نصرت امین اصفهانی

ملیت :  ایرانی   -  قرن : 13 منبع : کتاب زنان نامدار شیعه به اهتمام احمد عیسی فر

 (1265-1362ش)

حاجیه خانم سیده نصرت بیگم امین (معروف به بانوی ایرانی) در 1265 هجری شمسی در اصفهان زاده شد. پدرش حاج سید محمدعلی امین التّجار اصفهانی سخاوتمند و متقی بود و مادرش زنی شریف و عابد و خیرخواه.

او را از 4 سالگی به سبب اوضاع حاکم این دوران برای تعلیم قرآن و آموختن زبان فارسی به مکتب زنان فرستادند. در آن دوران والدین به علت اوضاع حاکم، دختران خود را به مدارس نمی فرستادند. وی در سن 15 سالگی با پسرعموی خود معین التجار ازدواج کرد. اما این مسئله مانع ادامه تحصیل و عشق به مطالعه و تحقیق او در معارف اسلامی نشد. در 20 سالگی به تحصیل زبان عربی و علوم دینی فقه و اصول و در همان حال به فراگیری حکمت و فلسفه پرداخت. هفت تن از فرزندان بانو در زمان حیات خودش به مرگی زودرس مردند و فقط یک فرزند پسر برایشان باقی ماند و خود این واقعه را به امتحان الهی تعبیر می کرد. بانو امین برای مصونیت از تعرض آلودگی و اوضاع بی حجابی در زمان پهلوی همه دروس خود را در منزل و در محضر استادانی چون میر سید علی نجف آبادی و شیخ مرتضی مظاهری یاد می گرفت. این بانوی فاضله با وجود مشکلات متعددی که در اوضاع حاکم بر آن ایام برای زنان در امر تحصیل وجود داشت. طلبگی و تحصیل خود را در سطوح عالیه نیز ادامه داد تا در چهل سالگی مرتبت و تسلط علمی ایشان مورد تأیید علما و مراجع تقلید وقت از جمله شیخ عبدالکریم حائری یزدی و آقا محمدکاظم شیرازی و آیه الله ابراهیم حسنی شیرازی اصطهباناتی قرار گرفت و به درجه اجتهاد و روایت نایل شد.

آیت الله محمدرضا نجفی اصفهانی و حجه الاسلام و المسلمین مظاهری نجفی اصفهانی به وی اجازه روایت داده وآیت الله العظمی مرعشی نجفی و حجت الاسلام و المسلمین زهیر الحسون نیز از وی اجازه روایت دریافت کرده اند.

از اولین کتاب بانو امین به نام اربعین هاشمیه علمای حوزه نجف استقبال کردند. و پاره ای از مراجع را بر آن داشت که به وی درجه اجتهاد دهند. آقا سید محمدعلی نجف آبادی در تکمیل تشویق های علما گفتند: «بانو امین هر چه در این کتاب نوشته اند از تراوشات فکری خودشان بوده است و ربطی به تعلیمات من ندارد».

موقعیت علمی و عرفانی ایشان به حدی رسید که اکابر و اعاظمی از علما و عرفا حضور در محضر ایشان را مایه فیض می دانستند. از آن جمله؛ آیت الله العظمی مرعشی نجفی و علامه طباطبایی، استاد محمدتقی جعفری با ایشان ملاقات و گفت و شنودهایی داشتند.

وی عاشق تحصیل بود و تحصیل بخشی از برنامه روزانه ایشان بود و به عنوان وظیفه به آن می نگریست. بانو امین دانشمندی باذوق و متواضع و عارف و بامهابت و خوش برخورد و پرهیزکار و از دوستان صدیق اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام بود. او خود می گوید: «در فاصله کوتاهی دو فرزند شیرخواره و چهارساله ام را از دست داده ام. تنها نشسته بودم و می گریستم که یکباره فرمان خداوند و پاسخ ابراهیم را در جواب او به یاد آوردم. پس یافتم که بسان خلیل عاشق خدایم و قلبم نباید جایگاه عزیزی بجز خدا باشد. این بود که اشکم خشکید». او می گوید: «خدا می داند که این راه (راه تحصیل)، را به سختی و اضطرار گذراندم و چگونه مشقت هایی را که از زخم زبان دوستان و استهزای آنها به من وارد شد تحمل می کردم».

بانو امین از افراط و تفریط دوری می جست و خیلی منظم بود. ساعت نماز و کار و خوابش نظم داشت. می گفت: «سعی کنید قلبتان صیقلی شود تا موجودات را همان طور که هستند ببینید».

بانو امین از چهل سالگی تا پایان عمر به تألیف کتب و تدریس و پاسخگویی به پرسش های دینی مردم و ارشاد دختران و زنان مشغول بود. امّهات آثار وی را در اینجا می آوریم: اربعین الهاشمیه؛ جامع الشتات، معاد یا آخرین سیر بشر، النفحات اثر الرحمانیه فی الواردات القلبیه، اخلاق، ترجمه کتاب ابن مسکویه، مخزن العرفان (15 جلد تفسیر قرآن)، روش خوشبختی و توصیه به خواهران ایمانی، مخزن اللئالی در مناقب مولی الموالی، سیر و سلوک در روش اولیاء و طریق سیر سُعداء.

بانو امین در 1344 با سرمایه خود مکتبی به نام فاطمه علیها السلام و نیز دبیرستانی دخترانه تأسیس کرد و از مربیان زن بهره جست و همچنین در کانون تبلیغات و تعلیمات دینی بانوان اصفهان به تدریس معارف و تفسیر قرآن و پاسخگویی به سوالات می پرداخت و تا پایان عمر لحظه ای از این کار غفلت نورزید. نسبت بانو امین با سی واسطه به امام علی علیه السلام می رسد. وی در 97 سالگی در 22 خرداد 1362 به ملکوت اعلی پیوست و مزارش در اصفهان زیارتگاه اهل علم و تقواست.

از فرمایشات این بانوی بزرگ است.

در تمام امور بر خدای تعالی توکّل داشته باش، زیرا کسی که به خدا توکل کند خدا او را توکل می کند. هیچ کس به سعادت و رستگاری نمی رسد، جز به معرفت و محبت باری تعالی.

بترس از این که به امید فردا مغرور شوی، و مگذار که آرزوهای این حیات حسّی تو را بفریبد. هیچ کس به مقام موحّدین و متوکلین و صالحین و متقّین نمی رسد، جز بعد از ریاضت های دشوار و کوشش های بسیار.

بیش از هر چیز، از نفس اماره خطاکار و غافل و ساهی و لاهی، که تنها به شهوات و تزئینات طبیعت متوجه است، برحذر باش که بالاترین دشمن توست.

مردها نمی توانند حالات زن را درک کنند، پس زنان این قدر بخوانند که تا خودشان تفقّه کنند و البته این احتیاج به تحصیل زیاد دارد.

زناشویی یک امر حقوقی است، شوهر به گردن زن حق دارد، پس نباید ذرّه ای در این امر کوتاهی کرد.