▼حرف روز       

وضعیت سنجی تورم در ماه‌های آتی

بررسی روند قیمت‌ها در کشور حکایت از وجود تورم بالای ۴۰ درصدی در کالاها دارد. تورم موجود در بازار که تبدیل به دغدغه اصلی مردم هم شده است متأثر از وضعیت منفی برخی شاخص‌های اقتصادی در اواخر دولت دوازدهم است، که در یک دوره باید تثبیت شود تا درنهایت اثر آن در مهار تورم دیده شود. نگاهی آماری به سه عامل مهم تورم‌زا، دورنمایی تورم در کشور را روشن می‌کند.

نکات تحلیلی: 1- هرچند تورم در ایران صرفاً یک پدیده پولی نیست ولیکن از بین عوامل تولیدکننده تورم، بالاترین سهم را رشد نقدینگی با رقم تأثیرگذاری ۵۸ درصد دارد. یکی از مهم‌ترین دلیل رشد نقدینگی، استفاده مستقیم دولت از پایه پولی بانکی است. آمارها نشان از آن دارد که دولت رئیسی در ماه‌های شروع به کارش، شاخص تورم‌زای چاپ پول را متوقف کرده است. بر این اساس متوسط رشد ماهانه پایه پولی در ماه‌های مرداد و شهریور به 0.15 درصد سقوط کرده که ۱۲ برابر کمتر از متوسط رشد ماهانه پولی در دولت سابق (1.81) است. همچنین رشد ۱۲ ماهه پول از 61.7 درصد در پایان سال 99 به 35.9 درصد در پایان شهریورماه سال 1400 کاهش یافته است.

2- دومین شاخص تأثیرگذار بر تورم، کسری بودجه دولت و بی‌انضباطی مالی در زمینه دخل‌وخرج هزینه‌ها و درآمدها است. اهمیت کسری بودجه در ایجاد تورم به‌اندازه‌ای است که با یک درصد افزایش کسری بودجه، تورم ۱۲ درصد افزایش می‌یابد. اگرچه در همه دولت‌ها کسری بودجه وجود داشته ولی در سال آخر دولت دوازدهم، رشد بی‌حساب‌وکتاب هزینه‌ها و دستمزدها، به شکل حادتری نمایان شد و درنهایت با استقراض از بانک مرکزی، تورم کنونی را رقم زده است؛ اما دولت رئیسی در بدو شروع کار، علاوه بر اینکه هزینه‌های دولت را بدون استقراض، تأمین نموده، برآیند تزریق‌ها و برداشت‌های اوراق خزانه در بازار سرمایه را نیز (تا بیستم مهرماه) برابر «صفر» نگه داشته است. همچنین دولت به‌گونه‌ای در حال برنامه‌ریزی است که سند بودجه ۱۴۰۱ را با تحول گسترده طرح‌ریزی کند که این موضوع نیز می‌تواند آینده مثبتی را برای کنترل تورم تداعی کند.

3- گام سوم در کنترل تورم، ایجاد منابع درآمدی جدید برای افزایش تولیدات داخلی است که از طریق دیپلماسی اقتصادی و نظارت بر تخصیص‌ها و توزیع منابع حاصل می‌شود. در این زمینه افزایش فروش نفت و آزادسازی بخشی از منابع ارزی و ایجاد پیمان‌های راهبردی بلندمدت با برخی کشورها و عضویت در سازمان‌های بین‌المللی مهم (همچون شانگهای) شکل گرفته است. (نویسنده: علی محمدی)

▼گزارش روز                

تقارن اهداف آمریکا و داعش خراسان در افغانستان!

اندیشکده آمریکایی «امریکن کانزروتیو» در گزارشی نوشت: «با خروج آمریکا از افغانستان، اعضای سابق نیروهای امنیتی این کشور که زمانی توسط آمریکا آموزش دیده بودند، به داعش خراسان پیوسته‌اند».

گزاره‌های تحلیلی: 1- داعش خراسان در سال 2015 که داعش در سوریه و عراق در اوج قدرت بود، تشکیل شد. مرکز آن ولایت ننگرهار در شرق افغانستان است. این گروهک سودای برپایی امارت در خراسان بزرگ را در سر می‌پروراند که در گذر زمان میان چند کشور تقسیم شده است که حد شرقی آن به چین و منطقه سین‌کیانگ و قوم ایغورها می‌رسد و حد غربی آن در داخل ایران با ری و تهران هم‌مرز است. این گروهک‌ که تشکیل امارت خراسان را مقدمه تشکیل امارت جهانی می‌داند و هیچ زمانی بیشتر از 10 هزار تن جنگجو نداشته، از اعضای طالبان و افراد تی‌تی‌پی (تحریک طالبان پاکستان)، سپاه صحابه، لشکر جهنگوی، افراد سرگردان وابسته به حرکت اسلامی ترکستان و نیز اتباع کشورهای دوردست نیرو جذب کرده است. بخش بزرگی از انفجارهای تروریستی ماه‌های اخیر در افغانستان منتسب به داعش خراسان است که از طریق ناامن‌سازی و گسترش خشونت به دنبال پیشبرد و تحقق اهداف سیاسی خود است.

2- بین اهداف سیاسی داعش خراسان و اهداف و دستورالعمل‌هایی که تیم امنیتی بایدن در افغانستان دنبال می‌کنند، شباهت عجیبی وجود دارد. «ناامن‌سازی» افغانستان، راهبرد اصلی دو طرف برای نیل به اهداف سیاسی و امنیتی است. جذب اعضای سابق نیروهای امنیتی افغانستان به داعش خراسان اتفاقی از روی کنجکاوی و تصادف نیست، بلکه رخدادی کاملاً «حساب‌شده و هدفمند» است! در شرایط کنونی نبرد با طالبان یکی از اهداف اصلی و داخلی داعش خراسان است؛ هدفی که آمریکایی‌ها در سال‌های گذشته سربازان و نیروهای امنیتی افغانستان را برای آن تربیت و آموزش داده بودند! در عرصه خارجی نیز ناامن‌سازی روسیه، چین و جمهوری اسلامی ایران جزو اهداف تعریف‌شده داعش خراسان است!

3- داعش خراسان که امروز شاهراه ترانزیت قاچاق سلاح و مواد مخدر در افغانستان را در تصرف خود دارد، از بقایای داعش در سوریه و عراق تشکیل‌شده که پس از نابودی آن در این دو کشور، توسط عناصر امنیتی و سرویس‌های جاسوسی آمریکا و برخی اعضای ناتو با عملیات‌ پیچیده به افغانستان منتقل شد؛ بنابراین حیات و بقاء آن در افغانستان ناشی از تصمیماتی است که با آگاهی و اراده، توسط واشنگتن اتخاذ شده است. سیاست آمریکا نسبت به این گروهک، تاکتیکی باهدف نیل به اهداف استراتژیک است!

نکته پایانی: داعش خراسان «ابزاری» است تا در کشوری که از یک‌سو با ایران دارای مرزهای طولانی است و از سوی دیگر با چین و روسیه مهم‌ترین رقبای استراتژیک ایالات‌متحده در جهان مجاورت دارد، نقش «ناامن‌سازی» و انتقال آن به محیط پیرامون را بازی کند. (حمید خوش‌آیند)

▼خبر ویژه               

حقوقدان اصلاح‌طلب: روحانی عامل اصلی اغتشاشات 98 است!

«نعمت احمدی» در خصوص اتفاقات آبان 98 معتقد است: «آبان ۹۸ محصول اقدامات نسنجیده برخی مسئولین وقت است. به نظرم در کنار دولت روحانی؛ مجلس دهم نیز نقش جدی در بروز آن داشته است. البته تغییر قیمت سوخت غیرقابل‌اجتناب بود، اما مسئولان وقت در اجرای آن بد عمل کردند. مردم ما صبور هستند؛ مشکلات کشور و تحریم‌ها را درک می‌کنند؛ اما وقتی فردی در قامت رئیس‌جمهور مردم را ناآگاه فرض کرده و می‌گوید من هم مانند شما در صبح جمعه متوجه شدم که قیمت بنزین عوض‌شده است، این طرز سخن گفتن باعث عصبانیت می‌شود. ایشان به مردم ایران توهین کرد و با سخنان نسنجیده بر خرمن نگرانی‌های دهک‌های پایین جامعه آتش نهاد؛ به تعبیری او عامل اصلی این اغتشاشات است».

▼ اخبار

متهمان داخلی کرسنت، در لاهه از آن دفاع هم کرده‌اند!

«نصرالله پژمانفر»، عضو کمیسیون اصل 90 مجلس در خصوص قرارداد گازی کرسنت گفته است: «کرسنت از آن دست شرکت‌های اسمی است که معمولاً به دنبال فساد در کشورهاست، قراردادهایی می‌بندد که عموماً اجرایی نمی‌شوند ولی برای این شرکت نفع مالی دارند؛ در عراق و مصر هم این‌گونه بود. در زمان انعقاد قرارداد کرسنت، ایران قرارداد فروش گاز به ترکیه با 5 برابر قیمت داشت، روسیه هم گازش را با 14 برابر قیمت صادر می‌کرد. مراجع بین‌المللی هم پیش‌بینی کرده بودند قیمت‌ها به‌زودی جهش بزرگی خواهد داشت ولی این قرارداد، 25 ساله با پایه قیمتی ثابت بود. حسن روحانی زمانی که دبیر شورای عالی امنیت ملی بود، نامه‌ای به رئیس‌جمهور وقت نوشت و اصرار داشت قرارداد کرسنت منعقد نشود و از کرسنت با عنوان شرکتی غیرمعتبر نام برده است؛ البته زمان دولت یازدهم تغییر موضع داد! آقای خاتمی هم نسبت به وضعیت اظهار نارضایتی داشته و از زنگنه خواسته بود ادله‌اش را بگوید ولی زنگنه گفت مسئله ارتباطی با شورای عالی امنیت ملی ندارد، او درواقع یکه‌تاز این مسئله بود. حوزه بین‌الملل وزارت نفت هم همان زمان مخالف قرارداد کرسنت بود. گزارش کمیسیون اصل 90 مجلس ششم هم مخالفت کرده است. وزارت امور خارجه، اطلاعات سپاه، بازرسی کل کشور و ... هم مخالفت خود را ابراز کرده بودند. وقتی وزیر وقت در هنگام قرارداد کرسنت می‌گوید در این قرارداد رشوه گرفته شده، انتظار از دستگاه قضایی این است که وارد میدان شده و به پرونده متهمان داخلی رسیدگی کند. متهمان داخلی رفته‌اند در دادگاه لاهه، از قراردادی که خود در آن در مظان اتهام بوده‌اند، دفاع کرده‌اند!».
 

گزارش اکونومیست از توان پهپادهای ایرانی

نشریه هفتگی اکونومیست به بررسی توان رو به رشد پهپادهای ایران پرداخته و می‌نویسد: «پهپادها به‌سرعت در حال تبدیل‌شدن به سلاح موردعلاقه ایران برای جنگ نامتقارن هستند که دشمنان را عصبی می‌کند و تهدیدی برای تغییر موازنه قدرت در منطقه به شمار می‌رود. پهپادهایی که اخیراً در عراق مورداستفاده قرار گرفته است، ماشین‌های پیچیده‌ای مانند پرداتور یا ریپر که توسط آمریکا اداره می‌شود، نیستند. آن‌ها به پهپادهای جنگی اسرائیل و ترکیه که سال گذشته به آذربایجان اجازه دادند نیروهای ارمنی را در قره‌باغ کوهستانی شکست دهد هم شباهتی ندارند». این مجله انگلیسی در ادامه می‌آورد: «آرون استاین از مؤسسه تحقیقات سیاست خارجی در فیلادلفیا توضیح می‌دهد که آن‌ها اغلب نسخه‌های بی‌سابقه‌ای هستند که با اجزای تجاری موجود ساخته شده‌اند. باید توجه داشت که ایران در حال بهبود توانایی خود در ساخت هواپیماهای بدون سرنشین با استفاده از مهندسی معکوس هواپیماهای بدون سرنشین ضبط‌شده مانند RQ-170 آمریکا است». دولت ایران به دلیل نداشتن نیروی هوایی مدرن (جت‌های ایران به زمان شاه قبل از سرنگونی او در سال 1979 می‌رسد)، سرمایه‌گذاری زیادی روی موشک‌های بالستیک، موشک‌های کروز و هواپیماهای بدون سرنشین انجام داده است؛ مانند هواپیماهای بدون سرنشین کشورهای پیشرفته، هواپیماهای ایرانی هم برای نظارت و هم برای حمله به‌ویژه علیه کشتی‌ها استفاده می‌شوند.
 

ساخت ۷۰۰ هزار مسکن آغاز شد

سید پرویز فتاح در مراسم امضاى تفاهم‌نامه همکارى بنیاد مستضعفان و وزارت راه و شهرسازى خبر داد: «بنیاد مستضعفان در چارچوب نهضت ملی تولید مسکن با تخصیص اعتباری ۲۵۰۰ میلیارد تومانی (۵۰ میلیون تسهیلات بلاعوض به هر واحد)، ۵۰ هزار واحد مسکونی برای مددجویان کمیته امداد و خانواده‌های بهزیستی دارای ۲ معلول و بالاتر احداث می‌کند. در این تفاهم‌نامه، بنیاد مستضعفان ۹ میلیون مترمربع زمین را به‌صورت رایگان و در ۳۱ نقطه از کشور در اختیار دولت قرار می‌دهد تا برای احداث ۱۰۰ هزار مسکن مسکونی برای دهک‌های پایین ۱، ۲ و ۳ و با استفاده از ظرفیت شرکت‌های ساختمانی بنیاد مستضعفان در طول ۴ سال، مورد استفاده قرار گیرد». وزیر راه نیز در این مراسم گفت: «ایران به‌زودی به کارگاه بزرگ ساخت مسکن تبدیل می‌شود». رستم قاسمی افزود: «در ۴ سال ۴ میلیون مسکن را حتماً تحویل می‌دهیم. تا امروز، ساخت ۷۰۰ هزار واحد مسکونی شروع‌شده و برای 2.4 میلیون مسکن زمین مهیا کرده‌ایم».

‌اخبار کوتاه
◄ امید به حل مشکلات!/ رئیس‌جمهور در سخنرانی دیروز خود در صحن علنی مجلس با اذعان به این‌که فروش نفت و افزایش درآمدها با موفقیت دنبال می‌شود و در خصوص تأمین کالاهای اساسی نگرانی وجود ندارد، منابع ارزی و ریالی کشور را رو به افزایش توصیف کرد و آن را پشتوانه‌ای خوب برای برداشتن گام‌های اقتصادی در کشور دانست. رئیسی تأکید کرد: «بعد از ۸۳ روز از آغاز دولت به حل مشکلات امیدوارترم. با گام‌هایی که همین روزها برداشته‌شده، خیلی نگرانی‌ها مانند منابع و کالاهای اساسی برداشته شده است و حقوق و دستمزد از ابتدای دولت، در زمان خود، بدون استقراض پرداخت شد».

◄ تنها راه نجات اقتصاد!/ «میرکاظمی» رئیس سازمان برنامه‌ و بودجه کشور، همچون گفته‌های اخیر خود مبنی بر ضرورت اصلاح ساختار بودجه، در اظهاراتی جدید گفته است: «با بررسی شاخص‌های کلان مشخص می‌شود اصلاح ساختار بودجه یک انتخاب نیست بلکه تنها راه عملیاتی برای برون‌رفت از شرایط کنونی است. ‌در بودجه ۱۴۰۱ رشد اقتصادی محور برنامه‌ها خواهد بود و برنامه‌ریزی بودجه سال آینده، متناسب با همین اصل است. به‌جای بودجه چند جلدی بودجه شفاف ارائه می‌شود».

◄ روش جدید برای سرکیسه کردن مردم!/ مدیر عامل گروه صنعتی انتخاب در تأیید خبرهایی مبنی بر درج برند خارجی بر روی تولیدات داخلی لوازم‌خانگی، از اجاره برند دوو توسط این گروه تولیدی در کشور خبر داد؛ یعنی خبری از استفاده از فنّاوری کره‌ای در محصولات این گروه صنعتی نیست و این تولیدکننده بر روی محصولی که تا ۷۵درصد داخلی شده، برند کره‌ای درج می‌کند. مسئولان وزارت صمت و ارگان‌های نظارتی باید بر این مسئله ورود پیدا کنند که چرا یک محصول تولید داخلی با برند و مارک شناخته‌شده خارجی آن‌هم گران‌تر در بازار عرضه می‌شود!

◄ چرا مالیات بر خانه‌های خالی و خودروهای گران‌قیمت اجرا نشد؟!/ رئیس‌کل سازمان مالیاتی، دلیل عدم اجرای قوانین مربوط به اخذ مالیات از خانه‌های خالی و خودروهای گران‌قیمت را عدم تمایل دولت روحانی به اجرای این قوانین دانست و گفت: «درحالی‌که جامعه هدف این قوانین، اقشار بسیار مرفه جامعه هستند اما دولت قبل هیچ‌گاه تمایلی به افزایش مالیات آن‌ها نداشت. آن‌هم در شرایطی که کشور با کسری بودجه عظیم مواجه است و مالیات از اقشار کارمند و کارگر گرفته می‌شود». همچنین بنا بر اعلام سازمان امور مالیاتی کشور، واحدهای مسکونی و باغ ویلاهای گران‌تر از ۱۰ میلیارد تومان موظف به پرداخت مالیات شدند.

◄ وزیر خارجه پاکستان: با ایران روابط عالی داریم/ «شاه محمود قریشی» در جمع دانشجویان دانشگاه دفاع ملی وابسته به ارتش پاکستان در اسلام‌آباد، با تأکید بر عزم و تعهد اسلام‌آباد برای ادامه مشارکت سنتی با تهران، روابط دو کشور همسایه را ریشه در مشترکات عمیق و قوی تاریخی، فرهنگی و مذهبی توصیف کرد و اظهار داشت: «پاکستان علی‌رغم فشارهای مختلف، همواره روابط عالی خود را با ایران حفظ کرده است».