ارفع الملک جلیلی

ملیت :  ایرانی   -  قرن : 14

حاج ارفع الملک جليلی – از اعيان تبريز بود و در خدمات دولتی متصدی مشاغل درجه دوم می شد. يک دفعه رئيس بلديه تبريز گشت. سپس از خدمات دولتی برکنار بود تا در سال 1314 سيل بزرگی که اسباب خرابی تبريز شد آمد او را با اختيارات رئيس بلديه تبريز کردند. اميرلشکر عبدالله خان طهماسبی هنگامی که در تبريز فرمانده لشکر شمالغرب بود، اقدام در عمران تبريز و ايجاد خيابان کرد. پس از آنکه وی مغضوب شد و از کار برکنار گشت، عمران شهر چندی به تعويق افتاد، تا ميرزامحمدعلی خان تربيت متصدی بلديه تبريز شد و با عشق و علاقه خاص، اقدامات اميرلشکر طماسبی را تعقيب کرد و می توان گفت که صورت ظاهری تبريز را تا اندازه ای تغيير داد. پس از او اشخاص نالايق را از طهران برای مدت های کوتاه به رياست بلديه می فرستادند و آنان کاری انجام نمی دادند، چنانکه اهالی هر قدر تأکيد می کردند که بايد برای جلوگيری از خطر سيل اقدام کرد، اقدامی از ناحيه آنان به عمل نيامد، تا در سال فوق الذکر سيل مهيبی به طرف تبريز سرازير شد. سد غير محکم را شکست و خرابی بسيار وارد آورد. حکومت مرکزی صلاح دانست که رئيس بلديه ای از خود تبريزيها انتخاب شود. اين بود که حاج ارفع الملک را به رياست بلديه انتخاب کردند. حاج ارفع الملک که هم درستکار بود و هم کار خود يعنی رياست بلديه را جدی تلقی می کرد، با نهايت صرفه جوئی سد تبريز را ايجاد کرد. رودخانه مهرانرود را که از وسط شهر می گذرد، در بعضی جا سه برابر و در بعضی جا چهار برابر وسعت داد. برای اين امر بزرگ که از عهد امير جهانشاه قراقويونلو اقدامی به آن عظمت در تبريز نشده بود کمتر از يک ميليون تومان (فقط از محل عايدات خود بلديه) خرج کرد. يک شهر را از خطر سيل برای هميشه نجات داد. حاج ارفع الملک در ايام رياست بلديه خويش عمارت بلديه تبريز را که از عمارات معتبر تبريز است با کمتر از صد و پنجاه هزار تومان خرج بنا کرد. اين بنای رفيع آبروی تبريز است1. در ايام پيشه وری مرکز انعقاد انجمن ايالتی بود. صرفه جوئی حاج ارفع الملک اسباب تعجب رضاشاه پهلوی گرديد. جليلی در اواخر سلطنت رضاشاه در موقعی که رئيس بلديه تبريز بود وفات کرد. تشيع مجللی از جنازه او به عمل آمد. پس از فوت او فعاليت بلدی تبريز تقريبا تعطيل گرديد تا دمکراتها پس از روی کار آمدن در اين قسمت اقداماتی کردند. ذيل: هنگامی که سيل اسباب خرابی تبرز شد، عده ای از تجار تبريز به وزارت داخله تلگرافی کردند به اين مضمون: تبريز خراب، کيهان سلامت. کيهان آن وقت رئيس بلديه تبريز بود. می گويند هنگام توسعه دادن رودخانه مهرانرود و تغيير مسيل آن، شاهسونی به تبريز وارد شد و در مراجعه به ايل گفت پادشاه می خواهد تبريز را برگرداند. بعضی از ظرفای تبريز می گفتند که حاج ارفع الملک را سيل آورده است.