علی اکبر برقعی

ملیت :  ایرانی   -  قرن : 14 منبع : گلزار مشاهیر

سید على اكبر بن السید الجلیل السید رضى برقعى از علماء فضلاء و نویسندگان ادباء معاصر تهران است. وى در شب یازدهم ماه مبارك رمضان سال یكهزار و سیصد و هفده قمرى ه در شهرستان دینى و دارالعلم والایمان قم دیده بجهان گشوده و در مكتب قدیم الفباء را آموخته سپس به تركیب كلمات فارسى كه تركیبى از زبان فارسى و عربى بود چنانكه هم هست پرداخته و از آن پس به فراگرفتن علوم ادبیه و فقه و اصول و منطق و كلام و فلسفه و هیئت همت گماشته و از علوم جدید كه در ایران تازه پا مى‏نهاد طرفى بسته است. اساتید معظم له در رشته‏هاى مختلف غیر از اساتید علوم ادبى بدین نامها مى‏باشند. 1- عالم جلیل و فقیه نبیه آیت‏اللَّه حاج میرزا محمد معروف به ارباب كه علاوه بر معلومات عقلى و نقلى محضرى دوست داشتنى و بیانى دلنشین داشت. 2- عالم اصولى خبیر آقاى شیخ ابوالقاسم معروف بصغیر 3- عالم بسیار مدقق و متفكر آقاى آقا شیخ ابوالقاسم كبیر 4- فاضل فكور كه هم ادیب بود و هم فقیه آقاى شیخ حسن فاضل 5- فقیه متبحر و اصولى محقق آیت‏اللَّه حاج شیخ عبدالكریم حایرى یزدى (موسس حوزه علمیه قم) كه 15 سال در حلقات درس ایشان شركت نموده و استفاده كرده است. 6- آیةاللَّه حاج میرزا حسین نائینى كه حقیقتا احاطه عجیبى به چندین علم داشت. 7- آیت‏اللَّه العظمى آقا سید ابوالحسن اصفهانى (البته از این دو بزرگوار فقط در موقع توقفشان در قم كه بعنوان تبعید بسر مى‏بردند استفاده نموده است) 8- در منطق و فلسفه و هیئت استاد یگانه و حكیم فرزانه آقا میرزا على‏اكبر حكمى یزدى. مشایخ اجازات ایشان چهار نفرند. 1- مرحوم آیت‏اللَّه حاج میرزا محمد ارباب كه در سال 1337 قمرى مرقوم داشته‏اند. 2- مرحوم ثقةالاسلام محدث جلیل حاج شیخ عباس قمى در سال 1342 قمرى نوشته‏اند. 3- مرحوم آیةاللَّه آقا میرزا محمد تهرانى سامرائى در سال 1352 قمرى نوشته‏اند. 4- مرحوم علامه تهرانى آقا شیخ محسن معروف به آقا بزرگ تهرانى صاحب الذریعه كه در تاریخ مزبور مرقوم داشته‏اند. آثار و تألیفات ارزنده‏ى ایشان كه بطبع رسیده است باین شرح است: 1- راهنماى دانشوران در ضبط و تقیید نامها و نسبتها در سه مجلد. 2- كاخ دلاویز در تاریخ شریف رضى. 3- كانون احساسات در رستاخیز شگفت‏انگیز امام حسین علیه‏السلام. 4- مهر تابان در سیرت مولاى متقیان امیر مؤمنان علیه‏السلام 5- جلوه حق 6- تذكره مبتكران در بنیان گذاران علوم و فنون. 7- بامداد روشن در اسرار صلح امام حسن. 8- راهنماى دینداران پیرامون چندین بحث جالب دینى. 9- درج گهر در متن سخنان كوتاه پیغمبر و ترجمه فارسى آن. 10- راهنماى قم در تاریخ قم و تاریخ اماكن مقدسه. 11- چرا از مرگ بترسم، پیرامون واقعیت مرگ و اثبات روح 12- ترجمه كتاب الشیعه و فنون الاسلام تألیف علامه سید حسن صدر. بنام شیعه یا بنیان‏گذاران فنون و علوم اسلام. 13- مقالات بسیار در موضوع‏هاى مختلف. و اما آنچه را كه تاكنون بطبع نرسیده است بسیار و از آنها كتب زیر است: 1- هدایا العقول فى الحكم المأثوره عن العتره و الرسول. این كتاب را بفارسى ترجمه نموده بنام گنجینه‏ى حكمت. 2- كتاب الروض المنى در دو مجلد فى الحكمه و الادب. 3- كتاب السراج الوهاج فى اسرار المعراج بعربى. 4- رساله الناهیه عن الفحشاء در اسرار نماز بعربى 5- رهبر دانشوران در شناخته شدگان بكنیه و لقب و ترجمه خطبه حضرت فاطمه علیهاالسلام و شرح آن و نام این كتاب جزو تالیفاتشان در پشت جلد كتاب كاخ دلاویز مذكور است. (1366 -1278 ش)، فقیه، نویسنده و شاعر، متخلص به كاشف. در شهر قم متولد شد. وى نسبتش به موسى مبرقع، فرزند امام محمد تقى (ع)، مى‏رسد. آموزش مقدماتى را در مكتب فراگرفت و از آن پس به تحصیل علوم عربى، دینى و ادبى پرداخت. از بزرگترین استادان وى در رشته‏هاى مختلف، مى‏توان از حاج میرزا حسین نایینى و آقا سید ابوالحسن اصفهانى و حاج شیخ عبدالكریم حایرى یزدى نام برد. برقعى نزد آقا میرزا على اكبر حكمى یزدى منطق، فلسفه و هیئت را فراگرفت. آیت الله ارباب و محدث قمى و شیخ آقا بزرگ تهرانى از مشایخ اجازه‏ى وى بودند. برقعى مشاور آیت الله حایرى در برخى از مسائل حوزه‏ى علمیه‏ى قم بود. او در سال 1313 ش یك دبستان و در سال 1315 ش یك دبیرستان در قم بنا كرد. وى به منظور شركت در كنگره‏ى جهانى صلح به پاریس و وین دعوت شد و در آنجا سخنرانى كرد كه پس از بازگشت به ایران، به شیراز و بعد به یزد تبعید شد. از اشعار وى تنها دو هزار بیت باقى مانده است. از آثار او مى‏توان از «راهنماى دانشوران» در سه مجلد؛ «جلوه‏ى حق» و «مهر تابان»، در سیرت امیرالمؤمنین (ع)؛ «كاخ دلاویز»، در تاریخ شریف رضى؛ «تذكره‏ى مبتكران»؛ «درج گهر»، در سخنان سید بشر؛ «كانون احساسات»، پیرامون جنبش امام حسین (ع)؛ «بامداد روشن»، در اسرار صلح امام حسن (ع)؛ «چرا از مرگ بترسم»، پیرامون واقعیت مرگ؛ «هدایا العقول»؛ «تبصره‏ى معلمان»، در نحو؛ «السراج الوهاج»؛ «روض المنى فى المختار من قصار الكلمات امیرالمؤمنین (ع)»؛ «سیاست‏نامه حضرت على (ع)»؛ «راهنماى قم»؛ «دیوان» شعر نام برد.[1] فقیه، محقق، شاعر. تولد: 1278(1317 ق.)، قم. وفات: 13 مرداد 1366. آیت‏الله سید على‏اكبر برقعى قمى متخلص به «كاشف»، فرزند سید رضى، پس از تحصیلات علوم عقلى و نقلى نزد استادان، شروع به تدریس نمود. حوزه‏ى درسى به وجود آورد و به دانش‏پژوهى و دانش‏پرورى پرداخت. در بیست سالگى از مراجع زمان اجازه اجتهاد كسب كرد. اساتید او در ادب شیخ جعفر غفرانى و شیخ ابوالقاسم نحوى و در منقول آقایان محمد ارباب و حسن فاضل و شیخ ابوالقاسم ملا محمد كریم و در خارج از سطح آیات عظام حائرى یزدى و حسن نایینى و سید ابوالحسن اصفهانى و در مقدمات معقول محمد ارباب و در تحصیلات عالیه معقول شیخ على‏اكبر حكمى یزدى بودند. در سال 1313 یك دبستان و سال 1315 یك دبیرستان تأسیس كرد و هر دو را به نام سنایى موسوم ساخت. پس از ورود آیت‏الله العظمى حائرى یزدى به قم و تأسیس حوزه‏ى علمیه‏ى، آیت‏الله برقعى یكى از مشاروان او بود و درباره مشكلات روحانیت و وضع تحصیلى طلاب با او تبادل نظر مى‏كرد. آیت‏الله برقعى در زمان جنگ جهانى دوم یاور مردم بود و به تشكیل انجمن خیریه همت گماشت و از متمكنین تهران و قم كمك گرفت و در منطقه‏اى كه سكونت داشت نانوایى ایجاد كرد. بدین طریق به بینوایان كمك و مساعدت مى‏نمود. در سال 1329 كه در ایران جمعیت هواداران صلح به ریاست ملك‏الشعراى بهار تشكیل شد، از آیت‏الله برقعى خواستند كه به جمعیت صلح در ایران كمك كند و او نیز اولین سخنرانى خود را در مسجد امام خمینى (ره) (شاه سابق) تهران تحت عنون «صلح و نیروى نگهبان آن» ایراد كرد. شعار «به عدل سوگند، صلح پیروز است» به واسطه ایشان رایج شد. به همین منظور به كنگره‏ى جهانى صلح دعوت شد كه یك بار در پاریس و بار دیگر در وین تشكیل شد و به عنوان یك پیشواى روحانى مسلمان سخنرانى كرد. پس از مراجعت از سفر اروپا از قم به شیراز و بعد به یزد تبید شد و این تبعید مدت چهارده سال به طول كشید. آیت‏الله برقعى به شعر و شاعرى علاقمند بود و شعر هم مى‏گفت. قسمتى از اشعار وى از بین رفته است و فقط حدود دو هزار بیت آن گردآورى شده است. فهرست آثار ایشان به شرح زیر است: راهنماى دانشوران (سه جلد؛ 1329 -1328)؛ راهنماى قم (در تاریخ قم و آثار تاریخى آن؛ با مقدمه رسید یاسمى، 1317)؛ راهنماى دینداران (1324)؛ كانون احساسات (در واقعه كربلا)؛ كاخ دلاویز (یا تاریخ شریف رضى؛ 138)؛ مهر تابان (در سیرت على (ع)؛ 1317)؛ جلوه حق (در سیرت على بن ابى‏طالب؛ 1319)؛ بامداد روشن (در اسرار واگذارى خلافت حضرت امام حسن (ع) به معاویه؛ 1320)؛ ترجمه شیعه یا پدیدآورندگان فنون اسلام (اثر سید حسن صدر؛ 1319)؛ تذكره مبتكران، درج گهر (در سخنان حضرت سید البشر؛ 1366 ق.)؛ چرا از مرگ بترسم (اثر ابن مسكویه، ترجمه لماذا اخاف الموت، قم، چاپ دوم، 1327)، راه نو در جهان‏شناسى؛ دررالكلم در كلمات قصار على (ع)؛ سیاست‏نامه حضرت على (ع).