منصور رستگار فسایی

ملیت :  ایرانی   -  قرن : 14

منصور رستگار فسایی، پژوهشگر، نویسنده، ایران‌شناس، شاعر، مصصح و شاهنامه‌پژوه ایرانی، چهرهٔ ماندگار عرصهٔ ادبیات فارسی و استاد بازنشسته دانشگاه شیراز است.
 

شناسنامه
6 بهمن سال 1317 ه.ش	تولد
-	درگذشت
-	علت درگذشت
-	آرامگاه
ایرانی	ملیت
اسلام	دین
شیعه	مذهب
فسائی، منصور بن محمد علی	دیگر نام ها
دکترای زبان و ادبیات فارسی	تحصیلات
دانشگاه تهران	دانشگاه
تدریس، پژوهش	زمینه فعالیت
-	سبک
از سال 1349 ه.ش	سال های فعالیت
تألیفات متعدد	آثار مهم
چهره ماندگار ادبیات فارسی و برنده جایزهٔ کتاب سال جمهوری اسلامی ایران	جایزه ها
-	وبگاه رسمی
هما تدین	همسر
هنگامه، هومان و اشکان	فرزندان
پدر: علی محمد - مادر: شریعت مروج	والدین

زندگی نامه

تولد

منصور رستگار فسایی در روز ۶ بهمن‌ ۱۳۱۷ ه.ش در شهرستان فسا در محله بازار فسا چشم به دنیا گشود. پدرش، علی محمد، کارمند وزارت دارایى بود که مدت‌ها ریاست حسابدارى و معاونت ادارات دارایى فسا، کازرون و آباده را بر عهده داشت. مادرش بانو شریعت مروج، دختر مرحوم حاج نصرالله مروج از تجار بسیار مؤمن و متقى شهرستان فسا بود که خود نیز آیتى از تقوا و فضیلت به شمار مى‌آمد.
 

سمت و فعالیت ها

فعالیت های علمی

تحصیلات

وى تحصیلات ابتدایى خود را در دبستان روزبهان اوحدى و تحصیلات متوسطه را در دبیرستان ذوالقدر فسا ادامه داد و در سال 1337 ه.ش، با کسب رتبه اول، امتحانات ششم ادبى را گذراند و بدون کنکور و با اخذ بورس تحصیلى، در رشته زبان و ادبیات فارسى دانشکده ادبیات شیراز، به تحصیل پرداخت و در طول تحصیل، به خاطر احراز رتبه دوم در رشته زبان و ادبیات فارسى، به اخذ مدال نقره حکمت (اهدایى شادروان على‌اصغر حکمت) و جوایز نقدى شادروان دکتر صورتگر توفیق یافت. در سال ۱۳۳۷ ه.ش به دوره لیسانس زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز وارد شد. در سال ۱۳۴۵ ه.ش دنباله تحصیلات خود را در همان رشته، در دانشگاه تهران پی گرفت و سرانجام در تاریخ ۱۳۴۹/۱۲/۲۵ ه.ش با دفاع از پایان‌نامهٔ خود تحت عنوان «صور خیال در شاهنامه فردوسی» به راهنمایی پرویز ناتل خانلری، به اخذ درجهٔ دکتری نائل آمد.
 

تدریس

پس از فراغت از تحصیل در مفطع لیسانس، از 1340/7/22 ه.ش، به استخدام وزرات فرهنگ (آموزش و پرورش) درآمد و در دبیرستان ذوالقدر فسا به تدریس پرداخت و سپس به مدیریت دبیرستان حکمت فسا منصوب گردید و مدت دو سال در این سمت انجام وظیفه کرد و کتاب «آتشکده» در تاریخ و جغرافیاى شهر باستانى و تاریخى فسا را در این دوران منتشر ساخت.

در 1349/6/15 ه.ش، از وزارت آموزش و پرورش به دانشگاه شیراز منتقل شد و پس از مدتى کوتاه، با سمت مربى، به استادیارى رسیده و به تدریس و تحقیق در بخش زبان و ادبیات فارسى این دانشگاه پرداخت و پس از طى دوره دانشیارى، در سال 1365 ه.ش به استادى رسید و در نهایت، با سمت استاد پایه بازنشسته شد.

وى از بدو استخدام در دانشگاه شیراز، به تدریس درس‌هاى سبک ‌شناسى نثر و نظم، نقد ادبى، انواع ادبى، روش تحقیق، حماسه‌ها، بوستان سعدى، سیاست‌نامه و قابوس‌نامه و فرخى و ادبیات معاصر و حافظ و چند درس دیگر پرداخت و پس از افتتاح دوره کارشناسى ارشد و دکترى زبان و ادبیات فارسى در دانشگاه شیراز، دروس نظم و نثر 1، سمینار، متون نظم 2 و تحقیق در حماسه‌ها، ادبیات غنایى و مکتب‌هاى ادبى جهان و معانى و بیان را تدریس کرد و هدایت بیش از 15 رساله فوق لیسانس در دانشگاه شیراز و 10 رساله در دانشگاه‌هاى دیگر و 9 رساله دکترى را بر عهده داشت.
 
از سال 1370 ه.ش، به ایجاد رشته زبان و ادبیات فارسى در دوره‌هاى کارشناسى و ارشد در دانشگاه شیراز و فسا همت گماشت و در ایجاد دوره دکترى در بخش زبان و ادبیات فارسى دانشگاه شیراز و طرح برنامه‌هاى فوق دکترى و ایجاد گرایش‌هاى مختلف در رشته زبان و ادبیات فارسى، کوششى موفق را به انجام رسانید و پیوسته دروسى را در این رشته‌ها تدریس کرد.

 ایشان در سال ۱۳۸۵ ه.ش با پایه ۲۷ استادی از دانشگاه شیراز بازنشسته شد. وی سابقه تدریس در دانشگاه‌های معتبری مانند دانشگاه کمبریج انگلستان (۱۹۷۵-۱۹۷۶)، دانشگاه هاروارد (۱۹۸۹)، دانشگاه پنسیلوانیا (۱۹۹۷-۱۹۹۸)، دانشگاه برازیلیا در برزیل (۲۰۰۲-۲۰۰۳)، دانشگاه دولتی مسکو (۲۰۰۶) و بخش مطالعات خاور نزدیک دانشگاه آریزونای آمریکا (۲۰۰۶-۲۰۱۰) را در کارنامه علمی خود دارد.
 
منصور رستگار فسایی همچنین عضو هیأت مؤسس و مدیر مؤسسهٔ آموزش عالی حافظ شیراز است. وی در حوزهٔ مطالعات پیرامون اسطوره، حماسه، فردوسی و حافظ و نیز در زمینهٔ تصحیح متون کلاسیک فارسی دارای تخصص است.
 

فعالیت های فرهنگی

در زمینه مسائل اجتماعى و دانشگاهى نیز بسیار علاقه‌مند به طرح نظرات و پیشنهادهایى براى بهبود کیفیت آموزش و پژوهش در سطوح مختلف بوده و همچنین در ایجاد بنیاد فارس‌شناسى، فرهنگ‌سراى حافظ و دانشگاه حافظ در شیراز سهیم بود و عضویت انجمن مفاخر استان فارس و بنیاد فرهنگى دکتر نورانى وصال و هیئت تحریریه مجله فرهنگ فارس و مجله دانشکده ادبیات دانشگاه تهران و مشهد را بر عهده داشته است.
 

آثار

مقالات

تعداد مقالات منصور رستگار فسایی از ۱۳۰ عنوان متجاوز است. متن کامل برخی از مقالات وی را در «پایگاه مجلات تخصصی نور» می‌توان دید.
 

کتاب

آتشکده (مجموعهٔ مقالات دربارهٔ شهر تاریخی فسا)، انتشارات انجمن ادب دبیرستان حکمت فسا، اردیبهشت ۱۳۴۳ ه.ش .
تصویرآفرینی در شاهنامه فردوسی، چاپ اول، دانشگاه شیراز، فروردین ۱۳۵۲ ه.ش .
مقالاتی دربارهٔ شعر و زندگی سعدی (به اهتمام)، چاپ اول، دانشگاه شیراز، ۱۳۵۲؛ چاپ چهارم (با تجدید نظر)، امیرکبیر، تهران، ۱۳۷۵ ه.ش .
مقالاتی دربارهٔ شعر و زندگی حافظ (به اهتمام)، چاپ اول، دانشگاه شیراز، ۱۳۵۲؛ چاپ چهارم، جامی، تهران، ۱۳۶۷ ه.ش .
داستان فرود سیاوش (توضیح و تصحیح)، چاپ اول، دانشگاه شیراز، ۱۳۵۲ ه.ش .
برگزیدهٔ بوستان سعدی (گزینش)، دانشگاه شیراز، ۱۳۵۶ ه.ش .
اژدها در اساطیر ایران، دانشگاه شیراز، ۱۳۵۶؛ چاپ دوم با تجدید نظر، توس، تهران، ۱۳۷۹ ه.ش .
فارسنامه ناصری (تصحیح و تحشیه ـ ۲ جلد)، چاپ اول، امیرکبیر، تهران ۱۳۶۷؛ (کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در رشتهٔ تاریخ، سال ۱۳۶۷)
مقالات تحقیقی دربارهٔ حافظ (از مسعود فرزاد)، انتشارات نوید، شیراز، ۱۳۶۷ ه.ش .
فرهنگ نام‌های شاهنامه (۲ جلد)، چاپ اول، مرکز مطالعات و تحقیقات فرهنگی، ۱۳۶۹؛ چاپ سوم (دو جلد در یک مجلد)، پژوهشگاه علوم انسانی، تهران، ۱۳۸۸ ه.ش .
کلیات دیوان نعمت فسایی (تصحیح، تحشیه و مقدمه)، دانشگاه شیراز، ۱۳۶۹ ه.ش .
۲۱ گفتار دربارهٔ شاهنامه فردوسی (مجموعهٔ مقالات)، انتشارات نوید، شیراز، ۱۳۶۹ ه.ش . (برندهٔ جایزهٔ کتاب برگزیدهٔ دانشگاهی در سال ۱۳۷۱)
تذکرهٔ دلگشا (تصحیح و تحشیه و مقدمه)، انتشارات نوید، شیراز، ۱۳۷۱ ه.ش . (برندهٔ بهترین کتاب سال دانشگاهی در سال ۱۳۷۱)
سروده‌های فرزاد (به اهتمام)، انتشارات نوید، شیراز، ۱۳۶۹ ه.ش .
انواع شعر فارسی، چاپ اول، ۱۳۷۲؛ چاپ دوم (با تجدید نظر) انتشارات نوید، شیراز، ۱۳۸۰ ه.ش .
برگزیدهٔ سام‌نامه (انتخاب و مقابله، همراه با دو مقدمه)، (همزمان با کنگره خواجو)، انتشارات نوید، شیراز، ۱۳۷۰ ه.ش .
دیوان مظفر شیرازی (به مناسبت شصتمین سال خاموشی شاعر)، (مقدمه و بازنگری)، کویر، تهران، ۱۳۷۲ ه.ش .
حماسهٔ رستم و سهراب (توضیح و گزارش)، جامی، تهران، ۱۳۸۳ ه.ش .
حماسهٔ رستم و اسفندیار (توضیح و گزارش)، جامی، تهران، ۱۳۸۳ ه.ش .
فارس‌نامهٔ ابن‌بلخی (تصحیح، توضیح و تحشیه)، بنیاد فارس‌شناسی، شیراز، ۱۳۷۴ ه.ش .
تذکره شعرای دارالعلم شیراز (از فرصت‌الدوله شیرازی)، (تصحیح و تحشیه) دانشگاه شیراز، شیراز، ۱۳۷۵ ه.ش .
آثار عجم از فرصت‌الدوله شیرازی (تصحیح و تحشیه)، ۲ جلد، امیرکبیر، تهران، ۱۳۷۹ ه.ش .
احوال و آثار دکتر پرویز ناتل خانلری، طرح نو، تهران، ۱۳۷۹ ه.ش .
انواع نثر فارسی سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، تهران، ۱۳۸۰ ه.ش .
آشتی با قاآنی (گزینش، توضیح و مقدمه)، باورداران، قم، ۱۳۸۰ ه.ش .
فردوسی و هویت‌شناسی ایرانی (مجموعهٔ مقالات دربارهٔ شاهنامه فردوسی)، تهران، طرح نو، ۱۳۸۱ ه.ش .
کلیات ابواسحاق اطعمه شیرازی (تصحیح، تحشیه و مقدمه)، میراث مکتوب با همکاری بنیاد فارس‌شناسی شیراز، ۱۳۸۲ ه.ش .
احوال و آثار علی‌اصغر خان حکمت شیرازی، تهران، طرح نو.
فردوسی و شاعران دیگر (مجموعهٔ مقالات)، چاپ اول، تهران، طرح نو، ۱۳۸۴ ه.ش .
پیکرگردانی در اساطیر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ۱۳۸۸ ه.ش .
خاک پارس، (مجموعه مقالات)، چاپ اول، شیراز، انتشارات نوید، ۱۳۸۵ ه.ش .
متن‌شناسی شاهنامه فردوسی (مجموعهٔ مقالات در چگونکی کتابت، چاپ، تحقیق و تصحیح شاهنامه فردوسی)، چاپ اول، تهران، میراث مکتوب، ۱۳۸۵ ه.ش .
قصه‌های شاهنامه ۱، از پادشاهی کیومرث تا پادشاهی کیقباد، میراث‌بان، تهران، ۱۳۸۵ ه.ش .
قصه‌های شاهنامه ۲، پادشاهی کیکاووس، میراث‌بان، تهران، ۱۳۸۵ ه.ش .
قصه‌های شاهنامه ۳، پادشاهی کیخسرو، میراث‌بان، تهران، ۱۳۸۵ ه.ش .
قصه‌های شاهنامه ۴، داستان یازده‌رخ، میراث‌بان، تهران، ۱۳۸۵ ه.ش .
قصه‌های شاهنامه ۵، از پادشاهی لهراسپ تا پادشاهی دارا، میراث‌بان، تهران، ۱۳۸۵ ه.ش .
قصه‌های شاهنامه ۶، از پادشاهی اسکندر تا پادشاهی بهرام گور، میراث‌بان، تهران، ۱۳۸۵ ه.ش .
قصه‌های شاهنامه ۷، از پادشاهی یزدگرد بهرام تا پادشاهی هرمزد انوشیروان، میراث‌بان، تهران، ۱۳۸۵ ه.ش .
قصه‌های شاهنامه ۸، از پادشاهی خسرو پرویز تا پایان پادشاهی یزدگرد، میراث‌بان، تهران، ۱۳۸۵ ه.ش .
ادبیات فارسی ۳ و ۴ (سال دوم نظام جدید آموزش متوسطه)، وزارت آموزش و پرورش، شهریور ۱۳۸۱ ه.ش .
دیوان حافظ، با مقدمهٔ دکتر منصور رستگار فسایی، کتاب‌سرای تندیس، تهران، ۱۳۸۴ ه.ش .
حافظ و پیدا و پنهان زندگی، انتشارات سخن، تهران، ۱۳۸۵ ه.ش .
شرح تحقیقی دیوان حافظ، شش جلد، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ۱۳۹۵ ه.ش .
کلمات آتش‌انگیز (فرهنگ لغات دیوان حافظ شیرازی)، در دست چاپ.
 

جوایز و افتخارات

برندهٔ جایزهٔ کتاب سال جمهوری اسلامی ایران برای تصحیح و تحشیهٔ فارسنامه ناصری، سال ۱۳۶۸ ه.ش .
برندهٔ جایزهٔ بهترین کتاب دانشگاهی برای کتاب «۲۱ گفتار دربارهٔ شاهنامه و فردوسی»، سال ۱۳۷۰ ه.ش .
برندهٔ جایزهٔ بهترین کتاب دانشگاهی برای تصحیح کتاب «تذکرهٔ دلگشا»، سال ۱۳۷۱ ه.ش .
برندهٔ نشان زرین فارس‌شناسی برای تحقیقات مربوط به فارس، سال ۱۳۷۴ ه.ش .
استاد نمونهٔ دانشگاه شیراز، سال ۱۳۷۲ و پژوهشگر نمونهٔ فارس، سال ۱۳۷۴ ه.ش .
چهرهٔ ماندگار در عرصهٔ ادبیات فارسی، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، تهران، مهرماه ۱۳۸۲ ه.ش .
برندهٔ نشان و دیپلم افتخار علمی از دانشگاه برازیلیا، سال ۲۰۰۳.
برندهٔ جایزهٔ حامیان نسخ خطی برای تصحیح و تحشیهٔ دیوان ابواسحاق اطعمه شیرازی، مجلس شورای اسلامی، تهران، آذرماه ۱۳۸۳ ه.ش .
انتشار تمبر یادبود به نام منصور رستگار فسایی از سوی مرکز چهره‌های ماندگار، فروردین‌ماه ۱۳۸۴ ه.ش .

منابع:
1. ویکی پدیا
2. ویکی نور