محمد محمدی ملایری

ملیت :  ایرانی   -  قرن : 14

استاد محمد محمدي‌ ملايري‌ در سال‌ 1290 ش بدنيا آمد.وي تخصص رشته زبان‌ و ادبيات‌ عرب‌ و تدريس‌ زبان‌ و ادبيات‌ فارسي‌ را از دانشگاه آمريكايي بيروت اخذ نمود.وي تحقيقات خود را در زمينة‌ نقش‌ زبان‌ و ادبيات‌ فارسي‌ در گسترش‌ و نمو زبان‌ و فرهنگ‌ عربي‌ ادامه‌ داد كه‌ بيش‌ از پنجاه‌ سال‌ ادامه‌ يافت. وي‌ در سال‌ 1346، پس از تدريس در لبنان(بمدت ده سال) به‌ تهران‌ بازگشت‌ و تا زمان‌ بازنشستگي، رياست‌ دانشكدة‌ معقول‌ و منقول‌ (ادبيات‌ و معارف‌ اسلامي) را به‌ عهده‌ داشت. كتاب " تاريخ‌ و فرهنگ‌ ايران‌ در دوران‌ انتقال‌ از عصر ساساني‌ به‌ عصر اسلامي " تايف محمد محمدي ملايري ، در دوره بيست و دوم انتخاب كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي ،به عنوان كتاب سال برگزيده شد.گروه : علوم انسانيرشته : زبان و ادبيات عربيتحصيلات رسمي و حرفه اي : محمد محمدي‌ ملايري‌ در سال‌ 1313 با تأسيس‌ دانشگاه‌ تهران‌ در رشتة‌ ادبيات‌ در امتحانات‌ ورودي‌ دانشكدة‌ معقول‌ و منقول‌ مقام‌ اول‌ را احراز نمود و در سال‌ 1316 با كسب‌ رتبة‌ اول‌ در امتحانات‌ نهايي‌ از سوي‌ وزارت‌ معارف‌ براي‌ كسب‌ تخصص‌ در زبان‌ و ادبيات‌ عرب‌ و تدريس‌ زبان‌ و ادبيات‌ فارسي‌ به‌ دانشگاه‌ آمريكايي‌ بيروت‌ اعزام‌ گرديد و پس‌ از پنج‌ سال‌ به‌ ايران‌ بازگشت‌مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : محمد محمدي ملايري پس‌ از پنج‌ سال‌ تحصيل در لبنان (دانشگاه آمريكايي بيروت)به‌ ايران‌ بازگشت‌ و مطالعات‌ خود را در زمينة‌ نقش‌ زبان‌ و ادبيات‌ فارسي‌ در گسترش‌ و نمو زبان‌ و فرهنگ‌ عربي‌ ادامه‌ داد كه‌ بيش‌ از پنجاه‌ سال‌ ادامه‌ يافت‌ و در قالب‌ دورة‌ پنج‌ جلدي‌ كتاب‌ تاريخ‌ و فرهنگ‌ ايران‌ انتشار يافت. در سال‌ 1333 نيز دو رساله‌ از ايشان‌ تحت‌ عنوان‌ فرهنگ‌ ايراني‌ پيش‌ از اسلام‌ و آثار آن‌ در تمدن‌ اسلامي‌ و ادبيات‌ عربي‌ از سوي‌ دانشگاه‌ تهران‌ منتشر شد. دكتر محمدي‌ در سال‌ 1336 از طرف‌ دانشگاه‌ تهران‌ براي‌ تأسيس‌ مؤ‌سسة‌ زبان‌ و ادبيات‌ فارسي‌ در دانشگاه‌ دولتي‌ لبنان‌ به‌ بيروت‌ اعزام‌ گرديد و پس‌ از تأسيس، مدت‌ ده‌ سال‌ آن‌ را اداره‌ كرد. وي‌ در سال‌ 1346 به‌ تهران‌ بازگشت‌ و تا زمان‌ بازنشستگي، رياست‌ دانشكدة‌ معقول‌ و منقول‌ (ادبيات‌ و معارف‌ اسلامي) را به‌ عهده‌ داشت.جوائز و نشانها : كتاب " تاريخ‌ و فرهنگ‌ ايران‌ در دوران‌ انتقال‌ از عصر ساساني‌ به‌ عصر اسلامي " تايف محمد محمدي ملايري ، در دوره بيست و دوم انتخاب كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي ،به عنوان كتاب سال برگزيده شد.چگونگي عرضه آثار : از دكتر محمدي، مقالات‌ و كتابهاي‌ متعددي‌ انتشار يافته‌ كه‌ برخي‌ از آنها به‌ شرح‌ زير است: - «بدء ظهور عناصر اًيرانية‌ في‌ الأ‌دب‌ العربي» بخش‌ دوم‌ از كتاب‌ دروس‌ في‌ آداب‌ اللغة‌ العربية‌ و تاريخها «و الأ‌دب‌ الفارسي‌ في‌ أهم‌ أدواره‌ و أشهر أعلامه»، دانشگاه‌ لبنان. بيروت، 1967 ميلادي‌ - «ادب‌ و اخلاق‌ در ايران‌ پيش‌ از اسلام‌ و آثار آن‌ در دوران‌ اسلامي»، تهران‌ وزارت‌ ارشاد 1352. ________________________________________ آثار : تاريخ‌ و فرهنگ‌ ايران‌ در دوران‌ انتقال‌ از عصر ساساني‌ به‌ عصر اسلامي ويژگي اثر : تاليف،اين كتاب ، در دوره بيست و دوم انتخاب كتاب سال جمهوري اسلامي ايران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي ،به عنوان كتاب سال معرفي و برگزيده شد. آشنايي‌ با كتاب‌: تاريخ‌ و فرهنگ‌ ايران‌ در دوران‌ انتقال‌ از عصر ساساني‌ به‌ عصر اسلامي ‌تاريخ‌ و فرهنگ‌ ايران‌ در دوران‌ انتقال‌ از عصر ساساني‌ به‌ عصر اسلامي‌ / محمد محمدي‌ ملايري. - تهران: توس، 1375 - 1382. 5 ج‌ كتابنامه‌ مندرجات: ج‌ 1. - ج. 2. بخش‌ اول. دل‌ ايرانشهر. - ج. 3. دل‌ ايرانشهر. بخش‌ دوم. پاياني. بهرانيان‌ و اعراب‌ قبل‌ از فتوحات‌ اسلامي. - ج. 4. زبان‌ فارسي‌ همچون‌ مايه‌ و مددكاري‌ براي‌ زبانهاي‌ عربي‌ در نخستين‌ قرنهاي‌ اسلامي. - ج. 5. نظام‌ ديواني‌ ساساني‌ در دولت‌ خلفا. يكي‌ از موضوعاتي‌ كه‌ همچنان‌ مبهم‌ و تاريك‌ يا دست‌ كم‌ نيم‌ تاريك‌ در تاريخ، خاصه‌ تاريخ‌ فرهنگ‌ ايران، باقي‌ مانده، دو سدة‌ اول‌ و دوم‌ هجري‌ است‌ كه‌ بدان‌ دورة‌ فترت‌ يا انقطاع‌ گفته‌اند. اين‌ كتاب‌ در واقع‌ كوششي‌ است‌ موفق‌ در پاسخ‌ به‌ اين‌ پرسش‌ مهم‌ كه‌ در اين‌ دوره‌ بر فرهنگ‌ و تمدن‌ كهن‌ ايران‌ (از زبان‌ و ادبيات، آيين‌ها، نهادهاي‌ فرهنگي، علمي، اداري‌ و...) چه‌ گذشته‌ است. موضوع‌ كتاب‌ و ضرورت‌ تحقيق‌ در يافتن‌ پاسخ‌ اين‌ پرسش‌ حكايت‌ از اهميت‌ و ارزش‌ بالاي‌ اين‌ اثر دارد كه‌ حاصل‌ حدود نيم‌ قرن‌ تتبع‌ در منابع‌ اصيل‌ و معتبر است. نويسندة‌ پژوهشگر كتاب‌ با روش‌ علمي‌ و تحليل‌ و استدلال‌هاي‌ سنجيده‌ و با شيوه‌اي‌ پژوهشگرانه‌ و به‌ دور از داوري‌هايي‌ كه‌ نشاني‌ از شتابزدگي‌ و به‌ كار آوردن‌ احياناً‌ نگرش‌هاي‌ عاطفي‌ و احساسي‌ در آن‌ باشد، جستجو در موضوع‌ تحقيق‌ را به‌ انجام‌ رسانده‌ و نتيجة‌ پژوهش‌ را در هر مرحله‌ به‌ روشني‌ براي‌ خواننده‌ بيان‌ كرده‌ است. غالب‌ منابع‌ كتاب، متون‌ تاريخي، جغرافيايي‌ و ادبي‌ اصيل‌ و معتبر سده‌هاي‌ سوم‌ و چهارم‌ هجري‌ و نزديك‌ به‌ اين‌ سده‌ها و نيز مطالعات‌ و تحقيقات‌ دانشمندان‌ نامدار مسلمان‌ و خاورشناسان‌ مشهور است. تتبع‌ دقيق‌ و مستمر حدود نيم‌ قرن‌ مؤ‌لف‌ در يافتن‌ و ارائة‌ اطلاعات‌ باارزشي‌ كه‌ مستقيم‌ يا غير مستقيم‌ پرتوي‌ بر تاريكي‌هاي‌ اين‌ دوره‌ از تاريخ‌ و فرهنگ‌ ايران‌ مي‌افكند. جامعيت‌ آن‌ در مباحث‌ مختلف‌ موضوع‌ مهم‌ و ارزشمند مورد نظر و استناد و تأكيد بر عين‌ نصوص‌ در متون‌ اصيل‌ و معتبر و ارائة‌ آنها از ويژگي‌هاي‌ شاخص‌ اين‌ كتاب‌ است. كتاب‌ در شش‌ جلد تنظيم‌ شده‌ است. جلد اول‌ به‌ منزلة‌ مدخل‌ ورود به‌ بحث‌ است‌ و در آن‌ كليات‌ مباحث‌ مربوط‌ به‌ موضوع‌ مجموع‌ مجلدات‌ ارائه‌ شده‌ است. جلد دوم‌ دربارة‌ نظام‌ ديواني‌ ايران‌ در دولت‌ ساساني‌ به‌ ويژه‌ در دورة‌ انوشيروان‌ است. جلد سوم‌ مربوط‌ به‌ نخستين‌ سالهاي‌ فتوحات‌ اسلامي‌ و مواجهة‌ ايرانيان‌ با اعراب‌ است. جلد چهارم‌ دربارة‌ مسألة‌ نقش‌ زبان‌ فارسي‌ در ارتباط‌ با زبان‌ عربي‌ و مددكاري‌ آن‌ نسبت‌ به‌ اين‌ زبان‌ در نخستين‌ قرنهاي‌ اسلامي‌ است. جلد پنجم‌ نظام‌ ديواني‌ يا سازمانهاي‌ مالي‌ اداري‌ و مالي‌ ساساني‌ در دولت‌ خلفا را مورد بررسي‌ قرار مي‌دهد و جلد پاياني‌ مشتمل‌ بر برخي‌ پيوست‌ها و مطالب‌ ايضاحي‌ است.