به گزارش راسخون؛ در حالی که سازمان سنجش آموزش کشور مدعی است سوالات کنکور سراسری از متن کتاب‌های درسی طراحی شده و داوطلبان با مطالعه این کتاب‌ها قادر به پاسخگویی به تمام سوالات خواهند بود، اما سوالات کنکور سراسری واقعیت دیگری را تصویر می‌کنند. عدم رعایت چارچوب محتوای کتاب‌های درسی در طرح سوالات کنکور سراسری موجب اعتبارزدایی از معلم و کتاب درسی و همچنین جایگزینی آن با مدرس کنکور و کتاب کمک درسی در مقطع متوسطه دوم شده است چرا که داوطلبان مطالب ارائه شده توسط معلمان خود و کتاب درسی را ناقص و بی فایده می‌دانند.

ماجرای سختی و مشکل‌دار بودن سؤالات کنکور 1400، با اعلام 42 سؤال مشکل، شکل جدی‌تری به خود گرفته است. 

آزمون سراسری 1400، نهم تا دوازدهم تیر برگزار شد و یک میلیون و ۱۱۱ هزار و ۸۱۸ داوطلب در آن شرکت کردند؛ این آزمون به نوعی برای داوطلبان سرنوشت‌ساز است چرا که آینده خود را وابسته به آن می‌دانند.

پس از آزمون‌های هر گروه آزمایشی، اعتراض‌هایی بلند شد مبنی بر اینکه سؤالات سخت بوده و حتی برخی ادعا کردند که سؤالات خارج از محتوای درسی آنها بوده است. این گلایه‌ها باعث شد که سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی رصدی کند و حق را به داوطلبان دهد و طی نامه از سازمان سنجش بخواهد تا در کارگروهی مشترک، سؤالات کنکور بررسی شود.

اما سازمان سنجش ادعای سازمان پژوهش را رد کرد و درخواست کرد که این سازمان به طور دقیق اعلام کند که چه سؤالاتی خارج از محتوای کتاب درسی بوده یا اشتباه است.

حسن ملکی رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی نیز در شبکه خبر گفت: «در سه گروه آزمایشی علوم ریاضی، علوم تجربی و علوم انسانی، جمعا 105 سؤال به آزمون‌شوندگان ارائه شده است. در مجموع، 10 سؤال خارج از کتاب درسی و از قسمت‌های حذف شده کتاب‌های درسی است که حدود 10 درصد سؤالات را تشکیل می‌دهد. 28 سؤال نیز عدم تطابق با اهداف آموزشی کتاب درسی است که حدود 27 درصد سؤالات را به خود اختصاص می‌دهد؛ یک سؤال اشتباه بود که حدود یک درصد را شامل می‌شود. سه سؤال نیز بدون گزینه پاسخ صحیح بود که 3 درصد را به خود اختصاص می‌دهد و جمعا 42 سؤال دارای اشکال است یعنی 41 درصد سؤالات ارائه شده مشکل‌ دارد».
 

درخواست حذف ۴۰ درصد سوالات ریاضی کنکور

 

سوالات کنکور سراسری امسال و اعتراض داوطلبان و معلمان به طرح برخی سوالات خارج از محتوای کتاب‌های درسی در روزهای گذشته خبرساز شده است.

کارشناسان معتقدند عدم‌ رعایت چارچوب محتوای کتاب‌های درسی در طرح سؤالات کنکور سراسری موجب اعتبارزدایی از معلم و کتاب درسی و همچنین جایگزینی آن با مدرس کنکور و کتاب کمک‌درسی در مقطع متوسطه دوم شده است چرا که داوطلبان مطالب ارائه‌شده توسط معلمان خود و کتاب درسی را ناقص و بی‌فایده می‌دانند.

طراحی برخی سوالات خارج از محتوای کتاب درسی در کنکور سراسری امسال با واکنش سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی نیز مواجه شد و حسن ملکی رئیس این سازمان در نامه‌ای به ابراهیم خدایی رئیس سازمان سنجش، خواستار تشکیل کارگروهی برای بررسی اعتراضات شرکت کنندگان آزمون سراسری امسال دانشگاه‌ها، شد.او همچنین خواستار مشخص شدن راهکار قانونی دقیق و معین برای نظارت سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی بر سؤالات کنکور سراسری در سال‌های آتی شده است.

البته تعدادی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در آبان ماه سال 1399 طرحی را با عنوان «الزام سازمان سنجش آموزش کشور به طراحی سوالات کنکور سراسری صرفاً از متن کتاب‌های رسمی آموزش و پرورش» طراحی و به مجلس ارائه کرده بودند. اما تا امروز خبری از طرح آن در صحن علنی مجلس نشده است.

همچنین محمدرضا سیدصالحی سرپرست حوزه تربیت و یادگیری ریاضیات سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی درباره طراحی برخی سوالات ریاضی کنکور 1400 خارج از چارچوب محتوای کتاب درسی و تمریناتش، اظهار کرد: «برخی سؤالات کنکور در درس ریاضی دارای اشکالاتی است و حتماً در این باره گزارشی تهیه خواهیم کرد. سازمان سنجش متولی طراحی سؤالات کنکور است و منابع آزمون را کتاب‌های درسی معرفی می‌کند، اما هم‌اکنون ده‌ها نامه از سراسر کشور از سوی معلمان، کارشناسان و مؤلفان کتاب‌‌های درسی برای بنده ارسال شده است که نسبت به طراحی سؤالات درس ریاضی معترض هستند و این پرسش را مطرح می‌کنند که چرا محوریت کتاب‌های درسی به‌عنوان منابع طراحی سؤالات رعایت نشده است.

سازمان سنجش باید به این پرسش پاسخ دهد که آیا سؤالات را از کتاب‌های درسی طراحی کرده است یا خیر. در برخی مواقع ممکن است اهداف و رویکرد کتاب‌های درسی و حدود و ثغور آن رعایت نشود، اما امسال ماجرا فراتر از این است و از مفاهیمی که در کتاب درسی وجود ندارد، سؤال طراحی کرده‌اند. سال گذشته بعد از کنکور به سازمان سنجش نامه ارسال کردیم، اما امسال نحوه طراحی سؤالات را مشاهده می‌کنید. سازمان سنجش در رعایت اهداف کتاب‌های درسی و استاندارد بودن سؤالات با ما همکاری ندارد.»

هم‌اکنون 25 نفر از مولفان کتاب درسی، بررسی مشروح سوالات درس ریاضی کنکور سراسری 1400 در گروه آزمایشی علوم ریاضی، علوم تجربی و علوم انسانی را منتشر کردند و خواستار الزام متعهدانه سازمان سنجش آموزش کشور به محتوای کتاب‌های درسی شدند.بر اساس این بررسی 40 درصد سوالات گروه علوم ریاضی، 44 درصد سوالات گروه علوم تجربی، و 30 درصد سوالات گروه علوم انسانی اشتباه، خارج از محتوا و اهداف کتاب درسی بوده اند.

شهرام صدر از تدوین کنندگان این نامه به تسنیم گفت: متن این بررسی به وزیر علوم، وزیر آموزش و پرورش، رئیس سازمان سنجش و... ارسال شده است؛ چند سال قبل مسئولان سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی با مسئولان سازمان سنجش جلسه ‌ای داشتند و قرار شد، سوالات کنکور خارج از محتوای کتاب‌های درسی نباشد چون طرح سوال خارج از کتاب درسی باعث کم ارزش شدن محتوای کتاب می‌شود، بعد از برگزاری کنکور امسال، رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی نیز نامه‌ای به رئیس سازمان سنجش نوشت که آنها گفته بودند اشکالات را به صورت مکتوب اعلام کنید بر همین اساس همکاران ما تمام سوالات ریاضی را بررسی و حل کردند، برخی سوالات واقعاً خارج از محتوای کتاب درسی بود که این باعث لطمه زدن به کتاب و درس ریاضی می‌شود، یا در برخی سوالات مطالب را تلفیق کرده بودند و سؤال سخت شده بود که حل آن 5 تا 6 دقیقه زمان نیاز داشت.

در ادامه جدول بررسی سوالات ریاضی کنکور 1400 را مشاهده می‌کنید:
گروه آزمایشی خارج از کتاب اشتباه/گزینه ناصحیح خارج از اهداف جمع
علوم ریاضی 8 1 13 22
علوم تجربی 2 2 9 13
علوم انسانی - - 6 6

مولفان کتاب‌های درسی کاهش ارزش کتاب‌های درسی به عنوان منبع اصلی طرح سوالات نزد دانش آموزان و معلمان، عدم سنجش سواد دانش آموزان، تشدید بی‌علاقگی به درس ریاضی، بی توجهی به زحمات معلمان ریاضی در مدارس، ترویج کتاب‌های فاقد ارزش محتوایی را از عواقب رویه کنونی طراحی سوالات کنکور ذکر کردند و خواستار حذف سوالات اشتباه، خارج از محتوا و اهداف کتاب درسی  شدند.

سازمان سنجش نیز پیش از این در اطلاعیه‌ای اعلام کرده بود با بررسی مجدد و درنظر گرفتن اینکه اگر مطالب سؤال خارج از سرفصل‌های کتاب درسی باشد یا ابهام داشته باشد، آن سؤال به‌صورت تأثیر مثبت اعمال یا حذف خواهد شد. بدیهی است این امر در ارتباط با درس ریاضی گروه‌های آزمایشی علوم‌تجربی و علوم‌انسانی هم صدق می‌کند.


اعتراض جمعی از دانش‌آموزان به طراحی سوالات خارج از کتاب‌ درسی در کنکور ۱۴۰۰

 

جمعی از دانش آموزان دبیرستان البرز که داوطلب کنکور ۱۴۰۰ بودند ضمن اعتراض به طراحی سوالات به ویژه در درس ریاضی مطرح کردند، اگر محور اصلی طراحی سؤالات کنکور متن کتاب درسی نباشد، ازمتن کدام کتاب غیر درسی است؟

جمعی از اولیا و دانش آموزانِ دبیرستان ماندگار البرز در متنی نسبت به طراحی سوالات درس ریاضی خارج از چارچوب محتوای کتاب‌های درسی معترضند.

در متن آنها آمده است:

کنکور 1400 با تمام شائبه‌های پیش‌آمده مبنی بر تقلب عده‌ای و مهمتر از آن سوء مدیریتی که در طراحی سوالات صورت گرفت، نسلی از جوانان را به همراه خانواده‌های چشم‌انتظارشان با بحرانی سهمگین مواجه ساخت.

کنکوری که به اذعان دانش‌آموزان، دبیران و صاحب‌نظران نه تنها در دروس تخصصی از درجه دشواری قابل توجهی برخوردار بود بلکه در درس ریاضی به عنوان اولین درس از دروس اختصاصی، اقدام تعجب‌برانگیز طراح سوال در طراحی سوالات خارج از سرفصل کتاب یا خارج از هدف‌گذاری آموزشی ، کاملاً مشهود بود.

سازمان سنجش آموزش کشور، سازمانی که موظف است سطح آموزش‌های رسمی کشور را بسنجد  این بار در سوالات کنکور 1400 چیزی را مورد سنجش قرار داد که در مدارس آموزش داده نشده بود.

هنوز امضای رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی بر مصوبه کاهش اثرات کنکور خشک نشده بود که طراحان سوالات ریاضی کنکور امسال به قدرت نمایی در برابر این مصوبه پرداختند.

اگر محور اصلی طراحی سؤالات کنکور متن کتاب درسی نباشد، ازمتن کدام کتاب غیر درسی است؟ این محور فرعی را چه کسی تعیین می‌کند؟ معلم در کلاس درس چه چیزی را باید آموزش دهد، محتوای کتاب درسی را یا ذهنیات طراح سوال کنکور را؟ دانش آموز دیگر چگونه به معلم، کتاب، برنامه درسی و آموزش‌های مدرسه اعتماد کند؟

این خسارت و صدمه عظیم بر پیکره آموزش عمومی و اهداف برنامه درسی و اعتماد به متون درس رسمی را چه کسی باید جبران کند؟

آیا این رویه باعث نخواهد شد تا دانش‌آموزان و خانواده‌ها و به‌تبع خواست آنها مدارس به‌سمت موسسات کنکور، تدریس خصوصی کنکور و کتاب‌های کمک آموزشی بیشتر سوق پیدا کنند؟

این سردرگمی معلمان برای محتوای آموزش و تدریس شان در کلاس درس و نگرانی خانواده‌ها نسبت به سرمایه‌گذاری برای تعلیم و تربیت فرزندانشان را چه کسی پاسخگو است؟

اقدامات طراحان سوالات کنکور 1400 و حمایت سازمان سنجش از آنها این تصور را تقویت می‌کند که آیا اختاپوس موسسات کنکور، آزمون و تولید کتاب کمک درسی به تار و پود این سازمان دولتی نیز نفوذ کرده‌اند؟ آیا شاهد دستور بررسی جدی و فوری و ارائه راهکار برای جبران این خسارت مادی و معنوی از طرف سازمان سنجش خواهیم بود؟

 این رویه که به مثابه درس ریاضی، هیچ سرفصل مشخصی به عنوان منبع قطعی و بودجه‌ بندی متقن مدّنظر نباشد، در کجای دنیا متداول است. این که درجه دشواری سوالات فیزیک، زیست و شیمی به شکلی باشد که امکان حل همه سوالات در زمان تعیین شده  حتی برای دبیران زبده (بنا به تصریح خود این بزرگواران ) مقدور نباشد چه توجیه منطقی دارد؟

مطالبه اولیا و دانش‌ آموزان دبیرستان ماندگارالبرز بر این مهم متوقف است که ضمن جلوگیری از تکرار این رویه مصیبت بار، هر چه زودتر این تخلف بارز از ضوابط و مصوبات مورد بررسی قرار گرفته و راهکارهایی برای جبران این صدمه و ظلم آشکار ارائه شود.


معلمان در کنار دانش آموزان معترض

 

محمود نصیری، عضو هیات مدیره انجمن معلمان ریاضی شهر تهران و مولف کتاب درسی با اشاره به سوالات گروه ریاضی کنکور امسال نسبت به سال‌های گذشته گفت: سوالات امسال نسبت به سال‌های قبلی تفاوت فاحشی دارد، سخت‌تر و با محاسبه‌های طو لانی‌تر است؛ روندی که به ضرر دانش آموزان متوسط به بالاست.

نصیری سوالات را غیرکارشناسی توصیف کرد و ادامه داد: سازمان سنجش با طراحی سوالاتی به این سختی به صورت واضح باعث بی اعتمادی دانش آموز به کتب درسی، معلم و کلاس درس می‌شود. به عبارت ساده‌تر دانش آموز فکر می‌کند حضور در مدرسه و خواندن کتاب درسی کمکی به او در کنکور نمی‌کند.
 
زیر سوال رفتن کتب درسی
مولف کتاب درسی ضمن تبیین اهداف سازمان سنجش در طراحی سوالات آن‌ها را اشتباه خواند و توضیح داد: سازمان سنجش با طراحی چنین سوالاتی که تعدادی هم خوانی با مطالب کتب درسی ندارد، کتاب‌های درسی را زیر سوال برده است و به طور مستقیم به دنبال بی اعتبار کردن تبلیغات و فعالیت‌های موسسه‌های کنکوری بوده است. اما هر چه هست نباید به ضرر دانش آموزان تمام می‌شد که متاسفانه این اتفاق افتاده است.
 
نصیری کتاب‌های درسی را هم بی تقصر نمی‌داند و بیان می‌کند: با توجه به تغییراتی که در چند سال اخیر در کتاب‌ها رخ داده بار‌ها مولفان تاکید داشته اند که در بیان مفاهیم هدف ما کنکور نیست. حتی بنده بار‌ها شاهد بودم که وقتی مطلبی نوشته می‌شد بعضی از مولفین می‌گفتند، چون این مطلب دست مایه کنکوری‌ها می‌شود خیلی وارد بحث آن نشویم.
 
مولف کتاب درسی ادامه می‌دهد: در واقع مطالب کتاب‌های درسی به گونه‌ای هستند که طرح تست‌های چالشی از آن‌ها کمتر وجود دارد و طراح یا طراحان کنکور شاید خواسته اند در این مورد هم انتقام بگیرند که دود آن به چشم دانش آموزان و خانواده‌ها رفته است.
 
سازمان سنجش دنبال نخبه سنجی به چه قیمتی است؟
پریسا امیری، کارشناس مسئول آموزش متوسطه شهرستان گرمسار در پاسخ به واکنش سازمان سنجش به اعتراضات گفت: ۵ سوالی که رئیس سازمان سنجش هم به آن اذعان می‌کند، علاوه بر سخت بودن، خارج از کتاب و خارج از چهارچوب قانونمند شده و استاندارد زمانی کنکور بود.

امیری درباره سخت بودن سوالات توضیح داد: سوالات در حد المپیاد ریاضی و به قدری سخت بود که ما دبیران ریاضی هم برای حل کردن آن‌ها باید زمان زیادی را صرف می‌کردیم، این در حالی است که بر اساس قانون استاندارد زمانی کنکور باید برای هر سوال یک و نیم دقیقه زمان صرف شود.

مشاور و مدرس کنکور با نقد از سازمان سنجش بیان کرد: نخبه‌های ریاضی سال‌های گذشته ما در داخل کشور به کدام موفقیت و رتبه شغلی دست پیدا کرده اند که باید خود و خانواده هایشان چنین فشار و تنش تعریف نشده‌ای را تحمل کنند. مگر ما چه برنامه‌ای برای بعد از کنکور و دانشگاه داوطلبان داریم که باید در این حد سختگیرانه نخبه سنجی کنیم.

ناهماهنگی آموزشی بین مدرسه و دانشگاه
مسئول برنامه ریزی آموزشی آموزش و پرورش گرمسار با اشاره به بی برنامگی آموزشی در کشور بیان کرد: با تغییراتی که در چند سال اخیر در کتاب‌های ریاضی دوره متوسطه داده شد، بخش‌های مهمی از کتاب که پیش نیاز دانشگاه است حذف شد و همین امر باعث شده بین مدرسه و کنکور و دانشگاه اختلافات به وجود بیاید.

به بیان ساده‌تر سوالاتی از بخش‌های حذف شده در کنکور می‌آید؛ در دانشگاه نیز دانشجو باید واحدی را به عنوان پیش نیاز، که همان حذفیات کتاب درسی دوره متوسطه است، پاس کند.
 
سازمان سنجش منطقی عمل نکرد
امیری در واکنش به این مسئله که سازمان سنجش به دنبال بی اعتبار کردن موسسات کنکوری بوده است توضیح داد: برای مبارزه با موسسات کنکوری و تبلیغات کتاب‌های غیر استاندراد کمک درسی راه‌های دیگری نیز وجود دارد و نمی‌توانیم با این توجیه زحمات ۱۲ ساله تحصیل در مدرسه دانش آموز و خانواده آن‌ها را بی نتیجه و خودخواهانه عمل کنیم. مگر سوالات سخت این چنینی در بهره وری و کیفیت آموزش چه تاثیری دارد؟ هیچی.
 
سخت گرفتن یک تعریفی دارد و در قالب پروژه‌ای که نتیجه‌ای به همراه دارد باید پیاده شود، طراحی سوالات نامرتبط و خارج از طراحی قانونمند و استاندارد کنکور تنها نتیجه اش فشار در درجه اول بر دانش آموز و در درجات بعدی بر خانواده و جامعه آموزشی کشور است، به وضوح این چنین عملکردی غیرمنطقی و نوعی نخبه کشی است.
 

واکنش کاربران

 
 

 








منبع:
1. تسنیم/ اعتراض جمعی از دانش‌آموزان به طراحی سوالات خارج از کتاب‌ درسی در کنکور ۱۴۰۰
2. عصر ایران/ دود اختلاف سازمان سنجش و مولفان در چشم کنکوری‌ها / نخبه سنجی به چه قیمتی؟
3. تسنیم/ درخواست حذف ۴۰ درصد سوالات ریاضی کنکور
4. فارس/ درخواست کنکوری‌ها برای بررسی سؤالات آزمون سراسری/ چرا 42 سؤال از 105 سؤال کنکور مشکل‌‌دار است؟!

** درج توییت های کاربران توییتر نشان از تایید یا رد آنها نیست و صرفا برای آگاهی مخاطبین درج می شود.