درگذشت شهادتگونه «نادر طالب زاده» و واکنش کاربران و رسانه ها
استاد طالبزاده دبیر کنفدراسیون بینالمللی افق نو، دبیر جشنواره فیلم عمار و از افراد تاثیرگذار در تاسیس شبکه افق بوده است. «بشارت منجی» نام سریالی است که به کارگردانی نادر طالبزاده ساخته شد. این سریال بر اساس زمینههای مشترک بین اسلام و مسیحیت ساخته و پرداخته شده که از شبکههای مختلف سیما و برون مرزی به روی آنتن رفته است. از دیگر فعالیتهای استاد طالب زاده، میتوان به تدریس در مرکز اسلامی آموزش فیلم سازی و مدیریت مرکز تحقیقات و مطالعات سینمایی در معاونت سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.
یادداشتی در رسای استاد طالب زاده
میلاد جلیلزاده: نادر طالبزاده در روزهای نخستین جنگ ایران و عراق مستندی ساخته بود که از لحاظ فرم با عموم مستندها و گزارشهای خبری آن ایام تفاوت داشت. یک فرم هنری کاملا خاص که بازتابدهنده فضایی آخرالزمانی بود و نشان میداد که سازندهاش دچار بهتی عظیم شده است. نه خبری از پروپاگاندای روحیهبخش آن ایام در این مستند بود نهچندان میشد آن را مرجعی برای اطلاعات خبری در نظر گرفت. آنچه میدیدیم، حس مشاهدهگرانه کارگردان بود. شاید این احساس در ادامه دستخوش تغییراتی شد؛ از بهت به ستایش، از تردید به یقین و ایمان و بعدها در بعضی از مواضع، جنبه اعتراضی پیدا کرد و در بعضی دیگر جنبههای همدلانه و فعال در میانجیگری؛ اما بههرحال آنچه باقی ماند و اهمیت داشت، یک نوع مستندسازی مشاهدهگرانه بود که بازتابدهنده احساس مولفش بهحساب میآمد.درمقابل بخشی از جریان روشنفکری که پس از انقلاب ترویجدهنده نظریه مرگ مولف بود، گروهی دیگر که عمدتا بچههای جنگ و انقلاب بودند، در عمل طلایهدار نظریه مولف شدند؛ بچههای سیدمرتضی آوینی؛ و یکی از اصلیترینهایشان جوانی بود با چهرهای شبیه غربیها و مسلط به زبان انگلیسی، چنانکه خیلیها تصور میکردند او لااقل یک رگ آمریکایی دارد. حتی شایعه شده بود که از مادری آمریکایی متولد شده است، اما این هم نبود.
نادر طالبزاده از بچههایی بود که جنگ آنها را ساخت، انقلاب آنها را ساخت و این شیب و نشیبها، این ابتلائات بزرگ و اساسی، از آنها افرادی منحصربهفرد ساخته بود. غالبا آنها را پدیدآورندگان ادبیات و هنر انقلاب و جنگ میدانند اما بهواقع آنها خودشان مولود یا بهتعبیری دیگر عصارهای از آن دورهها بودند. جنگ که تمام شد، یکسری نزاعهای فکری بهطور جدی بالا گرفت. گروه مهم و موثری از بین جریانهای سیاسی ایران که به چپ اسلامی معروف بودند، بعد از مجلس سوم دست به گردش ناگهانی زد و لیبرال شد. ازسوی دیگر دولتی پس از جنگ روی کار آمد که میخواست ریل کشور را عوض کند.
میگفتند باید جنگ را فراموش کنیم و صادق آهنگران، بلبل خمینی و صدای نمادین رزمندههای دفاع مقدس، زمزمه میکرد که دریغ از فراموشی لالهها، مرا کشت خاموشی لالهها... دوره غریبی آغاز شد. رزمندهها اصطلاح جالبی باب کردند با عنوان «زمینگیر شدن». گویا قرار بود عصری که نگاهها بهسمت آسمان بود تمام و جامعه درگیر مناسبات زیستی و زمینی شود. قرار بود عصر آرمانگرایی تمام شود و به دوره واقعگرایی پا بگذاریم. حالا اما همانهایی که مولود مناسبات آرمانگرایانه دوره انقلاب و جنگ بودند، در عالم هنر و اندیشه مقابل این وضعیت ایستادند. مرتضی آوینی میاندار صحنه بود. هم مجله داشت و هم مستند میساخت و هم گروهی از دوستانش در سینمای داستانی کار میکردند. از اینجا به بعد نادر طالبزاده تبدیل به یکی از جدیترین و تاثیرگذارترین ژورنالیستهای تصویری ایران شد.
همین حالا هم از او آثار مکتوب چندانی در دست نیست اما بهلحاظ بصری، تولید محتوای فراوانی کرده که قابل برگرداندن به نسخههای مکتوب هم هستند. او نه در مجله سوره مینوشت و نه میشد تنها بهعنوان یک مستندساز ارزیابیاش کرد. نادر طالبزاده یک ژورنالیست پژوهشی بود، منتها درقالب تصویری و این فعالیتها گاهی در فرم فیلم مستند متجلی میشد و گاه برنامهسازی و حتی گاهی فرمهای دیگر. او تولید محتوا میکرد و اهمیت اصلی کارش این بود که کلیشهها را میشکست.
نادر طالبزاده از اولین کسانی بود که ضرورت شکستن تصورات کلیشهای از آنچه را بهعنوان شمال جهانی یا جهاناول شناخته میشد فهمید و قدمهای نخستین را در این راه برداشت. او اتفاقا با بسیاری از شهروندان یا نخبگان غربی ارتباط میگرفت تا این پروژه را پیش ببرد و از این جهت بین تفکر خودش با فاشیسم یا بنیادگرایی، مرز مشخصی ایجاد میکرد. این تفکر انتقادی درمقابل موج رویایی میایستاد که داشت طبقه متوسط ایرانی را دچار یک توهم پوچ میکرد؛ تبدیلشدن جامعه ما به ژاپن اسلامی یا آلمان اسلامی؛ چیزی که دچار تناقض درونی و درحقیقت نامحقق بود و در بلندمدت باعث سرخوردگی فراوان در همین طبقه اجتماعی شد.
اما نگاه انتقادی طالبزاده به غرب همدلانه بود و از مسیر گفتوگو میگذشت؛ بیاینکه گفتوگو را با مسخشدگی اشتباه بگیرد. او در داخل هم همینطور همدلانه برخورد میکرد. بسیاری از فیلمهای سینمای ایران که در دو دهه اول پس از انقلاب به جشنوارههای خارجی رفتند، با وساطت یا همکاری نادر طالبزاده مسیر را پیمودند؛ آنهم در دورانی که حضور این فیلمها در این حد نمیتوانست بهعنوان حربهای سیاسی علیه خود ایران استفاده شود.
نادر طالبزاده حتی در انتخاب و خریداری بسیاری از فیلمهای سینمایی و سریالهای خارجی برای نمایش در تلویزیون ایران پا پیش گذاشت. او در دروازهبانی محتوای هنری بسیار خلاق بود و ریزهکاریهای تربیتی و اعتقادی را هم بهدرستی میشناخت و با دقت رعایت میکرد.هرچه به سالهای اخیر نزدیکتر میشویم، جنبه ژورنالیستی نادر طالبزاده، یک ژورنالیسم تحقیقی، بیشتر نمود پیدا میکرد. او برنامه میساخت، مصاحبه میگرفت، مصاحبه میکرد و از طرفی در کشف و تربیت و هدایت مستندسازان و برنامهسازان جوان هم فعال بود.
در تمام این سالها نادر طالبزاده آن ویژگی اصلیاش را که بین تمام بچههای آوینی وجود داشت، حفظ کرد؛ علیرغم اعتقادات جدی و محکمش، هیچگاه مسیر گفتوگو، انصاف و همدلی را نمیبست حتی با غربیها، اما یک مرز مشخص داشت؛ اگر میخواهیم با همه دنیا از موضع انسانیت، حرف از آشتی بزنیم، باید با آنچه بزرگترین دشمن انسانیت در این زمانه است، هیچگاه کنار نیاییم. نادر طالبزاده با اشغالگران قدس هیچگاه کنار نیامد و اتفاقا همین نکته باعث باز شدن باب گفتوگو بین او و خیلی از آزادیخواهان جهان شد که شاید از جنبههای دیگر، سنخیت چندانی با ما و خود طالبزاده نداشتند. بالاخره یکجا باید مرز را مشخص کرد و محکم ایستاد.
حاجنادر طالبزاده بین خودش و دشمنی عیان با انسانیت، خندقی به عرض تاریخ، طول جغرافیا و عمق ابدیت حفر کرد. این نپذیرفتن منطق زور بود؛ مقابله با این تفکر خائفانه بود که حالا چون این رژیم مستقر است و قدرتهای جهانی حامیاش هستند، بهتر است با آن کنار بیاییم. بچههای مکتب انقلاب و جواهرات صیقلخورده در کوره جنگ، هنوز پرچم آرمانخواهی را بالا گرفته بودند. چه زیبا بود اینکه کسی مثل نادر طالبزاده در روز قدس با زندگان دنیا وداع کرد و حتی تاریخ روی سنگ مزارش مطابق با نوع زیستی که داشت، جنبهای نمادین یافت. از مهمترین جشنوارههای جریانسازی که او طی این سالها دبیریاش را بر عهده داشت میتوان به جشنواره فیلم «عمار» اشاره کرد. همچنین کنفرانس «افق نو» از دیگر رویدادهایی بود که با دعوت از چهرههای بینالمللی در عرصه مبارزه علیه استعمار و استکبار برگزار میکرد.
طالبزاده چند سال پیش در مراسم بزرگداشتی که برایش در سازمان هنری- رسانهای اوج برگزار شده بود، گفت: «برایم سخت بود برخی از صحبتها را بشنوم، این جشن انقلاب است و تحولی در جهان شکل گرفت و من هم در این میدان بودم. من مرهون مرحوم والدینم هستم. انقلاب همچنان پرقدرت است، به عنوان نمونه اربعین مانور خداوندی است. خوشحالم در این محفل در مقاطع مختلف فرصت داشتم افراد مختلف انقلاب را قاب بگیرم و جهاد اینها باید دیده میشد؛ افرادی را باید معرفی میکردیم، چون انقلاب نیاز به تلاش دارد. من دیده بودم آوینی چگونه به میرشکاک نگاه میکند اما او عقیده دارد آزادانه هرچه میخواهد را بگوید. مانند رها کردن ببر در میان انسانها، تلویزیون باید فرصت گفتوگوی آزاد را بیش از این فراهم کند. تحول انقلاب عرصهای را نشان داد که خارجیها هم آن را درک میکنند.»
از سخنان به یاد ماندنی نادر طالب زاده سخنی بود خطاب به فعالان فرهنگی او میگفت: «مسئولین (رسانه) کشور را فراموش کنید! مسئولین کشور یعنی هویج!!... ما امروز شمشیر زن میخواهیم تک تیرانداز میخواهیم!!... مسئولین شمایید!!...»
پیام تسلیت رهبر انقلاب
حضرت آیتالله خامنهای در پیامی درگذشت پژوهشگر و هنرمند انقلابی آقای نادر طالب زاده را تسلیت گفتند.
متن پیام رهبر انقلاب اسلامی به این شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
با تأسف خبر درگذشت پژوهشگر و هنرمند انقلابی و پرتلاش و پرانگیزه آقای نادر طالب زاده رحمة الله علیه را دریافت کردم. به خانواده و بازماندگان و همکاران و دوستان ایشان صمیمانه تسلیت عرض میکنم و از خداوند متعال رحمت و مغفرت و پاداش نیک برای خدمات باارزش فرهنگی و رسانهای ایشان مسألت مینمایم.
سیّد علی خامنه ای
۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۱
پیام تسلیت رئیسی: درگذشت مرحوم نادر طالبزاده دل اصحاب فرهنگ و هنر را جریحهدار کرد
رئیسجمهور در پیامی با تسلیت درگذشت هنرمند انقلابی و فرهیخته، مرحوم نادر طالبزاده آورده است: درگذشت این چهره مؤثر جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی، دل اصحاب فرهنگ و هنر را جریحهدار ساخت و اهالی هنر متعهد را داغدار کرد. آیتالله سید ابراهیم رئیسی رئیسجمهور در پیام تسلیت خود بهمناسبت درگذشت مرحوم طالبزاده تصریح کرده است: این همرزم و یار شهید آوینی با فعالیتهای آموزشی متعدد، همواره در سنگر مقاومت و استقامت پاسدار بیچشمداشت آرمانهای بلند انقلاب اسلامی و ارزشهای متعالی فرهنگ و هویت ملی بود و نام خود را در تاریخ فرهنگ و هنر این مرز و بوم ماندگار کرد.
متن پیام رئیسجمهور بهشرح زیر است؛
بسم الله الرحمن الرحیم
انا لله و انا الیه راجعون
درگذشت هنرمند انقلابی و فرهیخته، چهره مؤثر جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی، مرحوم نادر طالبزاده، دل اصحاب فرهنگ و هنر را جریحهدار ساخت و اهالی هنر متعهد را داغدار کرد. این جهادگر جبهه جنگ نرم در مستندسازی، مجریگری، کارگردانی و برنامهسازی، آثار درخشانی از خود بهجا گذاشت و در کسوت یک فعال رسانهای و همچنین مدیر فرهنگی و کارشناس مسائل بینالمللی، افقهای تازهای از آگاهیبخشی و مبارزه با تهاجم فرهنگی را گشود.
افزون بر اینها، این همرزم و یار شهید آوینی با فعالیتهای آموزشی متعدد، همواره در سنگر مقاومت و استقامت پاسدار بیچشمداشت آرمانهای بلند انقلاب اسلامی و ارزشهای متعالی فرهنگ و هویت ملی بود و نام خود را در تاریخ فرهنگ و هنر این مرز و بوم ماندگار کرد. اینجانب درگذشت این هنرمند و فعال فرهنگی جبهه انقلاب را به خانواده محترم، جامعه هنری و شاگردان آن فقید تسلیت میگویم و در این ایام پرفیض برای ایشان علو درجات و همجواری با شهید آوینی و دیگر شهدای گرانقدر هنرمند و برای بازماندگان صبر و سلامتی از خداوند سبحان مسئلت دارم.
روحش شاد و یادش گرامی باد
سید ابراهیم رئیسی
رئیس جمهوری اسلامی ایران
ابراهیم حاتمیکیا در پیامی درگذشت نادر طالبزاده را تسلیت گفت
متن یادداشت حاتمی کیا به این شرح است:
«یالطیف
نادرترین یار،
حاج نادر طالبزاده از میان یاران رفت.
نادر طالبزاده، نادرترین شخصیتی بود که در حوزه هنر سینما میشناختم؛
نادر بود در چهره پرنفوذ و مهربانش،
نادر بود در اصرار و ایمان به آنچه معتقد بود و با همه وجود آن را در رسانه و هنر بهکار میبست،
نادر بود در زیست غریبش در سرزمین غرب،
نادر بود در سلوک عارفانه و مؤمنانه،
نادر بود و بعید میدانم کسی بتواند جای خالی او را پر کند،
خدایش او را با اولیاء محشور کند.
ابراهیم حاتمیکیا 9 اردیبهشت 1401»
موقعیت نادر
از نادر طالب زاده این یکی دو روز زیاد شنیده اید،من هم کمی فرصت نشست و برخاست با ایشان را داشته ام،در زمستان نود و پنج و بهار نود و شش،تواضع و حُسن خلق ویژگی شخصی اش بود، و اهل اعتماد بنفس دادن به جوان تر ها بود، در هنر و رسانه هم که زیاد در موردش گفته اند و شنیده اید،و البته به این نگاه جناب حاتمی کیا هم کم و بیش معتقد بود. همه به جای خود؛
واکنش کاربران فضای مجازی
چرا آمریکا نادر طالبزاده را تحریم کرد؟
کارگردانی که معتقد بود به هیچ جبههای جز انقلاب تعلق ندارد، خودش میگوید «من در آمریکا مشاهداتی داشتم که بعدها خیلی به دردم خورد» همین هم شد بعدها هم در قالب جشنواره «عمار» و هم کنفرانس افق نو ابعادی تازه از این کشور را هویدا کرد. نادر طالبزاده البته سابقه کار در شبکه خبری CBS آمریکا را هم داشته، این همکاری هم از آنجایی شکل گرفته که میخواسته است اخبار انقلاب به گوش جهانیان برسد این همکاری، اما ادامهدار نشد و بلافاصله بعد از ۲۲ بهمن ۵۷ از CBS خارج شد.
طالبزاده، اما نقشی در ماندگاری حوادث تسخیر لانه جاسوسی را هم دارد، او که در سالهای اخیر به واسطه فعالیتهای ضد استکباریاش در لیست تحریمهای آمریکا هم قرار گرفت، از اولین کسانی بود که در قالب تیم مستندسازی در صحنه تسخیر سفارت آمریکا حاضر شد و وقایع آن روزگاران را ثبت و ضبط کرد، ساخت همین مستند هم سرآغاز همکاری او با صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران شد. برنامه «عصر» را میتوان یکی از مهمترینهای فعالیتهای او در بستر تلویزیون محسوب کرد، برنامهای که پلی ارتباطی و البته حلقهای برای گردآوری چهرههای استکباریستیز بود، همان هدفی که نادر طالبزاده دنبالش میکرد.
طالبزاده البته همین هدف را در کنفرانس افق نو هم پیگیری کرد، همایشی که ابتدا با عنوان «هالیوودیسم» آغاز به کار کرد، اما بعدها با تغییر نام چهرههایی از کشورهای مختلف جهان را به خود دید. «عمار» را، اما میتوان کلیدیترین فعالیت او برشمرد، جشنوارهای که بستر فعالیتهای جوانان تا به آن زمان گمنام را فراهم کرد تا علاوه بر تربیت نیرو، مسیری باشد برای معرفی آنها به دنیای سینما و تلویزیون.
کارگردانی که میگفت «همیشه دوست داشتم که بتوانم تجربیاتی را که در ایران و غرب کسب کردهام به فیلمسازان جوان منتقل کنم، جوانانی که نمیتوانستند در مسیر درست رسانهای قرار گیرند؛ عمار توانست این کار را در سراسر ایران انجام دهد و وقتی فال و قرعه به نام من افتاد، من با اشتیاق پذیرفتم» ۱۸ دی ماه سال ۱۴۰۰ بود که در مراسم افتتاحیه جشنواره «عمار» برای اولین بار عنوان شد نادر طالبزاده به دلیل نارسایی قلبی به سیسییو منتقل شده است با آنکه او مدتی بعد با بهبودی حالش از بیمارستان مرخص شد، اما هفته گذشته به دلیل عود کردن علایم بیماری دوباره به بیمارستان منتقل شد. نادر طالبزاده سرانجام شامگاه جمعه ۹ اردیبهشتماه برابر با روز قدس دار فانی را وداع گفت.
دیگر پیام های تسلیت
سیدمحمد حسینی، مدیرعامل انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس هم نوشت:
انا لله و انا الیه راجعون
استاد گرانمایه و عزیز حاج نادر طالب زاده.
کسی که در حیات و امروز در نوع وفاتش به آموخت. بهتر از همه حرف های یار دیرینش سید شهیدان اهل قلم را فراگرفته و به آن جامه عمل پوشانده.
اینکه هنر در ذات خود واجد دو وجه کلی است. قبله و جبهه
هنری که جهت نداشته باشد و روی به قبله ای نکند و به تعبیر بلند سید مرتضی انصراف وجه از جهات دیگر نداده باشد و هنری که جبهه و مواجهه با ظلم و کفر و استبداد و بیداد را سرلوحه خود نسازد اساسا هنر نیست از حیز هنر بودن ساقط است.
و این مفهوم چه عمیق و درست و مشهود در تار و پود تمام رفتارهای عمار سینمای ایران حاج نادر طالب زاده عزیز تنیده شده بود.
روحت شاد که در رفتن از این دنیا هم محراب ماه علی علیه السلام و روز مبارزه با استبداد را برگزیدی و دوباره پرده از رازی برداشتی برای اینکه به ما و به همه آزادی خواهان جهان با رفتن شهادتگونهات درس پایداری و استقامت دهی.
حاج نادر عزیز بدان که شاگردانت راهت را ادامه خواهند داد و دیر نخواهد بود زمانی که روز قدس را به یاد تو در قدس گرامی دارند.
رحمت و رضوان اللهی بر تو باد.
* کارنامه پرافتخار و پربار
سیدمحمدیاشار نادری، رئیس بنیاد فرهنگی روایت فتح، طی پیامی درگذشت نادر طالبزاده مستندساز و سردار جبهه فرهنگی انقلاب را تسلیت گفت.
وَبَشِّرِ الصَّابرِینَ الَّذینَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِیبَهٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ
عروج شهادت گونه مجاهد فرهنگی و هنرمند متعهد، زنده نام حاج نادر طالبزاده موجبات تأسف و تألّم خیل کثیر علاقهمندان به جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی را پدید آورد.
کارنامه پرافتخار و پربار آن هنرمند فقید که از همراهی با سیدالشهدای اهلقلم شهید سید مرتضی آوینی رحمه الله علیه تا تربیت نسل جدیدی از مستندسازان و هنرمندان جوان انقلابی را دربرمی گیرد، بیشک باقیاتالصالحات و ذخیره ارزشمندی برای آن فقید سعید میباشد.
پایمردی و تداوم در جبهه حق علیه باطل از اوان روزهای انقلاب تا آخرین روزهای حیات ایشان و حضور در جبهههای بینالمللی جهان اسلام و ثبت و ضبط وقایع جنگهای سخت و طاقتفرسا ویژگی بارز وی بود که درنهایت در روز جهانی قدس و ایامالله انزجار از رژیم غاصب و نامشروع صهیونیستی به دیدار معبود شتافت.
اینجانب ضمن عرض تسلیت به پیشگاه رهبری فرزانه انقلاب، حضرت آیتاللهالعظمی امام خامنهای حفظه الله، بیت شریف ایشان، خانواده معزا، علاقهمندان و دوستداران ایشان علو درجات و غفران الهی را آرزومندم.
* نامی عجین با مبارزه علیه صهیونیسم
سیدمهدی جوادی مددیرعامل بنیاد سینمایی فارابی درگذشت «نادر طالب زاده» سردار سرافراز جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی را تسلیت گفت:
باسمه تعالی
«الَّذِینَ إِذَا أَصَابَتْهُم مُّصِیبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ»
پرواز شهادتگونه سردار سرافراز جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی «حاج نادر طالب زاده» را همزمان با ماه مبارک رمضان و روز جهانی قدس تسلیت و تعزیت عرض می کنم.
حاج نادر طالب زاده از مصادیق «اصحاب آخرالزمانی سیدالشهدا علیه السلام» بود که سالها به عنوان جهادگر و رزمنده، سنگر رسانه را «کربلای مبارزه حق و باطل» قرار داده بود. نام این سردار جنگ نرم عجین بود با مبارزه علیه صهیونیسم و استکبار جهانی و چه تقارنی است رحلت شهادت گونه او با روز جهانی قدس.
اکنون او میهمان شهدا و در آغوش رفیق دیرینه خود سید شهیدان اهل قلم است که میفرمود: «غایت خلقت جهان، پرورش انسانهایی است که در برابر شدائد، بر هرچه ترس و شک و تردید و تعلق است غلبه کنند و حسینی شوند».
فقدان این استاد ارجمند و مبارز نستوه، ثلمهای برای همه آزادیخواهان جهان و اهالی فرهنگ و رسانه است.
با عرض تسلیت و تعزیت به خانواده محترم «حاج نادر طالب زاده» و جامعه هنری و رسانهای کشور، از درگاه خداوند متعال برای آن مرحوم، غفران و رضوان الهی را مسئلت دارم. ان شاالله قرین رحمت واسعه الهی و همنشین سالار شهیدان باشند.
* نسل جنگ تکرارنشدنی است
مسعود دهنمکی با انتشار متنی انتقادی درگذشت نادر طالبزاده را تسلیت گفت:
نادر جان!
می دانم از امشب پوسترهایت را فراوان چاپ خواهند کرد و برایت کلیپها و مستندها خواهند ساخت اما از غصههای این سالهای آخر تو نخواند گفت.
از بیمهریهای کسانی که تو برایشان نردبان فراهم کردی. از حرفهای در گوشی که بارها برایم گفتی و مرا هم به صبوری دعوت کردی.
از اینکه میگفتی مسعود جان! نسل جنگ چیز دیگری بود و تکرارنشدنی است و از همسنگران امروز باید به اندازه فهمشان توقع داشت.
میگفتی چک دست کسانی است که خودمان دستهچک دستشان دادیم اما به اسم نو انقلابیگری از روی ما رد شدهاند. کاری که ما با نسل خودمان و سید مرتضی آوینی نکردیم.
میدانم درست مثل شهید آوینی همانها که خون به جگرش کردند و برایش مرثیه خواندند، برای تو هم همانها که قلبت را آزردند سیاهپوش خواهند شد.
حیف که به صبر و سکوتم فراخواندی وگرنه گفتنیها بسیار است.
عزت و ذلت دست خداست نادر جان. سلام مرا هم به امام و شهدا برسان و بگو رفقای قدیمی در راه هستند...
* مجاهد خستگی ناپذیر
محمود گبرلو مجری تلویزیون و منتقد سینما نیز در اینستاگرام خود نوشت:«مجاهد خستگی ناپذیر نادر طالب زاده عزیز دارفانی را وداع گفت. طالبزاده یک فرد خاص و عجیبی بود. یک انقلابی و آرمانخواه معمولی نبود. تمام عمرش را لحظه به لحظه وقف اهداف انقلاب اسلامی کرد و حتی از انقلابیون رایج انقلابیتربود چون با علم و دانش و آگاهی قدم در این راه گذاشته بود.
بینش و بصیرت عجیبی در تبیین اندیشههای انقلاب اسلامی نشات گرفته از نگاه امام راحل داشت. آرمان خواه سادهلوح نبود که با شور و شعار عمل کند بلکه با عقل و درایت وآ گاهی قدم بر میداشت. طبیعتاً انتقاداتی به نگاه و منش او وجود داشت و دارد اما در جایگاه نظریهپردازی قابل تامل و تعمق است. در بیان اندیشههای خود پاک و نجیبانه رفتار میکرد همین برای او جایگاه ویژهای در میان اهل فرهنگ و هنر ایجاد کرد.
عملکردش در عرصه فرهنگ و هنر کارآمد و اندیشه ورز بود و نیروهای زیادی را تربیت کرد و در تبلیغ اندیشه اسلامی در آن سوی مرزها هم بسیار موفق بود.
نسل همانند او بسیار کماند که بیش از ۴۰ سال مداوم در جنب و جوش باشند و پاک بمانند. انشالله با اولیای خدا و بخصوص با شهدا محشور باشند . نام و یاد او همیشه باقی است.»
* برای از او گفتن زبان بند آمده است
وحید یامینپور نویسنده و معاون جوانان وزارت ورزش و جوانان هم نوشت:
انالله و انا الیه راجعون
نادر عزیز رفت...
برای از او گفتن، زبانم بند آمده.
تسلیت به همه برادران و خواهرانم در جبهه فرهنگی و رسانهای انقلاب اسلامی.
* سردار سرافراز جبهه فرهنگی انقلاب
مجید اکبرشاهی، مدیرعامل موسسه تصویر شهر و دبیر هشتمین جشنواره بین المللی فیلم شهر در پیامی درگذشت نادر طالب زاده را تسلیت گفت:
ضایعه درگذشت سردار سرافراز جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی مرحوم نادر طالب زاده موجب تاثر و تالم همه دوستداران و یاوران انقلاب، جامعه رسانه ای، سینمایی و خانواده بزرگ رسانه ملی شد.
استاد طالب زاده از سرمایه های ارزشمند کشور، ولایتمدار و از یاران شهید مرتضی آوینی بود که لحظه ای از جهاد تبیین و دفاع از اصول و ارزش های انقلاب و جمهوری اسلامی فروگذار نکرد.
اینجانب درگذشت آن شخصیت دغدغه مند و دلسوز جبهه مقاومت و انقلاب اسلامی را همزمان با روز جهانی قدس به اهالی رسانه، فرهنگ و هنر و خانواده ایشان تسلیت گفته و برای آن فقید سعید از درگاه خداوند رحمان، رحمت و بخشایش و براى بازماندگان گرامى صبر و سلامت مسألت دارم.
* خدمات ماندگار و زحمات بیدریغ
مهدی رمضانی، دبیرکل نهاد کتابخانههای عمومی کشور هم در پیامی نوشت:
فَرِحِینَ بِمَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَیَسْتَبْشِرُونَ بِالَّذِینَ لَمْ یَلْحَقُوا بِهِمْ مِنْ خَلْفِهِمْ أَلَّا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلَا هُمْ یَحْزَنُونَ
به آنچه خدا از فضل خود به آنان داده است شادمانند، و برای کسانی که از پی ایشانند و هنوز به آنان نپیوستهاند شادی میکنند که نه بیمی بر ایشان است و نه اندوهگین میشوند.
آیه ۱۷۰ سوره آل عمران
فقدان استاد ارجمند، مبارز نستوه، هنرمند متعهد و تراز انقلاب اسلامی، مجاهد جهاد تبیین، جناب آقای نادر طالب زاده باعث تألم و تأثر شدید جامعه فرهنگ، هنر و رسانه و جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی شد.
مشیت و اراده خداوند متعال بر این قرار گرفت که در ایام نورانی ماه مبارک رمضان و در روز قدس شریف به سرور شهیدان عالم و همرزمان شهیدش بپیوندد.
این جهادگر عرصه جنگ نرم، که نام و آوازه اش در سپهر هنر و فرهنگ متعالی انقلاب اسلامی و مبارزه حق علیه باطل، همواره باقی است، مصداق واقعی این قول یار شهیدش آوینی بود: «هنرمند رویی به عالم غیب دارد و رویی به عالم شهادت. با آن روی خورشیدی منیر است و با این روی قمری مستنیر در شب ظلمانی کره ارض...»
خدمات ماندگار آن هنرمند گرانقدر، بصیر و با فضیلت که بیان و عملش تجلی اندیشه و تفکر انقلابی، تدبیر، آگاهی و شجاعت بود و زحماتِ بیدریغش در معرفی و ترویج ارزشهای انقلاب و تربیت نسل جدید هنرمندان جوان انقلابی، منشوری راهگشا در دفاع از حق، صیانت از حریم مقدّس انقلاب اسلامی و پرورش نیروهای فکری نظام محسوب میشود و بر حسنات کارنامة درخشان ایشان خواهد افزود. انشاءالله.
اینجانب فقدان آن فقید سعید را به خانواده مکرّم ایشان، همکاران و جامعه فرهنگی- هنری کشور، مخصوصا جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی تسلیت و تعزیت عرض میکنم و برای آن عزیز سفرکرده رحمت واسعه الهی و برای بازماندگانش صبر و شکیبایی از درگاه خداوند سبحان مسئلت میکنم.
ان شاءاللّه روح بلند آن مرحوم در بالاترین مراتب بارگاه قدسی با سالار و سرور شهیدان محشور و همجوار گردد.
رحمت و مغفرت و رضوان الهی بر این برادر فقید باد.
* طالبزاده و آوینی غرب را زیسته بودند
مسعود معینیپور، مدیر شبکه چهار در پیامی درگذشت هنرمند فقید، نادر طالبزاده را تسلیت گفت.
انا لله وانا الیه راجعون
روح بیقرار هنرمند انقلاب اسلامی کسی که از مصادیق تحولیافتگان خمینی کبیر است آسمانی شد.
نادر طالبزاده، کسی بود که تحول روحی و فکری او تحت تاثیر انقلاب امام خمینی (ره) شکل گرفت و به عنوان نماد یک انسان انقلابی تمام عیار است.
شاهد بودیم طالبزاده تا آخرین لحظه حیات، در تلاش برای جهاد تبیین، ترویج و بیان مصادر و مقاصد انقلاب اسلامی بود. طالبزاده را بیش از هر خصلتی، به پیگیری مطالبات طبقه مستضعف جامعه و آرمانهای انقلاب اسلامی همچون عدالت و آزادی میشناسیم.
جناب طالبزاده، یک تنه، صدا و تصویرِ انقلاب اسلامی بود.
سوابق یک عمر کار هنری، او را اهل گفتوگو، منطقی و بسیار خوشقریحه و خوشفکر نشان مینُمایاند.
درگذشت نادر طالبزاده، این هنرمند پرتوان انقلابی را به خانواده محترم ایشان، اصحاب رسانه، جامعه هنری و جامعه اسلامی تسلیت عرض میکنم.
نادر طالبزاده و مرتضی آوینی
یک وجه اشتراک دارند؛
هر دو غرب را زیسته بودند،
هر دو دنیای مدرن را قبل از دنیای خمینی درک کرده بودند،
اما آگاهانه تبدیل به انسان انقلاب اسلامی شدند و انسان انقلاب اسلامی رفتند؛
مصداق عاش سعیدا و مات سعیدا.
* پرورش نهال پرطراوت هنر و اندیشه انقلاب
حمیدرضا جعفریان، رئیس سازمان سینمایی حوزه هنری در پی درگذشت نادر طالب زاده، هنرمند و استاد دلسوز جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی پیام تسلیتی منتشر کرد:
«اگر غربال ابتلائات نباشد، چگونه خبیث از طیب جدا شود و چگونه انسان به کمال رسد؟» معلم تمامعیار و اندیشهورز قهار که با مشی پدرانه و تلاش مؤمنانهاش، راه را برای ما که پای در این مسیر نهاده بودیم، باز میکرد از میانمان رفت. او از برجستگانی بود که نهالِ پرطراوتِ هنر و اندیشه انقلاب را در سیل ابتلائات بزرگ زمانه، با شوق و ایمان راسخ خویش پاسداری کرد و به شکوفایی و رویشهای تازه در نسلهای بعدی رساند؛ نسلی که جز تشویق و اعتماد از او چیزی ندید و سعه صدر و متانت را از او آموخت. عروج غمبارش و خسارت جبرانناپذیر از دست دادنش، بر دوستداران و شاگردان این نادر مرد بزرگ تسلیت باد. رضوان و رحمت خدا بر او.
شهریار بحرانی: طالبزاده شکارچی ایده در رسانه بود
برخی از اعضای خانواده مرحوم طالبزاده نیز در این مراسم حضور داشتند. در ابتدای این برنامه شاهحسینی درباره علت انتخاب و حضور مهمانان این برنامه بیان کرد که آقایان بحرانی و قدیریان از هنرمندان قدیمی حوزه هنریاند که از سالهای ابتدایی آن در اینجا حضور دارند و در واقع شأن مؤسس دارند. از سوی دیگر ایشان از دوستان قدیمی مرحوم طالبزادهاند که از این منظر مناسبترین چهره برای گفتوگو درباره شهید طالبزادهاند.
در ادامه بحرانی که در برنامههای مختلف طالبزاده به عنوان مهمان حضور داشته است درباره این مستندساز با اشاره به آیاتی از سوره انفال درباره حقیقت زندگان عالم گفت: افرادی در جهان و در میان ما هستند که از منظر الهی زندههای حقیقیاند. به عقیده من حاج نادر طالبزاده اینگونه که قرآن میفرماید که دعوت خداوند را لبیک گفتند زنده بود. او همواره کار میکرد و کسی در فعالیتهای هنری و رسانهای به گرد پای او نمیرسید.
چه در حوزه داخلی و چه بین الملل. وی گفت: ما در تفکر و معارف باید زنده باشیم و هنر را تعریف کنیم، بسازیم و با آن زندگی کنیم. او با توجه به ارزش محتوای حقیقی و قرآنی در سینما و هنر گفت که هنری که فقط فرم باشد ارزشمند نیست. چرا آقای قدیریان در رعصه نقاشی با موضوع "آسمان حسین (ع)" کار میکند و چرا به خونریزیهای کربلا نگاه نمیکند؟ چون محتوا و نگاه آسمانی برای هنرمند قرآنی ملاک است.
کارگردان مریم مقدس در ادامه با اشاره به اینکه به حاج نادر طالبزاده غبطه میخوردم، چرا که با فکر خودش به عرصه میدان آمده بود گفت از ویژگیهای این شهید، ادب محضر خداوند است. امام خمینی (ره) جمله معروفی دارند که عالم محضر خدا است در محضر خدا معصیت نکنید. طالبزاده دقیقاً اینگونه بود و همواره در محضر خدا ادب داشت. در تمام این سالها ندیدم خلاف شأن و ادب حرفی از دهانش خارج شود حتی در مورد دشمن.
او انسانی اخلاقمدار بود و این جزو مؤلفههای انقلابی است زیرا انقلابی باید بتواند ادب و اخلاق را رعایت کند وگرنه نمیتواند وارد عرصه مهدویت بشود. بعد از این قدیریان با نقل خاطرهای از مرحوم طالبزاده به ظرافت و دقت هنری وی اشاره کرد و گفت نام فیلم "بشارت منجی" او با اینکه در گذشته بهسر میبرد و در زمان زندگی حضرت عیسی (ع) است به آینده اشاره دارد که ناشی از علاقه او به آینده بود.
وی بیان کرد که زمانی به او درباره توجه بیش از اندازهاش به برخی ایدهها گفتم که پاسخ داد ایدهها نظام را زنده نگه میدارند و انگیزهای برای کار و فعالیت هنری و قرآنی است. او با ذکر خاطره ای گفت: طالبزاده شخصیتی با تمام وجود دغدغه مند داشت و همانند دیگران رفع تکلیفی عمل نمیکرد. او دارای ظرفیتهایی بود که همکارانش به خوبی آن را درک و حس میکردند. وی افزود: طالبزاده بر نقش و اهمیت ایده خوب و درست همواره تاکید داشت و پس از اطلاع از نمایشگاه «آسمان حسین» برای شرکت در برنامه هایش دعوت کرد تا در موردش حرف بزنم و ایده خود را به عنوان نمونه ای از ایده پردازی ارائه کنم.
بحرانی در همین خصوص بیان کرد که طالبزاده شکارچی فکر و ایده بود. او بیشتر دنبال این بود که فکر شیعه و انقلاب را رصد کند و بیاورد. این یعنی کار رسانهای؛ طالبزاده خودش دنبال تولید فکر نبود اما رصد میکرد و به برنامهها میآورد. همواره اگر مطلبی یا شخصی را میدید که حرفی برای گفتن دارد تلاش میکرد که او را به آنتن بیاورد تا آن موضوع و نکات مهم بیان شود. او دنبال تأثیرگذاری جدی بر روح انسانها بود زیرا رسانه بر روح انسان به عنوان خمیر ذاتی او اثرگذار است. در بخش دیگری از این برنامه، شاهحسینی با اشاره به توجه جدی طالبزاده به جوانان و دعوت آنان بیان کرد که تلاش میکرد تا پژواک صدای جوانان در عرصه رسانه باشد. گاهی این میدان دادن به حدی بزرگ میشد که در نتیجه برخی از جوانان از او بیشتر مدعی میشدند.
او بیان کرد که طالبزاده خیلی شجاع بود که با اینکه خبرنگار CBS آمریکا بود و برای آمریکا کار میکرد، در روزهای انقلاب وقتی دید که خبرنگاران خارجی علیه انقلاب خبر میزنند تغییر مسیر داد و تلاش کرد تا به نفع انقلاب خبر تولید کند. در ادامه این برنامه جمعی از شاگردان طالبزاده در کشور بوسنی و هرزه گوین، در پیامی که برای این مراسم ارسال کرده بودند، درگذشت حاج نادر طالبزاده را تسلیت گفتند و بیان کردند که او در روزهای ابتدایی جنگ بوسنی در کنار ما بود و فعالیت رسانهای تأثیرگذاری داشت.
قدیریان در ادامه این مراسم گفت: طالبزاده جزو شهدا محسوب میشود و شهدا همواره به ما میآموزند. ما هم همیشه از افکار ایشان میآموختیم که همیشه برنامه خداوند پیاده میشود و انقلاب و هشت سال دفاع مقدس ما به اذن خدا شکل گرفته است. وی با این اعتقاد خود را یکی از بازیگران برنامه خدا میدانست و برای ایفای نقش موثر در این برنامه خدایی تلاش میکرد. تلاشهای او نه تنها در ابعاد فردی تاثیرات بسزایی داشت بلکه میان اطرافیان خود نیز جریانسازی میکرد. قدیریان افزود: طالبزاده به واقع و قلبا معتقد بود که عالم محضر خدا است و با چنین رویکردی دست به هر کاری میزد که همین موضوع موجب موفقیت فعالیتهایش میشد. ما و نسل های جوان ما نیز باید با چنین نگاهی کار و تلاش کنیم.
بحرانی در ادامه با اشاره به مجاهدتهای رسانهای طالبزاده در تلویزیون گفت: ایشان با داشتن قلبی محکم با اینکه شهرت یافت اما تحت تاثیر آن قرار نگرفت و با روحیه ای فراجناحی عناوین و مطالبی را در رسانه ملی طرح کرد که کسی به آنها توجهی نداشت. این در حالی است که پس از انقلاب افراد بسیاری با معرفی و شهرت از خود بی خود شدند. انشاءالله خداوند به ما نیز همانند حاج نادر طالبزاده قلبی محکم عطا کند. شاهحسینی در ادامه با تاکید بر اینکه زنده یاد طالبزاده بسیار بزرگ فکر میکرد گفت: ایشان در کارهای خود بسیار ثابت قدم و جدی بود و در آرمانهای خود اوج میگرفت در حالی که با دوستان خود بسیار رئوف بود. طالبزاده مصداق اشداء علی الکفار رحماء بینهم بود.
شاهحسینی افزود: طالبزاده در برههای از زندگی خود تصمیم گرفت تا به تولیدات رسانهای در مورد جانبازان شیمیایی بپردازد و تلاش به محکومیت دولتهای غربی در همدستی با جنایات ارتش بعث حکومت صدام کند. فعالیتهای طالبزاده در این مورد تاجایی پیش رفت که ضمن کارشکنیهای دولت آن وقت کشور با موفقیتهای بینالمللی همراه بود. عزم جهادی و روایت های جسورانه او بسیار ستودنی بود.
بحرانی در ادامه این مراسم گفت: بحث راهبردی که میشود ناخودآگاه مهدویت که طالبزاده به آن بسیار اعتقاد داشت به یادمان میآید. حاج نادر در این راه با سر منشأ شیطانی غرب دست و پنجه نرم میکرد. ما باید همانگونه که مقام معظم رهبری بارها تاکید داشتند دشمن شناسی خوبی داشته باشیم و بازوهای شیطان در دنیا را بشناسیم. حاج نادر با آرمان و ایدهالهای خود در این راه موفق بود که ما نیز باید در این مسیر تلاش کنیم.
قدیریان نیز در پایان این مراسم گفت: حاج نادر با اعتقاد قلبی به کل یوم عاشورا و کل عرض کربلا رستگار شد. طالبزاده با تکیه بر یکی از آرمانهای اصلی خود که آن نابودی رژیم صهیونیستی است رستگار شد و حتی پس از مرگ نیز برای آرمان خود زحمت میکشد. چرا که حاج نادر الان پردههای بسیاری از پیش رویش برداشته شده و با دید واضحتری به اقدامات آرمانی خود ادامه خواهد داد.
مسعود فراستی: "نادر طالبزاده" شخصیت جهانی انقلاب اسلامی بود
فراستی با اشاره به شخصیت ضدآمریکایی و ضدغربی مرحوم "نادر طالبزاده" خاطرنشان کرد: در اوایل دفاع مقدس هم ایشان اقدام به مستندسازی میکرد و آثار خوبی ارائه داد و معتقدم برای نزدیک شدن به وی، باید به سراغ مستنداتش رفت. منتقد سینما و حوزه فرهنگ ضمن گرامیداشت یاد شهیدانی همچون باکری، آوینی و سایر شهدا ابراز داشت: فیلم "موقعیت مهدی" کار خوبی است که برای معرفی بیشتر شهیدان باکری ارائه شد و معتقدم باید برای این قهرمانان و شهدا فیلمهای بیشتری تولید شود.
رئیس حوزه هنری استان گیلان نیز در این مراسم با بیان اینکه نادر طالبزاده تنها یک شخصیت نیست بلکه نماد و شاخص است بیان کرد: برای تداوم راه افرادی همچون طالبزاده باید فعالانه عمل کرد. رسول منفرد خاطرنشان کرد: اگر طالبزاده امروز در گیلان بود برای سراوان آبرو میگذاشت و تلاش میکرد و صدای مردم این منطقه میشد و آنها را به تلویزیون میآورد و در برابر جریانی که سعی میکند این مطالبه را منحرف کند میایستاد. رئیس حوزه هنری استان گیلان با اشاره به اینکه باید از مکتب فرهنگی طالبزاده یاد کرد ابراز داشت: همانطور که سردار شهید سلیمانی یک مکتب مدیریتی بود، طالبزاده نیز مکتب فرهنگی بود که برای رسانههای ما پیام دارد.
درس مهمی که «عدالتخواهان» باید از حاج نادر طالبزاده یاد بگیرند
وی مطرح کرد: حاج نادر نگاه پدرانه و معلمگونه عجیبی به آحاد افراد فعال در بدنه جبهه انقلاب اسلامی داشت. میدانیم که جبهه انقلاب اسلامی، جبهه متکثری است و چهبسا افرادی در این جبهه فعالاند که با یکدیگر اختلافاتی دارند، باوجود این، حاج نادر قادر بود همه این افراد را کنار هم جمع کند. هرکس قصد انجام کار یا به ثمر نشاندن ایدهای را داشت، حاج نادر نهتنها مانعش نمیشد، بلکه با تمام توان به او کمک میکرد تا کار و ایدهاش را به بهترین نحو ممکن پیش ببرد. ساعی افزود: زندهیاد طالبزاده شخصیتی بسیار آزاده و مخلص بود. وقتی با او مواجه میشدیم، احساس نمیکردیم که محبت دنیا در قلبش وجود دارد. او همچنین انسانی هوشمند، بصیر و جهاندیده بود. حاج نادر شخصیتی واقعنگر بود و اگر ایدهای در ذهنش داشت، قادر بود آن ایده را به نتیجه برساند، شاید همه این ویژگیها را در کمتر کسی بتوان یافت.
رئیس دانشگاه سوره یادآور شد: مرحوم طالبزاده انسانی معتقد و درعینحال منتقد بود. اگر سیر چند ده ساله عملگری او در حوزههای مختلف فرهنگ، هنر و رسانه را مرور کنید، متوجه میشوید که تقریباً هیچ بخش یا ساختاری از نظام نبوده است که حاج نادر به آن نقدی وارد نکرده باشد، با وجود این، او واجد همان مشخصهای بود که رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیرشان با دانشجویان اشاره کردند؛ انتقاداتش با هدف سازندگی بود، به همین دلیل هرگز با دشمن مخرج مشترک پیدا نمیکرد، این همان چیزی است که جوانان بهویژه افرادی که امروز بهعنوان عدالتخواه مشغول به فعالیتاند، باید به آن توجه داشته باشند. حاج نادر درعینحال که انتقادات بسیار صریحی را به بخشهای مختلف نظام وارد میکرد، هیچگاه اجازه نداد که میان او و دشمن مخرج مشترکی پیدا شود.
وی در پاسخ به این پرسش که مهمترین میراث زندهیاد طالبزاده را چه میداند، به خبرنگار فرهنگی تسنیم گفت: تصور میکنم مهمترین میراث زندهیاد طالبزاده، طیف گسترده شاگردانی است که او نسبت به تربیت آنها همت گمارده است، میتوان گفت که در جایجای جبهه فرهنگی و هنری انقلاب اسلامی، هیچ آدم جدی و کاربلدی را نمیبینیم که در مقطعی شاگردی حاج نادر را نکرده باشد.
ساعی خاطرنشان کرد: زندهیاد طالبزاده جزء نسل اول انسانهای دارای مهارت بالای رسانهای در انقلاب بود. در ابتدای انقلاب، عموم کسانی که کارهای فرهنگی و رسانهای قوی انجام میدادند، وابسته به جریانهای چپ بودند که خیلی زود هم راهشان را از انقلاب اسلامی جدا کردند؛ اینها آدمهایی بودند که نه مذهب برایشان مهم بود، نه فرهنگ، نه تاریخ، نه اهداف انقلاب، نه ملت و اساساً با نگاه تحقیرآمیز به مردم نگاه میکردند، در مقابل اینها کسانی مثل شهید آوینی و حاج نادر طالبزاده بهعنوان نسل اول انقلاب قرار داشتند که مهارت بالای رسانهایشان را در خدمت اهداف و آرمانهای انقلاب قرار دادند و هستههایی ساختند که توانست در طول دهه 60 کارهای جدی و مهمی انجام دهد. این نسل از دهه 70 به بعد که وارد عرصه تربیت نیرو شد، توانست اثرات مثبت و غیرقابل انکار بسیاری را بهجا بگذارد. تصورم این است که حاج نادر در طول سالهای حیات خود بیش از هزاران شاگرد جدی و مستعد پرورش داده است که هماکنون در جایجای جبهه انقلاب مشغول به کار هستند.
وی در ادامه تصریح کرد: سطح کیفی عملگریهای رسانهای زندهیاد طالبزاده بسیار بالا بود؛ بهنحوی که میتوان گفت سطح مستوی کار رسانهای حاج نادر چیزی کمتر از سطح مستوی عملکرد رسانههای درجهیک جهانی نداشت و چهبسا کیفیتر از آنها هم بود. تصور کنید کارهایی را که رسانههای غربی با امکانات و بودجههای هنگفت انجام میدهند حاج نادر با بودجهای چندبرابر پایینتر انجام میداد. چهبسا اگر آن حجم از بودجه و امکاناتی که در اختیار رسانههای غربی است، در اختیار او هم قرار میگرفت، میتوانست کارهایی بهمراتب بینالمللیتر بسازد. رئیس دانشگاه سوره در بخش پایانی سخنان خود بیان کرد: طالبزاده بهعنوان یک سردار رسانهای، انسانی غیرقابل جایگزین در جبهه انقلاب اسلامی است. امیدواریم با فضل و لطف خداوند، خلأ مهمی که بهواسطه فقدان او در جبهه انقلاب اسلامی پیش آمده است، پر شود.
یادداشت|میراث مهم "نادر طالبزاده" که در دنیای امروز مغفول مانده است
نادر طالبزاده میدان نبرد دنیای امروز را به درستی شناخته بود و راه مقابله با این جنگ شناختی دشمن را میشناخت. به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، ناصر امینزاده، رئیس فرهنگسرای اندیشه در یادداشتی به مناسبت هفتمین روز درگذشت نادر طالبزاده، چهره فرهیخته فرهنگ، هنر و رسانه کشور نوشت: چند روزی است که جامعه فرهنگی و رسانهای کشور عزادار از دست دادن هنرمندی است که خیلیها نام او و فعالیت بینالمللیاش را به خوبی میشناسند.
نادر طالبزاده هنرمند مستندسازی که هم دوره و دوست نزدیک آوینی است و با ساخت بیش از دهها مستند، برنامه تلویزیونی و ویژه برنامههای خبری در رسانه ملی به عنوان چهرهای تأثیرگذار شناخته میشود. در همین چند روز، افراد مختلف درباره ابعاد متنوع فکری، رسانهای و هنر نادر طالبزاده سخنان مهمی را بر زبان آورده و بخشهای مختلفی از تأثیرگذاری او را بیان کردند، اما در این بین به نظر میرسد که نکتهای مغفول مانده است. نکتهای که از قضا با شرایط روز کشورمان در سطح منطقه و بینالملل پیوند عمیقی داشته و حالا باید به عنوان مهمترین میراث نادر طالبزاده از آن نام برد. چیزی که شاگردان او و همه دنبالکنندگانِ راه و روشش باید از آن درس گرفته و در راستای عمقبخشی به همان نکته گام بردارند.
با مروری بر اتفاقات و رویدادهای مهم در یکی دو دهه اخیر در کشورمان به مقولهای مهم میتوان پی برد و آنهم جنگ رسانهای همهجانبهای است که علیه ایران و سیاستهای منطقهای آن به راه افتاده است. به عبارت دیگر، راه و روش دشمنان جمهوری اسلامی از مبارزه رودرو یا همان «جنگ سنتی» به «جنگ رسانهای» تغییر مسیر داده است. عینیترین کلیدواژه برای پی بردن به این موضوع را میتوان در تعدد شبکههای فارسیزبان جستوجو کرد که 24 ساعته علیه ایران فعالیت میکنند.
حتی در سالیان اخیر روند تأسیس این شبکهها از سوی رژیم صهیونیستی، آل سعود و ایالات متحده شتاب بسیار بیشتری به خود گرفته است. نکته قابل توجهی که باید مورد اشاره قرار گیرد این است که ناتو در سال 2020 پنج حوزه جنگی را با دشمنان آمریکا تعریف کرد که عبارتاند از: 1- زمین 2- هوا 3- دریا 4- فضا و 5- فضای سایبری؛ اخیراً حوزه جدیدی را به این 5 حوزه اضافه کردهاند و آن را «جنگ شناختی» نام گذاردند و بهشدت در آن متمرکز هستند.
براساس نقطه نظرات استراتژیستهای ناتو چنین میتوان گفت که «ذهن انسان، اصلیترین میدان نبرد است.» در این میدان از تیر، تفنگ، تانک، موشک و... خبری نیست. خبر، تحلیل، گزارش و ... همچون فشنگ عمل میکنند. لذا در اتاق جنگ آنها، آنچه مطرح است، «طراحی پیام» و اثرگذاری آن در حوزه سیاسی، اجتماعی و حتی نظامی است که حرف اول را میزند. باید دقت داشت که این جنگ اثرگذارتر و تکامل یافته از جنگ سخت بوده و متکی بر زیر ساخت رسانههای نوین سایبری با ایجاد یک پارادایم ذهنی است.
سخن از جنگ رسانهای شد؛ در اینجا باید اشاره کرد که این موضوع مهم دقیقاً همان چیزی است که در سالیان اخیر بارها از سوی رهبر انقلاب هشدار داده شده است. ایشان در سخنرانیهای خود بارها نسبت به وجود جنگ رسانهای و ابعاد بسیار گسترده آن سخن گفته و هشدار دادهاند. برای مثال در بخشی از کلام رهبر انقلاب در 6 دیماه 1396 در دیدار با اعضای شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی میخوانیم: «دشمن الان در حال جنگ است؛ جنگ، جنگ نظامی نیست امّا جنگ هست، جنگ نرم هست، جنگهایی هست که از جنگ نظامی خطرناکتر است.»
همچنین رهبر فرزانه انقلاب در دیدار با اعضای مجلس خبرگان رهبری در تاریخ 15 شهریور 1397 درباره اهمیت جنگ رسانهای که از سوی دشمنان به راه افتاده است، میفرمایند: «امروز جنگ ما کجا است؟ خب گفته میشود جنگ اقتصادی، درست هم هست. دشمن یک جنگ اقتصادی همهجانبهای را علیه ما شروع کرده. اتاق جنگ هم دارند، با دقّت هم دارند بررسی میکنند، مأمور دارند و دائم در حال تحرّکند؛ در این تردیدی نیست، یک چنین جنگی ما داریم، لکن یک جنگ دیگری هم هست که از آن جنگ، خیلی اوقات غفلت داریم؛ اهمّیّت آن جنگ، کمتر از جنگ اقتصادی نیست، بلکه گاهی زمینهساز تأثیر جنگ اقتصادی است؛ آن جنگ چیست؟ آن جنگ، جنگ رسانهای، جنگ فضاسازی عمومی، جنگ تبلیغاتی است.»
علاوه براین، در بیاناتی که آیت الله خامنه ای به فاصله یک ماه بعد در دیدار با نخبگان و استعدادهای برتر علمی مطرح کردهاند (25 مهر 1397)، مقوله جنگ رسانهای مجدداً و از زاویهای دیگر هشدار داده شده است؛ در این بخش میخوانیم: «الان یک جنگ تبلیغاتی و رسانهای بسیار تندی علیه ما وجود دارد، درست مثل جنگ تحمیلی... الان امکانات تبلیغاتی و رسانهای ما در مقابل دشمن، مثل امکانات آن روز ما است در مقابل دشمن؛ البتّه آن روز ما غلبه کردیم بر دشمن، امروز هم غلبه خواهیم کرد؛ بدون تردید غلبه خواهیم کرد، امّا وضع این است.»
همانطور که از بیانات رهبر انقلاب در سالیان اخیر درک میشود، اهمیت جنگ رسانهای به همان اندازه جنگ تحمیلی و چه بسا بالاتر از آن است؛ سخنی کلیشهای است اما یادآوری آن لازم است که در میدان رزم و نبرد، گلولهها، مواضع دشمن و حرکات آفندی او قابل رویت است اما در جنگ رسانهای نه سربازی دیده میشود، نه تانکی؛ بنابراین این میدان حساستر و مواجهه با دشمن خطرناکتر است.
به سخنان ابتدایی بازگردیم؛ جایی که از مرحوم نادر طالبزاده و میراث مهم او برای شاگردان و پیروانش در عرصه فرهنگ و رسانه نام برده شد. مقولهای که در زندگی این مستندساز و پژوهشگر برجسته دیده میشود، مواجهه همه جانبه با جنگ رسانهای است که از سوی دشمنان ایران و ابزارهای متنوع آنان تدارک دیده شده است. نادر طالبزاده را در «میدان بزرگ رسانه» در 2 بُعد مهم و اساسی باید شناخت؛ اولاً او به خوبی میدان نبرد امروزی را شناخته است. او به خوبی درک کرده که خلأ اساسی کجاست، نقشه دشمن برای پرکردن این شکاف به نفع خود چگونه است و برای نقشه برآب کردن دشمن چه باید کرد؟ ثانیاً طالبزاده راه مقابله با این دشمنی را بلد است و آن را در سالهای عمر خود که در عرصه رسانه و فرهنگ پشت سر گذاشت، به خوبی به کار گرفته است. مگر غیر از این است که برای پیروزی در جنگ رسانه باید جنگ رسانهای یاد گرفت و آن را با تمام جزئیاتش به منصه ظهور کشاند؟ او دقیقاً همین کار را کرده است.
تأکید میشود که شناخت «جنگ شناختی» و رسانهای به همراه پیدا کردن قواعد آن از ویژگیهای منحصر به فرد استاد طالبزاده بود. از سویی دیگر، اصالت دینی توأم با هوشیاری و کیاستِ توأم با مطالعه مبانی دین و ایدئولوژی و یا به بیان سادهتر "بصیرت دینی" مهمترین و کارآمدترین ویژگی نادر فرهنگ ایران بود. او با استفاده از همین ویژگی به مقابله با این تهاجم پرداخت و میتوان گفت که در این میدان نبرد به پیروزی نیز رسید. البته نباید فراموش کنیم که طالبزاده با میدان رزم و جنگ نیز غریبه و ناآشنا نبود و ماهها در میدان نبرد حق علیه باطل در جنگ تحمیلی دوشادوش سید شهیدان اهل قلم، سیدمرتضی آوینی حضور داشته است، اما نکته قابل تأمل، درکی است که او در همانجا و در رکاب آوینی پیدا میکند. او همانند آوینی دوربین به دوش گرفته و در نقش یک روایتگر، پشت پرده جنگ را برای تمام دنیا به تصویر میکشد تا مبادا دستگاههای رسانهای آنان جای ظالم و مظلوم را عوض کنند.
از سویی دیگر، طالبزاده دست به تربیت نیروی خلاق رسانهای زده است؛ جوانانی کاملاً شبیه به خود او که هم میدان جنگ امروز و هم راه مقابله با دستاندازهای ایجاد شده توسط دشمن در این میدان را میشناسند. او به خوبی میداند که این پرچم نباید پایین بیاید و برای برافراشته نگهداشتن آن باید نیروی جوان مؤمن انقلابی که مسلط بر رسانه هستند، تربیت کرد. به عبارت دیگر، همانقدر که دشمنان با تأسیس رسانههای متعدد و رنگارنگ در جهت تقویت خود برآمده و روز به روز بر آتش خود در این میدان میافزایند، ما نیز باید به ابزارهای روز مجهز شده و با تعدد نفرات متخصص در این عرصه حضور پیدا کنیم تا هم دشمنی او را خنثی کرده و هم دستهای آلودهاش را به دنیا نشان دهیم.
با مروری بر کارنامه هنری و رسانهای مرحوم طالبزاده به وضوح میتوان فعالیتش در میدان نبرد رسانهای را مشاهده کرد؛ مستند «خنجر و شقایق» که یکی از اولین تجربههای او بود، به خوبی روایتگر جنگ در بوسنی علیه مسلمانان شد، آثار ضدآمریکایی او مثل «ساعت 25» و «آمریکا، شمارش معکوس» به خوبی پشت پرده یک ابرقدرت پوشالی را به تصویر کشید و نشان داد که افول آمریکا تا چه اندازه نزدیک است. آثار ضدصهیونیستی او که در قالب برنامههای تلویزیونی «راز» و «عصر» از تلویزیون پخش شد، به پشت پرده رژیم غاصب و کودککش اسرائیل پرداخت و در نهایت، راهاندازی کنفرانس «افق نو» نقطه اوج فعالیتهایش در عرصه رسانه بود. او با این کنفرانس مهمترین چهرههای ضدآمریکایی و ضدصهیونیستی را گردهم جمع کرد تا پاسخ صریحی به همه کسانی بدهد که آمریکا را مهد تمدن و آزادیبیان میدانستند.
امروز، فریضه «جهاد تبیین» وظیفه همه اقشار و به ویژه اهالی رسانه و مستندسازان است. اگر از میراث آوینی و طالبزاده سخن میگوییم دقیقاً سخن گفتن از همین فریضه واجب و قطعی است که بر دوش شاگردان او و همه افرادی قرار دارد که مدعیاند راه چنین افرادی را باید ادامه داد. میدان نبرد امروز، عرصه رسانه و روایتگری است و نیاز به سربازانی داریم که همچون طالبزاده رسانه را بشناسند، اقدام صحیح رسانهای را بلد باشند و از همین مسیر دست به جهاد تبیین بزنند. جهاد تبیین که مقام معظم رهبری روی آن تأکید دارند و روایتهایی که نادر عزیز به شایستگی و هنرمندانه به آن میپرداخت، یک ضد حمله دقیق علیه دشمن در «جنگ شناختی و رسانهای» است. فراموش نکنیم که اکنون وسط معرکه این جنگ در فضای مجازی هستیم و راه مقابله با آن اقدام درست و به موقع در همین میدان است.
کریمی: طالبزاده مجرای انتقاد منتقدان غربی به غرب بود / جایگزین "آوینی" که جایش خالی نخواهد ماند
یک مستندساز میگوید که نادر طالبزاده با وجود فشار و تهدید آخ نگفت و اتفاقاً مانند کارخانه تولید محتوا مدام کار میکرد. اما مهمترین کار او این بود که چون از غرب آمده بود، خود انگیزه و صدای انتقاد قشر منتقد در غرب و آمریکا به خود تمدن غرب بود. به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، سهیل کریمی مستندساز، مهمترین ویژگی فرهنگی مرحوم حاج نادر طالبزاده را، محوریت او برای جوانان در زمان فقدان شهید آوینی برشمرد و گفت: حاج نادر طالب زاده همسنگر خوبی برای آقا مرتضی بود که به موازات هم جلو میرفتند. به جرأت میشود گفت که در خیلی زمینهها در سالهای بعد از شهادت شهید آوینی، فقدان آقا مرتضی را او جبران میکرد.
برای همین محل رجوع خیلی از بچهها بود. هر کس و با هر اعتقادی که داشت از نظر سیاسی به ایشان رجوع میکرد و او با آغوش باز از او استقبال میکرد. وی ادامه داد: کارکردی که شهید آوینی برای آن نسل از نظر فرهنگ و هنر انقلاب داشت، او تحقیقاً برای بچههای امروز پیدا کرده بود. اما آوینی نفحات دیگری داشت و بیشتر درگیر فلسفه و ادبیات بود اما ارتباط طالبزاده با غرب مهم بود. او انگیزهای بود برای قشر تجدید نظرخواه در غرب که به غرب معترض بودند و اعتراضشان را از طریق او به حوزههای دیگر برسانند. حاج نادر یک اقدام مهم دیگر کرد و آن هم پیام اربعین و امام حسین (ع) را جهانی میکرد و صدای آنان را میرساند. این ویژگی مختص او بود.
کریمی در بخش دیگری از صحبتهایش درباره فشارها و تهدیدهایی که به مرحوم طالبزاده وارد شده بود و سرسختی او گفت: فشارهای مختلفی به خاطر مسئولیت پدرش قبل از انقلاب با اینکه استعفا داده بود به او وارد میشد اما با این حال عوارض سوابق پدرش متوجه او میشد و به او اصابت میکرد. اموال پدرش و حتی خانه مادرش هم مصادره شد اما بیشتر از قبل تلاش میکرد. خصوصاً کسانی بخاطر این سوابق در داخل علیه او اقدام میکردند، اما با این وجود او از قدرتش کم و پشیمان نمیشد و برعکس خیلی قویتر از قبل مسیرش را ادامه میداد. وی گفت: در دهه 70 سلسه مستند "ساعت 25" را به قیمت جان، طرد شدن از آمریکا و ایجاد مشکل برای خود و خانوادهاش ساخت. کپسول انرژی و انگیزه بود؛ این جنس از آدمها هیچ کاری هم که نکنند و صرف اینکه باشند هم انرژی ساطع میکنند.
کریمی ادامه داد: او در این مسیر خیلی از افراد را درس میداد؛ بهنظرم برای علاقمندان رسانه و سینما، یک دوره کامل رسانه و یک استثنا بود. با وجود اینکه تولیدات بسیار خوبی را برای صداوسیما داشت اما یکبار به من گفت که برای چند فصل برنامهسازی تلویزیونی پولم را ندادند و دیگر پولی ندارم که استودیو اجاره کنم و برنامه بسازم. اما باز هم کوتاه نمیآمد و با کوچکترین پولی که دستش میآمد، دوباره تولید محتوا میکرد. در یک کلام، کارخانه تولید محتوا بود. با وجود اینکه تولیدات بسیار خوبی را برای صداوسیما داشت اما یکبار به من گفت که برای چند فصل برنامهسازی تلویزیونی پولم را ندادند و دیگر پولی ندارم که استودیو اجاره کنم و برنامه بسازم. اما باز هم کوتاه نمیآمد و با کوچکترین پولی که دستش میآمد، دوباره تولید محتوا میکرد. در یک کلام، کارخانه تولید محتوا بود.
این فعال فرهنگی در پایان گفت: حاج نادر دست تنها بود اما سکوی پرتابی بود برای هرکس که میخواست به جایی برسد. به زبان حال و در اوج صداقت و صمیمیت، به افراد میگفت از من کمک بگیر هیچ وقت هم به کسی "نه" نمیگفت. میدانست که برای رسیدن برخی به مناصب مورد استفاده قرار میگیرد اما میگفت که اگر این استفاده از من به نفع انقلاب است اشکالی ندارد و آخ نمیگفت. شاید کمرش را هم خم میکرد که روی دوش من برو بالا. برای افتتاحیه جشنوارهها و همایشها از نادر طالبزاه استفاده میشد اما بعد کنارش میزدند اما او هیچ اعتراض نمیکرد. عوامل آن شبکه و برنامه تا مدتها بر سر کار بودند اما دیگر کاری با حاج نادر نداشتند. او هم قهر نمیکرد و هیچ موضعی نمیگرفت. اما زمین خدا بدون حجت نمیماند و این عرصه هم جایگزین حاج نادر را پیدا خواهد کرد. امیدوارم باشند افرادی که این مسیر را ادامه بدهند.
فارس
تسنیم
مهر
فرهیختگان
وطن امروز
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}