در طی دو ماه گذشته و در جریان شیوع جهانی ویروس کرونا میلیون‌ها کسب و کار با بحرانی غیر قابل پیش‌بینی روبرو شده اند. به طوری که بر اساس تحلیل‌های اقتصاددانان عدم مواجهه هوشمندانه با این بحران منجر به فروپاشی بسیاری از مشاغل خواهد شد که تبعات آن تنها محدود به حوزه اقتصاد نخواهد ماند.
 
با اعلام وضعیت قرمز در اکثر کشورها بسیاری از ادارات، کارخانجات، استارتاپ‌ها و حتی کسب و کارهای خرد مانند تعمیرگاه ها با هدف جلوگیری از نشر بیشتر ویروس در بین مردم و همچنین پرسنل شاغل در این مراکز با تصمیم دولت‌های متبوعشان مجبور به کاهش سطح خدمت‌رسانی شدند.
 
هر چند که تغییر شرایط کاری و خدماتی یک مجموعه اقتصادی در شرایط بحران اجتناب ‌ناپذیر است و اما باید به این نکته مهم توجه داشت که اغلب کسب و کارها در صورت تداوم شرایط فعلی و عدم تدوین یک استراتژی ملی و عملیاتی برای مدیریت بحران در حوزه فعالیشتان عملا قادر به تامین منابع مالی مورد نیاز برای ادامه فعالیت خود نخواهند بود و در نتیجه علاوه بر تعدیل نیروی کار ناچار به تعطیلی فعالیت اقتصادی خود خواهند شد. آن‌هم در شرایطی که کشور نیازمند ایجاد جهش تولید و عبور از تحریم های اقتصادی ظالمانه آمریکا و هم‌پیمانان اوست.

از این رو با توجه به عدم ارائه آموزش های کافی به مدیران کسب و کارهای کوچک برای مدیریت بحران در شرایط فعلی باید نهادهای عالی اقتصادی آموزش های لازم را به مدیران و سرمایه گذاران کسب و کارهای در خطر ارائه دهند تا در جریان گذار از شرایط فعلی، کمترین آسیب به آنها و نیروی انسانی تحت استخدامشان وارد شود و معیشت آنها تحت فشار قرار نگیرد.
 
با این حال با توجه پیچیدگی‌های شرایط فعلی جهان آسیب دیده از بحران کرونا لازم است که رسانه ها در حد توان آموزش‌های اولیه و ضروری را به کارفرمایان کسب و کارهای در خطر ارائه دهند که در این راستا تعدادی از راهکارها مختصرا مورد اشاره قرا می‌گیرد.
 

1- در مورد وضعیت پیش آمده با پرسنل خود صادقانه صحبت کنید

متاسفانه بسیاری از مدیران کسب و کارها بر این عقیده اند که در شرایط بحران باید کمترین شفافیت را با پرسنل داشت. زیرا هر چه نیروها کمتر اطلاعات داشته باشند کمتر دچار ترس و نگرانی می‌شوند و اینگونه روند عادی کار دچار لطمه و آسیب نمی‌شود.
 
اما بر خلاف تصور این دست مدیران با توجه به رسانه های همه گیر جهانی، امروز هر چه پنهانکاری و عدم شفافیت یک مجموعه بیشتر باشد، به طور طبیعی کیفیت کار پرسنل آن مجموعه نیز کمتر می شود. دلیلش هم رواج یافتن شایعات و تحلیل های اشتباه و گاهاً غلو شده در بین پرسنل است.
 
لذا در شرایط بحران و حتی غیر از آن همواره به مدیران و سیاست گذاران مجموعه های اقتصادی توصیه می‌شود که با پرسنل خود شفاف باشند و صادقانه آنها را در جریان وضعیت حیات اقتصادی شرکت قرار دهند، خصوصا وقتی که به دلیل وقوع یک بحران چالش‌هایی پیش روی کسب و کار عادی مجموعه قرار دارد و پرسنل نیز بر این مسئله واقفند!
 
در این شرایط پرسنل شما نیاز به شنیدن برنامه مجموعه برای عبور از بحران دارند که مهمترین بخش آن آینده مجموعه و امنیت شغلی پرسنل است. طبیعتاً نیز یک مدیر توانمند باید برای این موضوع پیش بینی دقیقی داشته باشد و آن را صادقانه با نیروی‌های خود در میان بگذارد.

 

2- همدلی و همراهی با پرسنل

در شرایط بحران و لزوم تعطیلی‌های اجباری به طور طبیعی درآمد شرکت‌ها کاهش می‌یابد و امکان تامین مالی عادی پرسنل وجود ندارد. لذا برخی مدیران برای حفظ شرایط عادی دست به تعدیل نیروی انسانی می‌زنند اما از لحاظ انسانی بهتر این است که در شرایط گذار از بحران به جای تعدیل نیروی انسانی بودجه مصرفی و غیر ضروری مجموعه کاهش یابد و در گام بعدی درصدی از حقوق مدیران و سایر پرسنل جهت کاهش بار مالی شرکت کم شود و دلیل این کار را که همان جلوگیری از تعدیل نیروی انسانی بهه صورت شفاف اعلام گردد. البته در این شرایط باید همیشه به آسیب‌پذیرترین پرسنل توجه داشت و همیشه کمترین کاهش حقوق را برای کارکنان آسیب پذیر و عیال وار در نظر گرفت.
 
به این نکته مهم هم توجه کنید که کاهش حقوق دریافتی مدیران ارشد شرکت و اعلام آن تصویر مثبتی از همراهی و همدلی مدیران شرکت با سایر پرسنل ایجاد می‌کند و بر افزایش کیفیت کار آنها تاثیر مثبتی می‌گذارد که در نهایت سود آن به جیب مدیران و سرمایه گذاران شرکت باز خواهد گشت.
 
در این رابطه بد نیست بدانیم که برخی از بزرگترین شرکت‌های جهان در پی شیوع ویروس کرونا و آسیب دیدن چرخه فعالیتشان رسما بخش قابل توجهی از حقوق مدیران ارشد خود را کاهش داده اند تا از این طریق به حفظ فرصت‌های شغلی مجموعه خود کمک کرده و علاوه بر آن در شرایط فعلی با رها کردن افراد بیکار در جامعه هزینه بیشتری را به کشور و دولتشان تحمیل نکنند.
 

3- فرصت سازی از بحران

در هر بحرانی فرصت‌های متعددی نهفته است. اما باید این فرصت‌ها را از میان تهدیدات احصاء کرد و فوراً بهره برداری از آن را آغاز نمود!
 
به طور مثال اگر شما یک کسب و کار مرتبط با تولید محتوا را اداره می‌کنید و هر هفته یک هفته نامه را به صورت چاپ شده به مخاطبانتان عرضه می‌کنید امروز این فرصت برای شما ایجاد شده تا ورود خود به فضای مجازی را آغاز کنید و یا اگر پیش‌تر حضور ضعیفی داشتید این حضور را تقویت کنید زیرا به دلیل ویژگی‌های خاص ویروس کرونا مخاطبانتان دیگر تمایلی به ورق زدن نشریات مکتوب نخواهند داشت.

زیرا از نظر آنها امکان انتقال ویروس از طریق کاغذ وجود دارد، لذا در این شرایط نشریه ای می‌تواند موفق عمل کند که از طریق بستر فضای مجازی نیازهای محتوای مخاطبان خود را تامین نماید.
 
حتی اگر شما یک نانوایی را اداره می‌کنید می‌توانید با برش و بسته بندی بهداشتی نان‌ها در شرایط فعلی تعداد بیشتری از مشتریان را به سمت خود جلب کنید. زیرا مردم از رفتن به نانوایی‌هایی که کمتر نکات بهداشت را رعایت می‌کنند تا حدود زیادی حذر دارند. پس باز هم می‌توان از این بحران برای خلق درآمد و حفظ کسب و کار استفاده کرد.
 

نتیجه گیری

تصمیم‌گیری در شرایط بحران آسان نیست. به همین دلیل هم مدیران بزرگ در شرایط بحران شناخته می‌شوند. آن هم به این دلیل که در شرایط پیچیده همیشه به ساده ترین تصمیمات رجوع نمی‌کنند و سعی می‌کنند با ابتکار عمل خود کسب و کارشان را از بحران عبور داده و حتی در شرایط بحران برای مجموعه تحت امرشان خلق سرمایه کنند.
 
به طور مثال در شرایطی که بازار کسب درآمد یک مجموعه اقتصادی آسیب می‌بیند ساده ترین راه تعدیل نیروی انسانی است. اما یک مدیر هوشمند به تبعات جمعی این تصمیم نیز می‌اندیشد خصوصا در شرایطی که تمام کشور و جهان در حال مقابله با یک تهدید مشترک است.
 
لذا تعدیل نیرو را به عنوان آخرین تصمیم در نظر گرفته و سعی می‌کند با اقدامات ویژه از جمله کاهش هزینه های غیرضروری و بازاریابی مبتنی بر شرایط جدید عبور از بحران را مدیریت کند.
 
لذا در شرایط فعلی دولت و نهادهای آموزشی و اقتصادی وابسته به آن بایستی به این مهم توجه ویژه ای داشته و آموزش‌های لازم را به کارفرمایان و مدیران مجموعه های اقتصادی کشور از جمله استارت آپ ها ارائه دهند.