ناصر زرآبادی

ملیت :  ایرانی   -  قرن : 14 منبع : مردان موسیقی سنتی و نوین ایران (جلد سوم)

به سال 1299 شمسى در كوچه روغنى‏ها واقع در سنگلج (یكى از محلات قدیمى) تهران، طفلى دیده به جهان گشود كه نامش را ناصر نامیدند. دوران كودكى را ناصر به‏سرعت پشت سر گذارد و وارد مدرسه ابتدایى گردید وى از سال چهارم دبستان شیفته موسیقى گردید و از پدر خود كه افسر ارتش بود خواهش كرد كه نام وى را در مدرسه موزیك ارتش جهت فراگیرى موسیقى بنویسد. پدر هم تمایل فرزند خویش را اجابت نمود و در سال 1211 ناصر را به مدرسه موزیك نظام برد و از این تاریخ وى شاگرد این مدرسه گردید. ناصر زرآبادى، در این مدرسه مدت دو سال زیر نظر حسین‏خان هنگ‏آفرین و مدت چهار سال هم زیر نظر سرهنگ محمود ایروانى فن نواختن ترومپت و ویولن را آموخت و به‏قدرى از خود ذوق و استعداد در فراگیرى و نواختن گوشه‏ها و مقام‏هاى دستگاههاى موسیقى ایران نشان داد كه دائما مورد تشویق استادان خود قرار گرفت. چندى بعد زرآبادى، جهت تكمیل و استفاده از سبك و مكتب نوازندگى مربیان مختلف نزد معلمى آگاه و وارد به نام مسیو «هایك» رفت و نزد این معلم هم بسیارى چیزها راجع به موسیقى فراگرفت و به گفته یكى از هنرمندان در كلاس این معلم هر گوشه و مقامى را كه آقاى هایك مى‏زد ناصر بلافاصله بدون كم و كاست مى‏نواخت و همین مسئله موجب شده بود كه هایك به وى لقب «دزد موسیقى بدهد.» ناصر زرآبادى، از سال 1323 همكارى خود را با رادیو آغاز كرد. در آن زمان كه وسیله ایاب و ذهاب در دسترس همه قرار نداشت وى با دوچرخه خود را به بى‏سیم قصر مركز رادیو مى‏رساند و در روزهاى دوشنبه ساعت 1 / 45 دقیقه به مدت یك ربع به صورت زنده تك‏نوازى مى‏كرد. پس از مدتى همكارى وى با خانم قمرالملوك وزیرى (آواز)، اسماعیل كمالى (تار)، مهدى غیاثى (ضرب) آغاز و در روزهاى جمعه برنامه اجرا مى‏كردند و این همكارى تا مدت یك سال ادامه داشت. تا این‏كه یك شب ناصر زرآبادى، در محل «انجمن موسیقى ملى» كه از طرف شادروان روح‏اله خالقى برپا گردیده بود دعوت داشت، خانم روح‏بخش به او مى‏گوید: «شما همان شخصى هستید كه در رادیو با خانم قمر همكارى دارید؟» وى جواب مثبت مى‏دهد، خانم روح‏بخش از وى مى‏خواهد اگر مقدور است ضمن همكارى با خانم قمرالملوك با او نیز همكارى نماید. ناصر زرآبادى این پیشنهاد را مى‏پذیرد و از سال 1324 به اتفاق عباس شاپورى، مهدى تاكستانى، مرتضى گرگین‏زاده، قاسم جلالیان برنامه‏هاى روحبخش را به مدت سه سال با اركستر خود اداره مى‏كنند پس از چندى اتفاقا در همین «انجمن موسیقى ملى» خانم دلكش او را مى‏بیند و از وى دعوت به همكارى مى‏نماید و ناصر این دعوت را مى‏پذیرد و مدت پانزده سال این همكارى ادامه مى‏یابد كه حاصلش آهنگ‏هاى زیبایى چون: «بردى از یادم»، «مهمانت كنم»، «شمع وگل و پروانه»، «مرو تا مرو»، «روى تو زیبا شده»، و... بود كه از آهنگ‏هاى به‏یاد ماندنى در موسیقى ایران مى‏باشد. ناصر زرآبادى در این زمان ضمن همكارى با خانم دلكش سرپرستى اركستر شماره 3 و اركستر شما و رادیو را هم پذیرفته بود و مدتهاى مدید با اعضاى این اركستر كه جمعا عبارت بودند از: ناصر زرآبادى (ویولن)، رضا گلشن‏راد (قره‏نى)، امیر قره‏داش (ویولن)، حسن زرگریان (ویولن)، اصغر زارع (ویولن)، حسین صمدى (ویولن)، ناصر خدیوى (ویولن)، چنگیز عسگرپور (فلوت)، یوسف كاموسى (عود)، اصغر كردبچه (تار)، مهدى تاكستانى (تار)، شاپور حاتمى (تار)، ابراهیم سلمكى (سنتور)، حسن لشگرى (آكوردئون)، سلیمان اكبرى (جاز)، غلامعلى باشوكى (ویولنسل)، اصغر ذوالفقارى (كنترباس)، عباس زرساز (جاز)، حسین همدانیان (ضرب)، امیر بیداریان (ضرب)، روزهاى دوشنبه و سه شنبه براى برنامه‏هاى صبح روز جمعه با زحمات فراوان برنامه اجرا و ضبط مى‏كردند. زرآبادى در سال 1329 در كوچه مهران واقع در خیابان لاله‏زار اقدام به تأسیس كلاس موسیقى جهت تعلیم و تربیت هنرجویان موسیقى كرد و مدت دوازده سال از بهترین سال‏هاى عمر خود را وقف آموزش موسیقى ایرانى نمود. وى كنسرت‏هاى بسیارى جهت كمك به امور خیریه و پیشبرد اهداف فرهنگى- هنرى مؤسسات علمى و فرهنگى برپا كرد و با سایر اعضاى اركستر خود درآمد آنها را صرف این امور كرد وى مسافرتهاى متعددى به كشورهاى همسایه و آلمان و هلند نمود و برنامه‏هاى هنرى و كنسرت‏هاى ساز سلو برپا و موسیقى سنتى ایران را به مردم آن ممالك در حد توان خود شناساند و از این راه كمك شایانى به شناسایى موسیقى ایرانى كرد. ناصر زرآبادى، مدت‏ها در یكى از قهوخانه‏هاى دروازه شمیران مى‏رفت و از نزدیك یكى از قهوه‏چى‏ها را كه هنگام شستن استكان‏ها آن‏ها را به‏هم مى‏زد و از آن صداهاى موزون و یكنواختى درمى‏آورد به صداى آن گوش مى‏داد و تماشا مى‏كرد و همین امر موجب گردید تا وى كارى ابتكارى و نو انجام دهد. به این ترتیب كه پس از روزها امتحان و تمرین تعداد هفت لیوان آب‏خورى را انتخاب و در هر كدام مقدارى متفاوت آب ریخت و با نواختن چوبى روى لیوان، شروع به نواختن كرد كه صداى آن با صداى ارگ بسیار نزدیك مى‏باشد به طورى كه اگر صداى آن در اتاق دیگرى شنیده شود تشخیص آن از صداى ارگ براى انسان نامشخص و ناماموس مى‏نماید. و این برنامه ابتكارى به‏قدرى جالب و سرگرم كننده است كه از طرف بخش دیدنى‏هاى تلویزیون فیلمبردارى و در این برنامه به نمایش درآمد. به‏هرحال ناصر زر آبادى، حدود پنجاه سال در عرصه موسیقى سنتى ایران فعالیت كرد و كارنامه وى در حد یك تكنواز و آهنگساز و رهبر اركستر، كارنامه‏اى بس درخشان است. وى در حال حاضر سرگرمى‏اش نواختن ویولن و راز و نیاز كردن با این معشوق خود مى‏باشد. (تو 1299 ش)، نوازنده. در محله‏ى سنگلج تهران متولد شد. وى تحصیل موسیقى را از سال چهارم دبستان در سال 1311 ش در مدرسه موزیك نظام آغاز كرد. مدت دو سال زیر نظر حسین خان هنگ‏آفرین و چهار سال زیر نظر سرهنگ محمود ایروانى فن نواختن ترومپت و ویولن را آموخت. مدتى نیز نزد مسیوها یك شاگردى كرد وهایك به وى لقب دزد موسیقى داد. از سال 1323 ش همكارى خود را در رادیو با قمرالملوك وزیرى آغاز كرد. مدت سه سال نیز با اركستر خانم روحبخش همكارى داشت. او مدتها ضمن همكارى با دلكش، سرپرستى اركستر شماره سه و اركستر شما و رادیو را پذیرفت. در سال 1329 ش اقدام به تاسیس كلاس موسیقى جهت تعلیم و تربیت هنرجویان، موسیقى كرد. زرآبادى علاوه بر كنسرتهاى متعددى كه جهت كمك به امور خیریه و پیشبرد اهداف فرهنگى- هنرى و موسسات علمى و فرهنگى اجرا كرد، مسافرتهاى متعددى به آلمان، هلند و كشورهاى همسایه ایران براى معرفى موسیقى سنتى ایران نمود.[1]