ژول ورن

ملیت : فرانسه   -  قرن : 19

ژول ورن را پدر داستانهاي علمي تخيلي مي‌دانند كه سالهاي سال الهام بخش روياها و ماجراجوييهاي مردم سراسر جهان بوده است. اهميت كار ژول ورن را بايد در روي آوردن او به مخاطبان نوجوان و توجه به نيازهاي فكري آنها جست و نه فقط در پيشگام بودنش در زمينه داستانهاي علمي تخيلي. بخش ديگري از محبوبيت او را نيز مي‌توان مرهون شيوه و جنبه علمي كار ورن نسبت به همكاران همعصرش و پيش از او دانست كه با دقتي بي‌نظير درباره جزئيات دست به پژوهش مي‌زد و عامل واقعگرايي را با يافتن پايه‌ها و مباني علمي موضوع‌هاي مورد بحث به داستانهاي تخيلي خود وارد مي كرد . دغدغه اصلي ژول ورن، عينيت بخشيدن به افكاري بود كه در واقعيت زمانه اش نمي‌گنجيد و فراتر از مرزهاي علمي و تجربي و آگاهي عصر خود پيش مي‌رفت . او رمانها و داستانهاي خود را بيشتر در قالب سفرنامه‌هايي جذاب و پر هيجان نوشت و با اين كار به راحتي خواننده بخصوص نوجوان و جوانش را با خود همراه كرد. درباره نويسنده ژول ورن در سال 1828 در بندر نانت فرانسه به دنيا آمد.پدرش وكيل دعاوي بود. همراه با خانواده‌اش در پاريس زندگي كرد و همانجا حقوق خواند. ولي بعد با راهنمايي يكي از خويشاوندانش به حلقه‌هاي ادبي پاريس راه يافت و تحت تاثير ويكتور هوگو و الكساندر دوماي پسر به نمايشنامه‌نويسي روي آورد. ورن اولين اثر علمي تخيلي خود را به نام سفر بالن در سال 1851 تحت تاثير ادگار آلن پو نوشت. ورن تا پايان عمر به ناشر خود ژول هتزل وفادار ماند و همه آثار خود را براي انتشار به دست اين تاشر سپرد. عمده آثار ورن تا سال 1880 به چاپ رسيد. او در آثار اواخر عمر خود، رفته رفته بدبيني خود را نسبت به سرنوشت تمدن بشري نشان مي‌دهد و حتي در آخرين داستان او، ارباب جهان (1904) روبر، مخترع آشناي او مبتلا به جنون خودبزرگ بيني مي‌شود. ژول ورن در 24 مارس 1905 درگذشت. ترجمه آثار ژول ورن در ايران در ايران ژول ورن از زمان‌نويسهايي است كه به نوجويان سده گذشته شناسانده شد و آثار او از همان آغاز خوانندگان بيشماري يافت. در دهه نخست 1300، خواندن كتابهاي ژول ورن به عنوان سالمترين كتابها به خوانندگان و به ويژه نوجوانان پيشنهاد مي‌شد. در اين دهه كه مقوله ادبيات كودكان به شكل گسترده مطرح شد، با گسترش نشريه‌هاي كودكان و نوجوانان و مرزبندي مشخص ميان خوانندگان خردسال و بزرگسال، كتابهاي ژول ورن بيشتر به دو شكل چاپ مي‌شد. يك دسته به شكل كامل براي نوجوانان بزرگتر و عموم مردم كه انتشارات گوتنبرگ كتابهاي بيشماري از او را به اين گونه منتشر كرد همچون ميشل استروگوف، جزيره گنج، بيست هزار فرسنگ زير دريا، دور دنيا در هشتاد روز، ترجمه اردشير نيكپور و فرزندان كاپيتان گرانت و جزيره اسرارآميز ترجمه جواد محبي. ترجمه برخي ديگر از آثار ورن به فارسي به شكل كوتاه شده و با حذف ريزهكاريهاي علمي و فني براي نوجوانان كم‌سن‌تر صورت مي‌گرفت. كتابهاي مسافرت به مركز زمين و گردش دور ماه از انتشارات گلشايي (برگرفته از تاريخ ادبيات كودكان ايران- ج 6) خلاصه برخي از داستانها (ترجمه بهروز توراني): پنج هفته در بالن- 1863 دكتر فرگوسن و دو همراه او با بالني به نام ويكتوريا به زنگبار مي‌روند تا به نقاط كشف نشده آفريقا كه تا كنون پاي آدمي به آنها نرسيده دست يابند. سفر به مركز زمين- 1864 پروفسور ليدنبروك به هنگام ترجمه آثار آرنه ساكنوسم به اين نتيجه مي‌رسد كه اين آثار ميتوانند راهنماي او در سفري به مركز زمين باشند. از زمين تا ماه- 1865 باربيكن و اعضاي باشگاه توپخانه بالتيمور نقشهاي براي سفر به ماه طرح مي‌كنند كه طي آن انسان با استفاده از يك توپ عظيم به ماه پرتاب مي‌شود. فرزندان كاپيتان گرانت – 1868 يك بطري كه در دل يك كوسه ماهي قرار داده شده، حاوي يادداشتهايي عمدتا نامفهوم است كه به سه زبان نوشته شده است. با اين حال اين اسناد ممكن است بتوانند ما را به كاپيتان هري گرانت كه بيش از دو سال پيش همراه با كشتي بريتانيا در سواحل آمريكاي جنوبي غرق شده برساند. سفر به مدار ماه – 1870 اين كتاب دنباله از زمين تا ماه است و در آن باربيكن و همراهانش به دور ماه گردش مي‌كنند. بيست هزار فرسنگ زير دريا- 1870 كشتيهايي در اينجا و آنجا غرق ميشوند و تصور بر آن است كه غرق شدن اين كشتيها كار يك هيولا باشد. دولت آمريكا دكتر پير آرونا و دستيارانش را براي پايان دادن به اين ماجراي اسرارآميز به كار مي‌گيرد. اين داستان همان ماجراي مشهور كاپيتان نيمو است. دور دنيا در هشتاد روز – 1873 فيلياس فاگ شرط مي‌بندد كه دور دنيا را در هشتاد روز طي كند. اما هنگامي كه با تصور اين كه مظنون به سرقت است مورد تعقيب واقع ميشود، به دردسر مي‌افتد. جزيره اسرارآميز – 1874 ابن داستان ماجراي پنج تني است كه به دنبال محاصره شهر ريچموند در ايالت ويرجينيا در جريان جنگهاي داخلي آمريكا با بالن از آن شهر فرار مي‌كنند. توفان بالن آنها را به نقطهاي در شش هزار مايلي مي‌برد. در اين داستان بار ديگر با كاپيتان نيمو روبرو مي‌شويم. ميشل استروگوف – 1876 سزار بايد پيامي را از مسكو به برادرش در ايركوتسك برساند. سروان ميشل استروگوف مردي است كه قرار است اين پيام مهم را از يك سوي سيبري به جانب ديگر آن برساند، جايي كه اينك در تصرف امير بخارا است. جالب است بدانيد اولين زيردريايى كه در سال ۱۸۸۶ توسط دو انگليسى ساخته شد و همچنين اولين زيردريايى با سوخت هسته اى ساخته شده به سال ۱۹۵۵ به ياد «ژول ورن» ، «ناتيلوس» نامگذارى شد. «ژول ورن» براى مدتى بيش از ۴۰سال، حداقل سالى يك اثر منتشر كرد و بسيار جالب است كه اين همه تصور و تخيل در باب سفر و اكتشاف و علم درحالى اتفاق مى افتاد كه او بسيار كم به سفر رفته بود و تنها يك پرواز ۲۴ دقيقه اى با بالن داشت. او در ۲۴ مارس ۱۹۰۵ چشم از جهان فرو بست.