شوخی، تیکه و ارجاعات جنسی از آن دست عباراتی است که هم‌نشینی‌شان باهم می‌شود حال و روز سینمای این روزهای ما که برای فروش و دیده شدن دست به دامن هرچیزی می‌شوند! چارچوب‌های فرهنگی و شرعی که برای بسیاری از رفتارهای اجتماعی کاملا مشخص هستند، نه تنها دیگر در فیلم‌های جایی ندارند، بلکه به نظر می‌رسد عبور از همین چارچوب‌های عرفی برای برخی حتی اتفاق ساده‌ انگاشته می‌شود.

در این میان سینما و تلویزیون با توجه به گستردگی و همه‌گیر بودن در همه کشور به راحتی می‌تواند روی فرهنگ‌سازی و حد و حدود همین چهارچوب‌های شرعی تاثیرگذار باشد و به راحتی شوخی یا نکته‌ای که در فیلم یا سریالی عنوان می‌شود، میان مردم برود و حتی تبدیل به فرهنگ شود.

 

کودکان، مخاطب‌های ناخواسته رحمان ۱۴۰۰

میان افرادی که اتفاقا به دلیل همین گستردگی هنر هفتم در میان عامه مردم محبوب و معروف می‌شوند، هستند کسانی‌که دست به تولید آثاری می‌زنند که حتی گاهی حرف زدن از آن‌ها هم سخت می‌شود.

همین سال ۹۸ که هشت ماهی از آن گذشته است، تعداد فیلم‌های سینمایی که با ماجراهای سانسور روبرو بوده‌اند، کم نبوده است؛ فیلم‌هایی که برخی از آن‌ها حتی تجربه توقیف را از سر گذرانده‌اند. اما نکته دردناک و قابل تامل همه فیلم‌ها این است که همه آن‌ها با دلایلی از جمله مسائل جنسی یا شوخی‌های خارج از عرف این مسیر را طی کرده‌اند. هرکدام هم برای اکران اصلاحیه داشتند، اصلاحیه‌هایی که در مواردی اجرا و در مواردی هم اجرا نمی‌شوند و بعد از مدتی نه تنها به ضرر فیلم‌ها  که به ضرر فرهنگ تمام می‌شود.

عیدنوروز امسال فیلم سینمایی «رحمان ۱۴۰۰» روی پرده رفت که در همان مدت زمانی که اکران بود، ۲۲ میلیارد فروش داشت. فیلم فارغ از اینکه دیالوگ‌های جنسی زیاد با ارجاع‌های کاملا واضح داشت،  در برخی سکانس‌ها اشاره فیزیکی و کاملا مستقیم جنسی چیزی بود که برای همه کسانی که در سینما فیلم را دیده بودند، عجیب به نظر می‌رسید، مخصوصا فیلمی که با تبلیغات کمدی اکران شده و بسیاری خانوادگی به سینما می‌روند.

«رحمان ۱۴۰۰» در حالیکه روی اکران بود، توقیف شد. سازمان سینمایی هم اعلام کرد که نسخه اصلاح‌شده توسط آن‌ها در برخی سینماها اکران نشده و فیلم سانسور ندارد، اما سوال اصلی اینجاست که اصلا چرا فردی که خودش در همین فرهنگ و عرف بزرگ شده، باید فیلمی بسازد که تا این اندازه خارج از چارچوب‌ها باشد؟

فیلم همان زمان با واکنش‌های مختلف و زیادی روبرو شد، بسیاری نسبت به میزان بالای شوخی‌های آن منتقد بودند و پدر و مادرهایی که به دلیل حجم بالای همین شوخی‌ها فرزندشان را از سالن بیرون می‌بردند.

 

بدون خانواده ببنید!

دو فیلم دیگری هم اخیرا در سینما اکران شده‌اند که شرایطی کم و بیش مشابه داشتند؛ «مطرب» و «سمفونی نهم». آواز خوانی و استفاده از زنان خارجی در فیلم که می‌توانند بدون حجاب باشند و احتمالا رفتارهایی که بازیگر زن ایرانی نمی‌تواند جلوی دوربین انجام دهد را بازی کنند، از موردهای این فیلم‌هاست.


 
اکران «مطرب» که به دلیل همین نکته‌ها یک هفته به تعویق افتاد و حتی صحبت‌هایی مبنی بر توقیف کامل آن وجود داشت؛ فیلم داستان یک خواننده کاباره‌ای است که پیش از اوج گرفتن با وقوع انقلاب همچون این طیف خواننده‌ها از صحنه کنار می‌رود اما چون به اندازه کافی مورد اقبال نبوده، نمی‌تواند خواننده لس آنجلسی شود و در نهایت به خواننده مراسم‌ تبدیل می‌شود.


«مطرب» در فضای مجازی هم چندان مورد اقبال نیست؛ انتقادها به فیلم خیلی زیاد است و خیلی‌ها به حضور زن ترکیه‌ای و عشوه‌های دائمش اشاره کرده‌اند و از آوازخوانی و رقص فیلم نوشته‌اند.


از سوی دیگر فیلم «سمفونی نهم» که برخی از رویدادهای تاریخی ایرانی را در قالب یک داستان به نمایش گذاشته، طی روزهای گذشته برای جنجالی کردن تبلیغات فیلم، از سکانسی استفاده کرده که در آن تصویری از بوسیدن بازیگر زن و مرد وجود دارد! بازیگر زن فلیم خارجی است و آرایش غلیظی هم دارد.


 
«سمفونی نهم» هم دقیقا به دلیل همان بخشی که برای تبلیغ از آن استفاده کرده‌اند، موردعتاب کاربران قرار گرفته است، جدای از اینکه فیلم به طور کلی مورد پسند مخاطبان نبوده، این تبلیغ و همان ویدئو ۴۰ ثانیه‌ای بیشتر از هرچیزی این نکته را در ذهن ایجاد می‌کند که چطور کارگردان «دزد عروسک‌ها» و «مومیایی۳» حاضر به ساختن چنین چیزی شده است.


این سه فیلم نمونه‌هایی از فیلم‌های اکران شده از ابتدای امسال است که همان موضوع اول بحث را در ذهن ایجاد می‌کند که أساسا چرا افرادی که خودشان در این فرهنگ و جامعه رشد کرده‌اند، باید چنین مضامین و تصاویری را به تصویر بکشند و از سوی دیگر اگر این فیلم‌ها با تایید مسئولان مربوطه به نمایش درمی‌آیند، دقیقا قرار است چه فرهنگی را برای نوجوانان و جوانان به تصویر بکشند.