علاوه بر خلا سیاسی و عدم معرفی دولت جدید در پارلمان در کنار تداوم نسبی اعتراضات خیابانی، شرایط میدانی عراق با حملات اخیر دچار تزلزل شده است. 
 
پایگاه تاجی در شمال بغداد، چهاشنبه 21 اسفند 98، آماج حملات خونین قرار گرفت. ارتش آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد که سه نیروی ائتلاف ضدداعش (دو آمریکایی و یک انگلیسی) در عراق در این حمله راکتی کشته شده و حدود ۱۲ پرسنل دیگر هم مجروح شده‌اند.
 
در این پایگاه نظامی، علاوه بر نیروهای نظامی عراقی، ۲۵۰ نیروی آمریکایی و انگلیسی مستقر هستند. طبق برخی گزارش‌ها یک فرمانده ارشد نظامی آمریکایی جزء کشته شدگان است.
 
مقامات آمریکایی از جمله مایک پمپئو وزیر خارجه این کشور لب به تهدید گشوده و اعلام کردند مسببان این حمله باید پاسخ‌گو باشند. مقامات کاخ سفید معمولا عادت دارند بدون اسناد و مدارک متقن، جمهوری اسلامی ایران را به عنوان حامی نیروهای حشدالشعبی، عامل اصلی این حملات معرفی کنند.

پس از حمله موشکی به پایگاه عین الاسد توسط سپاه پاسداران، این دومین حمله جدی علیه آمریکایی‌ها در عراق در مقطع پس از شهادت سردار سلیمانی و ابومهدی المهندس، محسوب می‌شود.
 
هنوز هیچ گروهی مسئولیت حمله به پایگاه التاجی را برعهده نگرفته است. اما کتائب حزب‌الله این علمیات موفق و و زمان‌بندی آن را ستود و در عین حال از کسانی که قائل به مبارزه با اشغالگری آمریکایی هستند خواست خود را معرفی کنند تا سوابق جهادی در کارنامه آن‌ها ثبت شود. این بیانیه همچنین محکومیت حمله به پایگاه تاجی توسط مقامات عراقی را زیر سوال برد.
 

حمله گسترده آمریکا

پاسخ آمریکا به حمله به پایگاه تاجی زودهنگام بود. پهپادهای آمریکایی مقرهای نیروهای مقاومت در گذرگاه بوکمال در خاک سوریه را بمباران کرد. به ادعای دیدبان حقوق بشر حداقل 18 عراقی در این بمباران کشته شدند، اما رسانه‌های سوری گفته اند این حمله تنها موجب خسارت های مادی شد.
 
پس از آن، آمریکا حملات شدیدتری را سامان داد. وزارت دفاع آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد که ارتش این کشور در انتقام حمله به پایگاه تاجی، عصر پنجشنبه 22 اسفند به تاسیسات و انبار تسلیحات گروه  کتائب حزب‌الله در عراق حمله کرده است.
 
پیشتر نیز آمریکا کتائب حزب‌الله به یک حمله راکتی در پایگاه کی-1 در کرکوک متهم کرد که به کشته شدن یک آمریکایی منجر شد. آمریکا به بهانه این حمله، در 13 دی 98 به شکل ناجوانمردانه سردار سلیمانی و ابومهدی المهندس را ترور کرد.
 
حملات اخیر آمریکا در جرف‌الصخر، المسیب، نجف و اسکندریه توسط جنگنده های اف-16 انجام شده و علاوه بر مقرهای کتائب حزب‌الله، لشکر 19 ارتش و نیروهای نهرین را نیز هدف قرار داد.
 
در بیانیه فرماندهی ستاد مشترک عراق آمده که در حملات هوایی آمریکا شش نفر، سه سرباز، دو پلیس و یک غیرنظامی عراقی کشته و ۱۲ نفر مجروح شده‌‌اند. بخشی از فرودگاه در حال احداث شهر کربلا هم تخریب شده است.
 
به گفته کارشناسان نظامی، هدف اصلی حمله آمریکا ضربه به زیرساخت‌های حشد الشعبی و به منظور پیشگیرى از حمله‌هاى احتمالى آتی به پایگاه‌هاى ائتلاف صورت گرفته است.
 
از سوی دیگر، اهداف مورد حمله عمدتا در مناطقى بودند که حتى در زمان جنگ با داعش، دولت عراق این مناطق را براى هواپیماها و پهپادهاى نیروهاى ائتلاف به رهبرى آمریکا منطقه پرواز ممنوع اعلام کرده بود، چرا که در این نواحى، بیشتر نیروهاى حشدالشعبی حضور و  فعالیت داشتند.
 
این مناطق کمربند امنیتی مناطق میانی عراق را تشکیل داده و با عامریه در فلوجه و النخیب در کربلا و دریاچه و بستان‌های المسیب و اسکندریه مرتبط است. نکته قابل توجه این است که این مناطق زمانی محل پیشروی گروهک داعش بوده و در شرایط فعلی نیز با توجه به اکثریت جمعیت سنی، مستعد بازگشت عناصر پراکنده داعش می باشد.
 
به همین دلیل برخی ناظران معتقدند پروژه احیای داعش همچنان در دستور کار امریکا بوده و با بمباران اخیر تلاش دارد مناطق فوق را برای آنان آماده‌سازی و امن کند.
 

واکنش ها

در حمله به پایگاه تاجی، واکنش دولتمردان عرقی منفی بود. در بیانیه ریاست جمهوری عراق آمده حملات کاتیوشا به مقر تاجی را به عنوان یک اقدام تروریستی محکوم است، زیرا کسانی را هدف قرار داده که به دعوت دولت عراق، در عراق مشغول آموزش و کارهای مستشاری در نبرد با تروریسم هستند.
عادل عبدالمهدی نخست وزیر مستعفی عراق نیز ضمن اعلام این که درخواست عقب‌نشینی از عراق به آمریکایی‌ها ابلاغ شده، خواهان تحقیق در ابعاد این ماجرا و دستگیری عوامل حمله شد.
 
در ادامه، حملات آمریکا نیز با واکنش تند ریاست جمهوری و دولت عراق مواجه شد و آن را  نقض حق حاکمیت ملی و مسبب افزایش تنش‌ها در منطقه قلمداد کردند. در همین راستا، وزارت خارجه عراق سفرای آمریکا و انگلیس در بغداد را احضار کرد.
 
جریانات سیاسی و به ویژه گروه‌های مقاومت نیز به شدت این حملات را محکوم کرده و هشدار دادند ملت عراق از مرحله مقاومت قانونی وارد مرحله‌ای از مقاومت می‌شود که مجاهدان پیشتر آن را آزموده و یک درس فراموش ناشدنی به اشغالگران خواهند داد.
 
واکنش جمهوری اسلامی ایران نیز قابل توجه بود، از آن جا که آمریکا در ماجرای حمله به پایگاه تاجی انگشت اتهام را به سوی ایران روانه کرد، وزارت امور خارجه کشورمان خطاب به دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا گفت: آمریکا نمی‌تواند عواقب حضور غیرقانونی خود در عراق و واکنش مردم آن کشور به ترور و کشتار فرماندهان و رزمندگان عراقی را با فرار به جلو برعهده دیگران بگذارد. ترامپ به جای اقدامات خطرناک و اتهام‌زنی‌های بی‌پایه، حضور و رفتار نیروهایش را در منطقه مورد بازنگری اساسی قرار دهد.
 

جمع‌بندی و دورنما

وضعیت عراق همچنان آشفته است. علاوه بر خلا سیاسی و عدم معرفی دولت جدید در پارلمان در کنار تداوم نسبی اعتراضات خیابانی، شرایط میدانی نیز با حملات نظامی اخیر دچار تزلزل شده است.

معضل مهم عراقی‌ها حضور نیروهای نظامی آمریکایی در این کشور است. طبق مصوبه پارلمان عراق در 5 ژانویه 2020 که پس از ترور سردار سلیمانی و ابومهدی المهندس صادر شد، دولت این کشور ملزم به پیگیری خروج آمریکایی‌ها از خاک عراق می‌باشد.
 
دولت تلاش دارد این مصوبه را از طریق توافق با آمریکایی‌ها و بازنگری در توافق‌نامه امنیتی میان دو طرف به انجام برساند. لذا قائل به اقدامات میدانی نبوده و از تنش نظامی - امنیتی با آمریکا پرهیز می‌کند. محکوم ساختن حمله به پایگاه تاجی در این چهارچوب قابل تفسیر است.
 
از طرفی، طبق شواهد و قرائن فراوان، آمریکایی‌ها هیچ تمایلی به ترک خاک عراق نداشته و بلکه با تمسک به بهانه‌های مختلف از جمله خطر بازگشت داعش و حتی تهدید عراق به تحریم، از این کار شانه خالی می‌کنند.
 
به همین دلیل گروه‌های مقاومت برخلاف دولت، قائل به ناامن سازی و اجبار آمریکایی‌ها جهت خروج از عراق هستند. این تفاوت دیدگاه موجب اختلافاتی در داخل عراق شده است. با این حال گروه‌های مقاومت که عمدتا به شکل رسمی در ذیل سازمان حشدالشعبی فعالیت می کنند، اقدام خودسرانه انجام نمی‌دهند.
 
به عبارتی اگر قرار باشد اعمال فشار میدانی بر آمریکایی وارد شود، باید به شکل رسمی و با ابلاغ فرماندهی کل نیروهای مسلح (نخست وزیر) انجام پذیرد.
 
البته اتخاذ چنین تصمیمی در شرایط بغرنج عراق، دشوار است. اما در شرایطی که آمریکا بی محابا حاکمیت ملی این کشور را نقض کرده و حملات شدیدی در خاک این کشور علیه نهادهای رسمی (حشدالشعبی، ارتش و پلیس) صورت داده؛ خواست ملت عراق، واکنش قاطعانه به آمریکایی‌ها فراتر از بیانه‌های رسمی و صوری است.
 
با این حال در غیاب واکنش عملی دولت، حملاتی مانند آن‌چه علیه پایگاه تاجی صورت گرفت، نشانگر آن است که عوامل غیررسمی در عراق وجود دارند که با حضور اشغالگران آمریکایی مخالف بوده و در صورت لزوم یک جانبه وارد عمل می‌شوند.
 
به این ترتیب می‌توان پیش بینی کرد در سایه پیگیری قاطع دولت عراق جهت اجرای مصوبه پارلمان در کنار ناامنی میدانی و تیرهای غیب، به تدریج زمینه خروج آمریکایی ها سرزمین رافدین فراهم خواهد شد.