ابتدای هفته بود که یکی از اعضای هیئت‌رئیسه در مصاحبه با یکی از خبرگزاری‌ها، خبر از ابلاغ دکتر قالیباف به کمیسیون‌های تخصصی مجلس در خصوص پایش اولویت‌های مجلس داده بود. طبق مأموریت رئیس مجلس مقررشده بود که اولویت‌های مجلس یازدهم که بر پایه حل مشکلات اقتصادی و نیز تحول در درون ساختار قوه مقننه استوار است، از سوی کمیسیون‌های تخصصی احصاء شده تا هدف‌گذاری مناسبی برای آینده روند کاری مجلس صورت گیرد.

باگذشت چند روز از این مسئله، خبری دیگر در خصوص تقاضای تشکیل حدود 100 فراکسیون توسط نمایندگان مجلس که البته تعدادی از آن‌ها دستور کار موازی دارند، منتشر شد؛ اما مسئله هنگامی جالب‌تر می‌شود که  تشکیل فراکسیون‌هایی مثل فراکسیون عدس و سیر به هیئت‌رئیسه واصل‌شده است.

اگرچه دغدغه‌های نمایندگان مجلس در جای خود اهمیت دارد و وضعیت معیشتی مردم ایشان را به تکاپو انداخته است اما این مجلس، از جهات گوناگونی ازجمله اولین مجلسی است که در طلیعه گام دوم انقلاب اسلامی تشکیل‌شده است، دارای اهمیت است. ازاین‌رو نمایندگان محترم مجلس باید در به‌طور کامل نسبت به اولویت و همه‌جانبه نگری نسبت به وضعیت کشور توجه داشته باشند.

مجلس شورای اسلامی در قانون اساسی و اندیشه بنیان‌گذار نظام اسلامی و همچنین منویات مقام معظم رهبری، امام خامنه‌ای (حفظه الله) جایگاهی رفیع و مهم دارد. اختصاص یافتن حدود یک‌سوم از اصول قانون اساسی به مسائل ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ قانون‌گذاری، ﻗﻮه ﻣﻘﻨﻨﻪ و وﻇﺎﯾﻒ این قوه نشان‌دهنده اهمیت این نهاد در جمهوری اسلامی است. حضرت امام با توجه به نقش نظارتی مجلس و بستر اصلی ریل‌گذاری قوانین کشور، آن را در رأس امور می‌دانست و مقام معظم رهبری (دامت برکاته) نیز، مجلس شورای اسلامی را یک مرکز اساسی و تعیین‌کننده برای انقلاب می‌دانند. چراکه همه‌ی سررشته‌های امور، به مجلس شورای اسلامی برمی‌گردد (1).

اکنون‌که نمایندگان مجلس یازدهم در روزهای ابتدایی حضور چهارساله‌ی خود در مجلس هستند و کمیسیون‌های تخصصی تشکیل‌شده است. شایسته است که با عزم راسخی که در هنگامه‌ی انتخابات به مردم وعده داده بودند و همچنین استفاده از ظرفیت‌ها و وظایفی که قانون اساسی برای ایشان مشخص کرده است، در جهت حل مشکلات مردم و کشور تلاش کنند.

گرچه مجلس یازدهم چه در تدوین و تصویب قوانین جدید و چه در نظارت بر اجرای صحیح قوانین مصوب مجالس گذشته، فوریت‌هایی برای حل سریع مسائلی مثل مشکلات معیشتی مردم، ارزش پول ملی و ارز، اشتغال و مسکن دارند؛ اما وظیفه‌ای نیز نسبت به راهبردهای کلان کشور و ایجاد بستر قانونی برای تصحیح قوانین گذشته، تصویب قوانین جدید و نظارت بر اجرای درست آن‌ها، ضمن پرهیز از شتاب‌زدگی دارند.

در این مهم کلیه نمایندگان مجلس شورای اسلامی، چه در کمیسیون‌های تخصصی، چه در فراکسیون‌ها و همین‌طور در صحن علنی مجلس، نقش اساسی و مهمی را ایفا می‌کنند چراکه در ابتدای امر، لوایح قبل از طرح و به رأی گذاردن در صحن علنی مجلس، در فراکسیون‌ها و کمیسیون‌های تخصصی بررسی و تصحیح می‌شوند. لذا شایسته است که در مرحله تدوین قوانین بر اساس مصلحت و همچنین پیشرفت انقلاب اسلامی، بحث‌های کارشناسی دقیق و منظمی داشته باشند تا لوایح منسجم و خالی از اشکالات احتمالی باشد.

مجلس و گام دوم انقلاب

توجه به عناوین و مطالب بیانیه گام دوم انقلاب (2) مقام معظم رهبری، به‌روشنی اولویت‌های مجلس یازدهم را که اولین مجلس پس از صدور این بیانیه است، مشخص می‌کند. بی‌شک اگر این بیانیه سرلوحه‌ی مذاکرات مجلس باشد و در تدوین و تصویب قوانین آن را در نظر داشته باشند، مجلسی در شأن جمهوری اسلامی ایران را تشکیل داده‌اند و در پیشگاه خداوند متعال و ملت انقلابی ایران سربلند خواهند بود.

توجه در مضامین بیانه‌ی گام دوم، ظرفیت‌های مهم کشور برای تحقق گام دوم انقلاب را مشخص و همچنین توصیه‌های مقام معظم رهبری برای ایجاد تمدّن نوین اسلامی را نمایان می‌سازد. توجه به شعارهای انقلاب اسلامی، طراوت و شادابی نظام انقلابی، پایبندی به اصول، دفاع از مظلومان، ایجاد تمدّن نوین اسلامی، توجه به اندیشه امام خمینی رحمه‌الله، مدیریت جهادی، استقرار عدالت، پاسداری از انقلاب، توجه به ظرفیت جوانان انقلابی، امید به آینده، پیشرفت در علم و دانش، شعور معنوی و وجدان اخلاقی، اقتصاد قوی، راه‌حل مشکلات اقتصادی، مبارزه با فساد، محرومیت‌زدایی، استقلال و آزادی، عزت جمهوری اسلامی، مرزبندی با دشمن و مقابله با ترویج سبک زندگی غربی، بعضی از عناوینی است که می‌توان از این بیانیه‌ی روشنگرانه و مهم استخراج کرد.

توجه به سرفصل‌های این بیانیه مشخص می‌کند که نمایندگان باید در دو سطح به مضامین این بیانیه توجه داشته باشند، یکی در عرصه‌ی نظری و دیگری در عرصه‌ی عملی.
 

توجه به شعارهای انقلاب اسلامی

همیشه شعار یکی از ابعاد بسیار مهم هر حرکت انقلابی بوده و مرجعی اساسی برای شناخت ماهیت یک انقلاب و آرمان‌های آن است. از دیگر سو باگذشت زمان از تحقق یافتن انقلاب، بازخوانی و توجه به آن‌ها سبب توجه به آرمان‌ها و اهداف انقلاب می‌گردد. شعارهایی که سبب گشت انقلاب ملت ایران با اتکا به نیرو توان داخلی، حمایت روحانیت و حوزه علمیه و در رأس ایشان رهبری حضرت امام خمینی ره به پیروزی برسد. لذا این شعارها که بر خواسته از فطرت و روح ایمانی مردم است و بر اساس آموزه فرهنگ اسلامی ملت ایران است، قدیمی نخواهد شد. توجه به شعارهای اصیل انقلاب اسلامی در گفتار و رفتار نمایندگان مجلس و مذاکرات و مصوبات مجلس نمود داشته باشد.

مقام معظم رهبری نیز درباره‌ی شعارهای انقلاب اسلامی در بیانیه گام دوم می‌فرمایند: «برای همه‌چیز می‌توان طول عمر مفید و تاریخ‌مصرف فرض کرد، امّا شعارهای جهانی این انقلاب دینی از این قاعده مستثنا است؛ آن‌ها هرگز بی‌مصرف و بی‌فایده نخواهند شد، زیرا فطرت بشر در همه‌ی عصرها با آن سرشته است. آزادی، اخلاق، معنویت، عدالت، استقلال، عزت، عقلانیت، برادری، هیچ‌یک به یک نسل و یک جامعه مربوط نیست تا در دوره‌ای بدرخشد و در دوره‌ای دیگر افول کند.»
 

طراوت و شادابی نظام انقلابی

حفظ روحیه‌ی انقلابی و عدم انفعال در تمام مراحل نمایندگی از بایسته‌های وظیفه‌ی نمایندگی است. در حقیقت نمایندگان مجلس باید نسبت به نقدهای مشفقانه، حساسیت مثبت داشته باشند و آن‌ها را با دیده منت پذیرا باشند و در تصمیم‌گیری‌های خود اعمال کنند؛ زیرا انقلاب اسلامی بر خواسته از اراده مردم مؤمنی است که به نسبت به ارزش‌هایش اهمیت می‌دهد. به همین منظور رفتار نمایندگان مجلس باید انقلابی باشد؛ رفتار انقلابی به معنای رفتار غیر مدبرانه نیست، به معنای رفتار عاقلانه و مدبرانه‌ و مجاهدانه است (6).

لذا مقام معظم رهبری در خصوص لزوم همراهی مسئولین با مردم انقلابی تصریح می‌فرمایند: «انقلاب اسلامی پس از نظام سازی، به رکود و خموشی دچار نشده و نمی‌شود و میان جوشش انقلابی و نظم سیاسی و اجتماعی تضاد و ناسازگاری نمی‌بیند، بلکه از نظریه‌ی نظام انقلابی تا ابد دفاع می‌کند.»
 

پایبندی به اصول

امام بزرگوار ما به برکت پایبندی به اصول بود که توانست انقلاب را پیروز کند و انقلاب را حفظ کند و جمهوری اسلامی را ثبات ببخشد (3)؛ لذا پایبندی وکلای ملت به اصول انقلاب اسلامی در همه امور لازم و ضروری است. در حقیقت وکلای ملت باید به وظایف قانونی و انقلابی خود در چارچوب تعیین‌شده، عمل کنند زیرا نمی‌شود کسی پایبندی به مبانی و ارزش‌های اساسی و اصول نظام و قانون نداشته باشد؛ ولی مدعی انقلابی بودن باشد. درست است که انقلاب نسبت به مسائل جدید و نیازهای نو توجه دارد اما همواره نگاهی دقیق نسبت به اصول و ارزش‌های اساسی خود دارد.

حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای نیز در این بیانیه تصریح کرده‌اند: «جمهوری اسلامی، متحجّر و در برابر پدیده‌ها و موقعیت‌های نو به نو، فاقد احساس و ادراک نیست، امّا به اصول خود به شدّت پایبند و به مرزبندی‌های خود با رقیبان و دشمنان به شدّت حسّاس است. با خطوط اصلی خود هرگز بی‌مبالاتی نمی‌کند و برایش مهم است که چرا بماند و چگونه بماند.»
 

دفاع از مظلومان

بنا بر سفارش امیرالمؤمنین به حسنین علیهم‌السلام که «کُن للِظّالِمِ خَصماً وَ لِلمَظلومِ عَونا» (4)، نمایندگان مجلس می‌بایست نسبت به احقاق حق مظلوم چه در عرصه‌ی داخلی و چه در عرصه‌ی بین‌الملل، مبادرت ورزند. بنا بر منویات مقام معظم رهبری، هرکسی که ظالم بود، باید با او مقابله کرد و جلوی ظلم او را گرفت؛ همچنین هرکسی مظلوم هست باید از او حمایت کرد (5). مذاکرات و مصوبات و تصمیمات نظارتی مجلس شورای اسلامی برای زدودن ظلم از چهره جامعه و دفاع از حق مظلوم باشد.

در بیانیه گام دوم نیز آمده است: «این انقلاب از آغاز تا امروز نه بی‌رحم و خون‌ریز بوده و نه منفعل و مردّد. با صراحت و شجاعت در برابر زورگویان و گردنکشان ایستاده و از مظلومان و مستضعفان دفاع کرده است.»
 

ایجاد تمدّن نوین اسلامی

با تشکیل نظام اسلامی، ملت ایران برای به ثمر نشستن مجاهدت‌هایش و بهره‌مندی از مزایای آن و همچنین دیگر ملل جهان برای الگوبرداری از آن، منتظر دولت اسلامیِ به معنای واقعی و سپس جامعه‌ی اسلامیِ به معنای واقعی و سپس تمدّن اسلامیِ به معنای حقیقی آن هستند. در واقع تمدن اسلامی دربردارنده‌ی همه جنبه‌های سیاسی، فرهنگی و اقتصادی جامعه است که ابعاد وجودی فرد و جامعه را پوشش می‌دهد و به آن‌ها جامه‌ی عمل می‌پوشاند.

رهبر معظم انقلاب در بیانیه گام دوم انقلاب خطاب به ملت ایران و خصوصاً جوانان فرموده‌اند: «جوانان عزیز! دهه‌های آینده دهه‌های شما است و شمایید که باید کارآزموده و پُرانگیزه از انقلاب خود حراست کنید و آن را هرچه بیشتر به آرمان بزرگش که ایجاد تمدّن نوین اسلامی و آمادگی برای طلوع خورشید ولایت عُظمی (ارواحنا فداه) است، نزدیک کنید.»
 

توجه به اندیشه امام خمینی (ره)

توجه به اندیشه‌های حضرت امام خمینی(ره) لازمه‌ی انجام صحیح وظایف نمایندگی است، زیرا انقلاب اسلامی ایران محصول اندیشه، تفکر و عمل امام خمینی (ره) است. توجه به اندیشه‌های امام خمینی (ره) به‌عنوان محکمات انقلاب اسلامی برای برون‌رفت از مشکلات ناشی از اختلاف سلایق، امری ضروری است و مورد تأکید مقام معظم رهبری است.

یکی دیگر از مباحثی که در بیانیه گام دوم توسط مقام معظم رهبری اشاره می‌گردد همین مطلب است و می‌فرماید: «انقلابیون اسلامی بدون سرمشق و تجربه آغاز کردند و ترکیب جمهوریت و اسلامیّت و ابزارهای تشکیل و پیشرفت آن، جز با هدایت الهی و قلب نورانی و اندیشه‌ی بزرگ امام خمینی، به دست نیامد؛ و این نخستین درخشش انقلاب بود.»
 

مدیریت جهادی

در بخش دیگری از بیانیه گام دوم آمده است: «مدیریت‌های جهادی الهام گرفته از ایمان اسلامی و اعتقاد به اصل «ما می‌توانیم» که امام بزرگوار به همه‌ی ما آموخت، ایران را به عزت و پیشرفت در همه‌ی عرصه‌ها رسانید.»

همان‌گونه که مقام معظم رهبری در گفتاری دیگر اشاره‌کرده‌اند، «مدیریت جهادی»، در مورد مجلس، رفتار جهادی است، سخن گفتن جهادی است، اقدام کردن مجاهدانه و جهادی است، انقلابی گری است. روحیه‌ی ایمان و انگیزه‌ی انقلابی باید بر همه‌ی کارهای نماینده‌ی محترم مجلس حاکم باشد (7).

 عدالت

استقرار عدالت یکی دیگر از مطالبات مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم است. ایشان در این زمینه می‌فرمایند: «نارضایتی این حقیر از کارکرد عدالت در کشور به دلیل آنکه این ارزش والا باید گوهر بی‌همتا بر تارک نظام جمهوری اسلامی باشد و هنوز نیست، نباید به این معنی گرفته شود که برای استقرار عدالت کار انجام نگرفته است. واقعیت آن است که دستاوردهای مبارزه با بی‌عدالتی در این چهار دهه، با هیچ دوره‌ی دیگر گذشته قابل‌مقایسه نیست.»

همچنین ایشان دریکی از فرمایشات خود ذکر کرده‌اند: «یکی از چیزهایی که از اوّل در انقلاب مطرح بوده است، مسئله‌ی عدالت است. عدالت یعنی کم کردن فاصله‌ی بین فقیر و غنی در کشور و مبارزه‌ی با فقر در کشور و تقسیم درست ثروت در کشور. این غیر از تفکرات مارکسیستی است؛ این غیر از تساوی و برابری‌ای است که سوسیالیست‌ها یا کمونیست‌ها بیان می‌کنند؛ این نظر اسلام است؛ منابع اسلامی و مدارک اسلامی همه تأیید و تأکید می‌کند بر این معنا. نه اینکه ما دست بگذاریم روی ثروتِ ثروتمندان و بخواهیم این ثروت را از این‌ها بگیریم؛ نه بلکه بایستی کشور را جوری اداره‌ بکنیم که فاصله‌ی بین فقیر و غنی کم بشود» (8).

نمایندگان مجلس در این دوره شایسته است، نه‌تنها به عدالت اقتصادی بلکه به تمام جنبه‌های آن، اعم از عدالت اجتماعی، عدالت سیاسی، عدالت فرهنگی، عدالت آموزشی و امثال‌ذلک توجه ویژه داشته باشند و در جهت برقراری آن سعی نمایند.
 

پاسداری از انقلاب

لزوم پاسداری از انقلاب، ارزش‌ها و دستاوردهای آن بر کسی پوشیده نیست. این مهم میسر نیست مگر در سایه دو عنوان، یعنی شناخت کافی نسبت به آن‌ها و همچنین اطاعت از رهبری معظم انقلاب. چراکه در شرایط حساس هیچ‌چیز به‌اندازه پیروی از منویات و فرمان‌های ولی‌فقیه راهگشا نخواهد بود.
مقام معظم رهبری نیز در این بیانیه پاسداری از انقلاب را مشخصه‌ی ملت انقلابی ایران معرفی می‌کنند و می‌فرمایند: «در تمام این چهل سال، تسلیم‌ناپذیری و صیانت و پاسداری از انقلاب و عظمت و هیبت الهی آن و گردن برافراشته‌ی آن در مقابل دولت‌های متکبّر و مستکبر، خصوصیّات شناخته‌شده‌ی ایران و ایرانی به‌ویژه جوانان این مرزوبوم به شمار می‌رفته است.»
 

توجه به ظرفیت جوانان انقلابی

همان‌گونه که امام (ره) به جوانان اعتماد و اعتقاد داشتند، در حال حاضر نیز باید نسبت به جوانان توجه ویژه داشت و بر توانایی و آرمان‌های تحول‌گرای ایشان تکیه کرد. استفاده از جوانان متدین و انقلابی و بهر گیری از توان مشورتی و مدیریتی ایشان برای پیشبرد اهداف و نیل به آرمان‌های انقلاب ناگزیر می‌نماید. مقام معظم رهبری در قسمتی از بیانیه گام دوم می‌فرمایند: «مهم‌ترین ظرفیت امیدبخش کشور، نیروی انسانی مستعد و کارآمد با زیربنای عمیق و اصیل ایمانی و دینی است. انبوه جوانانی که باروحیه‌ی انقلابی رشد کرده و آماده‌ی تلاش جهادی برای کشورند.»
 

امید به آینده

بی‌شک برداشتن هر گام مثبت و سازنده‌ای از سویی همراه با امید و نگاه خوش‌بینانه به آینده و از دیگر سو متوقف بر زدودن ترس و نومیدی از خود و دیگران است؛ زیرا هنگامی‌که انسان آینده‌ای روشن برای خود و جامعه تصور نکند، انگیزه و محرکی برایش باقی نخواهد ماند که دست به اصلاح وضع موجود و ساختن آینده پیش رو بزند.

لذا حضرت آقا در این بیانیه متذکر شده‌اند که: «نخستین توصیه‌ی من امید و نگاه خوش‌بینانه به آینده است. بدون این کلید اساسیِ همه‌ی قفل‌ها، هیچ گامی نمی‌توان برداشت. درح خود و دیگران نهال امید به آینده را پرورش دهید. ترس و نومیدی را از خود و دیگران برانید. این نخستین و ریشه‌ای‌ترین جهاد شما است. رویش‌های انقلاب بسی فراتر از ریزش‌ها است.»

پینوشت:
(1). بیانات در دیدار خانواده‌های شهدا و ایثارگران و دست‌اندرکاران برگزاری انتخابات 22/09/1368.
(2). بیانیه «گام دوم انقلاب» خطاب به ملت ایران 22/11/1397.
(3). بیانات در دیدار اعضای مجمع جهانی اهلبیت علیهم‌السلام و اتحادیه‌ی رادیو و تلویزیون‌های اسلامی 26/05/1394.
(4). نامه 47 نهج‌البلاغه
(5). بیانات در دیدار مسئولان نظام و سفراى کشورهاى اسلامى 26/02/1394.
(6). بیانات در دیدار نمایندگان و کارکنان مجلس شورای اسلامی 20/03/1397.
(7). بیانات در دیدار نمایندگان و کارکنان مجلس شورای اسلامی 20/03/1397.
(8). بیانات در دیدار رئیس و اعضای مجلس خبرگان رهبری 30/06/1396