محمدرضا مساوات

ملیت :  ایرانی   -  قرن : 14 منبع : شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران (جلد سوم)

فرزند سید حسن و متولد 1244 ش است. وى از اهالى برازجان فارس مى‏باشد. در بدایت عمر به شیراز آمد و تحصیلات ادبى و عربى را تا سطح مدرسى نزد علماى وقت فرا گرفت. سپس عازم تهران شد و نزد حكیم معروف میرزا ابوالحسن جلوه فلسفه و حكمت آموخت. هنگامى كه مردم ایران براى مشروطه قیام نمودند سید محمدرضا برازجانى با آنها همداستان شد و مرتب شبنامه انتشار مى‏داد. در اوایل مشروطیت روزنامه تندروى مساوات را دائر كرد به همین جهت بعدها مساوات را نام خانوادگى خود قرار داد. در این نشریه محمد على شاه را به شدت مورد حمله قرار داه حتى او را به محاكمه كشید. در استبداد صغیر از تهران به تبریز رفت و مدتى مخفى بود. بعد از خلع محمد على میرزا و انجام انتخابات دوره دوم مردم تبریز او را به وكات خود برگزیدند. در دوره سوم و چهارم از طرف مردم تهران به وكالت رسید و دوره پنجم از ساوجبلاغ وكیل گردید. مساوات از وكلاى متنفذ و دانشمند و حراف بود و به آزادى و مشروطه خدمات زیادى نمود. در جنگ بین‏الملل اول كه مسئله مهاجرت پیش آمد مساوات هم به كرمانشاه و بعد به استانبول رفت. ادوارد براون مستشرق معروف در كتاب انقلاب ایران از خدمات مساوات به مشروطه تجلیل مى‏نماید. وفات او در سال 1306 ش اتفاق افتاد. (وف 1304 ش)، روزنامه‏نگار. از اهال برازجان فارس بود. وى در شیراز و بعد در تهران به تحصیل پرداخت. او نزد میرزا ابوالحسن جلوه، حكیم معروف، تحصیل كرد. مساوات داراى افكار آزادیخواهى بود و در مجمع آزاد مردان همراه مجدالاسلام كرمانى و معین الاسلام اصفهانى و ملك المتكلمین و دیگر آزادیخواهان به مبارزه پرداخت. او در تهران براى رساندن مطالب خود به مردم شب نامه منتشر مى‏كرد. وى در 1325 ق روزنامه‏ى هفتگى «مساوات» را در تهران تأسیس و منتشر كرد و به همین دلیل خود نام مساوات گرفت. عبدالرحیم خلخالى نیز به او پیوست. پس از به توپ بستن مجلس و تعطیلى روزنامه‏ها همراه عبدالرحیم خلخالى به قفقاز و سپس به تبریز رفت و روزنامه‏ى «مساوات» را در آنجا منتشر نمود. وى در دوره‏ى دوم مجلس شوراى ملى وكالت مردم آذربایجان و در دوره‏ى سوم و چهارم مجلس وكالت مردم تهران را به عهده داشت.[1]