یادداشت روزنامه‌های ۱۳ آذر



روزنامه کیهان

افق فراروی «جبهه مقاومت» در منطقه/سعدالله زارعی

«جبهه مقاومت» برای همه اعضای آن، از جمله ایران یک «سرمایه» زایا و مانا و با تأثیرات کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت است. دقیقاً به همین دلیل جبهه مقابل ایران با محوریت آمریکا سال‌هاست بیشترین فشار خود را برای از هم گسیختن و از میان برداشتن قدرت «جبهه مشاء مقاومت» وارد کرده است و تا به این هدف نرسد، هیچ امتیاز دیگری او را آرام نمی‌کند و دقیقاً به همین دلیل آمریکایی‌ها در متن و ذیل هر سند دیگر و در توضیح هر موضوع مورد اختلاف دیگری که با ایران یا با عراق یا با حزب‌الله لبنان دارند، موضوع «مقاومت منطقه‌ای» را مطرح می‌کنند و طرف مقابل را برای عقب نشاندن از آن تحت فشار قرار می‌دهند. با این وصف قدر و اهمیت جبهه مقاومت و نقش و موقعیت ایران در آن در داخل کشور به توجه بیشتر نیازمند می‌باشد. درخصوص این موضوع نکات زیر اهمیت دارند:
۱- تشکیل جبهه‌ای از کشورها، سازمان‌ها، جنبش‌ها با یک یا دو هدف توأمان صورت می‌گیرد. گاهی برای مقابله با تهدید و آسیب مشترک است و گاهی برای رسیدن به موقعیت بهتر و البته گاهی هم هر دو هدف را توأمان دنبال می‌نماید. جنبش عدم تعهد در سال ۱۳۳۴ ش/ ۱۹۵۵ م با هدف مقابله با سیطره نظامی ابرقدرت‌های آن زمان - آمریکا و شوروی- مطرح و در سال ۱۳۴۰ شکل گرفت. کما اینکه تشکیل «اتحادیه عرب» هم در سال ۱۳۲۴ با همین منطق انجام شد. پیمان ناتو در سال ۱۳۲۸ با هدف رسیدن به موقعیت بهتر نظامی - امنیتی تأسیس شد؛ و پیمان ورشو هم با همین هدف‌گذاری در سال ۱۳۲۴ تأسیس گردید. جبهه مقاومت از نوع اقداماتی است که هر دو سوی رفع تهدیدات و موانع و دستیابی به موقعیت برتر را مدنظر داشت.

در عین حال بعضی ائتلاف‌ها و جبهه سازی‌ها با هدف تخصیصی امنیتی یا اقتصادی یا فرهنگی یا سیاسی یا حقوقی شکل می‌گیرند. به عنوان مثال پیمان شانگ‌های و پیمان ماستریخت یا پیمان پاسیفیک با هدف‌گذاری اقتصادی بنیان گذاشته شده‌اند. شورای امنیت سازمان ملل - که در واقع یک جبهه است - با هدف‌گذاری امنیتی شکل گرفته و اتحادیه آفریقا دارای هدف‌گذاری سیاسی است و البته همه این ائتلاف‌ها یا جبهه‌ها به صورت حداقلی در موضوعات دیگر هم ورود می‌کنند. بعضی ائتلاف‌ها و جبهه سازی‌ها هدف عمومی و فراگیر دارند و در یک بعد محدود نمی‌باشند؛ که البته این بسیار به ندرت اتفاق می‌افتد. جبهه مقاومت در این ردیف قرار گرفته و لذا در نوع خود پدیده‌ای نادر محسوب می‌شود.

۲- در مورد تشکیل جبهه مقاومت نمی‌توان روز خاصی را به عنوان «نقطه آغاز» در نظر گرفت. با این حال از یک‌سو هیچ‌کس نمی‌تواند در پیوستگی این جبهه با انقلاب اسلامی تردید کند و از سوی دیگر در این تردیدی وجود ندارد که انقلاب اسلامی از همان آغاز پیروزی و حتی پیش از آن تشکیل جبهه منسجمی از ملت‌ها را مد نظر قرار‌داده است. اگر به بیانیه‌ها و بیانات حضرت امام خمینی - قدس سره-و دیگر رهبران انقلاب اسلامی - نظیر امام خامنه‌ای، شهید مطهری و شهید بهشتی ـ نظر بیندازیم، می‌بینیم که تفکر شکل دادن به جبهه جدیدی در دنیا مدنظر آنان قرار داشته است. خطاب‌هایی که حضرت امام خمینی - قدس سره - با عباراتی مثل «هان‌ای مستضعفین بپاخیزید...» یا «اسلام سنگر‌های کلیدی دنیا را فتح می‌کند» و «ما به دنبال راه سومی ـ در مقابل راه غرب و راه شرق ـ در دنیا هستیم» و «باید حزب مستضعفین را تشکیل دهیم» که فراوان هم بودند و در طول حیات نورانی امام استمرار داشتند، ناظر به همین معنا بودند. در دوره حضرت امام، مفهومی به نام جبهه مقاومت شکل گرفت و فرهنگ آن تولید و وارد ادبیات جهانی هم شد.

بعضی جریانات منحرف در ایران در این دوره با ادبیات یا اقدامات خاص تلاش کردند تا چهره‌ای انحرافی از مقاومت و جریان مقاومت نشان دهند که موفقیت چندانی نداشتند. در واقع به نظر می‌آید آمریکایی‌ها برای آنکه تشکیل جبهه مقاومت را در نطفه خفه کنند، به این جریانات نزدیک شده و در‌صدد برآمدند از ظرفیت و نفوذ آنان برای متوقف کردن روند شکل‌گیری جبهه مقاومت استفاده کنند؛ و اما، در نقطه مقابل هیچ‌گاه لزوم تشکیل چنین جبهه‌ای از زبان و قلم حضرت امام خمینی نیفتاد. کما اینکه خط تشکیل جبهه مقاومت در بیانیه‌های پرشور حضرت امام (ره) در اسفند ۶۷ و فروردین ۶۸، بسیار پررنگ و حماسی بود. بنابر‌این در زمان حیات مبارک و نورانی حضرت امام خمینی-س- در «تولید ادبیات» که اهمیت ویژه و بنیادی در ایجاد جبهه مقاومت داشت، گام‌های اساسی و محکمی برداشته شد.

۳- رهبر معظم انقلاب اسلامی، امام خامنه‌ای که در دوره ریاست‌جمهوری خود ارتباط ویژه‌ای با سازمان‌های انقلابی دینی منطقه نظیر حزب‌الله لبنان و بدر عراق داشتند، از اول رهبری‌شان درصدد برآمدند برای تشکیل جبهه مقاومت، سامانه‌ای را پدید آورند و در عمل هم حدود یک‌سال و‌اندی پس از آن، جبهه مقاومت را در سال ۱۳۶۹ در دو سامانه داخلی و خارجی طراحی کردند. سامانه داخلی تبدیل واحد یا معاونت بسیج در سپاه به «نیروی مقاومت» بود و سامانه خارجی آن تبدیل واحد نهضت‌های سپاه - که البته مدت‌ها تعطیل بود - به «نیروی قدس» بود. در این طراحی هم بسیج و هم نیروی قدس، سازمان‌هایی چندبعدی و در واقع سازمان‌هایی فراگیر و با کارکرد‌های سیاسی، نظامی، اطلاعاتی، اقتصادی، فرهنگی، علمی، اجتماعی و... دیده شدند. امام خامنه‌ای در یکی از فرمایشات خود - نقل به مضمون- فرمودند «نیروی قدس یک نیروی نظامی یا یک نیروی اطلاعاتی یا یک نیروی خدمات‌رسان یا یک نیروی دیپلماتیک یا یک نیروی اقتصادی یا یک نیروی سیاسی نیست.

برای همه این‌ها سازمان‌هایی مثل ارتش، وزارت اطلاعات، وزارت بازرگانی، وزارت خارجه، وزارت اقتصاد و وزارت کشور وجود دارد. نیروی قدس باید همه این ابعاد را دربر بگیرد». راز این مسئله هم این است که وقتی صحبت از تشکیل یک جبهه فعال و نه دفاعی می‌شود، همه این فعالیت‌ها ضرورت دارند. سپاه قدس در سال ۱۳۶۹ با این هدف‌گذاری جامع تشکیل شد. بعد‌ها رهبر معظم انقلاب اسلامی در مراسمی که به مناسبت شهادت افتخارآفرین سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی - که انصافاً شخصیت ذوابعادی داشت - برگزار شد، گوشه‌ای از همین هدف‌گذاری نیروی قدس را تشریح فرمودند؛ بنابراین به عبارتی می‌توان گفت حضرت امام در سطح گفتمان، جبهه مقاومت را مطرح کرد و جبهه مقاومت از لحاظ تأسیسی در سال‌های آغازین رهبری نورانی امام خامنه‌ای و در سطح بین‌الملل پدید آمد و صد البته، رهبری در طول این سه دهه به تشریح ابعاد، نتایج، باید‌ها و نباید‌های این جبهه پرداخته‌اند که در تولید و فرهی و فربهی ادبیات جبهه مقاومت بسیار مؤثر بوده و در واقع چند جلد کتاب را دربرمی‌گیرد.

۴- همان‌طور که گفته شد جبهه مقاومت برای همه اعضای آن و از جمله برای ایران یک سرمایه‌گذاری چندسویه کوتاه‌مدت تا بلندمدت و تاکتیکی تا استراتژیکی است و تا اینجا هم برای ایران و بقیه اعضای آن منافع بسیار زیادی داشته است. اگر جبهه مقاومت نبود امروز اثری از دولت‌های ایران، عراق، سوریه، لبنان، یمن و... نبود. اگر جبهه مقاومت نبود، تحریم‌های شدید اقتصادی، به احتمال خیلی زیاد ایران را از پای درمی‌آورد و امروز نمی‌توانست امور اقتصادی مردم را اداره کند. اگر جبهه مقاومت نبود اقتصاد عراق و سوریه نیز از هم پاشیده بود. کما اینکه آمریکایی‌ها با پیگیری مجدانه تحریم‌های اقتصادی برای هر یک از اعضای جبهه مقاومت، برنامه منسجمی برای فروپاشی اقتصادی آنان دنبال کرده‌اند.

جبهه مقاومت امروز توانسته است در نهاد‌های تصمیم‌گیر امنیتی و اقتصادی و سیاسی بین‌المللی حضور مستقیم یا غیرمستقیم داشته باشد و ضمن ممانعت از شکل‌گیری تصمیمات ضدمقاومتی، افق‌های موفقیت اقتصادی، سیاسی و... را به روی اعضاء خود باز کند. با این حال بعضی از افراد داخلی که ادبیات و اقدامات آنان بسیار مشکوک است گویا منتظرند یک اتفاق معمولی در عراق یا سوریه یا افغانستان و یا. بیفتد تا زبان باز کرده و بگویند چه نشسته‌اید که سرمایه‌گذاری و زحمات ما در کجا و کجا به باد رفت و دیگران سر سفره‌ای نشستند که ما با نثار شهدایمان آن را پهن کرده بودیم! این در حالی است که در طول این دو دهه که جبهه مقاومت عملاً شکل گرفته، هیچ سنگری - بخوانید هیچ کشور و دولتی - از جبهه مقاومت فرونپاشیده و از این جبهه جدا نشده و به طرف‌های دیگر متمایل نگردیده است. البته ما برای توسعه روابط اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، نظامی و امنیتی اعضای جبهه مقاومت با یکدیگر نیازمند اقدامات اصلاحی در ساختار‌های داخلی خود هستیم تا این گسترش ارتباطات و انتفاع مشترک با سهولت و با دغدغه کم صورت گیرد.

روزنامه وطن امروز

ترامپیسم چگونه به انتخابات آمریکا بازمی‌گردد؟/فرزانه دانایی

یاران ترامپ در سراسر ایالت‌های آمریکا دست به کار شده‌اند تا بالاترین میزان تأثیرگذاری بر انتخابات کنگره در سال ۲۰۲۲ را داشته باشند. در میشیگان رهبران حزب جمهوری‌خواه در حال تغییر دادن شکل برگزاری انتخابات یا نظارت بر آن هستند و تلاش دارند کسانی را در پست‌های حساس و کلیدی مرتبط با انتخابات قرار دهند که نزدیکی بیشتری با ایده‌های دونالد ترامپ دارند. در ۲ شهر ایالت پنسیلوانیا نیز کاندیدا‌هایی برای پست‌های کلیدی محلی انتخاب شده‌اند که مانند رئیس‌جمهور سابق آمریکا بر این عقیده‌اند در انتخابات سال ۲۰۲۰ تقلب شده است. نکته جالب اینجاست که پست‌های ارائه شده به این افراد شامل قضاوت و همچنین نظارت بر جریان انتخابات است که می‌تواند نقشی تعیین‌کننده در نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۲۴ داشته باشد. در کلرادو نیز کسانی که به نتایج انتخابات سال ۲۰۲۰ اعتماد ندارند از طرفداران خود خواسته‌اند برای مشاغل مرتبط با انجام فرآیند‌های انتخاباتی ثبت‌نام کنند.

متحدان ترامپ در سراسر ایالت‌های آمریکا با اشاره به اینکه باید بیش از پیش درباره امنیت انتخابات کار کرد، به دنبال جایگزینی مقاماتی هستند که سال ۲۰۲۰ اعتقادی به تقلب در انتخابات نداشتند. آن‌ها تلاش دارند تغییر شدیدی در وضعیت داوطلبان نظارت بر جریان انتخابات و همچنین قضاتی که به شکایت‌های انتخاباتی رسیدگی می‌کنند یا حتی کارمندان وزارت دادگستری در ایالت‌های مختلف انجام دهند تا مطمئن شوند در انتخابات‌های آتی تقلبی از طرف دموکرات‌ها رخ نمی‌دهد.

در صورتی که متحدان ترامپ در ایالت‌های مختلف موفق به انجام این کار شوند، می‌توانند احتمال پیروزی دوباره او در صورت نامزد شدن در انتخابات سال ۲۰۲۴ را بالا ببرند. آن‌ها در عین حال می‌توانند شرایط را به شکلی مدیریت کنند که بتوانند درباره نحوه پیروزی بایدن در انتخابات سال ۲۰۲۰ شک و شبهه بیشتری ایجاد کنند. فرمانداران ایالت‌های جمهوری‌خواه و برخی مسؤولان سیاسی رده پایین‌تر در ایالت‌های مختلف آمریکا بر این عقیده‌اند دیگر موضوع، بحث تقلب در انتخابات ۲۰۲۰ نیست، بلکه مردم به دنبال ایجاد زمینه‌ای در جهت اطمینان پیدا کردن از این مساله‌اند که در انتخابات ۲۰۲۲ و ۲۰۲۴ تقلبی نشود. فرمانداران جمهوری‌خواه بر این باورند در صورتی که قوانین رأی‌گیری تغییر کند و سختگیرانه‌تر شود، در شرایطی که نتایج انتخابات بشدت برای هر ۲ رقیب نزدیک باشد، می‌توان به صورت شفاف‌تری درباره آن صحبت کرد.

* طرفداران و حامیان رئیس‌جمهور سابق آمریکا
ـ که به دنبال رسیدن به دفاتر نظارت و ارزیابی پروسه انتخابات هستند ـ معتقدند این کار را برای تامین امنیت سیستم انتخابات انجام می‌دهند. با این حال دموکرات‌ها بر این عقیده‌اند این کار نشان می‌دهد جمهوری‌خواهان خود به دنبال محدود کردن شرایط رای دادن و بعد از آن احتمالا دستکاری در نتایج انتخابات هستند. همین نگرانی‌ها بود که باعث شد روز گذشته سناتور «برنی سندرز» از دموکرات‌های پیشرو در مجلس سنای آمریکا با انتشار عکسی در صفحه شخصی خود اعلام کند ۴۲۵ لایحه به مجالس محلی آمریکا ارائه شده است که حق رأی مردم را از آنان گرفته یا آن را محدود می‌کند. نکته جالب توجه این است که این لوایح ارائه‌شده نه‌تن‌ها در ایالت‌های موسوم به قرمز یا طرفدار جمهوری‌خواهان، بلکه در ایالت‌های دموکرات نیز در مجالس محلی ارائه شده است و این مساله نشان می‌دهد جمهوری‌خواهان برای پیروزی در انتخابات ۲۰۲۲ و ۲۰۲۴ به دنبال تأثیرگذاری بر رای‌های محلی و همچنین پروسه و روند برگزاری انتخابات هستند.

در همین حال کمپین انتخاباتی ترامپ نیز بیکار نمانده و در انتخابات‌های مختلف مرتبط با فرمانداری‌ها یا سایر پست‌های مدیریتی در ایالت‌های مختلف آمریکا از کاندیدا‌های جمهوری‌خواه و کسانی که معتقدند در انتخابات ۲۰۲۰ تقلب شده است، حمایت می‌کند. این حمایت تاکنون شامل حال ۱۰ مسؤول برگزاری انتخابات در ایالت‌های مختلف و ۸ دادستان در سراسر آمریکا شده است. تلاش‌های ویژه حامیان ترامپ در میشیگان در شرایطی است که کمیته نظارتی سنا در ابتدای سال جاری میلادی تایید کرده بود در انتخابات سال ۲۰۲۰ در ایالت میشیگان هیچ تقلب انتخاباتی رخ نداده است و بر همین اساس به نظر می‌رسد تغییر آرایش سیاسی افرادی که در کمیته‌های نظارتی حضور دارند، می‌تواند برای انتخابات‌های بعدی به‌نفع جمهوری‌خواهان تمام شود و در صورتی که آن‌ها ادعای تقلب در انتخابات را مطرح کنند، افراد و حامیان‌شان راحت‌تر می‌توانند آن را تأیید کنند.

معمولاً هیأ‌ت‌هایی که نتایج انتخابات را در ایالت‌های مختلف تایید کرده یا درباره شبهات در این باره تحقیق می‌کنند، شامل هیئاتی هستند که به صورت برابر بین دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان تقسیم شده اند. با این حال به نظر می‌رسد برای انتخاب اعضای هیات جدید، تعدادی از جمهوری‌خواهان و طرفداران ترامپ تحت عنوان دموکرات وارد این هیأت‌ها شوند! در عین حال درباره جمهوری‌خواهانی که به تقلب در انتخابات سال ۲۰۲۰ نیز اعتقادی ندارند، تلاش‌ها نشان می‌دهد حزب جمهوری‌خواه به دنبال تغییر دادن آن‌ها و انتصاب افرادی است که اعتقاد راسخ به تقلب دارند.

در ایالت پنسیلوانیا نیز قرار است از تعدادی از نامزد‌هایی که از ادعای ترامپ درباره تقلب در انتخابات حمایت کرده بودند، به عنوان قضات مرتبط با شکایات انتخاباتی و همچنین بازرسان انتخاباتی استفاده شود. سازمان‌های مرتبط با آزادی رأی و انتخابات عادلانه که سازمان‌های مردم‌نهاد برای بررسی میزان عادلانه بودن انتخابات هستند، اعلام کرده‌اند انتخاب افرادی که نتیجه انتخابات قبلی را نپذیرفته‌اند، مانند این است کسانی را که به آتش زدن اماکن عمومی می‌پردازند، به عنوان آتش‌نشان استخدام کنیم!

نکته جالب بعدی رقابت طرفداران ترامپ برای گرفتن مشاغلی در سیستم انتخاباتی آمریکاست که شاید چندان هم به صورت رسمی ارتباط سیاسی با نتایج انتخابات نداشته باشد، اما می‌تواند بر نتایج کلی تاثیرگذار باشد. مثال این رفتار را می‌توان در کلرادو مشاهده کرد که برای شغل مدیریت پروژه فنی «آی‌تی» مرتبط با دفتر انتخاباتی، نامزد‌هایی که حزب جمهوری‌خواه یا طرفداران ترامپ معرفی کرده‌اند بسیار زیاد هستند و فعالان اجتماعی معتقدند حمله‌ور شدن طرفداران ترامپ برای گرفتن مشاغل دولتی مرتبط با نظارت بر انتخابات یا اجرای آن نشان می‌دهد او برنامه ویژه‌ای برای بازگشت به انتخابات و برنده شدن در سال ۲۰۲۴ دارد. اتفاقات رخ داده با این حال می‌تواند دوباره آتش اختلافات بین ۲ حزب را در ایالات‌متحده روشن کرده و شرایط را برای عمیق‌تر شدن شکاف اجتماعی فراهم کند.

روزنامه خراسان

پایان دور هفتم وین و جنگ روایت‌ها/دکتر هادی محمدی

سه سال و نیم پیش ترامپ، رئیس جمهور آمریکا با خروج یک جانبه و غیرقانونی خود از برجام که نه تنها مورد تایید شش قدرت جهانی و اتحادیه اروپا بود بلکه با پشتوانه قطعنامه ۲۲۳۱، به لحاظ حقوقی هم جایگاه محکمی داشت، می‌گذرد و این اقدام احمقانه تاکنون توازن بین المللی را حداقل در حوزه امنیت هسته‌ای و امنیت منطقه ژئوپلیتیک غرب آسیا برهم زده است. حالا این روز‌ها بار دیگر همه کشور‌های شریک در برجام در وین جمع شده بودند تا این میراث شوم را که در قالب پروژه به اصطلاح «فشار حداکثری» علاوه بر بازگرداندن تحریم‌هایی که برجام کنار گذاشته بود تعداد زیادی تحریم جدید هم اضافه کرده از بین ببرند. با این حال به نظر می‌رسد برخی طرف‌های مقابل حتی میراث داران ترامپ که داعیه بازگشت به برجام را دارند همچنان علاقه دارند همه یا بخشی از آن میراث شوم باقی بماند، تمایلی که نه تنها شش دور مذاکرات قبلی در دولت دوازدهم را با بن بست روبه رو کرد بلکه فعلا در اولین دور از مذاکرات دولت سیزدهم هم مانع‌تراشی آن ملموس است. با این که فضای انعکاس یافته از مذاکرات وین در روز‌های گذشته نسبتا مثبت بود، اما از دیروز این فضا با انتشار خبر‌های منفی به ویژه از سوی منابع غربی چهر ه‌ای ضد و نقیض به خود گرفت و حتی برخی رسانه‌های غربی سعی کردند به طور هماهنگ و گسترده از شکست این دور از مذاکرات آن هم به نوعی به واسطه غیر واقعی خواندن پیشنهاد‌های ایران سخن به میان بیاورند. اما سوال این است این حجم تلاش برای ناموفق نشان دادن مذاکرات آن هم مذاکراتی که بعد از حدود شش ماه دوباره از سر گرفته شده است، با چه هدفی دنبال می‌شود؟

دولت سیزدهم با وجود اختلاف نظرات مشخص با دولت دوازدهم، در حوزه مذاکرات رویکرد مشخص و قابل دفاعی را اتخاذ کرد و از ابتدا تاکید داشت که همه نتایج شش دور مذاکرات قبلی را کنار نمی‌گذارد. منابع آگاه خراسان هم تایید کرده اند که متون ارائه شده ایران در روز‌های اخیر نیز حاوی نکات مهم و گسترده‌ای از توافقات شش دور گذشته بر اساس برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ است و می‌تواند در پایان دادن به میراث شوم ترامپ به عنوان یک شانس مهم به کار همه طرف‌های برجام و حتی آمریکا بیاید. ایران در سند تحریم‌ها تاکید داشته هر تحریمی که بعد از ۲۰۱۵ اعمال شده، فارغ از عنوانش اگر ناقض هدف برجام، یعنی «عادی سازی روابط اقتصادی و تجاری با ایران» باشد، باید رفع شود و نباید دو موضوع تحریم‌ها و تعهدات هسته‌ای «گروگان متقابل» هم باشند ضمن این که براساس منطق و عقل باید ابتدا موضوع تحریم که ناشی از اقدام آمریکا به عنوان طرف ناقض برجام بوده، حل و فصل شود و بعد اقدامات هسته‌ای ایران مورد توجه قرار گیرد. هیئت اعزامی جمهوری اسلامی به وین، پیشنهاد‌ها و متون مد نظر خود را به طرف مقابل ارائه کرده و شنیده‌ها نیز حاکی است تیم‌های کارشناسی ایرانی به ویژه در حوزه رفع تحریم‌ها، بررسی دقیق و موشکافانه‌ای روی تک تک موضوعات و عبارات داشته اند و به همین دلیل علاوه بر جلسات با طرف مقابل که از ساعات ابتدایی صبح آغاز شده، جلسات هماهنگی و بررسی متن نیز به طورمستمر با حضور اعضای مربوط ادامه داشته و در این جلسات که تا پاسی از شب طول می‌کشد، هم بدنه کارشناسی و هم معاونان و مدیران تمامی موضوعات، عبارات و تک تک واژه‌ها را بررسی می‌کنند تا خروجی ارائه شده به طرف مقابل از هر لحاظ دقیق و در چارچوب خواسته‌ها و منافع ایران باشد.

بنابراین آن چه طی چند روز گذشته در مذاکرات به وقوع پیوسته حداقل با روایتی که برخی رسانه‌های غربی از پایان این دور از مذاکرات ارائه می‌دهند، چندان همخوان نیست. بدیهی است نمی‌توان انتظار داشت در دور اول بعد از آغاز مذاکرات که وقفه‌ای چند ماهه را تجربه می‌کند شاهد توافق خیلی بزرگی بود چرا که حتی مذاکرات قبلی نیز بعد از شش دور به توافق خیلی خاصی نرسیده بود و طرفین همچنان در حال مذاکره بودند. از سوی دیگر طبیعی است وقتی ترکیب مذاکره کنندگان تغییر می‌کند طرفین سعی می‌کنند تا با مجموعه‌ای از ترفند‌ها به عبارتی مشت طرف مقابل را باز کنند لذا خیلی از اخبار و تحلیل‌های ارائه شده در ساعات پایانی دور اول مذاکرات وین را باید در همین زمینه تحلیل کرد. چرا که این شیوه خبررسانی و حتی خبرسازی برای تاثیر بر میز مذاکرات از طرق مختلف و از جمله ایجاد فشار‌های جانبی رسانه‌ای به کار گرفته می‌شود.

فشار‌هایی که می‌تواند شکل‌های مختلفی از ایجاد التهاب در فضای اقتصاد با این گونه خبررسانی تا تولید نگرانی در بین افکار عمومی را در بر بگیرد لذا باید به خوبی برای مواجهه با این شیوه‌ها که همواره در مذاکرات و به ویژه در مقاطع تصمیم گیری شاهد اوج گیری آن بوده‌ایم آماده باشیم و به طور منسجم، دقیق، هوشمندانه و با اطلاع‌رسانی سریع مراقب باشیم تا در جنگ روایت‌هایی که اکنون شکل گرفته است زمین را به حریف واگذار نکنیم. ایران آماده پذیرش و اجرای یک توافق خوب بر مبنای برجام، قطعنامه ۲۲۳۱ و پیش نویس شش دور مذاکرات گذشته با هدف رفع همه تحریم‌های ظالمانه است و اکنون پیشرفت گفتگو‌ها بیش از هرچیز به نحوه پاسخ طرف مقابل به پیشنهاد‌های طرف ایرانی بستگی دارد و این طرف مقابل است که باید تصمیم سخت خود را برای حفاظت از آن میراث شوم یا رسیدن به یک توافق برد برد بگیرد.

روزنامه ایران

پیمان پولی دوجانبه؛ راهکار عبور از تحریم بانکی/بهرام نظام الملکی

پیمان پولی دوجانبه به معنی استفاده همزمان از دو پول ملی کشور مبدأ و مقصد، در پرداخت‌های تجارت خارجی، تأمین مالی و سرمایه‌گذاری دوجانبه بدون استفاده از ارز‌های ثالث است. این پیمان‌ها دارای تجربیات متعددی در دیگر کشورهاست که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود.
گام‌های اجرایی شدن پیمان‌های پولی دوجانبه
١- گام اول جهت محقق شدن این مهم، اراده ملی کشور‌ها و بانک‌های مرکزی آنهاست.
۲- برای اجرایی شدن این پیمان‌ها نیاز است که بانک‌های مرکزی دو کشور وارد مذاکره با یکدیگر شده و پیمان پولی دوجانبه را امضا نمایند.
۳ - یک سبدی از ارز‌ها صرفاً به عنوان واحد محاسبات و حسابداری بین بانک‌های مرکزی انتخاب می‌شود.
۴- کلیه قرارداد‌های منعقد شده بین دو کشور بر اساس همین سبد ارزی امضا می‌شود.
۵- دریافت و پرداخت وجوه بر اساس پول ملی کشور‌های مبدأ و مقصد تجارت خواهد بود.
۶- عملیات حسابداری بین بانک‌های مرکزی نیز به صورت روزانه و بر اساس همان ارز یا سبد ارزی توافق شده صورت می‌پذیرد.

با توجه به اینکه تاکنون پیمان‌های پولی بی‌شماری بین کشور‌های مختلف جهان صورت پذیرفته است، ولی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران همچنان نسبت به این مسأله بی‌تفاوت است. چنانچه بانک مرکزی وارد این پیمان‌ها با کشور‌ها شود، امتیازات ویژه‌ای برای صادرکنندگان ایجاد خواهد شد که مهم‌ترین آن کاهش ریسک و دیگری کاهش هزینه‌های مبادله ارز است. علاوه بر این پیمان پولی دوجانبه باعث می‌شود که بانک مرکزی مسئولیت بیشتری از خود در زمینه حفظ ارزش پول ملی نشان دهد. متأسفانه علیرغم اینکه تاکنون پیشنهادات و مکاتبات متعددی از سوی کارشناسان انجام و قوانین درخصوص انعقاد پیمان پولی در کشور وجود دارد و به تصویب مراجع مختلف رسیده، بانک مرکزی تاکنون هیچ اقدام عملی در این خصوص انجام نداده است.

بهتر است بانک مرکزی در زمینه پیمان‌های پولی، از کشور‌های دیگر که حتی تحت تحریم نیستند الگو بگیرد. بسیاری از کشور‌های مطرح دنیا برای رهایی از سلطه دلار از سال‌ها قبل به چنین اقدامی روی آورده و تاکنون پیمان‌های بی‌شماری بین کشور‌های متعدد منعقد شده است. در پیمان پولی دوجانبه عملیات حسابداری، قرارداد‌ها و صدور پیش فاکتور بر اساس یک یا سبدی از ارز‌ها انتخاب می‌شود. فرض کنیم که عملیات حسابداری بر اساس ارز یورو انجام می‌شود، در این حالت اگر پول ملی یک کشور دچار افت ارزش شود، کشور مقابل متضرر نمی‌شود، چرا که اعتبار کشور مبدأ در کشور مقصد و برعکس به صورت معادل یورو بوده است و نه پول ملی کشور مقصد.

با به‌کارگیری پیمان پولی بین ایران و کشور‌های مهم طرف تجارت در حالت دوجانبه تا ۶۰ درصد و در حالت چندجانبه تا ۸۰ درصد از حجم تجارت کشور تسویه می‌شود و نیازی به ارز‌های واسط مانند دلار و یورو نخواهد بود. به تبع اجرای این سیاست، تقاضا برای ارز‌های پر قدرت نیز کاهش خواهد یافت و مدیریت نرخ ارز توسط بانک مرکزی به صورت بهینه‌تری انجام خواهد گرفت. همچنین با اجرای این ساز و کار امکان راه‌اندازی سیستم پیام‌رسانی مالی دوجانبه جایگزین سوئیفت نیز وجود خواهد داشت.

اکثر خدمات رایج بانکداری بین‌المللی مانند ارسال حواله، گشایش ال سی، صدور ضمانتنامه برای صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی و پرداخت تسهیلات برای صادرات و واردات از طریق پلتفرم پیمان‌های پولی دوجانبه امکان‌پذیر خواهد بود. با توجه به اینکه ظرف چند سال گذشته جلسات متعدد در این خصوص در وزارتخانه‌های امور خارجه، صنعت و معدن و... تشکیل و ضرورت اجرایی شدن انعقاد پیمان پولی با کشور‌ها به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ابلاغ گردیده، متأسفانه تاکنون هنوز انعقاد پیمان فوق با هیچ کشوری از سوی بانک مرکزی کشور اجرایی نشده است.

پیشنهاد می‌شود با توجه به اینکه مهمترین کشور برای صادرات خدمات فنی و مهندسی و تجهیزات صنعتی و همچنین صادرات برق و گاز، کشور عراق است، کارگروهی متشکل از وزارت نیرو، وزارت نفت، وزارت امور خارجه و وزارت صنعت، معدن و تجارت تشکیل شود و با توجه به نیاز عراق به برق و گاز جمهوری اسلامی ایران، از طرف عراقی خواسته شود که معادل هزینه‌های اعزام زوار به عتبات عالیات که حدود ۴ میلیون نفر در سال است و طی آن هزینه‌ای حدود ۵۰۰ میلیون دلار از کشور خارج می‌شود، پیمان پولی دوجانبه بین عراق و ایران منعقد شود. اکنون که بعد از واکسیناسیون عمومی و فروکش کردن بیماری کرونا امکان مجدد زیارت عتبات عالیه در عراق و سوریه فراهم شده ضرورت دارد بانک مرکزی تعلل‌های گذشته خود را درخصوص عدم انعقاد پیمان پولی با کشور‌ها جبران نموده و با پیگیری و انعقاد پیمان پولی با کشور‌های عراق و سوریه، بعد از مدت‌ها به تکلیف قانونی خود عمل نماید.

روزنامه شرق

‌فریز تاریخی/احمد غلامی

اگر بخواهیم بحث هفته قبل درباره هژمونی را ادامه بدهیم تا موضوع روشن‌تر شود، اول باید تفاوت استیلا و قدرت را نشان بدهیم. به تعبیر پیتر میلر «استیلا شیوه خاصی از اعمال قدرت است؛ اعمال قدرت بر فرد یا گروهی از افراد که درست برخلاف آرزو‌ها و خواسته‌هایشان انجام می‌پذیرد»، اما قدرت بماهو قدرت «مدبرانه‌تر و اقتصادی‌تر عمل می‌کند. قدرت صرفا در پی سلب آزادی و محدودکردن فرد برای به مبارزه طلبیدن او نیست. قدرت می‌خواهد فرد را با مجموعه‌ای از افراد و بلندپروازی‌های شخصی محاصره کند.... قدرت شیوه دخالت در مناسبات اجتماعی است و برای همین تولید دانشی از سوژه و روش کنش‌ورزی و اعمال قدرت بر سوژه مهم و حیاتی است».

حالا با روشن‌شدن تعریف قدرت و استیلا می‌توانیم به بحث خود بازگردیم. آیا هژمونی قدرت است یا استیلا. این نکته را گوشه ذهن داشته باشید که استیلا نوعی از اعمال قدرت است، اما خودِ قدرت نیست. بهتر است قبل از آغاز بحث بگوییم به دنبال چه هستیم تا تکلیف روشن باشد. در یادداشت گذشته و در این یادداشت می‌خواهم نشان دهم همان‌گونه که هژمونی در طول تاریخ معنا و شیوه‌های اثرگذاری‌اش عوض شده است، در جهان امروز نیز دیگر سخن‌گفتن از یک جریان مسلط همچون گذشته امکان‌پذیر نیست. مثلا اگر زمانی اتحاد جماهیر شوروی بر کشور‌های بسیاری به لحاظ اقتصادی و ایدئولوژی اثرگذاری هژمونیک داشت، امروز این اثرگذاری از دست رفته است و روسیه به شیوه‌هایی دیگر اعمال قدرت می‌کند.

پس این کشور‌ها الزاما کشور‌های ضعیف نیستند، بلکه می‌توانند کشور‌هایی بزرگ و قوی باشند که با شیوه‌های دیگری اعمال زور می‌کنند. اگر این برداشت درست باشد، می‌توانیم بگوییم قدرت از پوسته هژمونیک خود خارج شده است و ما اینک با قدرتی برهنه روبه‌رویم. پذیرش و اطاعت از این قدرت اگرچه در گذشته با رضایت هم همراه بود، این بار از سر ناچاری و گاه از سر استیصال سیاسی و اقتصادی است. ریمون آرون باور داشت اگر قدرت‌های بزرگ نتوانند در خدمت یک اندیشه بزرگ باشند، قدرتشان کاهش خواهد یافت. آیا در این دوران ما می‌توانیم از اندیشه‌های بزرگ نام ببریم؟ گویا جهان سمت‌و‌سویی تقلیل‌گرایانه دارد. اگر زمانی در شوروی چهره‌هایی همچون لنین، تروتسکی و پلوخانف میدان‌دار بودند، اینک نسل بعد از نسل این سرمایه عظیم ایدئولوژیک در دست پوتین است و چه کسی است که نداند سقوط شوروی با استالین آغاز شد و ته‌مانده هژمونی آن دوران به دست برژنف با استالین‌زدایی و ترویج تفکر اصلاح‌طلبی فروپاشید.

برژنف هر آنچه انقلابیون شوروی رشته بودند، پنبه کرد و مسیر سقوط را هموار. اینک در زمانه پوتین، دم‌زدن از هژمونی شبیه شوخی است، اما شوخی‌ای تلخ؛ چراکه روسیه هم قدرتمند است و هم در خاورمیانه بازیگر اصلی. بدون نظر روسیه، خاورمیانه دستخوش تغییر جدی نخواهد شد. با این تفاوت که روسیه در خاورمیانه یک قدرت هژمونیک نیست؛ یک قدرت عریان است که بر اساس منفعت‌های اقتصادی و امنیتی پیش می‌رود. حتی کسی امروز سخن‌گفتن از الگوی سیاست‌ورزی از روسیه را جدی نمی‌گیرد. از سوی دیگر، آمریکا به صراحت می‌گوید چین نمی‌تواند قدرت برتر جهان باشد؛ چرا‌که در میان مردمان دنیا کمتر کسی پیدا می‌شود که رؤیای زندگی در چین را داشته باشد. ترجمان این نکته عیان است. چین قدرت هژمونیک نیست. کسی در وضعیت رضایتمندی به چین گرایش پیدا نمی‌کند.

گرایش‌ها به چین و روسیه ابزاری‌اند؛ همان‌گونه که آن‌ها به خاورمیانه نگاهی ابزاری دارند؛ در یک رابطه صرفا اقتصادی و نه چیز دیگر. آمریکا نیز از این قاعده مستثنا نیست؛ کشوری قدرتمند که فاقد هژمونی است. برخی بر این باورند نئولیبرالیسم و مالی‌سازی اقتصادی، آمریکا را هنوز به‌عنوان یک جریان مسلط پابرجا نگه داشته است، اما دست‌بر‌قضا همین مالی‌سازی بازار‌های بزرگ جهان نشان داده است دیگر چیزی به نام فرهنگ آمریکایی، دموکراسی آمریکایی، حقوق بشر آمریکایی حنایشان رنگی ندارد و قدرت آمریکا عریان و برتری‌اش اقتصادی و امنیتی است. با اینکه کمی بحث ساده‌انگارانه شد، اما ما را به مقصود نهایی نزدیک کرده است؛ اینکه با صراحت می‌توان گفت در شرایط کنونی، هیچ کشوری در عرصه‌های سیاسی و اقتصادی هژمونیک نیست.

حالا باید به این پرسش پاسخ داد چه اهمیتی دارد که کشوری توان هژمونیک داشته باشد؟ آنچه بر یک جریان مسلط تشخص می‌بخشد، اجبار نیست، اقناع است؛ یعنی پذیرش سیاست‌های فرهنگی کشوری با رضایت. سیاستی که در آمریکا بعد از بوش پسر دود شد و به هوا رفت. بعد از بوش پسر، آمریکا برای پیروزی یا باید بجنگد یا عقب‌نشینی کند یا معامله؛ حتی اگر این معامله با طالبان باشد که با تمام باور‌های دموکراتیک غربی مغایرت دارد. از این منظر بود که در یاداشت قبل گفتم وضعیت افغانستان الگوی تمام‌عیار یک آمریکای بدون هژمونی است. این کشور‌های بدون هژمونی در برابر یکدیگر و در برابر کشور‌های کوچک همچون گرگ‌های گرسنه‌اند.

قدرت‌های برهنه‌ای که استیلا ندارند، اما در فرصت مغتنمی می‌توانند به سمت استیلا گام بردارند. به تعبیری، جهان در وضعیت صلح معلق است؛ به معنای دقیق‌تر، جهان با قدرت‌های بزرگی همچون چین، روسیه و آمریکا روبه‌رو است که اتوریته لازم برای اثرگذاری را دارند، اما فاقد مشروعیت‌اند و این عدم مشروعیت موجب مقاومت جدی کشور‌هایی با قدرت‌های کمتر شده است. کشور‌هایی با قدرت‌های غیردموکراتیک که می‌توانند بر خواسته‌های خود پافشاری کرده و با ارتجاعی‌ترین حکومت‌ها بر سر کار بمانند. چه کسی است که نداند این اتوریته بدون مشروعیت بیش از هر چیز به ضرر مردمان کشور‌های غیر‌دموکراتیک است؛ چرا‌که دولت‌های این کشور‌ها با جدیت در برابر خواسته‌های مردم و هرگونه تغییر و تحول اساسی مقاومت خواهند کرد. آیا این وضعیت معنایی جز فریز تاریخی دارد؟
 

اخبار ویژه ۱۳ آذر


روزنامه کیهان

هاآرتص: ادعای حمله به ایران فریبکاری مقامات اسرائیل است

یک تحلیلگر صهیونیست تصریح کرد: اسرائیل از توان نظامی لازم برای جنگ با ایران برخوردار نیست. به گزارش روزنامه رای‌الیوم چاپ لندن به نقل از روزنامه هاآرتص، یوسی میلمان کارشناس امنیتی و افسر سابق موساد فاش کرد اسرائیل از توان نظامی لازم برای انجام حمله نظامی علیه برنامه هسته‌ای ایران برخوردار نیست. وی به نقل از منابع بلندپایه امنیتی در تل‌آویو تاکید کرد چنین حمله‌ای پیامد‌های وخیمی برای اسرائیل به همراه خواهد داشت و بر همین اساس پیشنهاد داد مراکز تصمیم‌گیری در تل‌آویو باید راهبرد جدید و شجاعانه‌ای جهت مقابله با برنامه هسته‌ای ایران در پیش بگیرند، زیرا به گفته منابع یاد شده، راهبرد‌ها و سیاست‌های در پیش گرفته شده از سوی این رژیم تا‌کنون با شکست مواجه شده است.

این تحلیلگر که به داشتن روابط تنگاتنگ با موسسات امنیتی در تل‌آویو شهرت یافته، تاکید کرد: بهترین راه‌حل مقابله با برنامه هسته‌ای ایران آن است که تل‌آویو تمام تلاش خود را جهت دستیابی به تفاهم با آمریکا به منظور ارائه پوشش هسته‌ای به اسرائیل بکار ببرد. با توجه به ازسرگیری مذاکرات هسته‌ای در وین میان ایران و قدرت‌های بزرگ بهترین راهبرد در حال حاضر همین است.

میلمان اظهارات مقامات اسرائیل مبنی بر آماده بودن برای حمله نظامی را اظهارات پوچ و غیرضروری دانسته و خاطرنشان کرد: سیاستمداری که دشمنش را فریب می‌دهد و از جنگ روانی علیه او سود می‌جوید، فرمانده خردمندی است، اما سیاستمداری که مردمان خود را فریب می‌دهد، فریبکار است و سیاستمداری که خود را فریب می‌دهد، فرد خطرناکی است. جنگنده‌ها برای حمله به ایران باید از حریم هوایی چند کشور عبور کنند و بر همین اساس می‌بایست مجهز به بیش‌ترین تعداد از بمب‌ها و موشک‌ها باشند و از بالاترین قدرت تحمل برخوردار باشند و همین امر عملیات را کند کرده و خطر شکست آن را افزایش می‌دهد. واقعا تاسف‌برانگیز است که ما ده‌ها میلیارد دلار را صرف آموزش به نیرو‌های هوایی اسرائیل بابت حمله‌ای بنماییم که روی نخواهد داد.
 

گام‌های رو به جلوی دولت برای اصلاح ساختار بودجه

یک کارشناس اقتصادی می‌گوید: اقدامات بودجه‌ای دولت جدید، اقداماتی اصلاحی و چند گام رو به جلو است. روزنامه آرمان در گزارشی با اشاره به موضوع کسری بودجه نوشت: بسیاری از مصائب اقتصادی از همین بودجه نشأت گرفته است. بر همین اساس هم سازمان برنامه و بودجه برای تنظیم بودجه ۱۴۰۱ تصمیم گرفته تا تغییراتی را در لایحه بودجه‌ایجاد کند تا بلکه بتواند با کاهش کسری از معضلات جدی این اتفاق در اقتصاد کشور بکاهد.

در این میان باید به انحرافات بودجه‌ای هم اشاره داشت که هر سال در زمان بررسی بودجه در مجلس و کمیسیون‌های تخصصی بر لایحه بودجه با اعمال نفوذ و قدرت تحمیل شده است. از طرفی یکی از بزرگ‌ترین مشکلات تنظیم بودجه کشور شرکت‌های دولتی هستند که هر ساله خود مشکلاتی را ایجاد می‌کنند از این جهت که بودجه شرکت‌ها بر اساس اطلاعات و صورت‌های مالی غیرشفاف بسته می‌شود و شرکت‌ها به‌دلیل بهره‌وری پایین و سودده نبودن نمی‌توانند انتظارات دولت در احصا مالیات و درآمد‌های حاصله را برآورد کنند. به عقیده کارشناسان وضعیت کشور به شکلی نیست که بستن بودجه بر اساس منابع درآمدی غیرواقعی بتواند کمکی به حل معضلات کشور کند.

وحید شقاقی شهری، اقتصاددان در این‌باره به آرمان ملی گفت: دولت سیزدهم باید لایحه سال ۱۴۰۱ را به‌صورت ریالی تنظیم کند و درآمد‌های نفت را به‌عنوان بودجه کمکی در نظر بگیرد. اگر محقق شد بتواند برای توسعه زیرساخت‌ها و پروژه‌های در دست اجرا از آن بهره ببرد و اگر هم محقق نشد، بودجه به بودجه ریالی منوط شود. دومین مسئله این است که باید تلاش شود تا شفافیت بودجه‌ای اتفاق بیفتد؛ همچنان شرکت‌های دولتی صورت‌های مالی شفافی ندارند و دولت باید آن‌ها را به شفافیت ملزم کند تا ناترازی آن‌ها مشخص شود در غیر این صورت برآورد واقعی درباره این شرکت‌ها وجود نخواهد داشت.

این اقتصاددان درباره متمرکز کردن برخی از ردیف‌های بودجه سال آینده، توضیح داد: اینکه سازمان برنامه و بودجه به دنبال ساماندهی و حذف برخی از ردیف‌های بودجه است اقدام رو به جلویی محسوب می‌شود چراکه اتلاف در هزینه‌های جاری بسیار زیاد است و می‌توان بخشی از ردیف‌ها را هم شفاف و هم ادغام کرد. او ادامه داد: اینکه گفته شده افزایش دستمزد‌ها مدیریت شده انجام می‌شود تا شاهد افزایش بی‌حد و حساب کارمندان نباشیم هم گامی رو به جلو است؛ دلیل آن هم این است که از یک طرف حقوق و دستمزد‌ها را بیش از حد افزایش می‌دهیم و کسری ایجاد می‌شود و این کسری به تورم دامن می‌زند و باعث از بین رفتن اثر افزایش حقوق‌ها می‌شود.

شقاقی شهری اضافه کرد: نکته مهم این است که دولت در بودجه سال آینده باید منابع درآمدی خود را واقعی کند؛ استفاده از واژه‌هایی نظیر فروش اموال در بودجه برای تامین درآمد‌ها شاید چشم نواز باشد، ولی در اجرا به این راحتی نیست. این اقدامات نیاز به نهادسازی و ساختارسازی و وضع قوانین و مقررات مشخص دارد و در زمان کوتاهی هم به نتیجه نخواهد رسید. شقاقی تأکید کرد: قطعا حذف بسیاری از ردیف‌های بودجه سال آینده که مشمول نهاد‌های غیرمولد و صرفا مصرف‌کننده می‌شود و کاهش هزینه‌های اضافه و واقع‌گرایانه برخورد کردن با منابع درآمدی، مهم‌ترین مواردی است که باید مورد توجه قرار بگیرند.
 

روند افزایش جایگاه‌های CNG در دوره زنگنه متوقف شد

در حالی که حد فاصل سال‌های ۸۴ تا ۹۲، تعداد جایگاه‌های سوخت CNG با رشد ۱۶ برابری (۱۶۰۰ درصدی) مواجه شده بود، این رقم در ۸ سال اخیر صرفاً ۱۸ درصد افزایش یافت! روزنامه وطن امروز در گزارشی با موضوع عدم تنوع‌بخشی به سبد سوخت و تأسیس نکردن پالایشگاه جدید ظرف ۸ سال اخیر می‌نویسد: در حالی مصرف روزانه بنزین کشور در آبان جاری به ۹۰ میلیون لیتر در روز رسیده که پیش‌بینی می‌شود با فروکش کردن آسیب‌های اقتصادی ناشی از کرونا و برقراری سفر‌های بین استانی در ماه‌های آینده، متوسط روزانه مصرف بنزین کشور به بیش از ۱۰۰ میلیون لیتر برسد. با توجه به اینکه تولید روزانه کشور ۱۰۲ تا ۱۰۳ میلیون لیتر است، می‌توان گفت زنگ خطر مصرف بنزین در کشور به صدا درآمده است.

سیاست تنوع‌بخشی به سبد سوخت سالهاست به منظور ارتقای امنیت انرژی از طریق دوری از وابستگی به یک نوع خاص از انرژی و کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی اجرا می‌شود. از همین رو، کشور‌ها سیاست‌های حمایتی مختلفی برای جایگزین کردن انرژی‌های جدیدی مثل CNG، LPG، برق، زیست سوخت‌ها و... با سوخت‌های پرمصرف از جمله بنزین اجرا می‌کنند. آمار‌ها نشان می‌دهد سال ۸۴ یعنی پایان دوره وزارت نفت زنگنه در دولت اصلاحات، سبد انرژی مصرفی بخش حمل‌ونقل در ایران تک‌محصولی بوده و فقط با بنزین تامین می‌شده است. به گواه آمارها، سهم CNG در سال ۸۴ نزدیک به صفر بوده است، اما تعداد جایگاه‌های CNG از ۱۳۸ جایگاه در سال ۸۴ با رشدی ۱۶ برابری به ۲۱۸۱ جایگاه در سال ۹۲ می‌رسد.

در دوره ۸ ساله وزارت زنگنه در دولت روحانی، اما روند رشد جایگاه‌ها به کندی ادامه داشت به طوری که این تعداد جایگاه با رشدی ۱۸ درصدی به ۲ هزار و ۶۰۰ عدد رسید. از سوی دیگر مصرف بنزین در کشور طی سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۵ تقریبا ۵۰ درصد افزایش پیدا کرد و واردات بنزین را به بیش‌ترین مقدار خود در تاریخ رساند. برای مهار رشد بی‌رویه مصرف سوخت ۲ سیاست اثرگذار اتخاذ شد. سیاست اول در سال ۱۳۸۵، اعمال سهمیه‌بندی و توزیع کارت سوخت بود و سیاست دوم که از سال ۱۳۸۹ اجرایی شد، طرح هدفمندی یارانه‌ها و افزایش قیمت بنزین بود. در کنار اجرای این ۲ سیاست، گاز فشرده CNG و LNG وارد سبد سوخت کشور شد که تاکنون توانسته است کشور را تا حد زیادی از واردات بنزین در این سال‌ها بی‌نیاز کند.

ورود CNG به سبد سوخت کشور باعث کاهش ۷۵میلیارد لیتری واردات بنزین شد که به معنای کاهش هزینه‌های دولت در تأمین بنزین بود. مصرف CNG در کشور معادل ۲۰ میلیون مترمکعب در روز است که این عدد برای مدت ۵ سال ثابت باقی مانده است. اضافه شدن CNG به سبد سوخت کشور توانست واردات بنزین را کاهش دهد. علاوه‌بر این ورود گاز فشرده مزیت دیگری هم داشت و این امکان را به وجود آورد که مردم با کمک CNG بتوانند افزایش قیمت بنزین را تحمل کنند. عملا CNG در نقش یک ضربه‌گیر برای تحمل تبعات افزایش قیمت بنزین ظاهر شد.

تا پیش از خروج آمریکا از برجام، تقریبا هیچ اقدامی از سوی بیژن زنگنه برای افزایش ظرفیت پالایشگاهی کشور نشد. تنها اقدام او در این زمینه، اجرای یک‌سوم باقیمانده پالایشگاه ستاره خلیج فارس به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده سوخت کشور بود؛ طرحی که آغاز عملیات اجرایی آن به سال ۸۶ و دولت نهم بازمی‌گردد. در زمان بازگشت زنگنه به کرسی وزارت نفت در سال ۹۲، پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس با پیشرفت ۶۳/۶ درصدی به وی رسید. زنگنه در تمام دوران صدارت خود بر وزارت نفت چه در دوره جدید و چه در گذشته هیچ توجهی به ایجاد پالایشگاه جدید که کفاف نیاز‌های کشور را بدهد نداشت و پالایشگاه‌سازی را کثافت‌کاری می‌دانست. (!)

روزنامه وطن امروز

پیام تسلیت رهبر انقلاب در پی درگذشت آیت‌الله حاج‌سیدرضی شیرازی

حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای در پیامی درگذشت عالم بزرگوار مرحوم آیت‌الله آقای حاج‌سید‌رضی شیرازی را تسلیت گفتند. به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری متن پیام رهبر حکیم انقلاب اسلامی به این شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
درگذشت عالم بزرگوار مرحوم آیت‌الله آقای حاج‌سید‌رضی شیرازی رحمه‌الله علیه را که از احفاد پرچمدار کبیر اسلام و تشیع و مرجعِ استعمارستیز قرن چهاردهم هجری مرحوم میرزای شیرازی بزرگ بودند، به حوزه علمیه تهران و شاگردان و ارادتمندان ایشان و بیت رفیع شیرازی بویژه به خاندان مکرم و بازماندگان ایشان تسلیت عرض می‌کنم و رحمت و مغفرت و علو درجات ایشان را از خداوند متعال مسألت می‌نمایم.
سیدعلی خامنه‌ای
۱۱ آذر ۱۴۰۰
 

حمایت از تولید و تأمین معیشت مردم باید محور اصلی بودجه باشد

رئیس‌جمهور گفت: ثبات اقتصادی، حمایت از تولیدکنندگان و مشارکت فعال بخش خصوصی در اقتصاد کشور و همچنین تامین معیشت مردم باید محور‌های اصلی و مورد توجه دولت در تصویب لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ کل کشور باشد.

حجت‌الاسلام سیدابراهیم رئیسی در جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت با اشاره به دقت و جدیت اعضای هیات دولت در بررسی و تصویب تبصره‌های لایحه بودجه در جلسات فشرده روز‌های اخیر، اظهار داشت: ثبات اقتصادی، حمایت از تولیدکنندگان و مشارکت فعال بخش خصوصی در اقتصاد کشور و تامین معیشت مردم محور‌های اصلی و مورد توجه دولت در تصویب لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ کل کشور باید باشد. وی افزود: در تدوین لایحه بودجه، جهت‌گیری‌ها و هدف‌گذاری‌ها باید به سمت تحقق و رعایت محور‌های مدنظر مقام معظم رهبری در اصلاح ساختار بودجه باشد. رئیس‌جمهور تعامل با مجلس شورای اسلامی و استفاده از نظرات نمایندگان و همچنین نخبگان و فعالان اقتصادی را در امر تکمیل و جامعیت لایحه بودجه سال آینده کل کشور ضروری دانست و افزود: با توجه به تهیه سند تحول لازم است محور‌ها و جهت‌گیری‌های لایحه بودجه با این سند همسو باشد.

در این جلسه مسعود میرکاظمی، رئیس سازمان برنامه و بودجه گزارشی از چارچوب کلان و هدفمند لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ ارائه داد که در آن، جداول و سیاست‌های پیشنهادی در چارچوب محور‌های مورد تاکید رئیس‌جمهور تشریح و مقرر شد پس از تصویب نهایی در هیات دولت به اطلاع مردم برسد. رئیس سازمان برنامه و بودجه همچنین از روند ایجاد صندوق «پیشرفت و عدالت» در هر یک از استان‌ها به عنوان ابزاری برای جلب مشارکت مردم در سرمایه‌گذاری‌های مختلف گزارش داد.
 

ملت به چیزی غیر از لغو همه‌تحریم‌ها تن نخواهد داد

خطیب موقت جمعه تهران با اشاره به روند مذاکرات وین خطاب به تیم مذاکره‌کننده و نمایندگان جمهوری اسلامی ایران در این مذاکرات عنوان کرد: بدانید که این ملت به چیزی غیر از لغو همه تحریم‌ها تن نخواهد داد.

آیت‌الله سیداحمد خاتمی در خطبه‌های نماز جمعه با بیان اینکه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران آیین‌نامه مردم‌سالاری دینی است، عنوان کرد: این قانون هم حاکمیت اسلامی را مورد توجه قرار می‌دهد، هم ولایت فقیه و هم جمهوریت نظام را. این قانون تبلور مردم‌سالاری دینی است. ما باید توجه کنیم که قانون‌مداری یک تکلیف و وظیفه است. هر شخصی که از قانون عبور کند خودمحور است و جایی برای خودمحوران در قانون اساسی و حاکمیت اسلامی وجود ندارد. وی در ادامه با اشاره به فرا رسیدن ۱۶ آذر، روز دانشجو عنوان کرد: فریاد اعتراض ضدآمریکایی دانشجویان عزیز ۱۶ آذر را تولید کرد. این روز به مناسبت پاسداشت آن اقدام ضدآمریکایی بود. در واقع مساله مبارزه با آمریکا در پرونده جنبش آمریکایی بسیار درخشنده است. اقدامات ضدآمریکایی دانشجویان در آن سال‌ها و تسخیر لانه جاسوسی از مفاخری است که در پرونده جنبش دانشجویی مشاهده می‌شود.

این جنبش زنده و بانشاط است و ان‌شاءالله با نشاط به راه خود ادامه خواهد داد. آن زمان که هر فریاد، گلوله داشت جریان دانشجویی به آن میزان فعال بود. اکنون که فضای سراسر کشور فضای مرگ بر آمریکا است می‌طلبد این فریاد پرخروش‌تر از گذشته باشد، چرا که در این سال‌ها شرارت‌های آمریکا ده‌ها برابر شده است. اگرچه از نفوذ آن‌ها کاسته شده، ولی در هر جایی و در هر جنایتی پای این شرور دیده می‌شود. عضو هیات‌رئیسه مجلس خبرگان رهبری با اشاره به مذاکرات وین بیان کرد: الحمدلله هیات باتجربه‌ای برای مذاکره اعزام شده‌اند. آن‌ها مواضع‌شان را صریحا ابراز کردند و مواضع ضدآمریکایی را هم در سخن و هم در عمل نشان دادند. به یکایک مذاکره‌کنندگان که پاره تن مردم هستند این را می‌گویم که البته سخن خودشان نیز هست، شما نماینده یک ملت شجاع هستید؛ ملتی که پای آرمان‌های خود تا آخرین نفس و تا آخرین قطره خون ایستاده است. بدانید این ملت به چیزی کمتر از لغو همه تحریم‌ها تن نخواهد داد.

روزنامه خراسان

گمانه زنی درباره ارزان شدن مرغ

مدیر عامل اتحادیه مرغداران گوشتی گفت: با افزایش حجم جوجه ریزی پیش بینی می‌شود که قیمت مرغ از دهه سوم آذر کاهش یابد. به گفته اسداله نژاد، قیمت هر قطعه جوجه یک روزه در هفته‌های اخیراز ۱۲ هزار تومان به ۸۵۰۰ تومان رسیده است.
 

اوضاع متفاوت بورس در هفته قبل

بورس در حالی روز‌های رکودی را پشت سر می‌گذارد که روند خروج پول سهامداران حقیقی شدت گرفته است. بر این اساس در تمام روز‌های هفته گذشته خالص ورود پول حقیقی به بورس منفی و در مجموع ۱۶۶۹ میلیارد تومان پول حقیقی از بورس خارج شد. از سویی شاهد روند رو به رشد ورود پول حقیقی به صندوق‌های با درآمد ثابت هستیم به طوری که ۲۵۵ میلیارد تومان پول حقیقی به این صندوق‌ها وارد شد که نسبت به هفته قبل از آن، رشد ۴۶۶ درصدی دارد.

روزنامه ایران

ممنوعیت واردات محصولات کشاورزی ایران به روسیه

خبر اول اینکه، مشرق نیوز گزارش داد که دولت روسیه در اقدامی عجیب، واردات محصولات صیفی از ایران را ممنوع اعلام کرد که به گفته تجار ایرانی، در پشت پرده این تصمیم، رقبای ایران در بازار روسیه از جمله رژیم صهیونیستی قرار دارند. به گفته تاجران ایرانی، در ماه‌های اخیر محصولات صادراتی ایران به رقیب محصولات ترکیه‌ای و اسرائیلی تبدیل شد که بازار روسیه را از دیرباز در اختیار داشتند. رونق گرفتن صادرات محصولات کشاورزی ایران به روسیه و تنگ کردن جا برای رقبای ترکیه‌ای و اسرائیلی، سبب اعمال فشار آن‌ها و اتخاذ تصمیماتی شد تا به بهانه‌های واهی جلوی صادرات محصولات کشاورزی ایران گرفته شود. در همین راستا گمرک روسیه اخیراً واردات محصولات صیفی ایران را ممنوع کرده که موجب ایجاد خسارت گسترده به صادرکنندگان و تولیدکنندگان ایرانی شده که از چند ماه قبل قرارداد صادراتی با تجار روسی منعقد کرده بودند.
 

شروع محاکمه خدمتکار «بنی گانتز»

خبر دیگر اینکه، خدمتکار وزیر جنگ رژیم صهیونیستی که به اتهام جاسوسی برای ایران بازداشت شده است، روز پنجشنبه در اولین جلسه دادگاه، اتهام جاسوسی برای افراد مرتبط با ایران را رد کرد. به‌گزارش تابناک به نقل از وبگاه «اسرائیل نشنال نیوز»، این فرد در جلسه استماع دادگاه که به‌طور آنلاین برگزار شد گفت با مأموران منتسب به ایران در ارتباط نبوده بلکه اطلاعات خود را به «هکر‌هایی در تلگرام» ارائه کرده است. وزارت دادگستری رژیم صهیونیستی اواخر آبان امسال مدعی شد یک نظافتچی در خانه «بنی گانتز» وزیر جنگ این رژیم به جاسوسی برای یک گروه هکری که ادعا می‌شود مرتبط با ایران است، متهم و بازداشت شده است. سازمان جاسوسی داخلی اسرائیل (شین‌بت یا شاباک) روز پنجشنبه ادعا کرد این فرد در اوایل ماه میلادی جاری به ظن ارائه اطلاعات به یک فرد مرتبط با گروه هکری Black Shadow (سایه سیاه) بازداشت شد.
 

خودکشی ناموفق متهم در جلسه دادگاه!

دست آخر اینکه، یک متهم به سرقت کرمانی در جلسه دادگاه دست به خودکشی زد، اما با تلاش قاضی ناکام ماند. این متهم که برای تحقیق نزد قاضی توکلی رفته بود، هنگام قرائت خلاصه پرونده در جلسه دادگاه به ناگهان رفتار غیرعادی از خود نشان داد و به‌سمت پنجره باز اتاق قاضی رفت. قاضی مسعود توکلی با دیدن این صحنه، خود را به متهم رساند و دست او را پیش از پرت شدن به پایین پنجره گرفت. متهم از چارچوب پنجره آویزان بود و قاضی هم تا کمر به بیرون خم شده بود. اما با وجود کمک مأمور مراقب هم، متهم از دست قاضی رها شد و به پایین افتاد. متهم کاملاً سلامت ماند و هیچ مشکلی برای او پیش نیامد، اما قاضی توکلی از ناحیه کمر مصدوم و زیر تیغ جراحی رفت و سه ماه استعلاجی هم از سوی پزشک برای او صادر شد. قاضی توکلی در همان لحظات اولیه و زمانیکه حفاظت دادگستری شکایتی را علیه متهم مطرح کرده بود، رضایت خود را اعلام کرد و نامه‌ای رسمی مربوط به مأمور حاضر در صحنه را نیز به حفاظت ارائه کرد تا مشکل اداری برای او ایجاد نشود.

روزنامه شرق

رئیس‌جمهور: باید جهت‌گیری‌های لایحه بودجه با سند تحول همسو باشد

رئیس‌جمهور با اشاره به دقت و جدیت اعضای هیئت دولت در بررسی و تصویب تبصره‌های لایحه بودجه در جلسات فشرده روز‌های اخیر گفت: ثبات اقتصادی حمایت از تولیدکنندگان و مشارکت فعال بخش خصوصی در اقتصاد کشور و تأمین معیشت مردم محور‌های اصلی و مورد توجه دولت در تصویب لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ کل کشور باید باشد. سید ابراهیم رئیسی در جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت گفت: «در تدوین لایحه بودجه، جهت‌گیری‌ها و هدف‌گذاری‌ها باید به سمت تحقق و رعایت محور‌های مدنظر مقام معظم رهبری در اصلاح ساختار بودجه باشد». او بیان کرد: «با توجه به تهیه سند تحول، لازم است محور‌ها و جهت‌گیری‌های لایحه بودجه با این سند همسو باشد».
 

آیت‌الله نوری‌همدانی خطاب به نمایندگان: مردم را دریابید

شرق: آیت‌الله نوری‌همدانی از مراجع تقلید قم در دیدار نمایندگان مجلس، خطاب به آن‌ها و دولت گفتند که توجه به مردم امروزه باید بیش از این باشد. این سخنان در حالی است که حدود ۴۰ روز پیش نیز آیت‌الله صافی‌گلپایگانی در جریان دیدار با رئیس مجلس توصیه‌هایی درباره وضعیت معیشت مردم و همچنین روابط خارجی مطرح کردند که با واکنش اصولگرایان تندرو و یک سایت نزدیک به آنان قرار گرفته بود.

این مرجع تقلید گفته بود گرانی برای مردم طاقت‌فرسا شده و درباره روابط خارجی عنوان کرده بود: باید با تمام کشور‌های دنیا با عزّت و اقتدار رابطه داشته باشیم و اینکه با بسیاری از کشور‌ها قهر باشیم صحیح نیست و به ضرر مردم عزیزمان است. این سخنان با واکنش و حمله تند سایت «رجا نیوز» مواجه شد: «بعضی دوستان، هرگاه ناخشنود می‌شوند، پای «ادب» و «ادبیات» و «اخلاق» را به میان می‌کشند و در قالب تذکر اخلاقی، «نسبت ناروا» می‌دهند. همین که کسانی نسبت به خطای بزرگ یک مرجع تقلید حساس نیستند و برآشفته نمی‌شوند». حملات این سایت باعث شد تا برخی شخصیت‌ها مانند آیت‌الله علوی‌بروجردی، آیت‌الله سید مصطفی محقق‌داماد، آیت‌الله رضا استادی، حجت‌الاسلام حسن روحانی رئیس‌جمهور سابق، حجت‌الاسلام سید‌حسن خمینی، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و... به آن واکنش نشان دهند.

ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور، نیز چندی قبل تلفنی با آیت‌الله صافی‌گلپایگانی تلفنی صحبت کرد و گفت: رهنمود‌ها و دیدگاه‌های مراجع عظام تقلید، چراغ راه مردم و دولتمردان است و این رهنمود‌ها پشتوانه اقدامات دولت در مسیر رفع مشکلات و دغدغه‌های مردم در بخش‌های مختلف است. آیت‌الله نوری‌همدانی نیز روز پنجشنبه در دیدار نمایندگان با ایشان، در حمایت از مردم سخن گفت و عنوان کرد: «همه ما در یک نظام اسلامی به اشکال مختلف خدمت می‌کنیم. اصل نظام و هر جامعه‌ای، مردم هستند و پیامبران الهی و ادیان مختلف به مردم توجه داشتند». به گزارش ایسنا، این مرجع تقلید بیان کرد: انسان موجودی اجتماعی است، مردم در زندگی نقش مهمی در زندگی خودشان و دیگران دارند و اسلام نیز دینی اجتماعی است.

هرکس هر اندازه می‌تواند به مردم خدمت کند که این ادامه راه پیامبران اسلام است. آیت‌الله نوری‌همدانی یادآور شد: در زمان پادشاهان تمام زحمات را مردم می‌کشیدند و کاخ‌ها برای پادشاهان ساخته می‌شد و به مردم هیچ توجهی نمی‌شد؛ اما امروزه نباید این‌گونه باشد و مردم باید مورد توجه باشند. انبیا و اولیا آمدند تا خدمات مردم و اهمیت وجود آن‌ها را مورد توجه قرار دهند. فرمایشات حضرت علی و نهج‌البلاغه را در اتاق کار خود داشته باشید و آن‌ها را سر‌لوحه کار خود کنید.

این مرجع تقلید همچنین با اشاره به سفر‌های استانی نمایندگان و رئیس‌جمهور بیان کرد: سفر‌های استانی و با مردم بودن بسیار مهم است و با تواضع با مردم حرف بزنید. اگر عذری دارید، با مردم در میان بگذارید. توجه به مردم امروزه باید بیش از این باشد. ایشان یادآور شد: نباید فقط قانون وضع کرد؛ بلکه باید به دنبال آن بود و قانون را اجرا کرد. مثلا چند سال است که می‌گوییم دیرکرد حرام است و می‌گویند که در قانون تصویب شده؛ اما متأسفانه کار اجرائی در این زمینه نمی‌بینیم.