علی اشرف صادقی

ملیت :  ایرانی   -  قرن : 14

علی‌اشرف صادقی زبان‌شناس ایرانی، استاد بازنشستهٔ دانشگاه تهران و عضو پیوستهٔ فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. او به‌عنوان چهره ماندگار در حوزه ادبیات معرفی شده‌است.
 

شناسنامه
25 اردیبهشت سال 1320 ه.ش	تولد
-	درگذشت
-	علت درگذشت
-	آرامگاه
ایرانی	ملیت
اسلام	دین
شیعه	مذهب
-	دیگر نام ها
دکترای زبانشناسی عمومی	تحصیلات
سوربن فرانسه	دانشگاه
تدریس و تآلیف	زمینه فعالیت
-	سبک
از سال 1340 ه.ش	سال های فعالیت
تألیف چنید کتاب	آثار مهم
-	جایزه ها
-	وبگاه رسمی
-	همسر
-	فرزندان
-	والدین

زندگی نامه

تولد

صادقی در ۲۵ اردیبهشت ۱۳۲۰ ه.ش در خانواده‌ای مذهبی در قم به‌دنیا آمد. پدرش معلم و پدربزرگش، اشرف‌الواعظین، واعظ بود. پدرِ پدربزرگش نیز مجتهد بود.
 

سمت و فعالیت ها

تحصیلات

صادقی، پس از تحصیلات ابتدایی و متوسطه در حکیم نظامی قم ، در ۱۳۳۸ ه.ش به دانشگاه تهران رفت و در ۱۳۴۱ ه.ش لیسانس ادبیات فارسی گرفت. وی در ۱۳۴۲ ه.ش به دانشگاه سوربن در فرانسه رفت و در آنجا در رشته زبان‌شناسی عمومی ادامه تحصیل داد و در سال ۱۳۴۶ ه.ش ، پس از اخذ مدرک دکتری به ایران بازگشت.
 

فعالیت های فرهنگی

علی‌ اشرف صادقی در سال‌های ۱۳۴۰ تا ۱۳۴۲ ه.ش با مؤسسه لغت‌نامه دهخدا در تنظیم بخشی از حرف «گ» لغت‌نامه دهخدا همکاری داشته‌است. پس از بازگشت به ایران، صادقی در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران مشغول به کار شد و تا کسب رتبه استادی پیش رفت. او سرانجام در آغاز سال تحصیلی ۱۳۸۶–۱۳۸۷ ه.ش ، به درخواست خود، بازنشسته شد؛ زیرا می‌خواست تمام همت خود را مصروفِ تدوین فرهنگ جامع زبان فارسی کند. این فرهنگ طرحی است که از اواسط دهه ۱۳۷۰ ه.ش ، با حمایت فرهنگستان زبان و ادب فارسی و زیرنظر علی‌ اشرف صادقی آغاز شده و جلد اول آن، مشتمل بر حرف «آ»، در سال ۱۳۹۲ ه.ش منتشر شد. صادقی مدیر گروه فرهنگ‌نویسی فرهنگستان است و دبیریِ مجلهٔ فرهنگ‌نویسی را برعهده دارد. او همچنین پایه‌گذار مجلهٔ زبان‌شناسی است و تا سال ۱۳۸۶ ه.ش سردبیر آن بود. صادقی همچنین از ویراستاران دانشنامهٔ ایران و اسلام، دانشنامهٔ جهان اسلام و دائرةالمعارف بزرگ اسلامی بوده‌است.
 
تدریس در دانشگاه تهران و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی از مشاغل وی است. همچنین، وی عضو شورای ویرایش زبان فارسی در صدا و سیما، عضو شورای علمی دائره‌ المعارف بزرگ اسلامی  و  مدیر و مؤسس مجله زبان‌شناسی از سال 1363 ه.ش است. در سوابق درخشان این چهره علمی می‌توان به مواردی همچون بنیان‌گذار و سردبیر مجله زبان‌شناسی، مدیریت گروه فرهنگ‌نویسی، مدیریت گروه دستور زبان فارسی فرهنگستان زبان و ادب فارسی اشاره کرد. دکتر اشرف صادقی جز نخستین کسانی است که علم زبان‌شناسی نوین را در خدمت مطالعه زبان فارسی درآورده است. وی شیفته زبان فارسی است، او می‌تواند با ذهنی باز و نگاهی عالمانه و عاری از تعصب تغییرات زبانی فارسی را مشاهده و مطالعه کند و اگر لازم باشد، از وقوع ناگزیر آن‌ها نیز دفاع کند.
 
از ویژگی‌های منحصر به فرد این استاد به نام زبان‌شناسی این است که او در چند زمینه اساسی در پژوهش‌های مربوط به زبان فارسی متخصص تمام عیار است: متن‌ شناسی، فرهنگ‌ نویسی، گویش‌ شناسی، دستور، واج‌ شناسی و آواشناسی تحوّلات تاریخی زبان فارسی، ریشه‌ شناسی، زبان عربی، و به این مجموعه می‌توان آشنایی او به زبان فارسی میانه، زبان‌های اروپایی به ویژه انگلیسی، فرانسه، آلمانی و روسی را نیز افزود.

علی اشرف صادقی تا کنون صدها مقاله، گفتار یا یادداشت چاپ کرده است و هر یک از آن‌ها حاوی نکته‌ای بدیع است که پیش از او کسی به آن صورت به آن نپرداخته است. در پشت هریک از این مقالات عالمی نشسته است که می‌کوشد برای سوالات زبانی خود و دغدغه‌های علمی‌اش پاسخی بیابد. دکتر صادقی تألیف ۵ کتاب و بیش از ۱۳۰ مقالۀ علمی به زبان‌های فارسی، انگلیسی و فرانسوی را در فعالیت‌های پژوهشی خود دارد.
 

آثار

دستور زبان فارسی برای رشته فرهنگ و ادب آموزش و پرورش، با همکاری غلامرضا ارژنگ، 3 جلد (1355 ه.ش )
تکوین زبان فارسی. تهران:دانشگاه آزاد ایران (1357 ه.ش )
تصحیح لغت فرس اسدی، با همکاری دکتر فتح‌اللـه مجتبائی.  خوارزمی (1365 ه.ش )
ترجمه دو فصل از کتاب زبان‌شناسی نوین، نتایج انقلاب چامسکی، از ن. ایمیث و د. ویلسون. تهران: آگاه (1367 ه.ش )
ترجمه کتاب زبانهای ایرانی از ی. اورانسکی. تهران: سخن (1378 ه.ش )
نگاهی به گویشنامه‌های ایرانی. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی و مرکز نشر دانشگاهی (1379 ه.ش )
یادنامه دکتر احمد تفضلی. تهران: سخن (1379 ه.ش )
مسائل تاریخی زبان فارسی. تهران: سخن (1380 ه.ش )
تصحیح فرهنگ فارسی مدرسه سپهسالار، منسوب به قطران.  سخن (1380 ه.ش )
 
از آثار بسیار ماندگار و مشهور دکتر اشرف صادقی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
تدوین بخشی از حرف "گ" لغت نامه دهخدا، ترجمه و ویرایش دو فصل از کتاب «زبان‌شناسی نوین»، نتایج انقلاب چامسکی، ترجمه کتاب «زبان‌های ایرانی»، این اثر از جمله کوشش‌ های ارجمندی است که برای طبقه‌بندی زبان‌ها و گویش‌ های ایرانی صورت پذیرفته است. کتاب حاضر در پنج فصل سامان یافته است. در ابتدا اطلاعاتی درباره خانواده زبان‌های ایرانی ارائه می‌دهد و سپس به زبان‌های ایرانی باستان، ایرانی میانه و ایرانی نو می‌پردازد و در خاتمه، کلیاتی راجع به طبقه‌بندی تاریخی و گویش شناختی این زبان‌ها بیان می‌کند. اضافه کردن سال‌های قمری در کنار سال‌های میلادی، برخی توضیحات و ذکر بعضی منابع مهم و اساسی از دیگر اقدامات ایشان است. این کتاب در دوره هجدهم انتخاب کتاب سال جمهوری اسلامی ایران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان کتاب سال معرفی و برگزیده شد.

ترجمه «زبان‌های ایرانی از ارانسکی»، تصحیح ترجمه الابانه، «شرح السامی فی الاسامی»، تصحیح «خلاصة الاشعار و زبدة الافکار»، «تصیح ترجمه الابانه»، تصیح «فرهنگ فارسی مدرسه سپهسالار»، تصحیح و تحشیه «لغت فرس اسدی»، «تکوین زبان فارسی»، «دستور زبان فارسی برای رشته فرهنگ و ادب آموزش و پرورش» در سه جلد، «فارسی قمی»، «مسائل تاریخی زبان فارسی» «نگاهی به گویشنامه‌های ایرانی» از دیگر تألیفات این استاد بزرگوار می‌باشد.
 

جوایز و افتخارات

انتخاب به عنوان چهره ماندگار عرصه زبان و ادبیات فارسی در نخستین همایش چهره‌های ماندگار در سال ۱۳۸۰ ه.ش از افتخارات این استاد تمام دانشگاه تهران است.

منابع:
1. ویکی پدیا
2. دانشگاه تهران
3. همشهری آنلاین