سیدشریف گرگانی

ملیت :  ایرانی   -  قرن : 8

علي بن محمد بن علي گرگاني حسيني مشهور به مير سيد شريف گرگاني در سال 740 ه .ق متولد شد . كليه آثاربزرگ و كوچك وي در منطق وكلام و ادب و حكمت معروف است . و ي براي تحصيلات ابتدايي خود در شهر گرگان زادگاهش شروع به فرا گيري علوم مختلفي نزد استادان معروف كر د . سيد شريف درسال 780 درسن 40 سالگي به خدمت شاه شجاع رسيد و و شروع به تدريس در مدرسه دار الشفا ء كرد . بعد از شاه شجاع پسرش امير تيمور جانشين او شد . او همراه امير تيمور و جمعي از اكابر به سمرقند رفت و در آنجا به تدريس علوم مختلفي پرداخت . سيد شريف بعد از مرگ امير تيمور به شيراز برگشت و در مدرسه دار الشفا شروع به تدريس كرد . او درسال 816 در شهر شيراز دار فاني را وداع گفت . گروه : علوم انساني رشته : فلسفه والدين و انساب : علي بن محمد بن علي گرگاني حسيني مشهور به مير سيد شريف گرگاني در سال 740 ه .ق متولد شد . تحصيلات رسمي و حرفه اي : علي (مير سيد) شريف گرگاني از همان كودكي به تحصيل علم اشتغال داشت و فنون و شروح علمي را نزد استادان عصر خواند تا در دانشهاي مختلف ادبي استادي مسلم شد . مقدمات علوم را درديار خود آموخت .او از گرگان به هرات سفر كرد و رساله شمسيه و شرح مطالع و ديگر كتب را نزد استاد انش آموخت . وي به توصيه استادش به مصر رفت و علم حديث ونحو و صرف و معاني را آن جا آموزش ديد و از آن جا به بلاد روم سفر كرد و درعلوم شرعيه و عقليه و ادبيه و عربيه حاضر شد و سپس به ايران مراجعت كرد . استادان و مربيان : از استادان علي (مير سيد) شريف گرگاني مي توان به استادني چون طاووسي كه مفتاح العلوم را به او آموخت نام برد . در حجر تربيت علامه قطب الدين رازي رساله شمسيه و شرح مطالع و ديگر كتب را آموزش ديد . ميرك بخاري و شمس الدين محمد بن مبارك شاه هروي علم منطق را ياد گرفت . در علم حديث ، نحو ، لغت ، صرف ، معاني پيش استاد اكمل الدين محمد بن محمد بن محمود بابرقي و در كلاس شيخ جمال الدين محمد بن محمد بن امام فخر رازي معروف به آقسرايي در علوم شرعيه و عقليه و عربيه و ادبيه حاضر شد . همسر و فرزندان : از فرزندان علي (مير سيد) شريف گرگاني مي توان به ذكر چند تن اشاره كرد : - اميرسيد شمس الدين محمد بن علي بن محمد حسيني جرجاني از علماي عصر خود بود كه در چند فنون كتابهاي مختلفي به زبانهاي گوناگون نگاشته مثل دو رساله از پدرش كه بنامهاي كبري و صغري معروفند به زبان عربي ترجمه كرده است كه درعلم منطق بودو به نامهاي دره و غره نام گذاري شده است . - قاضي سيد نور الدين سيد شريف الدين بن جمال الدين بن نورالله شمس الدين محمد شاه حسيني مرعشي شوشتري نوه سيد شريف از بزرگان علماي شيعه بود . - امير سير ابوالفتح محمد علي بن مير عبد الباقي بن مير شمس الدين محمد بن مير سيد شريف از نوه هاي گرگاني كه دردربار شاه طهماسب بود . از او دو پسر به نامهاي امير معين الدين و ميرزا اميرمانده است . - مير مرتضي شريفي شيرا زي نبيره مير سيد شريف بود كه از دانشمندان عصر خود دررشته منطق و كلام و رياضيات و اقسام حكمت دست داشت . زمان و علت فوت : علي (مير سيد) شريف گرگاني در سال 816 درروز چهارشنبه ، ششم ريع الثاني درشيراز بدرود حيات گفته و آرامگاه وي در محله سردزك شيراز مي باشد . ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : علي (مير سيد) شريف گرگاني در سن 40 سالگي به خدمت شاه شجاع درشيراز مي رود و پس از مصاحبت با او در مدرسه دار الشفاء شروع به تدريس مي كند . بعد از فوت شاه شجاع در سال 786 پسرش اميرتيمور جانشين او مي شود ودرسال 790 امير تيمور همراه شريف گرگاني و جمعي از اكابر شيراز به سمرقند مي رود و در آنجا به تدريس مي پردازد . ميان شريف و تقتازاني مباحثات روي مي دهد به طوري كه شريف هميشه بر او غلبه مي شود . پس از درگذشت امير تيمدر در سال 897 سيد شريف به شيراز برگشته و درآن جا به تدريس در مدرسه دار الشفا ء ادامه مي دهد . شاگردان : از شاگردان علي (مير سيد) شريف گرگاني مي توان به چند تن اشاره كرد : عفيف جرهي ـ علامه جلال الدين دواني ـ اسعد بن محمد صديقي كازروني ـ شجاع شيرازي ـ ابن عربشاه ابوالعباس احمد بن محمد بن عبد الله بن عربشاه ـ ابوالفتح نور الدين احمد بن عبد الله طاوسي ابرقوهي ـ مولا خواجه علي سمرقندي ـ فتح الله شرواني ـ مظهر الدين محمد كازروني ـ فخرالدين عجمي ـ شمس الدين محمد بن مرهم الدين شيرازي آرا و گرايشهاي خاص : بسياري از مولفين اهل سنت، علي (مير سيد) شريف گرگاني را سني حنفي مذهب دانسته‌اند از جمله : لكنوي، شوكاني، سخاوي و ديگران و گروهي از مولفين شيعه وي را شيعه مذهب دانسته‌اند. چنانكه سيد محسن امين در كتاب اعيان شيعه و شيخ آغا بزرگ تهراني در كتاب طبقات اعلام الشيعه نام مير سيد شريف را جزو اعلام شيعه ياد كرده‌اند و قاضي نورالله شوشتري در كتاب مجالس المومنين بر اين تاكيد دارد و دلايلي هم بر اثبات تشيع ميرسيد شريف آورده است از آن جمله به گواهي دو تن از شاگردان گرگاني به نام هاي سيد محمد موسوي خراساني معروف به نوربخش متوفي 869 هـ. ق و شيخ محمد ابن ابي جمهور احسائي متوفي پس از 901 هـ.ق كه هر دو از اكابر علما و عرفاي اماميه‌اند. -------------------------------------------------------------------------------- آثار : 1 اسكندريه ويژگي اثر : پاسخ سئوالات ميرزا اسكندر بن ميرزا عمر شيخ بن امير تيمور گوركان درسال 815 در اصول دين مي باشد . 2 اسلام و ايمان و اعتقاد و مذاهب ويژگي اثر : رساله اي در بيان به زبان فارسي است كه نسخه خطي آن در كتابخانه الهيات تهران در شماره 308 مو جود مي باشد . 3 اصطلاحات الصوفيه الوارده في الفتوحات المكيه ويژگي اثر : نسخه خطي اين رساله در دانشگاه كمبريج شماره 37 موجود است . ادوارد فند مي گويد :ميرسيد شريف رساله اي در تعريفات دارد كه حاوي اصطلاحاتي در علوم فقه و فرائض و حديث و كلام و نحو و صرف و تفسير است و ابن عربي مي گويد : رساله اي در تعريفات دارد كه مشتمل بر تفسير اصطلاحات صوفيه است كه دركتابخانه مكيه آمده است و اين هر دو به كوشش فلوگل ، دانشمند آلماني در لايبزيك در سال 1845 ميلادي به چاپ رسيده است . 4 الاصول المنطقيه ويژگي اثر : اين رساله درسال 1328 ه .ق ضمن مجموعه اي در بولايق به چاپ رسيده است 5 التعريفات ويژگي اثر : رساله اي است در اصطلاحات متداوله بين فقها و محدثين و متكلمين و نحاه و صرفيين و مفسرين به ترتيب حروف به چاپ رسيده است . 6 التوضيح شرح التنقيح ويژگي اثر : ياد داشتهايي است بر اوائل كتاب تنقيح 7 الديباج المذهب في معرفه اصول الحديث ويژگي اثر : اين رساله درعلم حديث است كه يك بار در دهلي به سال 1302 و بار ديگر درسال 1328 درمقدمه كتاب جامع ترمدي چاپ شده است 8 الرساله الحرفيه ويژگي اثر : اين رساله كوچكي است كه در معني حرف كه نسخه هاي خطي متعددي درايران و عراق و قاهره و لينگراد و آمريكا موجود است 9 الرساله الشريفيه في قواعد البحث ويژگي اثر : اين رساله درهند به سال1289 چاپ شده است ونسخه هاي خطي آن مكرر وجود دارد 10 الزاويه ويژگي اثر : منسوب است به ميرسيد شريف درسه فصل - في بيان ماقيل ....نسخه شماره 758/2 در الهيات تهران 11 الشافي في الفقه ويژگي اثر : نسخه خطي اين كتاب به شماره 1/1200 در كتابخانه اياصوفيه استانبول موجود است 12 الشريفيه ويژگي اثر : رساله اي است در فرائض كه درسال 1245 در كلكته و درسال 1326 با شرح عبد الحي در لنكو چاپ شده است و نسخه اصلي آن در كتابخانه آصفيه در حيدر آباد دكن است 13 العلم الالي اوالتبعي و الاستقلالي ويژگي اثر : دو نسخه از اين رساله در كتابخانه مركز ي دانشگاه تهران موجود است 14 العلم بالوجه و العلم بالشي من ذلك الوجه ويژگي اثر : يك نسخه از اين رساله در كتابخانه مركزي دانشگاه تهران موجود است 15 الفرق بين العلم بالشي و بوجهه ويژگي اثر : رساله فلسفي است كه به زبان عربي است سه نسخه ازآن در كتابخانه آيت الله مرعشي به شماره 880و 6543و 6869 موجود مي باشد . 16 الفرق بين الغرض و الغايه و الفايده ويژگي اثر : گفتاري كوتاه است كه در يك صفحه كه دو نسخه از آن در كتابخانه سپهسالار تهران و يك نسخه هم در كتابخانه مجلس در تهران است 17 الفيه ويژگي اثر : اين رساله كه به فارسي در بيان معماو تصاريف و اعمال آ ن تاليف شده است كه بالغ بر 15 هزار بيت مي باشد . 18 المصباح في شرح المفتاح ويژگي اثر : گزارشي است از ميرسيد شريف بر قسم سوم مفتاح العلوم سكاكي كه در سمرقند ساخته شده كه نسخه هاي خري آن فراوان است . 19 امثله ويژگي اثر : رساله مختصري است به فارسي در صرف كه مكرر چاپ شده و منسوب به مير سيد شريف است 20 ترجمان القرآن ويژگي اثر : مير سيد شريف در اين رساله به شرح واژه هاي قرآن به فارسي ساده پرداخته و چون لغتي در سوره ديگر مكررشود آن را ذكر نكرده است بدين ترتيب كه اول از سوره حمد شروع كرده و سپس از سوره ناس به ترتيب قهقهرا تا سوره بقره را آورده است . در اواخر سده نهم هجري ،عادل بن علي اين فرهنگ نامه را به ترتيب حروف تهجي در آورده است و تحرير عادل مكرر چاپ شده است 21 تعليقه بر تفسير بيضاوي 22 تعليقه بر عوارف المعارف سهروردي 23 تعليقه برنصاب الصبيان فراهي 24 تفسير زهراوين ويژگي اثر : تفسير سوره بقره و آل عمران 25 جامع التعليل ويژگي اثر : رساله اي است به عربي در صرف ونحو . نسخه شماره 490/213خانه دكتر قريشي احمدحسين قريشي قلعه داري نزديك گجرات پاكستان . 26 حاشيه آداب البحث ويژگي اثر : اصل آن از قاضي عضد الدين ايجي كه در منطق در سال 1236 در قسطنطنيه چاپ شده و حاشيه از مير سيد شريف. 27 حاشيه اشكال التاسيس( حسيني سمرقندي ) ويژگي اثر : كتاب اشكال التاسيس به توضيح پيرامون 35 شكل از كتابهاي اصول اقليدس صوري را توضيح داده است كه مير سيد شريف بر حاشيه آن نگاشته است . 28 حاشيه التحفه الشاهيه ويژگي اثر : اين كتاب كه درباره ستاره شناسي و در چهارباب كه آن را به خاطر وزير امير شاه محمد بن صدر سعيد تاج الدين معتز بن طاهرـتحفه شاهي ـ موسوم داشته است كه مير سيد شريف بر حاشيه آن نوشته است 29 حاشيه التلويح الي كشف حقايق التنقيح ويژگي اثر : علامه صدر الشريعه ، عبيد الله بخاري كه در اصول فقه آنرا نگاشته است به نام تنقيح الاصول .كه بعد ها تفتازاني آن را به نام التلويح دريكي از شهرهاي تركستان به چاپ رساند كه مير سيد شريف بر حاشيه آن نوشته است و در كتابخانه رضوي نسخه اي از آن به شماره 2968 كه منسوب به ملاعلي قوشچي است موجود مي باشد . 30 حاشيه الخلاصه في اصول الحديث ويژگي اثر : اين كتاب در اصول الحديث ، تاليف شرف الدين حسن بن محمد طبيبي مي باشد در يك مقدمه و چهارباب و خاتمه . كه مير سيد شريف يادداشتهاي بر آن نگاشته است . 31 حاشيه العباب في شرح اللباب ويژگي اثر : علامه تاج الدين محمد بن محمد بن احمد بن سيف در نحو نگاشته است به نام اللباب في النحوكه شامل يك مقدمه و چهار قسم است . كه اين كتاب راجمال الدين حسيني نيشابوري به شرح نقره كار و العباب في شرح اللباب است كه مير سيد شريف بر حاشيه آن نوشته است . 32 حاشيه العوامل الجرجانيه ويژگي اثر : شيخ عبد القاهرين عبدالرحمان در نحو كتابي به نام العومل المائه نگاشته است كه احتمالا نسخه اي به شماره 278 رضوي با خط نسخ كه مير سيد شريف بر حاشيه آن نگاشته است . 33 حاشيه الموشح في شرح الكافيه ويژگي اثر : اين كتاب از شمس الدين محمد بن ابي بكر در نحو تاليف شده كه ميرسيد شريف در حاشيه آن نوشته است . 34 حاشيه الهدايه ويژگي اثر : اين كتاب در فقه از شيخ الاسلام برهان الدين عليبن ابي بكر مرغيناني مي باشد و حاشيه از مير سيد شريف گرگاني. 35 حاشيه الوافيه في شرح الكافيه ويژگي اثر : ابن حاجب نحوي ،عثمان بن عمرمالكي كتاب مختصري در نحو نوشته به نام الكافيه في النحو كه سيد ركن الدين حسن بن محمد استر آبادي بر اين كتاب سه شرح نوشته كه شرح دوم شرح متوسط است كه به نام وافيه نيز معروف است مير سيد شريف بر حاشيه آن نگاشته است. 36 حاشيه بر شرح قديم تجريد ويژگي اثر : كتاب تجريد از تاليفات خواجه نصير الدين طوسي كه شمس الدين محمود بن عبد الرحمان اصفهاني آن را شرح كرده و به نام شرح قديم تجريد مشهور است كه مير سيد شريف بر حاشيه آن يادداشتهاي عظيمي دارد . نسخه خطي اين حاشيه در مشهد و قم و تهران موجود است كه قديمي ترين آنها به شماره /115 رضوياست با تحرير 829 ه.ق و نسخه شماره 93/13727 كتابخانه انكرلي بغداد هم كه به نام حاشيه قوشچي معرف شده بايد حاشيه ميرسيد شريف باشد. 37 حاشيه تحرير اقليدس ويژگي اثر : اين كتاب مشتمل بر هندسه مسطحه و حساب و خواص اعداد و هندسه فضايي كه صوري نجار آنرا در عصر خلفاي عباسي نوشته است و ميرسيد شريف بر حاشيه آن نوشته است 38 حاشيه تحرير القواعد المنطقيه في شرح الشمسيه ويژگي اثر : اين كتاب را نجم الدين علي بن عمرو قزويني نوشته و قطب الدين محمد بن محمد تحتاني آن را شرح داده است و مير سيد شريف بر حاشيه آن نوشته و نسخه هاي خطي آن فراوان است . 39 حاشيه تفسير كشاف ويژگي اثر : اين كتاب از جار الله محمو د بن عمر خوارزمي معتزلي حنفي كه ضمن شرح نكات بلاغي و وجه اعجاز قرآن ، مباحث اعتقادي و كلامي را به شيوه معتزله بيان كرده است كه مير سيد شريف از آغاز تا آيه 26 سوره بقره درحاشيه آن نوشته است 40 حاشيه حكمه الاشراق ويژگي اثر : حاشيه اين كتاب از مير سيد شريف است 41 حاشيه شرح تلخيص المفتاح ويژگي اثر : اين كتاب از تاليفات خطيب قزويني بر شرح تفتازاني است كه تلخيص المفتاح گزيده اي است بر مفتاح العلوم سكاكي و سراج الدين ابي يعقوب بن ابي بكر در معاني و بيان . ميرسيد شريف در حاشيه آن نوشته است .كه اين حاشيه درسالهاي 1241و 1289و1310 در آستانه در 236 صفحه به چاپ رسيده است و نسخه هاي خطي فراوان دارد 42 حاشيه شرح حكمه العين ويژگي اثر : اين كتاب تاليفي از نجم الدين ابي الحسن عليبن محمد مشهور به دبيران كاتبي قزويني شيعي از شاگردان خواجه نصيرالدين طوسي است كه مير سيد شريف بر حاشيه آن نوشته است و نسخه خطي آن به شماره 6099 با تحرير سده 11 ه.ق دركتابخانه مرعشي در قم است . 43 حاشيه شرح كافيه ويژگي اثر : اين كتاب ازاين حاجب نحوي ، جمال الدين عثمان بن عمر كه درنحو نگاشته است و رضي استر آبادي آن را به شرح در آورده است و مير سيد شريف بر حاشيه آن نوشته است . 44 حاشيه شرح مختصر الاصول ويژگي اثر : اين كتاب را ابن حاجب ،جمال الدين عثمان بن عمر مالكي در اصول فقه نگاشته است و عضد الدين ايجي به شرح در آورده است و ميرسيد شريف بر اين شرح ،حواشي توضيحي و تحقيقي و مزجي بر حاشيه نوشته است . 45 حاشيه شرح هديه الحكمه ويژگي اثر : كتاب هدايه الحكمه تاليف شيخ اثير الدين مفضل بن عمر ابهري است و به شرح ميرحسين بن معين الدين ميبدي حسيني و حاشيه از ميرسيد شريف 46 حاشيه شرح وقايه الروايه في مسائل الهدايه ويژگي اثر : حاشيه و يادداشتهايي از ميرسيد شريف برشرح صدر الشريعه دوم عبيدالله بن مسعود محبوبي درفقه حنفي 47 حاشيه لوامع الاسرار في شرح مطالع الانوار ويژگي اثر : حاشيه اي است بر گرگاني برشرح قطب الدين محمدبن محمد رازي تحتاني بر كتاب مطالع الانوار تاليف قاضي سراج الدين محمودبن ابي بكر ارموي درمنطق كه نسخه هاي خطي آن در كتابخانه آستان قدس رضوي و ديگر كتابخانه ها است . 48 حاشيه مشكاه المصابيح ويژگي اثر : فرا بغوي ،حسين بن مسعود شافعي اين كتاب را نگاشته است و ابو عبد الله محمد بن عبد الله تبريزي اين اثر را به زبان انگليسي ترجمه ودر كلكته به طبع رسانده است .مير سيد شريف بر حاشيه هاي اين كتاب يادداشتهايي نوشته است و در كتابخانه جامعه ام القري در مكه مكرمه سه نسخه از اين حاشيه به شماره هاي 1388و 1159و 1160 موجودمي باشد. 49 حاشيه مطالع الانظار في شرح طوالع الانوار ويژگي اثر : قاضي بيضاوي شيرازي ،عبد الله بن عمر كتاب جامع و كاملي در علم كلام به نام طوالع الانوار تاليف كرده است و شمس الدين محمودبن عبد الرحمان اصفهاني بر اين كتاب شرح كامل و مفيدي به نام مطالع الانظار في شرح طوالع الانوار نوشته و مير سيد شريف بر حاشيه آن نوشته است كه در آستانه به سال 1305 در هامش به چاپ رسيده است . 50 رد شبهات معتزله ويژگي اثر : ميرسيد شريف آن را به زبان فارسي جهت اميرزاده محمد حاكم شيراز نوشته است كه نسخه خطي آن به شماره 308/ الهيات تهران به جامانده است 51 رساله التوحيد ويژگي اثر : نسخه خطي اين كتاب به شماره 5:1821 در مكتبه دارالعلوم الاسلاميه در پيشاور است 52 رساله القدر ويژگي اثر : گفتار كوتاهي است به عربي پيرامون افعال عباد با بيان آراء مختلفه در اين باب و شواهدي از آيا ت قرآن كريم . نسخه هاي خطي اين رساله در كتابخانه مركزي دانشگاه تهران و كتابخانه هاي دانشكده الهيات تهران و كتابخانه هاي آيه الله مرعشي در قم وجود دارد 53 رساله درالذيعه ويژگي اثر : اين اولين آفريده ميرسيد شريف است كه در تهران در كتابخانه الهيات به شماره 159 موجود مي باشد. و رساله مستقلي كه گرگاني نيست . 54 رساله في الترديد الانفصالي ويژگي اثر : اين رساله منسوب به گرگاني است و تنها آقاي دانش پژوه مي گويد كه اين رساله از محمدبن علي گرگاني مي باشد و چهار نسخه از آن را در كتابخانه دانشگاه پرينستون آمريكا نشان داده است 55 رساله في الصرف ويژگي اثر : كتاب معروفي است كه به زبان فارسي مي باشد و مكرر درايران و كلكته و لنكو چاپ شده است 56 رساله في الصوت ويژگي اثر : لنكوي و سخاوي اين رساله را جزو آثار ميرسيد شريف دانسته و نسخه هاي خطي دردست نيست . 57 رساله في الموجود و مراتبها ويژگي اثر : ميرسيد شريف دراين رساله مراتب موجود را به حسب موجوديت به سه قسم تقسيم كرده است از اعلي تا ادني . دو نسخه از اين رساله به شماره هاي 1216و1319 در كتابخانه سپهسالار تهران و دو نسخه هم در شماره هاي 6543و6869 دركتابخانه هاي آيت الله مرعشي قم ويك نسخه هم به شماره 238 در كتابخانه پرينستون آمريكا موجود است. 58 رساله في النحو ويژگي اثر : اين رساله به زبان پارسي در علم نحو و به جهت انتساب به مولف (ميرسيد شريف ) به نحو مير معروف است .اين رساله درسال 1843 ميلادي در هندوستان به قطع وزيري چاپ شده است وسه نسخه از آن در كمبريج و بودليان و بنگلادش موجود است . 59 رساله في الوجود ويژگي اثر : رساله كوتاهي است به زبان عربي در اثبات واجب الوجود و بيان معني و مفهوم آن . نسخه خطي از آن به شماره 880/ دركتابخانه آيت الله مرعشي در قم موجوداست . 60 رساله في الوجود(الوجوديه ) 61 رساله في تحقيق الواقع 62 رساله في تحقيق نفس الامر ويژگي اثر : محمد تقي دانش پژوه نسخه خطي اين اثر را از علي بن محمد گرگاني دانسته است 63 رساله في تفسير 64 رساله في تقسيم العلوم ويژگي اثر : مير سيد شريف دراين رساله از چهار روشي كه منطقين و فلاسفه در تقسيم علم به كار مي برند بحث مي كند .دو نسخه از اين رساله به شماره 6869 م در كتابخانه مرعشي قم و يك نسخه هم به شماره 880 در كتابخانه مركز دانشگاه تهران و يك نسخه هم به شماره /163 در كتابخانه دانشگاه تهران پرينستون آمريكا و يك نسخه هم به شماره /1:585 در كتابخانه اندياافيس درلندن موجود است . 65 رساله في عدم كون افعال الله معلله بالاغراض ويژگي اثر : نسخه اي اين رساله به شماره 9:86 در كتابخانه عمومي اسكندريه موجود است 66 رساله في علم الادوار ويژگي اثر : اين رساله درعلم موسيقي است 67 رساله في مناقب الخواجه بها ء الدين نقشبندي 68 رساله ولديه ويژگي اثر : هفت نسخه از اين رساله باقي مانده است 69 رموز شرايع ويژگي اثر : رساله اي است به فارسي كه نسخه خطي آن ضميمه شماره /15088 در كتابخانه رضوي است 70 روحيه ويژگي اثر : رساله ديگري است به فارسي درحكمت 71 شرح التذكره النصريه ويژگي اثر : كتاب التذكره النصيريه كه نوشته خواجه نصير الدين طوسي است و به شرح ميرسيد شريف كه در شهر شيراز ساخته است . اين كتاب قديمي ترين نسخه خطي نسخه شماره 5567/ كتابخانه رضوي در مشهد به تحرير 825 ه.ق وجود دارد. 72 شرح امثله ويژگي اثر : رساله مختصري است درصرف به فارس كه مكرر به چاپ رسيده است 73 شرح ايساغوجي ويژگي اثر : رساله كوتاهي است درمنطق كه به سال 1321 ه .ق در مطبعه مويد ئر قاهره در 37 صفحه چاپ شده است 74 شرح تصريف عزي 75 شرح خطبه البيان ويژگي اثر : خطبه البيان منسوب به امير المومنين است كه كهن ترين نسخه اي كه هم اكنون در دست است همان نسخه ضميمه نهج البلاغه مي باشدبه شماره/1860.دو نسخه خطي از اين شرح دركتابخانه مركزي دانشگاه تهران و يك نسخه هم در كتابخانه ملي ملك در تهران و دو نسخه هم در نجف اشرف است كه قديمي ترين آنها نسخه شماره 1015/26 دانشگاه تهران است. 76 شرح عقايد عضدي ويژگي اثر : كتاب عضدي تاليف عضد الدين عبد الرحمان است كه شروح متعددي از آن نوشته اند از جمله مير سيد گرگاني 77 شرح فرائض السجاوندي ويژگي اثر : كتاب فرائض تاليف سراج الدين محمد بن محمود سجاوندي حنفي از دانايان سده هفتم هجري قمري مي باشد دربيان آراء و مذاهب چهار گانه اهل سنت. ميرسيد شريف درسمر قند كه درسال 804 آن را شرح داده است . كهن ترين نسخه خطي آن به شماره /4655و دو نسخه ديگر در كتابخانه رضوي درمشهد موجود است . 78 شرح فرائض نصريه ويژگي اثر : رساله مختصرياست در اصول علم و فرائض برابر مذاهب اهل بيت (ع) ، كه شش شرح و تعليقه دارد كه يكي از اين شرحهاي آن بنا به نقل جرجي زيدان در كتاب آداب اللغه از آن ميرسيد شريف است . 79 شرح قصيده بانب سعاد ويژگي اثر : كعب بن زهير ابي سلمي از شاعران عصر رسول خدا است قصيده لاميه اي در 57و يا 58 بيت در بحر بسيط سروده است كه به زبانهاي مختتلفي در كشورهاي متعدد به چاپ رسيده است و مير سيد شريف از جمله كساني است كه به شرح آن پرداخته است. 80 شرح كافيه ويژگي اثر : اصل اين كتاب از ابن حاجب نحوي و شرح مير سيد شريف گرگاني است . 81 شرح كنز الدقايق ويژگي اثر : ابو البركات اين كتاب را در فقه نگاشته است كه مير سيد شريف اين كتاب را شرح كرده است 82 شرح ملخص چغميني ويژگي اثر : شرف الدين محمود بن محمد چغميني خوارزمي اين كتاب را در علم هيات نوشته است كه ميرسيد شريف به شرح آن پرداخته است كه نسخه هاي خطي آن در شهر مشهد در گوهر شاد به شماره /859 وجود دارد. 83 شرح مواقف ويژگي اثر : كتاب مواقف السلطانيه از تاليفات قاضي عضد الدين ايجي و عبد الرحمان بن احمد فارسي شيرازي در علم كلام است كه مير سيد شريف آن را به شرح درآورده است نسخه شماره /1615در كتابخانه آيت الله مرعشي در قم موجود است 84 صغري ويژگي اثر : رساله مختصري است به فارسي در منطق 85 ظفر الاماني في مختصر الجرجاني ويژگي اثر : اين رساله در مصطلح الحديث است كه درسال1304 ه.ق درهندبامقدمه ابن صلاح چاپ شده است 86 عشقيه ويژگي اثر : رساله اي است در هفت فصل به فارسي كه سه نسخه از آن در دارالكتب مصر و يك نسخه آن دركتابخانه سپهسالار و يكي ديگر هم در كتابخانه ملك تهران 87 في تحقيق المباحث الموجوديه و المقاصد الاصوليه 88 قدم و حدوث قرآن ويژگي اثر : اين رساله اي است به زبان عربي دركلام . 89 قضا و قدر ويژگي اثر : اين رساله ،رساله كوتاهي است به فارسي كه نسخه شماره 6594 مجلس شوراي اسلامي 90 كبري ويژگي اثر : رساله مشهور و معروفي است درمنطق به فارس كه مكرر به چاپ رسيده است 91 كليات في ماهيات الاشيا ء ويژگي اثر : فقط اسماعيل پاشا از آن ياد كرده است 92 مبدا و معاد ويژگي اثر : رساله اي است به زبان فارسي كه تنها 17 صفحه از آن نشان داده است كه نسخه اي از آن به شماره /2381توسط احمد گلچين معرفي شده است . 93 مسائل علوم ثلاثه ويژگي اثر : رساله اي است به فارسي شامل امهات مسائل علوم سه گانه يعني علم كلام و اصول دين ،علم فقه و فروع دين و علم اصول فقه كه ميرسيد شريف آن را به نام يكي از امراء زمانش نگاشته است درسه باب و هر باب مشتمل بر مسائل يكي از علوم سه گانه . 94 نسبه البصيره الي مدركاتها ويژگي اثر : رساله كوچكي است در كيفيت ميان عقل و آنچه را كه ادراك مي كند .نسخه هاي خطي آن /6636كتابخانه آيت الله مرعشي قم با خط محمد بن علي جيلي دراستر آباد ونسخه شماره /104و 28:73 كتابخانه اوقاف موصل 95 نصيحت نامه ويژگي اثر : رساله اي است به فارسي كه درنه صفحه كه آقاي گلچين معني عافاع الله تعالي به نسخه آن در مجلس شوراي اسلامي اشاره كرده است كه ضمن مجموعه شماره /14/2386 مي باشد.