به گزارش راسخون؛ کلاب‌هاوس یک اپلیکیشن چت صوتی است که این روزها در ایران طرفداران بسیاری پیدا کرده است و مانند هر اپلیکیشن خارجی دیگری، شایعاتی مبنی‌ بر مسدود شدن آن به گوش می‌رسد. اواسط فروردین‌ماه، محمدجعفر منتظری -دادستان کل کشور - درباره اینکه آیا فیلتر "کلاب هاوس" در دستور کار قرار دارد یا خیر؟ گفته بود: هنوز راجع به این مساله تصمیم‌گیری نشده است.

محمدجواد آذری جهرمی - وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات - نیز در پاسخ به سوالی در مورد کلاب‌هاوس و احتمال فیلتر آن، گفت: این‌که فضای مجازی، مجادلات و فحاشی را به گفت‌وگو و تعامل اجتماعی سوق داده، امیدبخش است. باید از ایجاد فضای گفت‌وگو استقبال کرد. گفت‌وگوهای صوتی یک نوآوری جدید در فضای مجازی دنیا است و ضمن استفاده از آن، از توسعه در پلتفرم‌های ایرانی هم استقبال و حمایت می‌کنیم.

پس از آن و هنگام یکی از گفت‌وگوهایی که در کلاب‌هاوس در جریان بود،‌ این اپلیکیشن دچار اختلال شد و اینگونه شد که کاربران باز هم شائبه فیلترینگ آن را مطرح کردند، اما آذری جهرمی در واکنش به قطع مکرر ارتباط اعضای نشست و مطرح شدن گمانه فیلتر شدن کلاب‌هاوس، گفت: کلاب‌هاوس فیلتر نیست و مشکلاتی که برای کاربران ایجاد شده ممکن است ناشی از مسائل فنی باشد. به نظر می‌رسد ماجرای فیلتر بودن، بیشتر یک فرافکنی است؛ «فیلتر کردن»، قواعد خاص خودش را دارد و نباید با مطرح کردن «فیلتر شدن کلاب هاوس»، اقدام به تشویش اذهان عمومی کرد.

با وجود این، این اختلالات ادامه داشت تا زمانی که یکشنبه ۲۲ فروردین، سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، زیرمجموعه وزارت ارتباطات با ارسال هشداری به سه اپراتور همراه اول، ایرانسل و مخابرات ایران، ۲۴ ساعت فرصت داد تا اختلال مشهود در شبکه اجتماعی کلاب‌هاوس را برطرف کنند.

در این هشدار، ماده ۷۳۷ قانون مجازات اسلامی که ایجاد اختلال در ارتباطات را جرم‌انگاری کرده، مورد استناد قرار گرفته بود و اینکه طبق بند ف ماده ۳ قانون وظایف و اختیارات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، این وزارتخانه را طبق قانون مامور حراست و حفاظت از تبادل اطلاعات در شبکه‌های اطلاع‌رسانی می‌کند. در متن نامه همچنین متذکر شده بود که در صورت استمرار این اختلال و با توجه به جمع‌آوری ادله فنی، گزارش رخداد جرم برای پیگیری قضایی به دادسرا ارائه و درخواست پیگرد قضایی آمران و عاملان این اختلال ثبت و پیگیری خواهد شد.


نگاه قوه قضاییه درباره بسته شدن کلاب‌هاوس



غلامحسین اسماعیلی، سخنگوی قوه قضاییه در اولین نشست خبری در سال جدید به سوالات خبرنگاران در مورد دیدگاه قوه قضاییه در خصوص بسته شدن شبکه اجتماعی کلاب‌هاوس پاسخ داد و اعلام کرد: این شبکه بخشی از حوزه فضای مجازی کشور است که بار‌ها اعلام کرده‌ایم نیاز به مدیریت دارد. ما و رهبر انقلاب بار‌ها نسبت به رهاسازی فضای مجازی انتقاد کرده‌ایم و هشدار داده‌ایم که این فضا نباید رها شود.

اسماعیلی ادامه داد: این مسوولیت به عهده دولت است، آن‌ها باید به همان شکل در فضای حقیقی اقداماتی جهت مدیریت و ساماندهی انجام دهند. در فضای مجازی نیز این فضا را مدیریت کنند و چنانچه قصور و کوتاهی کردند باید پاسخگو باشند. این مبنای قوه قضاییه است.

پاسخ به این سوال که چه کسی مقصر و مسوول این اختلال که بیشتر شبیه فیلتر شدن این اپلیکیشن است تا اختلال در آن، در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و هیچ‌کس دوست ندارد مسوول این فیلترینگ باشد و از طرفی عده‌ای از این فیلترینگ خوشحال می‌شوند.


موضع دولت نسبت به فعالیت کلاب هاوس 



حتی علی ربیعی -سخنگوی دولت- درباره اظهارنظرهای ضد و نقیض در خصوص بسته‌شدن شبکه اجتماعی کلاب هاوس و نظر دولت در این زمینه تصریح کرد: کسی نباید از آگاه شدن مردم واهمه داشته باشد. برخی خودشان توانایی گفت‌وگو با مردم و نخبگان را ندارند و از صحبت دولت مردان با مردم هراسان شده‌اند. دیدگاه دولت مبنی بر باز بودن این شبکه اجتماعی است. باید مطابق قانون از اختلال‌کنندگان شکایت و از اهرم‌های قانونی موجود برای پاسخگویی متخلفین و هم برای حفظ فضای ایجادشده و بازشده استفاده شود.

با وجود این، به نظر می‌رسد اختلالات کلاب‌هاوس ادامه دارد. علیرضا معزی -معاون ارتباطات و اطلاع‌رسانی دفتر رئیس جمهوری- یکشنبه ۲۹ فروردین، در حساب کاربری خود در توئیتر نوشت: پس از اختلال عمدی برخی اپراتورها در ارتباطات اینترنتی کاربران، هیات وزیران پس از دستور صریح رییس جمهور، ضمن تاکید بر حق آزاد شهروندان در دسترسی به اطلاعات و خلاف برشمردن اقدامات اخیر اپراتورها، به پیشنهاد وزیر ارتباطات، جرایم سنگینی برای اینگونه تخلفات تصویب کرد.
 

تولد یک ستاره



ظهور شبکه اجتماعی تیک‌تاک به نوعی پایان نوشتار بود. این اپلیکیشن به کاربرانش فرصت می داد که ویدئویی 15 ثانیه ای بسازند و خبری از نوشتن متن (به سبک شبکه های اجتماعی نسل پیشین) نبود. کلاب‌هاوس اما رسما پایانی است بر نوشتن و قلم فرسایی، چرا که همه چیز در لحظه انجام می گیرد و بعد از آن هم (طبق قوانین) هیچ اثری از آن باقی نخواهد ماند. کلاب هاوس هنوز یک سالش نشده، اما همین حالا هم معلوم است که قرار است اپلیکیشن موفق بعدی باشد. شما می‌توانید یک اتاق مجازی ایجاد کنید یا به اتاقی بپیوندید که دیگران در آن صحبت می‌کنند. معمولا فقط تعداد مشخصی از افراد می‌توانند صحبت کنند و بقیه فقط می‌توانند گوش دهند. اما می‌توانید دستتان را بالا ببرید و اجازه حرف زدن بگیرید.

ظرفیت اتاق ها حدود ۸ هزار نفر است. اما حتی تصور حرف زدن ۸ هزار نفر در یک سالن هم باعث سردرد می شود! در اپ های نوشتاری این اتفاق به سادگی میفتد و خبری از همهمه نیست. اما در کلاب هاوس فقط مدیران تشخیص می دهند که چه کسی حرف بزند و چه کسی ساکت بماند. اتفاقا این موضوع هم در شبهای داغ سیاسی باعث انتقادات زیادی از مدیران اتاق ها می شود.

 
یک اتاق سیاسی



البته وضعیت دیگر کشورها چندان مشخص نیست، اما به دلیل نزدیک بودن انتخابات، کلاب هاوس یک کارکرد انتخاباتی در ایران پیدا کرده است. کارکردی که در انتخابات سال 94 و 96 تلگرام در ایران انجام داد و سپس فیلتر شد. حضور ظریف به عنوان اولین شخصیت سیاسی در یک بحث داغ برجامی با حضور فعالان اصولگرا و اصلاح طلب شائبه های سیاسی بودن این شبکه را بیش از پیش تقویت کرد و پس از آن علی اکبر صالحی، علی مطهری، عبدالناصر همتی (رئیس کل بانک مرکزی) و معاون سابق دادستان کشور از برجسته ترین شخصیت های سیاسی بودند که در کلاب هاوس به پرسش های کارشناسان پاسخ گفته و البته جنجال برانگیز شده اند.


چه کسی از فیلترینگ سود خواهد برد؟



واقعیت این است که در هر اقدام سیاسی، منافعی برای عده ای وجود دارد که برای رسیدن به آن تلاش می کنند. این منافع می تواند از حضور یا عدم حضور یک کاندیدا در انتخابات، تا فیلتر و رفع فیلتر یک شبکه اجتماعی را در بر گیرد. در مورد شبکه های اجتماعی که قبلا دچار تیغ فیلتر شده اند نیز چنین چیزی رواج داشته و همیشه موافقان و مخالفانی برای آن وجود داشته اند. اما با رصد توییتر (که بیشترین تاثیر متقابل را با کلاب هاوس دارد)، می توان به این نتیجه رسید که درصد بالایی از فعالان سیاسی/رسانه ای در هر دو جریان سیاسی مخالف فیلتر کردن این شبکه اجتماعی خاص بوده‌اند.

میثم رمضانعلی فعال رسانه در توییتی می نویسد: «[کلاب هاوس] رسانه‌ای‌ست ضد استادیومی. جایی برای تعامل و گفت‌وگو. امکان دست و جیغ و هورا کشیدن در آن فراهم نیست. شما توییت که می‌زنید، اگر لشکری داشته باشید با ریتوییت و لایک و منشن‌های «عالی»، به توئیت‌تان ضریب می‌دهند. در اینستاگرام لایک و کامنت و استوری می‌کنند. و مثلا در تلگرام فوروارد می‌کنند و عدد بازدید می‌خورد. اما در کلاب‌هاوس خبری از استادیومی‌شدن نیست. وقتی به صورت عادی ذخیره و ضبط نمی‌شود، تعامل در «لحظه» را مهم‌تر از، واکنش‌های پسینی بعدش می‌کند. صوتی‌ست و تعاملی شکل می‌گیرد که می‌تواند نتایج خوبی داشته باشد. کلاب‌هاوس می‌تواند به عمیق‌تر شدن روابط، دور شدن از سوء تفاهم‌ها(لحن منتقل می‌شود)، منتظر ماندن برای شنیدن حرف‌ها به صورت تفصیلی و غلبۀ استدلال بر توانایی‌های تکه‌پراکنی و رقص قلم بینجامد. الان دسترسی من جز با وی‌پی‌ان امکان‌پذیر نیست. حالا یا با اختلال یا با فیلتر، دسترسی را به آن مشکل کرده‌اند. ولی هر کسی که چنین کرده است، چه دولت و چه قوه قضائیه، همان است که می‌تواند روزی در پیاده‌روها هم دیوار بکشد.»

سید علی موسوی فعال رسانه ای اصولگرا در واکنش به خبر فیلترینگ کلاب هاوس نوشت: «همیشه به دنبال راه حل های سلبی بودن برای پاک کردن صورت مسئله ها، تصمیماتی سطحی و دم دستی مثل فیلترینگ، بدون نگاه به تاریخچه و نتیجه این چنین تصمیماتی یوتیوب، توییتر، تلگرام و...»
امیرعلی صفا، دیگر فعال سیاسی اصولگرا هم در توییترش در انتقاد به فیلترینگ کلاب هاوس چنین نوشت: «یک جریانی از فردای انتخاب حسن روحانی فهمید مشارکت بالا یعنی باختش. در انتخابات مجلس با این تئوری پیروز مطلق شد، چرا برای انتخابات بسیار مهمتر ریاست جمهوری دنبال همین راهکار نباشه؟ نانشان در ناامیدی مردم است و هیچ چیزی هم مانعش نیست. حتی تذکر صریح آقای خامنه‌ای. این جریان پیچیده تر از کلیشه‌های رایج ذهنی‌ ماست. در گام بعدی در دوسال اخیر سعی کرده خودش رو تنها جریان «انقلابی» معرفی کنه. مثلا در این راستا حتی به سعید جلیلی هم رحم نکرده و بطور واضحی در یکسال اخیر بایکوت خبری‌ش کرده.»

 عفیفه عابدی فعال رسانه ای هم در توییترش نوشت: «در دو روز اخیر شنونده چند بحث سیاسی انتخاباتی در  کلاب هاوس بودم که با حضور مشترک افرادی که در دو جبهه کاملا مخالف قرار دارند، برگزار شد! سخنرانی‌ها و پاسخ‌های توام با طمانینه آنها بهم خیلی امیدوارکننده بود! از فیلترکنندگان خواهش می‌کنم از مسیر فرهیختگی سیاسی‌مان رفع فیلتر کنند! فیلتر کنندگان کلاب هاوس چه کسانی هستند که از گفتگوی متمدنانه فعالان سیاسی دو جناح وحشت دارند؟ اگر چه در نهایت تا این فضا هست! تا فیلترشکن هست این گفتگوها ادامه خواهد داشت و فقط ننگ فیلتر بر پیشانی آنها می ماند که شبکه های اجتماعی را محدود می کنند.»

شاید این اولین باری باشد که همه جریان های سیاسی داخل کشور تا این حد با فیلترینگ یک شبکه اجتماعی مخالفند. مخالفتی که باید دید می تواند به رفع فیلتر/اختلال این شبکه بیانجامد یا خیر؟


منبع:
1. ایسنا/ اختلال کلاب‌هاوس؛ از شائبه فیلترینگ تا تهدید اپراتورهای خاطی
2. اقتصاد 24/ شائبه فیلترینگ نرم
3. مردم سالاری/ چرا کلاب هاوس تا این حد حساسیت برانگیز شده است؟