انتشار تصاویر و کلیپ های دلخراش معدوم سازی دسته جمعی جوجه های یک روزه در فضای مجازی و رسانه های پر مخاطب موجبات بروز واکنش کاربران و افکار عمومی را فراهم کرده است خصوصا به این دلیل که شیوه معدوم سازی جوجه ها تاثیر روانی منفی ماندگاری بر مخاطبان داشته است.
 
از سوی دیگر با توجه به شرایط اقتصادی فعلی ایران و جهان و همچنین لزوم توجه به شعار جهش تولید به عنوان یک سیاست کلان ملی، این گزاره در اذهان بخشی از مخاطبان شکل گرفته که معدوم سازی هزاران جوجه چرا و به چه دلیل انجام گرفته و آیا امکان نداشت که به جای معدوم سازی آنها به نحو بهتری از وجود آنها بهره برداری می شد؟! برای پاسخ به سوالاتی از این دست سوالات در ابتدا بایستی به دلایل و توجیهات مطرح شده از سوی سیاست گذران این حوزه نگاهی داشته باشیم.
 

علت ماجرا چه بود؟

محمدرضا صدیق پور، دبیر انجمن صنفی تولیدکنندگان جوجه یک روزه درباره چرایی معدوم‌سازی این جوجه‌ها در گفت‌وگو با رسانه‌ها اعلام کرده است: «علت، کاهش مصرفی است که به دلیل بیماری کرونا شاهد آن هستیم. قبل از عید ستاد تنظیم بازار عددی را برای تولید جوجه یک روزه در نظر گرفت تا مردم شب عید مردم بتوانند از این پروتئین ارزان قیمت استفاده کنند.»

وی در ادامه افزوده است: «همان زمان در ستاد تنظیم بازار گفتیم این تعداد زیاد است و بیش از ۱۳۰ میلیون جوجه نباید تولید شود، اما همکاران اصرار کردند و این تعداد را تولید کردند. با شیوع کرونا رفت و آمد‌ها محدود شد و بازار با کاهش ۳۰ درصدی مصرف مرغ همراه شد. در نتیجه با اینکه وزارت جهاد تمهیداتی برای خرید مرغ مازاد پیشبینی کرد و پشتیبانی امور دام تلاش کردند این مرغ را از بازار جمع کنند، اما افزایش تولیدی که صورت گرفته همچنان بیش از این میزان مصرف است. مرغداران گوشتی هم مرغشان جذب نمی‌شود و مرغ را با کیلیویی دوهزار تومان زیان می‌فروشند بنابراین تمایلی به جوجه ریزی ندارند.»
 

خودمان هم ناراحتیم!

صدیق‌پور در ادامه گفتگوی رسانه ای خود تاکید کرده: «از طرفی شرایط تامین دان با مشکل مواجه شده و مرغداران برای تامین ذرت و سویا دچار مشکل شدند که انگیزه را برای جوجه‌ریزی کاهش می‌دهد در نتیجه جوجه‌ها جذب نمی‌شود و در جوجه کشی می‌مانند. از آنجا که جوجه‌های یک روزه بیش از ۲۴ ساعت نمی‌توانند در جوجه‌کشی بمانند و جوجه‌کشی باید برای جوجه‌های روز بعد آماده باشد همکاران ما ناچار شدند جوجه‌های مازاد را روانه کوره‌ها و چاه‌های تلفات کنند که صحنه‌های دلخراشی است. اما وقتی مشتری وجود ندارد و جوجه‌ها جذب نمی‌شوند و مشتری وجود ندارد نمی‌شود کاری کرد. برخی تصمیماتی که گرفته شده ما را به این وضع دچار کرده و خودمان هم ناراحتیم.»
 
البته دبیر انجمن صنفی تولیدکنندگان جوجه یک روزه تصریح کرده است: «امیدواریم ستاد کرونا همانطور که پوشاک و فست فود را در نظر می‌گیرد ما را هم در نظر بگیرد که در بخش تولید جوجه یک روزه و مرغ گوشتی ماهیانه هزار میلیار/د تومان ضرر می‌کنیم.»
 

معدم سازی یک فرایند عادی است!

وی در پاسخ به اینکه آیا روش مناسب‌تر و انسانی‌تری برای معدوم‌سازی این جوجه‌ها وجود دارد یا خیر اظهار داشته است: «این معدوم‌سازی در صنعت مرغداری یک پروسه است. در حالت عادی هم در صنعت مرغداری ۵۰ درصد از جوجه‌های تولیدشده خروس هستند که ارزش اقتصادی ندارند و چون زنده بودنشان فقط به اتلاف دانه منجر می‌شود معدوم می‌شوند. همانطور که گفتم معدوم‌سازی در صنعت مرغداری یک روند عادی است که نباید با آن مانور عاطفی داد و عواطف عمومی را جریحه‌دار کرد.»
 

اشکال کار و راه حل های جایگزین

فارغ از کم و کیف دلایل و توجیحات ارائه شده توسط مسئولان سیاست گذار در این ماجرا به نظر می رسد که واقعه انتشار گسترده تصاویر دلخراش معدوم سازی جوجه های یک‌روزه عملاً به عواطف عمومی ضربه وارد کرده است. خصوصا به این دلیل که ظاهراً به صورت هدفمند از این وقایع تصویر برداری شده و این تصاویر بدون کمترین سانسور در رسانه های پر مخاطب مجازی بازنشر یافته‌اند. آنهم در حالی که بدون شک بخش قابل توجهی از این تصاویر در معرض دید کودکان، نوجوانان و حتی افراد آسیب پذیر از لحاظ عاطفی نیز قرار گرفته که منجر به بروز آثار و پیامدهای ماندگاری بر آنها می شود. لذا حتی اگر چاره ای جز کشتار این حیوانات نبود، بایستی از تصویر برداری و انتشار تصاویر این اقدام هولناک جلوگیری به عمل می آمد.
 
ضمن آنکه اولا از نظر علمی گوشت خروس کیفیتی به مراتب بیشتر از مرغ دارد ولی به دلیل فرهنگ اشتباه ما ایرانی‌ها مصرف به سمت مرغ رفته و تولید کننده مجبور است خروس ها را معدوم کند. دوما وقتی عادت بر این است که جوجه های مازاد معدوم شوند، باید با به کاری گیری عقل و تفکر (برخلاف همیشه) روشی را در پیش بگیریم تا این اتفاق نیوفتد. کاربران فضای مجازی که تخصصی در این زمینه ندارند طرح‌هایی ارائه کردند که نشان داد تفکر و تعقل می‌تواند راههای خوبی برای مشکلات پیش پای ما بگذارد و به متخصصین هم کمک کند. پس لازم است، مسئولین همیشه در ارتباط با مردم خصوصا جوانان باشند و از نظرات آنها در اداره امور کشور بهره ببرند.
 
در میان پیشنهاداتی که توسط کاربران فضای مجازی ارائه شد، گفته شد کمیته امداد که متولی رسیدگی به اقشار کم درآمد جامعه است و در توانمند سازی آنها تلاش‌های زیادی کرده است، باید با مرغداری‌ها ارتباط داشته باشد و به محض سرریز شدن جوجه ها آن را دریافت و به دست خانواده محروم برسانند تا خودشان این جوجه ها را پروش داده و استفاده کنند. ابتدا به ساکن این طرح ناممکن به نظر می‌رسد، اما اگر کسی بخواهد آن را انجام دهد و این کار را برای خود زحمت نبیند، می‌تواند برنامه ریزی کرده و هماهنگی‌های لازم را انجام دهد تا این کار به روالی معمول و منظم تبدیل شود. البته بحث جوجه کشی یک مثال است و قطعا در بسیاری از تولیدات می‌توان این طرح‌ها را ارائه و استفاده کرد.
 

همیشه پای یک مسئول در میان نیست!

دلیل فیلمبرداری و ذکر تاریخ آن در فیلم مشخص است. پرورش دهندگان دام و طیور مانند بسیاری از تولید کنندگان دادرسی ندارند و مسئولان صنفی، سازمانی و دولتی آنچنان که باید به فکر حل مشکلاتشان نیستند. وقتی حمایتی را از سوی مسئولان احساس نمی‌کنند ناچارند خود وارد عمل شده و توسط فضای مجازی صدایشان را به گوش مردم برسانند. وقتی مسئولان امر با تصمیمات غلطشان به تولیدکنندگان ضرر می‌رسانند و سعی نمی‌کنند به نحوی ضررشان را جبران کنند، تولید کننده مجبور می‌شود برای گفتن حرفش آتش به اختیار وارد میدان شده و سعی میکند حرفش را به گوش مردم برساند تا فشار افکار عمومی مسئولان را به واکنش وادار کند.
 
این روش در بسیاری از اتفاقات جامعه ما به کار رفته و نشان داده که اثر بخش است. حال چرا اینطور شده و چه راهی برای آن می‌توان یافت خود بحث مفصلی دارد.