احمد مجاهد

ملیت :  ایرانی   -  قرن : 14

احمد مجاهد در سال 1314 در شهر قزوين متولد شد، دوره هاي دبستان و دبيرستان را در اين شهر گذراند و براي ادامه تحصيل به تهران آمد تا در رشته اي كه دوست مي داشت و در خويش استعدادي از آن را يافته بود،يعني ادبيات فارسي،ادامه تحصيل دهد.مجاهد ليسانس ادبيات را از دانشكده ادبيات دانشگاه تهران گرفت ودوره فوق ليسانس را در دانشكده الهيات دانشگاه تهران گذراند و براي ادامه تحصيل در مقطع دكترا به لبنان رفت و دكترا را در دانشگاه فرانسوي بيروت گذراند. مجاهد بعد از بازگشت به ايران،آموزش آنچه آموخته بود را آغاز كرد.تدريسي كه مدت ?? سال در مقاطع مختلف آموزشي ادامه يافت. مجاهد گرچه از اوايل تحصيل كنجكاوي هايي در متون كهن داشت،اما فراغت بعد از بازنشستگي بود كه شرايطي را براي پرداخت جدي تر به حوزه علاقه اش فراهم كرد.او سالهاست كه به تصحيح متون ادبيات مشغول است و تاكنون بيش از بيست جلد كتاب از گنجينه آثار كهن ادب فارسي را تصحيح كرده است. گروه : علوم انساني رشته : زبان و ادبيات فارسي گرايش : تصحيح تحصيلات رسمي و حرفه اي : پايان تحصيلات متوسطه در زادگاه ـ ادامه تحصيل در دانشگاه تهران در رشته ادبيات ـ اخذ فوق ليسانس از دانشكده الهيات دانشگاه تهران ـ ادامه تحصيل در مقطع دكترا در دانشگاه فرانسوي بيروت فعاليتهاي آموزشي : احمد مجاهد بيش از ?? سال سابقه تدريس در مقاطع مختلف آموزشي را د ركارنامه خود دارد -------------------------------------------------------------------------------- آثار : 1 التجريد في كلمه التوحيد ويژگي اثر : تصحيح اثر احمد غزالي 2 تصحيح جلد ? مثنوي كه شرح مشكلات مثنوي است از محمد صالح قزويني 3 تصحيح ديوان حافظ فريدون ميرزا ويژگي اثر : تصحيحي از ديوان حافظ نيز ارائه كرده كه در نوع خود قابل تأمل است.تصحيح او از اين ديوان در همايش حاميان نسخ خطي در كنار دو اثر ديگر در حوزه ادبيات شايسته تقدير شناخته شد. در اوايل قرن دهم هجري، يعني چند دهه پيشتر از زمان كتابت دستنويس قونيه، فريدون ميرزاي بايقرا، جمعي از اهل فضل را در شهر هرات كه مركز فرهنگي ايران در آن زمان بود جمع آورد و مأمورشان كرد كه نسخه منقحي از ديوان حافظ فراهم آورند. اين گروه فاضل، همه نسخه هاي موجود تا آن زمان را گرد آوردند و مقابله كردند و در سال ??? هجري ديوان جامعي از اشعار حافظ ترتيب دادند و بر آن عبدالله مرواريد كرماني ديباچه اي نگاشت. اين نسخه را احمد مجاهد تصحيح و انتشارات دانشگاه تهران سه سال پيش چاپ كرد. اين نسخه پر است از غزلهاي ديگران كه نصيب حافظ شده است و مصحح ارجمند يكايك آنها را جسته و گوشزد كرده است. همچنين ترتيب و ضبط ابيات حافظ در اين نسخه تفاوتهاي كلي با نسخه هاي معتبر دارد. ماجراي دقيق تر تدوين اين ديوان بدين قرار است كه فريدون ميرزا پسر سلطان حسين بايقرا و نسل پنجم تيمور گوركاني كه هم اهل رزم بود و دلاور، و هم اهل بزم و شاعر، «انجمني» داشته است كه در آن «انجمن كه مجمع افاضل ايام» بود، اشعار شاعران بويژه شعر «شمس الدين محمد حافظ» را مي خوانده اند و «غث و سمين» آن را از هم باز مي كرده اند.در آن «انجمن» گاه بوده است كه مي ديده اند شعري از حافظ فقط در يك نسخه خطي از ديوان آمده و در ساير نسخه ها نيامده است، و گاه بوده است كه مي ديده اند شعري از حافظ فقط در يك جنگ و سفينه هاي آمده است و در نسخه هاي ديوان ديده نمي شود. از اين رو، اين شاهزاده تيموري «حكم» مي كند كه يك بار ديگر ديوان حافظ را گردآوري و تدوين كنند. براي اين كار، «جمعي كثير از فضلاي انيس و ندماي جليس به جمع و تصحيح اين كتاب» مأمور مي شوند، و «قريب پانصد جلد ديوان حافظ به هم مي رسانند، و بعضي سفاين و غزليات كه پيش از فوت خواجه نوشته شده بود با هم مقابله مي كنند، و بسياري از غزلهاي دل فريب و جان بخش كه به واسطه كاهلي و تصرف كتاب ناقص ادراك از صفحه روزگار مهجور و نامشهور مانده بود، در سلك ربط در مي آورند،» و هر شعر در هر جا كه به نام حافظ مي بينند در مجلدي جمع مي كنند، كه «درواقع اكنون رشك نگارخانه چين و غيرت فردوس برين است.» مجاهد درباره اين نسخه مي گويد:«اين نسخه مفقودي از متن حافظ بود كه آن را پيدا كردم و شامل حدود???غزل و همين مقدار قطعه، رباعي و مثنوي بيشتر از متون ديگر است. و اين نسخه متعلق به «فريدون ميرزا» پسر «سلطان حسين بايقرا»و به رياست «عبدالله مرواريد» متخلص به «بياني كرماني» نوشته شده است.»(?) اين كتاب نخستين بار توسط انتشارات دانشگاه تهران چاپ شد . 4 تصحيح سماع و فنون 5 تصحيح كتاب شيخ و شيوخ ويژگي اثر : «شيخ و شوخ» نيز از جمله آثار تصحيح شده توسط مجاهد است و رساله اي است انتقادي با رويكرد فرهنگي، سياسي، اجتماعي و حتي در بعضي بخشها نظامي و اقتصادي. سبك نگارش روايي و داستان گونه و متعلق به اواخر عصر قاجاريه است.شايد «شيخ و شوخ» جزو معدود آثاري باشد كه اين گونه عريان، به تقابل سنت و تحول دامن زده و سعي در پاسخگويي از موضع سنت دارد؛ نويسنده اين رساله كه به اعتقاد احمد مجاهد نخواسته است رساله به نام او منتشر شود، نگاهي تك بعدي، ذهني و مجرد به موضوع مورد بحث اش ندارد. در حقيقت، اين رساله كه بازگوكننده داستان مناظره بين يك شيخ و جمعي از معلمان و صاحب منصبان مدرسه دارالفنون است، قصد ندارد بدون نظر به واقعيات اجتماعي و فرهنگي جامعه زمان خود، به نقد بنشيند. شيخ كه در حقيقت همان نويسنده است، در بعضي از فصول، اگر به فرنگي مآبي ايراد وارد مي كند، تنها از جهت تشبه به كفار نيست كه معترض است و تسهيل زندگي خلق الله را در رفع آن مي بيند. مجاهد، در مقدمه اي كه در ابتداي اين رساله به چاپ رسانده، اشاره اي هم به ديگر نوشته هاي اين مؤلف نامعلوم دارد.مناظره شيخ و شوخ را مي توان به دو بخش كلّي تقسيم كرد؛ ايرادات شيخ به علوم جديده و دفاعيات او از علوم بومي و سنتي. و دوم، فصلي در نقد مفاسد اقتصادي، سياسي، اجتماعي و فرهنگي كه از مدرسه دارالفنون آغاز شده و به دولت و صاحبان مناصب در صفوف مختلف ختم مي شود. البته بخش دوم مفصل تر است و عمق و نكته سنجي آن بر بخش اول مي چربد. حتي بخش ابتدايي انتقادات شيخ تحت آسيب شناسي بخش دوم طرح مي شود، چنانكه اگر شيخ علومي چون پولتيك، ديپلماسي و... را به سخره مي گيرد، جابه جا مثالهاي ملموس مي آورد. با اين حال اساس انتقادات بر وضعيت و توليدات مدرسه دارالفنون ـ يا به قول مؤلّف معلّم خانه ـ قرار گرفته است. محاجه شيخ و شوخ و آن مجلس ميهماني كه كل كتاب را تشكيل مي دهد، با بيدار شدن راوي از خواب به پايان مي رسد. درواقع، تمام اين پرسش و پاسخها ساخته و پرداخته ذهن نويسنده است كه با سبكي داستاني نوشته شده است. با اين همه نوع نگاه، آسيب شناسي اجتماعي ـ سياسي و نقد نظام علمي سالهاي پاياني عصر قاجار، از امتيازاتي است كه اين رساله را ممتاز مي كند. رساله «شيخ و شوخ» تا سالهاي انتهايي دهه پنجاه ـ كه نخستين بار به صورت مقاله به چاپ رسيد مورد اعتنا قرار نگرفته بود. به نظر مي رسد اين رساله و آثاري از اين دست مي توانند در روشن شدن وضعيت فرهنگي و اجتماعي ايران در سالهاي آغازين عصر حاضر، مفيد باشد 6 تصحيح كتاب كدو مطبخ قلندري ويژگي اثر : تأليف ادهم خلخالي، . اثر قابل توجه ديگر كه توسط احمد مجاهد تصحيح شده، كتاب «كدو مطبخ قلندري» تأليف«ادهم خلخالي» متخلص به «عزلتي» (د.????) و معاصر «شيخ بهايي» است كه در زمان صفويه تأليف و براي نخستين بار تصحيح و چاپ شده است. 7 تصحيح كتاب گلشن راز شبستري 8 توارق العلما في رد علي من محيرم السماع ويژگي اثر : همچنين توارق العلماء في ردّ علي مَن يُحرمُ السِّماعَ بالاِجماع، تأليف احمد بن محمد طوسي از عارفان قرن هفتم هجري. اين كتاب نخستين كتابي است به زبان فارسي كه در اباحت و حلّيت موسيقي در اسلام نوشته شده است.» 9 جوحي ويژگي اثر : احمد مجاهد كتابي، نيز با عنوان جوحي تأليف كرده كه در آن به شخصيت فكاهي متون كهن يعني جوحي پرداخته است. متن حاضر كه يك متن تحقيقي است و براي نخستين بار در زبان فارسي ارائه مي شود، در زمينه : فرهنگ عامه، ادبيات داستاني براصل تطبيقي و ريشه يابي، تأليف شده است. در اين كتاب سعي شده است تا حق به حق دار برسد، يعني صاحبان اصلي و اوليه حكايات جرحي معلوم شود و سهم هريك از فرهنگ هاي ترك تركيايي(عثماني) و عرب و فارس روشن باشد. 10 گلشن راز شبستري با كشف الابيات و ارجاع ويژگي اثر : تصحيح 11 لغات مصطلحه عوام ويژگي اثر : تصحيح 12 لمعات ويژگي اثر : مجاهد كتاب لمعات را نيز از فخرالدين عراقي تصحيح كرده است: «كتاب «لمعات»(به فتح لام و ميم ، جمع لمعه) نوشته شيخ فخرالدّين عراقي ، يكي از پر شورترين آثار منثور در زمينه ادبيات صوفيانه است. اين كتاب كه بر سنن كتاب «سوانح» از جناب شيخ احمد غزالي(از اقطاب بزرگوار) نگاشته شده ، به موضوع عشق صوفيانه و اطوار و ادوار سلوك عاشقانه پرداخته است. » مجاهد درباره اين كتاب مي گويد: «به خواست يكي از مريدان كه از حقايق كتاب «لمعات» چندان نصيبي نبرده بود ، قطب الموحدين ، حضرت شاه نعمت الله ولي كرماني ، شرحي بر كتاب «لمعات» مي نويسد. اين كتاب خوشبختانه قبل از انقلاب به سعي جواد نوربخش به زيور طبع آراسته گشت ، ولي متأسفانه بعد از انقلاب ديگر چاپ نشد. فقير حقير با زحمت فراوان توانست چاپ سال ???? را در كتابخانه دانشگاه تهران بيابد و مست فيوضات شرح حضرت شاه شود.» 13 مجالس غزالي ويژگي اثر : تصحيح اثر احمد غزالي با عربي و فارسي انتشارات دانشگاه تهران 14 مجموعه آثار فارسي احمد غزالي ويژگي اثر : تصحيح و حواشي انتشارات دانشگاه تهران 15 نوادر ويژگي اثر : ترجمه كتاب محاضرات الادبا و محاورات الشعرا و البلغاء از راغب اصفهاني، ترجمه محمدصالح قزويني.نوادر از متون ادب عرب بوده و شامل ??هزار مطلب با موضوعات تاريخي، اجتماعي، سياسي، اقتصادي، حقوقي و... مستند است. اين كتاب ?? حد دارد كه هر حد چند باب و هر باب شامل چند فصل بوده و براي نخستين بار به زبان فارسي ترجمه و تصحيح شده است.