بسته تحلیلی خبری (دوشنبه ۲۵ مرداد 1400)

سرعت تحولات و ظهور پدیده‌های سیاسی و انتقال آن به افکار عمومی، امروز به مدد فضای مجازی به حدی بالا رفته است که گاهی تطبیق این تحولات با شاخص‌های ارزیابی و محک آن‌ها با بصیرت، برای برخی سخت شده و موجب افتادن آن‌ها در دام حواشی غیرلازم و دست‌اندازها می‌شود. اظهارنظر در خصوص کابینه پیشنهادی دولت، شهرداری تهران، قضاوت در خصوص رفتار برخی سیاستمداران و... این روزها بازار تحلیل‌ها و اظهارنظرها را داغ کرده است. برخی گروه‌های خاص که منافع حزبی را بر منافع ملی ترجیح می‌دهد که هیچ! اما انتظار از کسانی که خود را انقلابی می‌دانند و دل در گرو منافع ملت دارند، انتظار این است که در اظهارنظرهای خود برخی نکات را مدنظر قرار دهند.

نکات تحلیلی: 1- اولویت‌بندی مسائل کشور و ارجحیت مسائل اصلی بر فرعی. یکی از مواردی که در سخنان مقام معظم رهبری در مراسم تنفیذ حکم ریاست جمهوری بدان اشاره شد، نوع انتقال قدرت در جمهوری اسلامی ایران در مقایسه با انتقال قدرت در آمریکاست که می‌بایست در ایام برگزاری مراسم تنفیذ و تحلیف در فضای مجازی «ترند» می‌شد؛ اما در بخشی از اظهارنظرها در فضای مجازی، پرداخت به این امر تحت‌الشعاع مسائل دیگر قرار گرفت. 2- عدم اظهارنظر در خصوص افرادی که کوچک‌ترین اطلاعاتی در خصوص عملکردشان نداریم. یکی از مصادیق این مورد در خصوص کابینه پیشنهادی دولت است که متأسفانه در فضای مجازی اظهارنظرهایی غیرموثق و ناصحیح باعث ایجاد موج در افکار عمومی می‌شود که مبنای پذیرش آن نیز صرفاً شنیده‌های فضای مجازی است. 3- عامل ناامیدی مردم نباشیم! به عقیده کارشناسان آنچه که واقعیات میدانی می‌گوید، حاکی از غلبه فرصت‌ها در دولت آقای رئیسی بر تهدیدات و آسیب‌هاست و این مسئله از دید افکار عمومی هم مخفی نمانده است؛ اما در برخی از اظهارنظرها بر سر یک مسئله کوچک و کم‌اهمیت، پیام ناامیدی برای افکار عمومی مخابره می‌شود و درواقع این دوستان ناخواسته تکرار کننده حرف دشمن می‌شوند!

نکته راهبردی: در مقطع حساسی کنونی باید مراقب باشیم که در کدام زمین بازی می‌کنیم. به نظر شما اگر دشمن بخواهد نقاط قوت فضای کنونی کشور را در فضای مجازی تضعیف نماید، چه نکاتی را برجسته می‌کند؟! نامیدسازی مردم از بهبود شرایط، ایجاد دعواهای کاذب سیاسی و فراموش کردن اولویت‌ها فقط بخشی از این توطئه است. (نویسنده: مصطفی برزکار)

▼گزارش روز                      

همان‌گونه که پیش‌بینی می‌شد، طالبان تصرف مراکز استانی خود را به ۳۲ مرکز رساند و اکنون تصرف کامل کابل را در دستور کار قرار داده است. از سوی دیگر اشرف غنی نیز از افغانستان خارج شده و اکنون وضعیتی از بی‌دولتی در این کشور حاکم شده است. در کنار این مسائل، تحرکات بازیگران فرامنطقه‌ای و برخی تلاش‌ها برای ایجاد یک دولت موقت نیز از مهم‌ترین تحولات کنونی افغانستان است. به همین منظور و برای اطلاع بیشتر از مسائل کنونی افغانستان، ذکر چند نکته قابل‌ذکر است.

گزاره‌های تحلیلی: 1- تحولات کنونی افغانستان و هرج‌ومرج به وجود آمده در آن، نشئت‌گرفته از ۲۰ سال حضور آمریکا در این کشور است؛ حضوری که بیشتر ناامنی و از بین رفتن زیرساخت‌های مهم این کشور را در پی داشته است. 2- رویکرد طالبان در افغانستان، مبتنی بر جنگ و صلح است؛ طالبان معتقد به این گزاره است که تصرف سرزمینی موجبات افزایش قدرت چانه‌زنی در مسائل سیاسی می‌شود. به همین منظور ابتدا به تصرف شهرستان‌ها و فرمانداری‌ها اقدام کرد و اکنون مراکز استانی را تصرف کرده است. در نتیجه چنین اقدامی، اکنون مشاهده می‌شود که طالبان در مذاکرات سیاسی دست برتر را دارد و پیشنهادهایی که داده می‌شود با مخالفت این گروه روبرو می‌شود. 3- راهبرد طالبان مبتنی بر مشارکت حداکثری در قدرت است. بعید است که طالبان به سمت تشکیل یک حکومت تک جریانی برود؛ زیرا تشکیل چنین حکومتی پذیرش بین‌المللی نخواهد داشت و در داخل افغانستان نیز موجب دشمن‌تراشی از سوی احزاب فرقه‌ای رقیب خواهد شد. درنتیجه طالبان به دنبال شرکت در یک حکومت ائتلافی با حداکثر قدرت خواهد رفت؛ دولتی که طالبان اکثریت آن را داشته باشد. 4- پیش‌بینی می‌شود که در آینده یک شورای هماهنگی متشکل از کلیه جریان‌های سیاسی در داخل افغانستان تشکیل شود. این شورا احتمالاً دولت موقتی تشکیل دهد و سپس از درون آن، دولت اصلی تشکیل شود. البته برخی این سناریو را مطرح کرده‌اند که دو دولت در داخل افغانستان تشکیل شود؛ یعنی یک دولت متشکل از جریان‌های سیاسی و یک دولت متشکل از طالبان. این امر بسیار بعید است؛ زیرا گروه‌های موجود سیاسی توان تشکیل دولت را به دلیل اختلافات موجود ندارند و طالبان نیز برای مشروعیت بخشیدن به حضور خود در قدرت، نیاز به مشارکت سایر گروه‌ها دارد. 5- تحولات افغانستان به مقطع فعلی ختم نخواهد شد و در آینده این تحولات، گستردگی بیشتری پیدا خواهد کرد؛ زیرا بسیاری از بازیگران داخلی خواهان تأثیرگذاری بر تحولات کنونی هستند و شرایط فعلی را بهترین زمان ممکن می‌دانند. همچنین در آینده افغانستان، بازیگران فرامنطقه‌ای نیز خواهان نقش‌آفرینی بیشتری خواهند بود. (نویسنده: محمدرضا فرهادی)

▼ خبر ویژه                  

سخنگوی وزارت امور خارجه در خصوص وضعیت نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران در افغانستان اظهار داشت: «پنج نمایندگی کشورمان در افغانستان شامل کابل، مزار شریف، جلال‌آباد، هرات و قندهار، همکاران ما از مدتی قبل از سه نمایندگی شامل مزار شریف، جلال‌آباد و قندهار خارج شده بودند و فعالیت‌های خود را از کابل پیگیری می‌کردند. البته به دلایلی جمع‌بندی این بود که تعطیلی این نمایندگی‌ها اعلام نشود و در حال حاضر در این سه نمایندگی تنها نگهبان و چند نفر از کارکنان محلی حضور دارند. در مورد سفارت جمهوری اسلامی ایران در کابل تقلیل نیروها صورت گرفته و تا جایی که فعالیت‌های ضروری سفارت مختل نشود همکاران برگشته‌اند». خطیب‌زاده در مورد سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران در هرات نیز افزود: «دیپلمات‌های ما در سلامت بوده و مشکلی برای رفت‌وآمد به ایران ندارند اما به جهت اطمینان ترجیح داده شده که فعلاً در محل نمایندگی باقی بمانند».

▼ اخبار

رئیسی در جلسه هماهنگی اقتصادی دولت که دیروز (یکشنبه) برگزار شد، برای تعیین تکلیف بودجه 1400 چند دستور اجرایی صادر کرد: ۱-همه دستگاه‎ها باید یک «گزارش شناخت» از وضعیت موجود بودجه داشته باشند. ۲- عدد واقعی از برآورد بخش درآمدهای بودجه بر یک مبنای استوار ارائه شود. ۳- بانک مرکزی نظارت کافی را انجام دهد که به‌هیچ‌عنوان پایه پولی کشور بالا نرود. ۴-اصلاح بودجه سال ۱۴۰۰ انجام و اصلاحیه‎ای به‌عنوان متمم بودجه با پیش‎بینی‎های لازم به مجلس ارائه شود. ۵- فعالیت‎ها برای آماده‎سازی لایحه بودجه ۱۴۰۱ با هماهنگی مجلس آغاز شود. ۶- بدهی دولت به تأمین اجتماعی یا بانک‌ها باید شفاف شود. ۷- بدهکارها و میزان بدهکاری مربوط به دولت و شرکت‌های دولتی دقیقاً شفاف و مشخص شود. ۸- بانک مرکزی و مرکز آمار به‌عنوان دو مرکز مورد اعتبار، اختلاف خود را در خصوص نرخ تورم برطرف کنند. ۹-کاهش هزینه‎ها به‌صورت جدی در دستور کار قرار گیرد. ۱۰- عدالت در توزیع اعتبارات حتماً موردتوجه باشد و متناسب‎سازی حقوق‎ها با تورم مبتنی بر عدالت باشد. ۱۱- برای افزایش درآمدهای بودجه‎ کشور تلاش شود. ۱۲- همه بخش‌ها باید خودشان را به انضباط مالی موظف بدانند. ۱۳- اصلاح ساختار بودجه باید با یک کار کارشناسی دقیق انجام شود.

به گزارش اسپوتنیک، آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا در واکنش به ورود جنگجویان طالبان به کابل گفت: «هدف ما از حضورمان در افغانستان رفع خطر تروریسم بود که این هدف را محقق کردیم. دیگر به نفع آمریکایی‌ها نیست که در افغانستان بمانند. بلینکن احتمال داد، طالبان تقریباً در مدت کوتاهی حتی اگر آمریکا نیروهایش را از این کشور خارج نمی‌کرد، بر کل افغانستان مستولی می‌شد». او اضافه کرد: «حقیقت امر این است که نیروهای افغان نتوانستند از کشورشان دفاع کنند». گفته‌های وزیر خارجه آمریکا در حالی است که 40 روز پیش بایدن با اعلام خروج نیروهایش از افغانستان پیش‌بینی کرده بود که افغانستان با داشتن 300 هزار نیروی نظامی خواهد توانست در برابر طالبان (با حدود 75 هزار نیروی شبه‌نظامی) مقابله کند. از سوی دیگر هدف آمریکا از حضور در افغانستان به تصریح جرج بوش پسر در 20 سال پیش، از بین بردن حکومت طالبان بر این کشور بود، اما آن چیزی که بعد از 20 سال و با خرج میلیاردها دلار آمریکایی، در این کشور مشاهده می‌شود، روی کار آمدن مجدد طالبان است.

مدیرکل امور مرزی وزارت کشور طرح اسکان موقت اتباع افغانستانی در سه استان مرزی کشور را تشریح کرد. حسین قاسمی در تشریح روند اسکان اتباع افغانستانی در مرزهای کشور گفت: کشور افغانستان با محدوده سه استان خراسان رضوی، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان مرز مشترک دارد و از ماه‌ها قبل پیش‌بینی آوارگان ناشی از این شرایط انجام شده بود». وی افزود: «در همین راستا در سه استان طرح اسکان موقت آوارگان را با توجه به مباحث بشردوستانه و ابعاد اعتقادی و اسلامی کشورمان تهیه کردیم. در این طرح مدیریت ورود، اسکان موقت و ارائه ملزومات اساسی شامل تغذیه، اسکان و ... مدنظر قرار گرفت. بی‌تردید این اسکان موقت با اولویت بازگرداندن اتباع تا حدود دو یا سه روز بعد به کشورشان انجام خواهد شد. مدیرکل امور مرزی وزارت کشور با تأکید بر اینکه آوارگان شرایط فعلی معمولاً افراد و خانواده‌های عادی نیستند، افزود: «آوارگان در شرایط فعلی از افرادی هستند که دارای مسئولیت در دولت، پارلمان و ولایت‌های افغانستان هستند و یا افراد نظامی هستند که با ادوات نظامی به مرزهای کشور مراجعه می‌کنند. این افراد در مرز در اختیار ارتش قرار می‌گیرند و با رایزنی وزارت امور خارجه، هواپیماهای افغانستانی برای انتقال این افراد به کشورشان به ایران می‌آیند».

‌اخبار کوتاه

◄ نصرالله: بنزین و گازوئیلمان را از ایران وارد می‌کنیم/ دبیر کل حزب‌الله لبنان دیروز(یکشنبه) در سخنانی تأکید کرد: «ان‌شاءالله بنزین و گازوئیل از ایران به لبنان خواهد رسید و من طی دو روز آینده موعد دقیق آن را به اطلاع شما خواهم رساند». سید حسن نصرالله حوادث لبنان را ساخته‌وپرداخته سفارت آمریکا دانسته و افزود: «لبنانی‌های که دل به وعده‌های آمریکایی بسته‌اند تجربه افغانستان را در مقابل چشم خود قرار دهند. آنان از سفارت خود، هرج‌ومرج را مدیریت می‌کنند. آمریکا میلیون‌ها افغانستانی را گرسنه، تشنه و آواره به حال خود رها کرد».

◄ منطق ایران برای ادامه مذاکره/ «محمداسماعیل کوثری» نماینده مجلس در خصوص ادامه مذاکرات با اعضای برجام، گفت: «در دولت سیزدهم نیز مذاکرات ادامه پیدا می‌کند و بحث اینکه مذاکره ادامه پیدا نکند مطرح نیست. مسئله این است که در این رابطه به‌هیچ‌عنوان باج نخواهیم داد. ما می‌خواهیم از فناوری و فواید هسته‌ای برای امور غیرنظامی استفاده کنیم. آن‌ها می‌گویند شما این تکنولوژی را نداشته باشید، می‌گویند در منطقه نفوذ نداشته باشید، موشک نداشته باشید. اگر قرار است ما موشک نداشته باشیم، آن‌ها هم نباید داشته باشند».

◄ میزان موجودی مواد اولیه واکسن برکت در کشور!/ رئیس گروه دارویی برکت گفت: «الآن به اندازه تولید ۵۰ میلیون دُز واکسن، مواد اولیه داریم. ظرف ۲۰ روز آینده میزان مواد اولیه را به اندازه ۱۲۰ میلیون دُز می‌رسانیم. اینکه می‌گویند مشکل ژل، فیلر و کشت سلول داریم، دروغ است. کل سرمایه‎گذاری واکسن برکت ۱۶۰ میلیون دلار است».

◄ مأموریت انگلیس در افغانستان چه بود؟/ نخست‎وزیر انگلیس گفت: «تغییر نظامِ افغانستان پیامدهایی برای حضور انگلیس در آنجا خواهد داشت و چیزی که امروز شاهد آن هستیم پایان مأموریتی است که ۲۰ سال پیش در آنجا آغاز شد». ناگفته پیداست که مأموریت انگلیس در افغانستان همان چیزی بود که آمریکا ترسیم کرده بود و آن حذف طالبان از قدرت سیاسی افغانستان بود؛ با خروج دستِ خالی نیروهای آمریکایی از این کشور، انگلیس و دیگر کشورهای عضو ناتو نیز به‌ناچار این صحنه را خالی کردند تا شاهد ضررهای جبران‌ناپذیر بعدی نباشند.

◄ واکنش انصارالله به وقایع افغانستان/ محمد عبدالسلام، رئیس هیئت مذاکره‌کننده انصارالله یمن در خصوص حوادث افغانستان، در صفحه توئیترش نوشت: «هر اشغالگری چه زود یا چه دیر پایانی دارد. آمریکا پس از ۲۰ سال اشغالگری در افغانستان شکست را رقم زد». او با اشاره به ائتلاف سعودی- اماراتی علیه ملت یمن، اضافه کرد: «آیا کشورهای دشمن از آن درس می‌گیرند؟ مزدوران دشمن اما باید فکر کنند که تکیه کردن به خارجی‌ها علیه مردم یک کشور جرم است که نه کشور و نه ارتش برای آن‌ها به ارمغان نمی‌آورد، بلکه عاقبت‌ آن‌ها شکست، ذلت و ننگ خواهد بود».