشان از دوران تحصیل در قم، در درس آیت الله حائری آشنا و دوست بودند و هرگاه معظم له از گرگان به قم می‌آمدند، به دیدارشان می‌رفتند و باهم انس داشتند.
آیت‌ الله سید محمد محقق داماد، که استاد، ۱۲ سال از درس فقه و اصول ایشان بهره برده است.
آیت ‌الله حاج آقا مرتضی حائری یزدی، که استاد مدت ۱۵ سال از درس فقه ایشان بهره برد. و تقریرات آن را هم نگاشتند و مورد توجه بسیار استادش قرار گرفت و استاد به نظرات ایشان، در مجلس درس گوش فرا می‌دادند و قوه اجتهادش را تأیید کردند و به او گفت: «آقای علوی! دیگر لازم نیست شما به درس من بیایید و خودتان درس خارج شروع کنید».
آیت ‌الله العظمی سید محمد رضا موسوی گلپایگانی، استاد، چند سال در درس فقه معظم‌له شرکت نمود و مورد توجه ایشان بود.
آیت ‌الله العظمی حاج شیخ محمد علی اراکی. استاد در بحث صلاة الجمعه ایشان شرکت کرد و تقریرات آن را نگاشت.
آیت ‌الله حاج شیخ عباسعلی شاهرودی. استاد در بحث طهارت ایشان شرکت جستند و تقریرات آن را هم نگاشتند. استاد از کثرت حفظ و قوت حافظه معظم‌له تعریف و تمجید می‌کردند و می‌فرمود: ایشان، سرِ درس، وسائل را نمی‌آوردند و احادیث مورد استناد را با سندش از حفظ می‌خواندند.
 

تدریس

آیت الله العظمی علوی گرگانی، از همان سال های نخستین تحصیل علوم دینی، به تدریس آموخته‌های خود پرداخته است. وی، بارها سیوطی و مغنی و مطول: شرح شمسیه و شرح نظام را تدریس کرد و در همان زمان نوجوانی (۱۷ سالگی، ۱۳۷۵ ه.ق) حاشیه ملا عبدالله را به نام «رفع کشف الغاشیة عن وجه الحاشیة» شرح نمود.

ایشان، از سال ۱۳۸۲ ه.ق به تدریس سطوح (معالم، قوانین، شرح لمعه و شرح تجرید) پرداخت و به زودی درس شرح لمعه‌اش – که در زیر گنبد مسجد اعظم تشکیل می‌شد – یکی از شلوغ‌ترین درسهای حوزه علمیه قم شد و دروس رسائل و مکاسب و کفایه‌اش هم – که در حسینیه ارک برگزار می‌شد – از پرجمعیت‌ترین دروس حوزه بود. ایشان گاه، روزی چهار درس را تدریس می‌نمود و به درس اساتیدش هم حاضر می‌شد.

وی تدریس علوم دینی را با کتاب‌های ادبیات عرب آغاز کرد، پس از آن کتاب‌های معالم، قوانین، شرح لمعه، رسائل، مکاسب، کفایه و شرح منظومه را تدریس کرد. وی در سال ۱۴۰۵ ه.ق بنا به تقاضای تعدادی از شاگردانش، تدریس درس خارج فقه و اصول فقه را نیز آغاز کرد.
 

شیوه تدریس

درس آیت الله العظمی علوی گرگانی (رحمه الله)، از ملاحت گفتار، تتبع اقوال و دقت و بررسی آنها، تحقیق مبسوط در روایات (فقه الحدیث) و جمع بین اخبار متعارض و بررسی رجال حدیث برخوردار بود. ایشان، با نظر افکندن در کتابهای متداول (جواهر و مستمسک و مصباح الفقیه و مدارک و مستند العروه و مستند الشیعه) و غیر متداول (مناهج و غنائم الایام میرزای قمی، وسیلة المعاد فی شرح الارشاد ملا اسماعیل عقیلی نوری، جامع المدارک آیت‌الله خوانساری) و نقد و بررسی آنها و کاویدن ادله، سرانجام قولی را برمی‌گزیدند. ایشان، در درس به شاگردانشان میدان می‌دادند، سخن آنها را با دقت گوش می‌نمودند و پاسخ اشکالشان را می‌دادند. از آنان سؤال می‌نمودند و ایشان را به تفکر و پاسخ دادن فرا می‌خواندند، از شاگردان سخت کوش خود به شایستگی تقدیر به عمل می‌آوردند و بر فراز منبر تدریس، از آنان احترام می‌نمودند.

ایشان، در خلال درس نیز به ذکر مطالب مناسب از تاریخ و تفسیر و رجال و مواعظ و نصایح پرداخته و درسشان، آمیزه‌ای از مطالب ارزشمند و گران‌قیمت بود که نتیجه سالیان فراوان مطالعات و تجربیات بسیار معظم‌له بود. نیز در روزهای چهارشنبه به شرح حدیثی از فرمایشات پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله) و امامان معصوم (علیهم السلام) می‌پرداختند و اگر روزی چهارشنبه تعطیل بود، این کار را در روز پیشین انجام می‌دادند و از این رهگذر، شرح وصایای پیغمبر (صلی الله علیه و آله) به حضرت علی (علیه السلام)، ابوذر و عبدالله بن مسعود را به پایان رسانیده بودند.
 

مرجعیت

معظم‌ له، یکی از چهره‌های مشهور علم و تقوا و فقاهت در حوزه علمیه قم بودند و در زمان مرجعیت آیات عظام و مراجع تقلید پیشین، چشم‌های بسیاری به سویش دوخته شده بود. حتی، پس از وفات پدر بزرگوارشان – که ایشان به محضر مرحوم آیت ‌الله العظمی گلپایگانی رفته بودند – مرحوم آقا به ایشان فرمودند: مبادا شما به گرگان بروید، وظیفه شما ماندن در قم و درس و بحث است و پس از دیدن کتاب فقهی‌شان، معظم‌ له را به چاپ و نشر این کتاب تشویق و ترغیب فرمودند. پس از ضایعه وفات آنان بود که بسیاری از مردم مؤمن و متدین – به ویژه اهالی مازندران – از ایشان تقاضای رساله عملیه نمودند و معظم‌له در سال ۱۴۱۲ ه.ق، فتاوای خویش را در اختیار همگان قرار دادند – که به زبانهای عربی و اردو هم ترجمه شد – و هم‌ اینک دفاتر ایشان در شهرهای مختلف و سایت معظم‌له، پاسخگوی مسائل شرعی مؤمنان است.
 

فعالیت های اجتماعی

تعمیر و تجدید بنای بخشی از مسجد جامع گرگان
احداث چند مسجد در روستاهای گرگان (از جمله: مسجد اعظم روستای النگ)
درمانگاه آیت ‌الله سید سجاد علوی – النگ
حسینیه سید الشهداء – مهدی شهر سمنان
صندوق قرض‌الحسنه «وحدت فاطمیه»، تهران (خیابان هفده شریور جنوبی).
وقف ده‌ها نسخه خطی نفیس، چاپ سنگی (۶۰ جلد) و سربی (۱۰ جلد) نفیس به کتابخانه آستانه مقدسه حضرت معصومه علیها سلام – برخی از نسخه‌های خطی وقفی عبارتند از:
ارشاد الاذهان (کتابت: ۹۷۴ه.ق)
شرایع الاسلام (کتابت: ۱۰۸۵ه.ق)
مفتاح الفلاح (-)
مواعد العوائد (۱۲۳۷ه.ق)
شوارق الالهام (۱۲۲۴ه.ق)
دیوان وفایی (۱۳۰۵ه.ق)
کواشف الحجب (۱۲۵۵ه.ق)
مصباح المتهجد (۱۰۹۰ه.ق)
شرح لمعه (۱۲۶۱ه.ق)
محرق القلوب (۱۲۳۵ه.ق)
الفوائد الضیائیه (۱۲۴۳ه.ق)
شرح مختصر النافع (-)
مدارک الاحکام (-)
شرایع الاسلام (-)
نیز دفاتر ایشان در قم و تهران و گرگان و مشهد مقدس، در ایام ولادت و شهادت ائمه اطهار (علیهم السلام) و روزهای پنجشنبه هر هفته، شاهد برگزاری مجالس معظم و با شکوهی است که خطبا و وعاظ گرانقدر – مانند استاد حجة الاسلام و المسلمین علی نظری منفرد و حجة الاسلام استاد رزاقی – پیرامون معارف شیعی و احیای امر اهلبیت (علیهم السلام) به سخنرانی می‌پردازند و نام و یاد ائمه (علیهم السلام) را گرامی می‌دارند.

آثار

آیت ‌الله العظمی علوی گرگانی (رحمه الله) به جز تدریس منظم فقه و اصول، و منبرهای سالیان بسیار – که نوارهای فراوان از آن موجود است – دارای تألیفات متعدد چاپی و خطی (در حدود ۶۰ جلد) می‌باشند، که این آثار عبارتند از:
 

الف) آثار چاپی:

المناظر الناضرة فی احکام العترة الطاهرة (ج ۱، بخشی از کتاب طهارت)
این اثر مورد تشویق و تقدیر مرحوم آیت‌الله العظمی گلپایگانی قزاز گرفته بود و به اصرار ایشان به چاپ رسید.
لئالی لاصول (۶ج. مباحث الفاظ و اصول عملیه)
نور الهدی فی التعلیق علی العروة الوثقی
التعلیقة علی تحریر الوسیلة (۲ ج)
اجوبة المسائل (۲ ج) – پاسخ به استفتائات از طهارت تا دیات.
انوار اخلاقی یا ره توشه پارسایان (۳ ج) شرح وصایای پیامبر اکرم به امیر المؤمنین علیه السلام و ابوذر غفاری و عبدالله بن مسعود.
توضیح المسائل (به عربی و اردو ترجمه شده است).
مناسک حج (به عربی و اردو ترجمه شده است).
استفتائات و مناسک و ادعیه حج
احکام جوانان
احکام بانوان
کلید سعادت (احکام و استفتائات و نصایح اخلاقی ویژه بانوان). نوشته:سید مجتی فاطمی
گلچینی از درسهای اخلاق
مجموعه پیامها و بیانیه‌های به مناسبت‌های مختلف، مانند: ایام فاطمیه، ایام اعتکاف، ایام رمضان، ایام محرم الحرام.
احکام کسب و کار
استفتائات حج و عمره
احکام خمس
روزه سپر مؤمن
   

ب) آثار غیر چاپی:

۱- المناظر الناظرة (از جلد ۲ تا جلد ۲۰: شامل کتاب‌های: طهارت (۶ ج)، صلاة (۹ ج) و زکات (۵ ج).
۲- لئالی الاصول (۴ جلد مباحث: ادامه اصول عملیه، تعادل و ترجیح و اجتهاد و تقلید)
۳- القواعد الفقهیة (قاعده‌های: ضمان، لاضرر، تقیه، عدالت، میسور و اصالة الصحة)
۴- رساله در فروع علم اجمالی
۵- تعلیقه بر وسیلة النجاة
۶- تعلیقه بر منهاج الصالحین
۷-زبدة اللئالی – خلاصه لئالی الاصول.
کشف الغااشیة عن وجه الحاشیة – شرح حاشیه ملا عبدالله (اولین نوشتار معظم‌له در ۱۶ سالگی)
_طبقات الرجال (کتاب چاپ نشده است).
نورالبیان فی تفسیر القرآن
_ تقریرات درس فقه آیت‌الله العظمی بروجردی (بحث: طهارت و قضاء)
_ تقریرات درس فقه آیت‌الله محقق داماد (بحث: صلاة و حج)
_ تقریرات درس فقه آیت‌الله اراکی (بحث: صلاة الجمعة)
_ تقریرات درس فقه آیت‌الله حائری (بحث: طهارت و خمس)
_ تقریرات درس فقه آیت‌الله شیخ عباسعلی حائری (بحث طهارت)
_ تقریرات درس فقه اصول آیت‌الله العظمی امام خمینی (از مقدمه واجب تا آخر قطع وظن)
_ تقریرات درس فقه اصول آیت‌الله محقق داماد (دوره کامل)
_ اجوبة المسائل (ج ۳ و ۴)
 

در نگاه دیگران

اشخاص

پیام های تسلیت در پی ارتحال آیت الله الظمی سید محمدعلی علوی گرگانی (رحمه الله)

پیام تسلیت رهبر معظم انقلاب اسلامی 
بسم الله الرّحمن الرّحیم
رحلت عالم ربّانی آیةالله آقای حاج سید محمدعلی علوی‌گرگانی رضوان‌الله‌علیه را به حوزه‌ی علمیه‌ی قم و به همه‌ی شاگردان و ارادتمندان و مقلدان ایشان بخصوص به مردم مؤمن گلستان که ارادت ویژه به این بزرگوار و والد محترمشان مرحوم آیةالله آقای حاج سیدسجاد علوی داشتند، و بالأخص به خاندان گرامی و فرزندان مکرّمشان تسلیت عرض میکنم. این مرجع معظم در قضایای گوناگون انقلاب و مسائل کشور همواره وفادارانه در کنار مردم و پشتیبان نظام مقدس بودند و خدمات ارزشمندی کرده‌اند که موجب فیض و رحمت الهی است ان‌شاءالله. از خداوند متعال علو درجات ایشان را مسألت میکنم و امیدوارم با اجداد طاهرینشان محشور گردند.
سیّدعلی خامنه‌ای
۲۴ اسفند ۱۴۰۰ 

پیام تسلیت آیت الله رئیسی، رئیس جمهور 
بسم ‏الله الرحمن الرحیم
انا لله و انا الیه راجعون
رحلت مرجع عالیقدر تشیع حضرت آیت‌الله العظمی سید محمدعلی علوی گرگانی موجب تألم و ثأثر فراوان شد.
این عالم برجسته که از دانش‌آموختگان ممتاز اساتید بزرگ حوزه‌های علمیه من‌جمله آیات عظام بروجردی، گلپایگانی و بویژه حضرت امام خمینی(رحمة الله علیه)، بشمار می‌رفت، سال‌ها با تدریس فقه و اصول، ترویج معارف اهل بیت علیهم‌‏السلام و تألیف آثار ارزنده فقهی به زبان‌های فارسی، اردو و عربی به گسترش مرزهای فرهنگی شیعه پرداخت.
این فقیه پارسا و وارسته در کنار هدایت و ارشاد مردم و پرورش شاگردان علوم دینی و نیز انجام امور خیر و عام‌المنفعه، در میدان دفاع از آرمانهای انقلاب اسلامی، تلاشی مجدانه داشت که بی‌شک توشه شایسته‌ای برای آن عالم ربانی در سرای آخرت خواهد بود.
اینجانب مصیبت وارده را به بیت مکرم، حوزه‌های علمیه، شاگردان آن عالم و مردم شریف استان گلستان تسلیت می‌گویم و از درگاه خداوند منّان برای ایشان رحمت واسعه الهی و همجواری با جدّ بزرگوارشان و برای عموم بازماندگان صبر و سلامتی مسألت دارم.
سید ابراهیم رئیسی
رئیس جمهوری اسلامی ایران

پیام تسلیت محمد باقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی 
بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم
إِذَا مَاتَ الْعَالِمُ ثُلِمَ فِی الْإِسْلَامِ ثُلْمَةٌ لَا یَسُدُّهَا شَیْءٌ
ضایعه مؤلمه ارتحال مرجع عالیقدر، عالم پارسا و مجتهد مهذّب حضرت آیت الله سید محمدعلی علوی گرگانی موجب تأسف و تأثر گردید.
این عالم جلیل‌القدر و فقیه صمدانی در محضر علمای بزرگوار همچون حضرت آیت‌الله بروجردی (رض)، حضرت امام خمینی (ره)، حضرت آیت الله گلپایگانی، حضرت آیت الله خویی، حضرت آیت الله غروی اصفهانی و حضرت آیت الله آقاضیاءالدین عراقی دروس حوزوی را آموختند که مجموعه این تعلیمات گرانسگ در تحکیم شخصیت استوار فقهی ایشان تأثیرات فراوان داشت و حاصل آن تالیفات و آثار متعدد و ارزشمند در زمینه فقه و اصول و حدیث می‌باشد.
این روحانی مکرم در سراسر عمر پربرکت خویش علاوه بر فراگیری علوم اسلامی و فقهی، بر امر نشر، گسترش و ترویج معارف دینی و توسعه حوزه‌های علمیه و مراکز تحقیقاتی و دین پژوهی اهتمام ویژه داشتند و ضمن تربیت طلاب و شیفتگان معارف اسلامی، همواره بر تعظیم شعائر اهل بیت علیهم‌السلام و امور خیریه و عام‌المنفعه و رسیدگی به نیازمندان تاکید و توصیه می‌کردند.
آن فقیه زاهد و عابد متخلق، در سراسر عمر شریف خود در زمره ارادتمندان وفادار به حضرت امام‌خمینی (ره) و مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) قرار داشتند و به‌طور مستمر مسائل کشور را مورد توجه قرار داده و در بیان دلسوزانه موضوعات اعم از سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی پیشگام بودند.
ضمن عرض تسلیت ضایعه فقدان ایشان به پیشگاه حضرت بقیه‌الله‌الاعظم (عجل الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف)، مقام معظم رهبری (حفظه الله)، مراجع عظام تقلید، حوزه‌های علمیه، شاگردان و دوستداران و مقلدین ایشان به ویژه مردم شریف استان گلستان، بیت معزز و فرزندان فاضل ایشان، برای روح طیبه آن عالم برجسته علو درجات و رحمت واسعه و حشر با اولیا الله و برای بازماندگان صبر جزیل از درگاه خداوند متعال مسئلت می‌نمایم.
محمد باقر قالیباف
رئیس مجلس شورای اسلامی
پیام تسلیت حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی 
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ
خبر ارتحال فقیه عالیقدر حضرت آیت الله آقای حاج سید محمد علی علوی گرگانی (رحمت الله علیه) موجب تأسف و تأثر گردید.
این عالم متقی عمر با برکت خود را در ترویج فرهنگ اهل بیت (علیهم السلام) سپری کرد و با تربیت طلاب و فضلا و تألیف آثار ارزنده‌ای از خود بجای نهاد.
تواضع و ساده زیستی و اخلاص از دیگر ویژگی های این شخصیت بود.
اینجانب فقدان این عالم متقی را به عموم ارادتمندان و مقلدان و حوزهای علمیه و تمامی وابستگان خصوصاً اهالی انقلابی و متدین گلستان تسلیت عرض نموده و علومقام برای آن فقید سعید مسئلت می‌نمایم.
حسین نوری همدانی

پیام تسلیت حضرت آیت الله العظمی سبحانی 
بسم الله الرحمن الرحیم
ارتحال عالم بزرگوار مرحوم مغفور آیت الله حاج سید محمدعلی علوی گرگانی رضوان الله تعالی علیه موجب  تاسف و تاثر گردید.
فقید سعید علاوه بر کمالات علمی و روحی فرزند عالم بزرگوار مرحوم آیت الله حاج سید سجاد گرگانی بوده که در منطقه، عالم شاخص و مدافع ولایت و مورد احترام قاطبه استان بود.
اینجانب این ضایعه را به حضرت ولی عصر(عج) و علمای حوزه های علمیه و دوستان و علاقمندان این عزیز از دست رفته، به بیت ایشان و آقازادگان بالاخص مردم گلستان تسلیت گفته و برای آن مرحوم علو درجه و برای بازماندگان صبر جمیل مسالت دارم.
جعفر سبحانی

پیام تسلیت جامعه مدرسین حوزه علمیه قم 
بسم‌الله الرحمن الرحیم
(انا لله و انا الیه راجعون)
ارتحال عالم برجسته و فقیه عالیقدر حضرت آیت الله العظمی سید محمد علی علوی گرگانی(رحمة الله علیه) موجب تأثر و تألم گردید. این فقیه بصیر و انقلابی سالها در حوزه‌های علمیه به نشر معارف اسلامی و ترویج علوم مکتب اهل بیت(علیهم السلام) همت گماشت و به تربیت طلاب و فضلای گرانقدر پرداخت.
سلوک مردمی و انقلابی، حمایت و پشتیبانی صریح از انقلاب اسلامی و ولایت فقیه و همچنین زهد و ساده‌زیستی، از وجوه برجسته شخصیت آن عالم فرزانه و جلیل القدر است.
جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، رحلت این عالم مجاهد و ارجمند را محضر حضرت بقیة‌الله الاعظم(عجل‌الله‌ تعالی فرجه الشریف)، مقام معظم رهبری(مدظله العالی)، مراجع معظم تقلید(دامت‌برکاتهم)، حوزه‌های علمیه، مردم شریف استان گلستان، فرزندان محترم و ارادتمندان و بازماندگان آن فقید سعید تسلیت عرض نموده و از خداوند متعال برای آن عالم ربانی، رحمت و مغفرت الهی و برای مصیبت دیدگان، صبر و اجر مسألت می‌نماید.
و السلام علیکم و رحمة الله و برکاته
سید هاشم حسینی بوشهری
رئیس شورای عالی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم

پیام تسلیت آیت الله علیرضا اعرافی مدیر حوزه های علمیه
بسم‌الله الرحمن الرحیم
العلماء ورثة الانبیاء
 ارتحال فقیه گرانمایه مرحوم آیت الله العظمی آقای حاج سید محمد علی علوی گرگانی( قدس الله نفسه الزکیه)( را محضر شریف حضرت ولی عصر(ارواحنا فداه)،   رهبر معظم انقلاب اسلامی، مراجع عالیقدر، ملت شریف ایران، مردم عزیز گرگان،   روحانیت ارجمند،   حوزه های علمیه  و  بیت شریف آن شخصیت بزرگوار  تسلیت و تعزیت عرض می کنم .
معظم له مراتب علمی خودرا در نجف و قم نزد بزرگان حوزه‌های علمیه سپری کرد وبه درجات عالی فقاهت  دست یافت و نجابت و بصیرت و خدمات ایشان در ارشاد مردم و همراهی نظام و انقلاب اسلامی ستودنی است و فراموش نخواهد شد.
ضمن طلب علو درجات برای آن فقیه عالیقدر و آرزوی سلامت و صبر برای بازماندگان محترم و آقازادگان مکرم، برای بزرگداشت مقام والای ایشان درس‌های حوزه علمیه قم فردا(چهارشنبه ۲۵/۱۲/۱۴۰۰)تعطیل اعلام می شود.
عاش سعیدا و مات سعیدا.
علیرضا اعرافی
مدیر حوزه های علمیه
 
پیام تسلیت استاندار قم 
بسم الله الرحمن الرحیم
اذا مات العالم ثلم فی الاسلام ثلمه لا یسدها شی
بار دیگر جهان تشیع و شهر مقدس قم این حرم کبریایی و پایگاه فقاهت و مرجعیت شیعی، داغدار فراق عالمی عامل، فقیهی وارسته و مجتهدی بزرگ آیت الله العظمی سید محمد علی علوی گرگانی(ره) شد.
عالمی بزرگ و با اخلاص که خوش خلقی، تواضع ، فروتنی، قناعت، ساده زیستی و مناعت طبع ایشان زبانزد اطرافیان، دوستان و شاگردانش بود و سراسر دوران حیات شریف خویش را در راه نشر، ترویج، ارشاد وتدریس علوم و معارف اهل بیت علیهم السلام صرف نمود و با تربیت شاگردانی متعهد و مکتبی و تالیف کتب و آثار ارزنده دینی، خدمات ارزشمند و ماندگاری را از خود به یادگار گذاشتند. همچنین این مجاهد نستوه با کارنامه ای درخشان در مبارزات سیاسی بر علیه طاغوت و از چهره های مورد وثوق امام راحل و مقام معظم رهبری، نقش مهمی را در پیروزی انقلاب اسلامی و پیشبرد اهداف آن از ابتدای نهضت تاکنون و به ویژه در زمان های حساس داشته و با بصیرت وارد عرصه دفاع از انقلاب می شدند.
اینجانب با کمال تاسف، فقدان این مرجع عالیقدر را له محضر حضرت ولی عصر(عج)، رهبر معظم انقلاب اسلامی(مدظله العالی) حوزه های معزز علمیه و همه شاگردان و ارادتمندان این عالم فرهیخته به ویژه بیت مکرم ایشان تسلیت گفته و از درگاه ایزد منان برای آن عالم بزرگوار علو درجات و برای بازماندگان محترم صبر و اجر جزیل مسالت دارم.
سید محمد تقی شاهچراغی
استاندار قم

پیام تسلیت رئیس دفتر تبلیغات اسلامی 
بسم الله الرحمن الرحیم
انا لله و انا الیه راجعون
ارتحال ملکوتی مرجع بصیر و عالم ربانی حضرت آیت الله سید محمد علی علوی گرگانی رحمت الله علیه، را به محضر امام عصر،   مقام معظم رهبری، حوزه‌های علمیه و فرزندان و خاندان مکرم شان تسلیت عرض می‌کنم.
سال‌های عمر شریف آن مرجع بصیر و انقلابی در  تفقه در دین، تدریس و تربیت شاگرد فراوان و انجام خیرات و خدمات عمومی متعدد صرف شد.
تواضع کم نظیر معظم له در برابر مردم و شاگردان، تلاش خستگی‌ناپذیر در فعالیت‌های علمی، بیانی روان در تدریس، توانمندی در خطابه و ساده زیستی از نکات برجسته زندگی پربرکت ایشان بود.
از خداوند متعال علو درجات برای آن عالم فرزانه و صبر و اجر برای فرزندان و یادگاران مکرم و مقلدان و دوست‌داران محترم، خواستارم.

پیام تسلیت آیت‌ الله سید محمد سعیدی تولیت آستان مقدس حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها
بسم الله الرحمن الرحیم
یا أَیَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ارْجِعِی إِلی رَبِّکِ راضِیَةً مَرْضِیَّةً فَادْخُلِی فِی عِبادِی وَ ادْخُلِی جَنَّتِیخبر تأسفبار ارتحال ملکوتی حضرت آیت الله سید محمدعلی علوی گرگانی رضوان الله تعالی علیه مایه تألم و تأثر فراوان اینجانب گردید.
ایشان فقیه متقی و وارسته ای بودند که نزد پدر بزرگوارشان آیت‌الله سید سجاد علوی اعلی الله مقامه الشریف بزرگ شده و خود نیز شاگردان زیادی را در مسیر علم و تقوا پرورش داده و تا هفته‌های پایانی عمر خویش کرسی درس‌شان در حرم مطهر حضرت معصومه سلام الله علیها برپا بود و با وجود کسالت جسمانی، به ترویج معارف اهل بیت علیهم السلام اهتمام فراوان داشتند.
این عالم بزرگ با هدایت‌ها و مواضع حکیمانه خود همواره حامی و پشتیبان نظام جمهوری اسلامی ایران و ولایت فقیه بودند و دیگران را نیز به این امر توصیه می کردند و درگذشت ایشان ضایعه ای بزرگ برای امت مسلمان ایران و نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران است.
اینجانب از جوار مضجع شریف حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها رحلت این مرجع عالم تشیع را خدمت حضرت ولی عصرعجل الله تعالی فرجه الشریف، مراجع عظام تقلید، رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت الله العظمی امام خامنه ای مدظله العالی، حوزه های علمیه، شاگردان، مقلدان، دوستداران، مردم، فرزندان، خانواده و بیت شریف آن بزرگوار تسلیت عرض می کنم و در کنار حرم کریمه اهل‌بیت(س) علو درجات آن شخصیت والا را از خداوند متعال طلب نموده و برای بیت معزز و ارادتمندان ایشان صبر جزیل را مسئلت دارم.
سید محمد سعیدی
تولیت آستان مقدس قم
 
پیام تسلیت حجت الاسلام و المسلمین سید جمال‌ الدین میرمحمدی
بسم‌الله الرحمن الرحیم
الَّذینَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِیبَهٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ
تاریخ پر افتخار شیعه همواره شاهد عالمان عاملی بوده که وجود آنان برای پویندگان راه سعادت و معنویت هادی و راهنماست.
فقیه عالیقدر و مرجع عظیم‌الشأن حضرت آیت‌الله‌العظمی حاج سید محمدعلی علوی گرگانی قدس الله نفس الزکیه که به تأسی از اساتید خویش همچون حضرت آیت‌الله بروجردی و امام راحل عمر شریف خود را در راه تعلیم و تعلم و خدمت به مکتب قرآن و اهل‌بیت علیهم‌السلام سپری نمود، نه تنها در معنویت و اخلاق بلکه در ساده زیستی و خدمت به مردم شخصیتی کم نظیر بود.
این عالم آگاه به زمانه که با تربیت شاگردان و تألیفات عمیق و متناسب با نیاز زمان همواره در راه اعتلای دین و نظام مقدس جمهوری اسلامی ساعی بود، نه تنها در مرجعیت دینی بلکه در جایگاه شخصیتی اجتماعی، محل رجوع آحاد مردم بود.
ارتحال جانسوز آن مرجع بزرگ را به محضر حضرت ولی عصر(عج)، رهبر معظم انقلاب(مدظله‌العالی)، مراجع عظام تقلید، حوزه‌های علمیه و عموم مردم شریف ایران بالأخص به بیت مکرم و فرزندان معزز ایشان تسلیت عرض می‌نمایم و از خداوند متعال رحمت واسعه الهی برای آن مرجع بزرگوار و صبر و اجر برای خانواده محترم ایشان مسئلت دارم.
سید جمال‌الدین میرمحمدی
رئیس مرکز خدمات حوزه‌های علمیه کشور

پیام تسلیت حجت الاسلام و المسلمین حسن روحانی 
انالله و انا الیه راجعون
ارتحال عالم ربانی و مرجع تقلید  مرحوم آیت الله آقای علوی گرگانی رضوان‌الله تعالی علیه موجب تأثر و اندفراوان گردید.
این عالم بزرگوار که منشأ خدمات علمی و تربیت  بسیاری از مشتاقان مکتب جعفری سلام الله علیه در حوزه‌های علمیه بود از همراهان و حامیان نظام مقدس جمهوری اسلامی و خیرخواهان تأثیر گذار جامعه اسلامی بود.
فقدان این مرجع محترم تقلید ضایعه ای جبران ناپذیر برای جامعه علمی و حوزه‌های علمیه است.
اینجانب ضمن عرض تسلیت به مناسبت رحلت این عالم بزرگوار، این مصیبت مؤلمه را به محضر حضرت بقیة الله الاعظم علیه السلام، حوزه‌های علمیه، مقام معظم رهبری، مراجع معظم تقلید، مقلدین و  ارادتمندان و شاگردان آن مرحوم و بیت مکرم ایشان خصوصا آقا زادگان محترم ایشان تسلیت و تعزیت عرض نموده وبرای روح بلند آن مرحوم علو درجات را مسئلت دارم.

منابع:
1. ویکی پدیا
2. ویکی شیعه
3. خبرگزاری ایمنا
4. خبرگزاری ایسنا
5. خبرگزاری حوزه
6. وبسایت آیت الله العظمی علوی گرگانی
7. مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی