فاجعه در آبادان به همراه واکنش رسانه و کاربران فضای مجازی
بعضی چیزها خیلی‌زود و به دلایل متعددی تبدیل به نماد می‌شوند. آن هم نه صرفا نماد یک موضوع یا یک چیز، نماد مجموعه‌ای از مسائل و موضوعات، بد و خوبش هم منوط به اصل سوژه است. اینجا؛ متروپل. ساختمان متروپل آبادان، با آن فاجعه‌ای که رقم زده، تبدیل به یک نماد چندوجهی شد، آن هم از نوع بد و بدترینش. نماد فساد در ساخت‌وساز، فساد اداری و قانونی، فساد مالی و البته نماد ناکارآمدی در همه ابعاد و وجوه، یک کیس کاملا مفصل و البته ناراحت‌کننده.
7 روز از ریزش ساختمان متروپل گذشت و گروه های امدادی و دستگاههای مسئول 24 ساعته در حال تلاش برای آواربرداری و دستیابی به اجساد احتمالی در زیر آوار هستند. طبق اعلام مسئولان سازمان مدیریت بحران، سازه متروپل بسیار لرزان است و هر لحظه امکان ریزش وجود دارد بنابراین آواربرداری با نهایت دقت و حساست درحال انجام است، اما نکتهای که در این میان مورد توجه همگان قرار گفته است کمک مردم شریف آبادان در چند روز اخیر در عملیات آواربرداری و امدادرسانی به گروه‌های امداد و نجات بود و به جرات می‌توان گفت این روحیه جهادی در هیچ جای دنیا دیده نمی‌شود و مردم آبادان همانند هشت سال دفاع مقدس در امدادرسانی و کمک به نیروهای عمل می‌کنند و در آواربرداری جهادی عمل کردند.
همه نهادها، ارگان‌ها و دستگاه‌ها و مردم برای کار آواربرداری و امدادرسانی در آبادان بسیج شده‌اند و تاکنون پیکر 29 نفر از زیر آوار بیرون آورده شد و همچنان تعدادی دیگر از اجساد در این منطقه مشاهده شده است که از محل خارج خواهند شد و با توجه به حجم آوارها ممکن است عملیات خارج سازی پیکر جانباختگان با تاخیر زمانی انجام شود، ولی تمام تلاش نیروهای امدادی این است تا با هماهنگی و همدلی کار با سرعت بسیار بیشتری جلو رود.
محمدحسن نامی رئیس سازمان مدیریت بحران کشور ظهر امروز در جمع خبرنگاران در محل ساختمان متروپل از تشکیل کمیته پرداخت حادثه متروپل در منطقه آزاد اروند خبر داد. آقای نامی گفت: امروز قرار است این کمیته متشکل از دستگاههای مختلف از جمله دادستانی در مناطق آزاد تشکیل شود تا میزان خسارت برآورد و چگونگی پرداخت خسارت‌ها تعیین شود. وی از تشکیل بازار موقت برای کسبه اطراف ساختمان متروپل خبر داد و گفت: در این بازار مغازه‌هایی موقت ایجاد خواهد شد تا کسبه بتوانند به کسب و کار خود ادامه دهند.
وحید شعبانی مدیرعامل جمعیت هلال احمر خوزستان ظهر امروز در گفت‌وگو با خبرنگاران در محل ساختمان متروپل با اشاره به آخرین وضعیت امدادرسانی در حادثه متروپل آبادان اظهار کرد: مراحل آواربرداری و عملیات امدادی در متروپل ادامه دارد. نیروهای جمعیت هلال احمر خوزستان از ابتدای وقوع این حادثه در محل حضور دارند و آواربرداری وارد فاز جدیدی شده است. در دو محور شمالی و شرقی همزمان دو کار در حال انجام است؛ نخست اینکه به وسیله ادوات و تجهیزات سنگین، آواربرداری سازه‌های بتنی بزرگ به منظور دسترسی به پیکرهای گرفتار در زیر آوار در حال انجام است.
وی افزود: تیم جستوجو و نجات به همراه تیم‌های آنست (سگ‌های زنده‌یاب) و تیم‌های تخصصی در این زمینه نیز در حال تلاش برای پیدا کردن پیکرها در زیر آوار هستند. به منظور گرامیداشت یاد و خاطره جانباختگان حادثه متروپل و همدردی با مردم داغدیده و بازماندگان، اجتماع بزرگ مردم عزادار آبادان امشب یکشنبه 8 خرداد ماه ساعت 21 در چهار راه امیری برگزار می‌شود.
به همین مناسبت مراسمی از طرف حجت الاسلام و المسلمین موسوی فرد، نماینده، ولی فقیه در خوزستان در گرامیداشت جان باختگان متروپل امشب ساعت 18 در مصلی نماز جمعه خرمشهر برگزار خواهد شد. شورای سیاست گذاری ائمه جمعه نیز اعلام کرد: امروز یکشنبه، مراسم یاد بود جانباختگان عزیز این حادثه در مصلی و مساجد سراسر کشور با قرائت قرآن کریم و توسل به حضرات معصومین بعد از نماز مغرب وعشاء برگزار می‌شود.
پیام رهبر انقلاب: مقصران متروپل آبادان مجازات عبرت‌آموز شوند
رهبر معظم انقلاب در پی حادثه فروریختن ساختمان متروپل آبادان با پیامی ضمن تسلیت این حادثه به مصیبت‌دیدگان، دستور دادند مقصران حادثه مورد پیگرد و مجازات قرار بگیرند تا از تکرار این حوادث در کشور جلوگیری شود. رهبر معظم انقلاب در پی حادثه فروریختن ساختمان متروپل آبادان با پیامی ضمن تسلیت این حادثه به مصیبت‌دیدگان، دستور دادند مقصران حادثه مورد پیگرد و مجازات قرار بگیرند تا از تکرار این حوادث در کشور جلوگیری شود. متن پیام و دستور رهبر انقلاب که در جلسه فوق‌العاده‌ای با حضور رئیس‌جمهور با موضوع بررسی گزارش‌های هیات‌های اعزامی به آبادان و پیگیری آخرین اقدامات انجام‌شده، قرائت شد، به این شرح است:
«بسم الله الرّحمن الرّحیم؛ حادثه تاسف‌بار آبادان، علاوه بر نیاز به سرعتِ عمل و استفاده از همه ظرفیت‌ها برای کاستن از تلفات که اکنون در درجه اول اهمیت است، وظیفه پیگرد مقصران حادثه و مجازات عبرت‌آموز آنان با همکاری قوه قضائیه و نیز تلاش گسترده برای جلوگیری از تکرار آن در همه نقاط کشور، برعهده همه ما مسئولان کشور است. لازم می‌دانم با تشکر از فعالیت چندروزه مسئولان دولت، پیگیری و جدیت کامل در این‌باره را مطالبه نمایم و به بازماندگان مصیبت‌دیده این حادثه تسلیت عرض کنم.»
پیام تسلیت آیت الله جوادی آملی
واکنش مسئولان
سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور هم در جلسه فوق‌العاده حادثه آبادان گفته بود: «عملیات نجات تا زمان ممکن ادامه خواهد یافت. رسانه ملی و تمام افراد و رسانه‌های دلسوز کشور کمک کنند مردم در جریان اخبار صحیح و دقیق این تلاش‌ها قرار گیرند. با هر فرد در هر رده‌ای که در این حادثه مرتکب تخلف یا ترک فعل شده باید به‌شدت برخورد شود. از ادامه فعالیت و ساخت‌وساز ساختمان‌ها با سازه‌های ناایمن باید جلوگیری شود.»
در همین خصوص مسعود ستایشی، سخنگوی قوه‌قضائیه با اشاره به حادثه متروپل آبادان و ریزش یک ساختمان چندطبقه در اولین نشست خبری خود گفت: «تعداد ۱۰ نفر از عزیزان ما از ساکنان شهرستان مقاوم آبادان در این حادثه فوت کردند و تعدادی هم زخمی شدند. این حادثه را خدمت همه شهروندان آبادانی و عزیزانی که در آن خطه استمرار دارند از طرف ریاست قوه‌قضائیه تسلیت عرض می‌کنیم. با شما آبادانی‌های عزیز همدردیم و قول می‌دهیم با هرکسی در این فرآیند مرتکب جرم شده است با قاطعیت برخورد می‌شود و فرآیند پیشگیرانه برای دستگاههای اجرایی یک اصل است تا شاهد چنین حوادثی نباشیم.»
منتظری، دادستان کل کشور نیز با صدور پیامی ضمن عرض تسلیت به جانباختگان حادثه متروپل در آبادان، بر برخورد قاطع با متخلفان تاکید کرد. ذبیح‌الله خداییان، رئیس سازمان بازرسی کل کشور نیز با صدور دستوری به بازرس کل ویژه استان خوزستان خواستار آن شد تا ضمن نظارت بر نحوه امدادرسانی، آواربرداری و رسیدگی به وضعیت مصدومان حادثه ریزش ساختمان متروپل آبادان، متخلفان احتمالی را به مراجع قضایی و اداری معرفی کند.
صادق جعفری‌چگنی، دادستان عمومی و انقلاب اهواز نیز در این‌باره گفته است: «با توجه به تاکید دادستان کل کشور در برخورد با متخلفان پروژه ساختمان، تاکنون ۱۱ نفر را به عنوان مسببان و متخلفان دستگیر کرده‌ایم که با قرار تامین مناسب، تحت بازداشت هستند و تحقیقات درحال انجام است.»
پس از آن غلامحسین محسنی‌اژه‌ای در جریان حضور سرزده در شهرستان پیشوا ضمن تسلیت حادثه متروپل آبادان گفت: «ابعاد مختلف این حادثه باید بررسی شود و کارشناسان هم به‌لحاظ فنی در این خصوص نظر دهند. اگر هریک از دستگاه‌ها که مسئولیتی داشته‌اند و مسئولیت خود را انجام نداده‌اند باید تحت پیگیری قرار گیرند. در جریان این حادثه هر فردی یا هر تشکیلاتی، حتی اگر از خود قوه‌قضائیه باشد اگر وظایفی داشته و آن را انجام نداده‌اند باید مورد پیگیری قرار گیرند تا چنین حوادثی دیگر تکرار نشود.
دولت نیز در این خصوص کارگروهی تعیین کرده و آن کارگروه نیز به‌صورت همه‌جانبه درحال رسیدگی است و گزارش آن به قوه‌قضائیه ارسال می‌شود و اهل فن نیز گزارش خود را تهیه می‌کنند، همه کسانی که در این زمینه مسئولیتی داشته یا مسئولیتی می‌توانستند داشته باشند و انجام نداده‌اند تحت تعقیب قرار می‌گیرند.»
این روزها در آبادان چه می‌گذرد؟ آواربرداری از حقیقت
بگذارید اول کار کل مساله و مشاهده‌ام را در سه کلمه خلاصه کنم؛ ناامیدی، خشم، انتظار!
ابوالقاسم رحمانی در فرهیختگان به روایت میدانی خود پرداخت و نوشت: بگذارید اول کار کل مساله و مشاهده‌ام را در سه کلمه خلاصه کنم؛ ناامیدی، خشم، انتظار. البته این انتظار را هم می‌توان دوجور تفسیر کرد: یکی انتظار تلخ خروج عزیزان جان‌باخته و متلاشی‌شده از زیر آوار و دیگری هم انتظاری به طعم کند التیام برای محاکمه و برخورد با مسببان این فاجعه که حتما خلاصه در یک اسم و ابهام در وجودش نمی‌شود، حسین عبدالباقی را می‌گویم.
هوا، گرم، آنقدر که به محض رسیدن، در اولین ارتباط تصویری، چند پیامی از دوستان من‌باب سوختگی پوست و خیسی بیش‌ازحد لباس از تعریق بی‌امان دریافت شد. درجه‌اش را دماسنج‌ها حول و حواشی ۴۰ تا ۴۵ کمی بیشتر یا کمتر نشان می‌دادند، اما هرچه بود، اسمش از گرم‌بودن گذشته بود یا حداقل زیر سایه می‌شد گفت هوا گرم است، اگر نه زیر تابش مستقیم، هوا داغ بود و سوزان. گردوغبار، این صاحبخانه جدید همه شهرها، از خوزستان تا تهران و بعدتر و شرق‌تر و غرب‌تر هم به حد کفایت که نه، خیلی بیشتر بود. راستش ما شمالی‌ها این حد از گرفتگی و دیده‌نشدن دوردست را فقط در هوای مه‌آلود تجربه می‌کردیم، منتها اینجا، خشکی لب‌ها و طعم خاکی که هربار با قورت‌دادن آب دهان، اذیت می‌کرد، فرضیه مه‌آلودگی را به‌کل رد و سختی نفس‌کشیدن را هم تشدید می‌کرد.
۱۸ ساعتی را با تکانه‌های قطار و بوی جوراب هم‌کوپه‌ای عزیز که برای کار از گرگان عازم بصره بود و مدام از وضعیت کسب‌وکار در ایران می‌نالید و وضعیت ایرانی‌های حاضر در عراق را با وضعیت افغانستانی‌های ساکن در ایران یکی می‌کرد، گذراندم. به قول خودش بلندپرواز بود و این بلندپروازی هم به قیمت ۴۰ روز دوری از خانواده و ۱۳روز درکنارشان بودن تمام شده بود برای ماهی حدود ۲۰میلیون!
می‌گفت چاره‌ای پیدا کنم و مسیری باز شود و البته اهل و عیال قید سبزی شمال و نزدیکی به اقوام را بزنند، ان‌شاءالله ساکن عراق خواهیم شد. منتها آنقدری از نظر خودش غیرواقعی بود این آرزو که نیاز به بلندپروازی‌هایی بسیار بیشتر از اندازه ادعایی خودش بود.
دوست داشتم حالا که به لطف کرایه دوبرابری، کوپه چهارنفره را دونفره کردند و آمار کرونا هم الحمدلله فروکش کرده، ماسک از صورت بکنم که بوی جوراب چنان از این تصمیم منصرفم می‌کردم که به خودم می‌گفتم کاش همت کنم و بایستم و از کیف یک ماسک دیگر بردارم و دوماسکه این بوی پنیر ترشیده را تحمل کنم. اما خب آدمیزاد انگار تنبلی را بر همه‌چیز ارجح می‌داند، حتی رهایی اذیت‌شدنش!
بیشتر وقتم را در راهرو و زیرسایه نگاه میهماندار قطار گذراندم، البته خدایی‌نکرده نه مثل مسافر واگن بغلی که تمام‌وقت کف این واگن پلاس بود برای ...بگذریم. به‌خدا فقط برای فرار از آن بوی پنیر ترشیده! یکی از کتاب‌های انتشارات دوست‌داشتنی ترجمان هم پر شال‌مان بود که ایستاده و با تکانه‌های قطار و کج و راست‌شدنش، نمی‌شد سریع ورق زد و پیش رفت، اما بود و همراه سفر و در قامت همان جمله همیشگی بهترین دوست کتاب است، حداقل جوراب ندارد که...
ساعت تند می‌رفت، طبق معمول نزدیکی‌های مقصد، تندتر، اما مقصد دور و دورتر می‌شد. لاکردار هرچقدر صدای ناله قطار بیشتر می‌شد به این نشانه که تندتر طی ریل می‌کند، بیشتر ناامید می‌شدم که عنقریب می‌رسیم و بالفور باید پایین ساختمان متروپل، خط روایت جدیدی از ماجرا باز کنم.
به هر ضرب و زوری که بود، تابلوی ایستگاه خرمشهر رویت شد و تا این لکنته به‌اصطلاح لاکچری بایستد و مثل طیاره اذن خروج بدهند میهمانداران، جان به لب آمد، باز شکرخدا واگن ما، مقابل درِ ورود به ایستگاه بود، لازم نبود بدو ورود، کلی قدم برداریم و گرمای هوا را چندبرابر از سنگفرش ایستگاه تحویل بگیریم.
- تاکسی؟
-ها کاکا؟
-آبودان (ناشیانه ادای شیرین‌زبان‌های خوزستانی را تقلید می‌کردم)
-ها، بیشین
راه افتادیم و هنوز چشمم از محدوده ایستگاه راه‌آهن خرمشهر برداشته نشده بود و دانه‌های عرق به مرز خیسی تی‌شرت تنم نرسیده بودند که آقای راننده با صدای بلندی که غالب بر صدای تلق‌و‌تلوق تومخی ماشینش بود، شروع کرد به گپ‌زدن و زود هم رفت سراصل مطلبی که من برای روایتش آبادان بودم.
«دیدی کاکا؟ دیدی چطو مردم آبودانه عاصی کردن؟ دیدی چطو به خاک سیاه نشوندنمون؟ این درد کجا ببریم؟ ها کاکا؟ خوزستان حقش اینه؟ رو نفت می‌خوابیم شبا، رو پول و ثروت می‌خوابیم، حق‌مون اینه؟» حقیقتش را بخواهید، دانسته‌های حالا دیده‌شده را برایم می‌گفت و من هم هرچند دقیقه یک‌بار، با یک «ها» غریبی‌ام را خیلی داد نمی‌زدم که راحت‌تر حرفش را بزند. زود سراغ متروپل رفت، چند سوال جدی داشت که خب تقریبا سوال همه بود. هم خوزستانی‌ها و هم تهرانی‌ها و هم همه آنهایی که از داغ متروپل قلب‌شان به درد آمده بود. «چرا به چنین ساختمانی مجوز ساخت دادند؟ چند تا از این ساختمان‌ها در خوزستان هست؟ چرا بعد از ساخته‌شدن کسی جلوی افتتاحش را نگرفت؟ عبدالباقی کجاست؟ واقعا مرده؟» اینها اصلی‌ترین سوالاتی بود که می‌شنیدم، هم در آبادان از حاضران و هم در مجازی از مخاطبان. نزدیکی‌های متروپل، سر خیابان امیری، پیاده شدم. متروپل لعنتی فروریخته‌اش هم آنقدر بزرگ بود که از هرجایی معلوم باشد.
برج میلادی بود در قیاس با ساختمان‌های محدوده. گرم بود، خیلی گرم. هر لحظه ترس گرمازدگی مجاب می‌کرد دست رد به هیچ تعارف آب‌خنکی نزنم. آب می‌خوردم و با آن صورتم را می‌شستم. نزدیک می‌شدم، گیت و کانتینرهایی که برای منع ورود خلق‌الله گذاشته بودند، نمایان شد. با نزدیک‌شدن فهمیدم سه مشکل اساسی دیگر هم به دوتای قبلی اضافه شد. یعنی حالا سوای گرما و گردوغبار، بوی تعفن جنازه‌های زیرآوار مانده و گندیده به‌علاوه محدودیت تردد و احتمال هر آن و لحظه ریزش ساختمان هم جزء مشکلات بود. حقیقتش انبوه جمعیت آن طرف میله‌ها امیدوارم می‌کرد به گذشتن از سد چند ده نفری ماموران و سرآخر هم امیدم ناامید نشد. چطور و چگونه‌اش بماند برای بعد، چون دیگر تاب ننوشتن و فرار از روایت آن چشم‌های خون‌بار و صورت‌های زخمی از خودزنی خانواده‌های چشم‌انتظار را ندارم؛
خانواده‌هایی که دیگر قید معجزه را هم زده بودند، معتقدترین آدم‌ها هم همین‌طور، در آن بوی نعش و تعفن، امید چه معنایی داشت جز دیوانگی؟ می‌خواستند فقط بدن‌های ازهم‌پاشیده عزیزان‌شان را بگیرند و به حداقلی از التیام راضی باشند. می‌خواستم گفت‌وگویی داشته باشم، منتها آن سه کلمه‌ای که اول ماجرا نوشتم، توی سرم می‌خورد و مدام می‌گفت، احمق، مگر دیوانه‌ای، آنقدر داغدار هستند که از هرکسی به نیابت از عبدالباقی انتقام عزیزان‌شان را بگیرند. حق هم داشتند و همه هم حق می‌دادند. اما خب برای روایت ماجرا آمده بودم نه سرباری، جلو رفتم و تا لنز این تلفن لعنتی رویت شد، برآشفته شدند و هرآنچه لایق من و تمام آنهایی که زیرکولر در دفترهای مجلل تهران نشسته بودند و نسخه برای آبادان و بحران‌هایش می‌پیچیدند را گفتند و شنیدم و سکوت کردم و... . حق داشتند، همه هم حق می‌دادند.
در جست‌وجوی سوالات بودم، همان‌هایی که سوال همه بود. اما قبل از این جست‌وجوهای مهم‌تر، کارهای غیرمهمی که بقیه‌ای که اینجا بودند و می‌آمدند را تیک زدم، مثلا تا زیرساختمان رفتم، از احتمال ریزش قریبالوقوع آن گفتم، از بوی تعفن و باقی قضایا! اما بعد کمی از مهلکه دور شدم و خودم را به جمع امدادگران، از پزشک و آتش‌نشان تا پلیس و امنیتی نزدیک می‌کردم.
چند دقیقه اول این نزدیکی صرف شنیدن درددل‌های خودشان با خودشان می‌شد و الباقی صرف گپ‌وگفت‌شان با من، گرم بود رویه همان که گفتم. آب زیاد، زیاد، زیاد. حجب و خجالت اجازه نمی‌داد دست رد به لطف مردم بزنم که برای امدادگران چیزهایی می‌آوردند، اما آن هندوانه‌های خنک و آبمیوه‌ها و... عجیب دلبری می‌کرد. ان‌شاءالله روزهای خوشی، خیلی زیاد، آبادان باشم و متنعم از الطاف بی‌پایان!
صحبت می‌کردیم و سوالاتم را مویرگی، شبیه آنهایی که یک‌بار فرصت رسیدن به چیزی یا جوابی را دارند، لابه‌لای چند جمله می‌پرسیدم و جواب‌هایی می‌گرفتم. سوال اول و اصلی، وضعیت عبدالباقی بود. می‌خواستند گیرش بیاورند و زنده‌زنده... . اما مدام خبر فوتش بود که از سمت مسئولان مخابره می‌شد. خبری که سوراخ سمبه‌های بی‌شمارش، حتی ما به‌اصطلاح رسانه‌رسمی‌ها را هم قانع نمی‌کرد، چه برسد به مردم ناامید، خشمگین و منتظر. روایت رسمی این بود که مالک متروپل، حسین عبدالباقی، همان روز و همان لحظه داخل ساختمان بوده و زیر آوار جان‌باخته، منتها روایت‌های مختلف و جواب عجیب و سریع آزمایش دی‌ان‌ای به‌علاوه فیلم‌ها، مشاهدات و جنازه‌ای که کسی ندید، فقط شبهات را بیشتر می‌کرد.
این شبهه آنقدر بود و قوی بود که هنوز هست و قوی هست و سنگ‌محکی است برای سنجش میزان اعتماد به مسئولان و رسانه‌ها، خصوصا رسانه ملی که تا سر برگرداندیم، یک امدادگر را جای یک مفقود 30 ساعته زیرآوار به ما قالب کرد. بعد از خواسته اول یعنی گفت‌وگو با مردم و داغداران این فاجعه، عاقبت عبدالباقی سوال اول بود که به‌گمانم تبدیل به یک معمای تاریخی شد؛ از آن معماهایی که ممکن است کمتر کسی واقعیتش را بفهمد یا آن را باور کند.
در توصیف شدت این باور عمومی که عبدالباقی زنده است و نمرده همین بس که اگر کلمه‌ای جلوی مردم از مرگ عبدالباقی می‌گفتی، خونت پای خودت بود. خلاصه اینکه سوال اصلی و گره اول ذهنی حاضران و مخاطبان در سطح روایت ادعاها ماند و باز نشد. اما سوال بعدی این بود که چرا این ساختمان با این عظمت که به گفته مطلعان ویترین و گل کار عبدالباقی به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین و بزرگ‌ترین بسازبندازهای منطقه بود فروریخت و اگر تا این حد ناایمن بود، چه شخص یا اشخاصی مسیر قد کشیدنش را هموار کردند؟ عاقبت آنها چه خواهد شد؟ نکند با فوتی اعلام کردن عبدالباقی سناریویی شبیه سناریوهای تکراری سقوط هواپیما در جریان است و قرار بر لاپوشانی علل و عوامل ماجراست؟
پیگیر این هم شدیم، درصدد پاسخ که چطور چنین سازه سستی این‌طور قد کشیده و در کسری از ثانیه، جان‌گیر مردم شده، یک‌سری نامه و عکس و سند رویت شد، از آنهایی که هر شخص و نهادی برای روز مبادا در زونکن‌های خاک گرفته نگهداری می‌شوند و خوراک شانه خالی کردن و فرار از مسئولیتند. از آنهایی که به استنادش همه می‌گویند: «ما گفته بودیم!» اما خب چه فایده وقتی جواب همه اینها با یک جمله «عبدالباقی پول و رابطه داشت» حل می‌شد.
من نمی‌دانم ته این ماجرا کجاست، حقیقتش را بخواهید، تجربه پلاسکو با آن همه سروصدا اگر به جایی رسید، متروپل که سهمی هم از رسانه ندارد، مشخص است ختم به کجاست. لکن به حد وعده و جو احساسی حاکم، قول و دستوراتی داده شده، ان‌شاءالله برخورد می‌شود قبل از اینکه دوباره داغدار شویم. به‌هرحال از این ساختمان‌ها، از امثال عبدالباقی‌ها، همه جا هستند و کم نیست.
بساط‌شان اگر جمع‌شدنی نیست، بازی‌شان را حداقل به‌هم بزنید. و اما بعد و روایت‌های کف میدانی بعدی. سوال بعدی از همان‌هایی بود که مدام به روز می‌شد. همان‌هایی که روایت یکی‌اش را در صفحه مجازی روزنامه نوشتم. روایت سجاد. روایت آنهایی که داخل متروپل رفتند ولی خارج نشدند. آنهایی که دیگر کسی برای زنده دیدن‌شان حتی منتظر معجزه هم نبود. به گفته مسئولان محلی، کمتر از ۵۰ خانواده ادعا کردند عزیزی را در ساختمان دارند که خارج نشده است. طبق آخرین آمار هم نزدیک به ۲۴ جنازه از زیر آوار خارج شده و حدود ۶-۷ نفری هم رویت شدند اما خب امکان خروج‌شان از طبقه منفی یک، مهیا نیست.
میدان امداد رهبر نداشت. هرکسی البته با تمام وجود کار خودش را می‌کرد، اما خب شلختگی مشهود بود. حساسیت هم که الا ماشاءالله، بالای بالا بود. کوچک‌ترین ریسکی، حتما عواقب جبران‌ناپذیری داشت. مدام به متروپل چشم می‌انداختم، می‌گفتم مگر می‌شود چنین عظمتی، آنقدر سست باشد؟ بله، شده بود هرلحظه هم بیم فروریختنش بیشتر بود. چیزی که واضح بود کنترل وضع موجود از دست مسئولان محلی خارج شده بود و علی‌رغم برخی مخالفت‌ها از جانب‌شان با برخی تصمیمات مسئولان اجرایی کشوری بود که تصمیم‌گیری می‌کرد.
بوی تعفن از مشامم بیرون نمی‌شد. عملیات برای همان ملاحظاتی که عرض شد، کند بود و همین همه‌چیز را بدتر و خانواده‌ها را مدام، ناامید، خشمگین و منتظرتر می‌کرد. ایراد ساماندهی و امداد، تا دلتان بخواهد بود. از شلوغی زیرساختمان و جمعیت خودمختار حرف نشنو تا نیروهای به‌اصطلاح امدادی ولی بیکار حاضر در صحنه، نقل راهبری و هدایت را هم که گفتم.
البته حضورشان توجیه داشت و توجیهش را هم می‌دانیم، آنجا جشن نبود؛ غم، درد، اندوه و مساله امنیت، همه‌اش بود. دو بخش دیگر از ماجرا می‌ماند، یکی مردم مهربان، غیور و نجیبی که پای کار بودند. فارغ از اعتقادات و جریانات، برای هم بودند، برای مردم و برای آنهایی که چه از شهر خودشان و چه از شهرها و استان‌های اطراف برای کمک آمده بودند. رسیدگی می‌کردند، خستگی درمی‌کردند، غذا و دل‌خوشی می‌آوردند و می‌دادند.
با هر چیزی که داشتند. فقیر و غنی هم فرقی نداشت. این عادت ما ایرانی‌ها بود و جنوبی‌های خوزستان هم که قبل‌تر جاهای دیگر این ایرانی بودن و مهربان بودن و پای‌کار بودن را نشان داده بودند. خلاصه که جای چیزی خالی نبود جز عزیزانی که زیرآوار جان داده بودند، عبدالباقی و باقی مقصران. مساله دیگر هم مطالبه بود و اعتراض، حق هم داشتند برای اعتراض، کاستی‌ها ازحدگذشته بود. خوزستان که غم آب و هوا و نان و کار و...همه چیز را دارد، روی ثروت باشی و اینچنین روزگار بگذرانی، عجیب است.
مردم عصبی بودند از نظر من بیشتر هم مردم بودند،چه آنهایی که روز و شب پا به پای امدادگرها کمک می‌کردند، چه آنهایی که به‌خودشان زحمت حضور روزانه و کمک در گرمای ۴۵ درجه‌ای را نمی‌دادند و شب سروکله‌شان پیدا می‌شد و بیشتر عزاداری می‌کردند، حالا بعضی شیطنت‌ها هم می‌شد که الحمدلله به نقطه حادی نرسید. بازهم اگر از من بپرسید بخش اعظم مطالبات و شعارها، حق بودند و آنهایی که نبود هم، رفت به‌حساب خارج‌نشین‌های سوءاستفاده‌چی و رسانه‌هایشان، مساله درد و رنج و رسیدگی است، باید از این درد و رنج کم کرد و به وضعیت رسید. بی‌اعتمادی بیداد می‌کرد و باید این را ساخت، اگر شدنی است، القصه اینکه من جز غم ندیدم و اگر غمخواری هم بود، مردم بودند.
شبیه سازی سه بعدی از لحظه ریزش متروپل
حضور عبدالباقی مالک برج متروپل لحظاتی قبل از ریزش ساختمان
عرض تسلیت به مردم آبادان در مراسم روز پنج شنبه در استادیوم آزادی
حاج قاسم دست بوس بچه های آبادان
واکنش کاربران فضای مجازی
قرارگاه خاتم‌الانبیا برای دسترسی به طبقات زیرین متروپل، تونل می‌زند
تونل‌های امیددر گزارش وطن امروز آمد: ابعاد فاجعه متروپل می‌توانست بسیار بیشتر از اکنون باشد و تعداد قربانیان به 4 هزار نفر برسد، چرا که مالک این برج، با بلندپروازی‌های خود نقشه‌هایی برای توسعه متروپل داشت اما آواری که ساخته خودش بود، افکارش را مدفون کرد!
به گزارش «وطن‌امروز»، سهل‌انگاری برخی نهادهای شهری و نظارتی از جمله شهرداری و شورای شهر آبادان موجب قد کشیدن برجی شد که ظرفیت بالا رفتن را نداشت! این ضعف‌های نظارتی، دست مالک و پیمانکار متروپل را برای افزایش غیرقانونی طبقات با شیوه‌های غیراستاندارد باز گذاشت، تا جایی که جان باختن و مصدومیت ده‌ها نفر از شهروندان بی‌گناه آبادان را رقم زد. حادثه تلخ متروپل البته عبرت‌هایی برای مدیران و دستگاههای مسؤول داشت تا بتوانند بر خلاف مقامات پیشین، نظارت جدی و اصولی بر روند ساختوسازها و اصول ساختمان‌سازی در سراسر کشور داشته باشند.
در همین باره محمد مخبر، معاون اول رئیس‌جمهور در جریان بازدید میدانی از محل حادثه متروپل از تشکیل کارگروه ویژه شناسایی ساختمان‌های پرخطر کشور خبر داد تا هر چه زودتر برای ایمن‌سازی یا تخلیه فوری این ساختمان‌ها اقدام شود. همچنین جان باختن مالک و پیمانکار متروپل زیر آواری که دست‌ساخته خودش بود، می‌تواند عبرتی بزرگ برای سازندگان، پیمانکاران و دست‌اندرکاران حوزه ساختمان کشور باشد.
حفر تونل دسترسی به طبقات زیرین
نماینده مردم آبادان از تونل‌زنی برای دسترسی به طبقات زیرین متروپل توسط قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا خبر داد و گفت: همه دستگاه‌ها برای آواربرداری و تونل زدن به منظور دسترسی به طبقات زیرین برج به فرماندهی وزیر کشور در میدان عملیات بسیج شده‌اند.سیدمحمد مولوی با بیان اینکه از روز جمعه تاکنون کار تونل زدن به زیر آوار و آواربرداری سرعت بیشتری گرفته است، ادامه داد: تلاش‌ها بر این است که همزمان با تقویت و استحکام ساختمان‌های همجوار، عملیات آواربرداری ادامه یابد تا دسترسی به طبقه منفی یک و زیرین ایجاد شود.
عبدالباقی می‌خواست سینما متروپل را افتتاح کند!
مسؤول حراست ساختمان ویران‌شده متروپل گفت: برخلاف آنچه در رسانه‌ها مطرح می‌شود، متروپل ۱۰ طبقه نبود، بلکه ۱۲طبقه بود، چرا که باید طبقه منفی یک و همکف را هم به آن اضافه کرد. وی در گفت‌وگو با تسنیم اظهار داشت: قرار بود پارکینگ ساختمان متروپل نوروز 1402 افتتاح شود و بر اساس کاتالوگی که خود عبدالباقی (مالک ساختمان) داده بود و خودمان بین مردم توزیع کردیم، قرار بود پارکینگ گنجایش 800 خودرو را داشته باشد. مسؤول حراست ساختمان ویران شده متروپل افزود: عبدالباقی می‌خواست در این ساختمان، سینمامتروپل را نیز افتتاح کند.
وی خاطرنشان کرد: اگر این ساختمان افتتاح رسمی شده بود و 800 خودرو در ساختمان حضور داشتند و سینما و فروشگاه‌ها به طور کامل راه می‌افتادند و چنین فاجعه‌ای مثلا ساعت 9 شب در خیابان شلوغ امیرکبیر آبادان رخ می‌داد، می‌توانست نزدیک به ۴ هزار نفر را به کام مرگ بکشاند.
مدیریت شهری آبادان مقصر اصلی است
کم‌کاری و سهل‌انگاری مدیریت شهری آبادان در رقم خوردن فاجعه متروپل، موضوعی است که این روزها در کانون توجه کارشناسان و مدیران قرار دارد. اقبال شاکری، عضو کمیسیون عمران مجلس در این باره به «وطن‌امروز» گفت: قصور شهرداری در جلوگیری از ادامه ساخت این ساختمان در کنار عدم پیگیری‌های سفت و سخت اداره راهوشهرسازی آبادان موجب شد چنین رخداد ناگواری اتفاق بیفتد.
وی افزود: ریزش ساختمان متروپل آبادان، تلنگری به وزارت راهوشهرسازی و شهرداری‌های کشور است تا برای ایمن‌سازی ساختمان‌های ناامن و همچنین نظارت بر روند ساختوسازها اقدام کنند. همچنین این نهادها باید به گزارش‌ها و هشدارهای سازمان آتش‌نشانی درباره برخی ساختمان‌های ناایمن که احتمال ریزش آنها وجود دارد توجه جدی داشته باشند. عضو کمیسیون عمران مجلس با تاکید بر اینکه نظام‌مهندسی ساختمان در این حادثه قصوری نداشته است، ادامه داد: متاسفانه با وجود هشدارهای پی‌در‌پی ناظران نظام‌مهندسی و حتی اداره راهوشهرسازی اما مالک ساختمان و شهرداری دستور توقف ساخت‌وساز را اجرا نکردند.
تخلف شهرداری با اطلاع قبلی شورا، دادستان و فرمانداری!
محمدرضا رضایی‌کوچی، رئیس کمیسیون عمران مجلس از کم‌کاری نظام‌مهندسی ساختمان در پیگیری اصلاح ایرادات متروپل انتقاد کرد. وی با اشاره به شراکت شهرداری با مالک متروپل، به تسنیم گفت: انتظار این بود پس از گزارش مهندس ناظر، وزارت راهوشهرسازی در جایگاه نظارت عالیه کاری انجام دهد. رضایی‌کوچی افزود: ساختمان متروپل به صورت مشارکت بین بخش خصوصی و شهرداری در حال انجام بوده است و از نظر من تعارض منافع شکل گرفته، چرا که شهرداری شریک این ساختمان است و از یک طرف وظیفه نظارت دارد و ما باید در قوانین یک دستگاه نظارتی دیگری را در پروژه‌های مشارکتی مشخص کنیم.
وی ادامه داد: هنگام اجرای پروژه با آنکه در ابتدا پروانه برای 4 طبقه طراحی شده بود اما متأسفانه طبقات بیشتری به این پروژه اضافه می‌شود. رئیس کمیسیون عمران مجلس تصریح کرد: مهندسان ناظر چندین بار تذکر داده و درخواست توقف کار را داشتند اما چون شهرداری در آنجا منافع داشته است، متأسفانه توجه نکرد که در این شرایط ابتدا ناظران اول انصراف می‌دهند و ناظران دیگری جای آنها را می‌گیرند.
رضایی با طرح این پرسش که «وقتی مهندس ناظر درخواست توقف ساخت را داد، وظیفه شهرداری چیست»، اضافه کرد: نکته دیگر اینکه وزارت راهوشهرسازی به عنوان ناظر عالیه چه نقشی دارد؟ فرض بر اینکه مهندس ناظر گزارش داد و شهرداری کار را تعطیل نکرد، اینجا وزارت راهوشهرسازی وظیفه دارد در جایگاه نظارت عالیه ورود و کار را متوقف کند. وی گفت: نظام مهندسی ساختمان آبادان با فرماندار و دادستان وقت مکاتبه‌ای کرده که این پروژه در حال تخلف است. یعنی شورای شهر، دادستان و فرماندار در جریان کار بودند. اینقدر تخلف محرز بوده که یک فرد معمولی هم متوجه تخلف می‌شد اما متأسفانه کسی اقدام نکرده است.
رضایی با بیان اینکه از نظر ما تخلفات شهرداری کاملا محرز است، افزود: شخص شهردار و مجموعه‌ای که وظیفه داشتند کار را تعطیل کنند، کاملا تخلف کردند و تخلف‌شان محرز است و در گزارشی که برای صحن مجلس و دستگاه قضایی آماده می‌کنیم، شهرداری از نظر ما کاملا متخلف است. البته نظام‌مهندسی در سطح استان و کشور هم باید نظارتی می‌کرد که به نظرم آنجا هم کم‌کاری شد.
ورود کمیسیون اصل 90 مجلس به جنایت بزرگ
رئیس کمیسیون اصل 90 مجلس از ورود این کمیسیون به موضوع متروپل خبر داد و گفت: برخی‌ها در این حادثه جنایت کرده‌اند. حجت‌الاسلام حسن شجاعی اظهار داشت: این کمیسیون به عنوان یک نهاد نظارتی به این موضوع ورود کرده و پیگیر امور مربوط به این بحران خواهد شد. وی با تاکید بر اینکه قطعا حادثه متروپل متخلفان زیادی خواهد داشت، افزود: با کسانی که براحتی با جان مردم بازی می‌کنند، تعارفی در برخورد قانونی نخواهیم داشت. حادثه متروپل یک حادثه عادی نیست، بلکه این حادثه غمناک ثابت کرد در فرآیند دستگاههای اجرایی و نظارتی منافذ جدی وجود دارد. رئیس کمیسیون اصل 90 مجلس ادامه داد: تعجب می‌کنیم که این ساختمان نه ستون مناسب و نه استحکام دارد اما مجوزهای قانونی را از نهادهای مربوط دریافت کرده است! به عبارتی برخی افراد با ارائه مجوزها یک جنایت بزرگ را رقم زده‌اند.
اشد مجازات در انتظار مقصران حادثه
استاندار خوزستان گفت: مقصران حادثه ساختمان متروپل آبادان به اشد مجازات خواهند رسید. صادق خلیلیان در حاشیه جلسه فرماندهی عملیات پاسخ به بحران حادثه ریزش ساختمان متروپل آبادان اظهار کرد: به دلیل تخلف در اعطای مجوز برای ساخت این ساختمان و عدم رعایت ضوابط فنی، با همکاری رئیس دادگستری خوزستان و دادستان، ۳ شهردار آبادان و شهردار منطقه یک، تعدادی از کارکنان شهرداری، ناظر و سازنده پروژه که در این تخلف دخیل بودند، دستگیر شدند.
آواربرداری مکانیزه شد
فرمانده میدان حادثه متروپل آبادان با بیان اینکه فاز جدید آواربرداری با وسایل و ماشین‌های مکانیزه آغاز شده است، گفت: کشف اجساد تا ۳ روز آینده به پایان می‌رسد.
قدرت‌الله محمدی اظهار کرد: ابعاد حادثه و نوع جغرافیای آن به شکلی است که عملیات آواربرداری و امدادرسانی را سخت کرده است. رئیس سازمان آتش‌نشانی شهرداری تهران که از سوی وزیر کشور به عنوان فرمانده میدان حادثه متروپل آبادان تعیین شده است، افزود: وجود انواع مصالح سنگینی که در ساختمان به‌کار رفته و احتمال ریزش باقیمانده سازه، موجب شده است کارها را با احتیاط بیشتر پیش ببریم.
غم ِآبادان
علی جواهری در صبح نو نوشت: دوشنبه حوالی ساعت۱۲ و ۳۰دقیقه بخش‌هایی از ساختمان ۱۰طبقه اداری - تجاری در خیابان امیری آبادان ریزش کرد که تاکنون آمار دقیقی از تعداد مصدومان یا افراد فوت‌شده در دست نیست اما اقدامات برای جستوجو و ارائه خدمات در حال انجام است. برای حفظ سلامت عابران و مردم خیابان اصلی امیرکبیر(امیری) آبادان ازسوی نیروی انتظامی بسته و این ساختمان به‌صورت کامل تخلیه شده است و چند دستگاه آمبولانس و یک دستگاه اتوبوس آمبولانس در محل مستقر شدند. در پی ریزش این ساختمان ۹تیم عملیاتی به محل حادثه اعزام شده و درحال ریزش‌برداری و عملیات جستوجو برای یافتن افراد احتمالی گرفتار در زیر آوار هستند. مجتمع در دست ساخت متروپل در مرکز شهر آبادان و در منطقه‌ای پررفت‌وآمد در مرکز شهر آبادان قرار دارد.هنوز آمار دقیق تعداد مصدومان و افراد فوت‌شده در این ساختمان مشخص نیست اما براساس اعلام رییس اورژانس پیش بیمارستانی و مدیریت حوادث دانشگاه علوم پزشکی اهواز، آخرین آمار حادثه ریزش بخشی از ساختمان متروپل آبادان به 6 تن کشته و 32 نفر مصدوم رسید. آخرین خبرها از ریزش ساختمان ۱۰طبقه در آبادان حاکی از آن است که تاکنون پنج تن کشته شده و احتمالا ۸۰تن نیز در زیر آوار محبوس شده‌اند. به گفته اهالی این منطقه، در این حادثه شماری مجروح شدند و به تعدادی خودرو هم آسیب وارد شده و طبق مشاهدات خبرنگار تسنیم ساختمان به‌صورت کامل تخلیه شده است و طبق گفته اهالی، شدت این حادثه به قدری بود که ساختمان‌های اطراف به‌شدت لرزیدند.
در پی بروز حادثه ریزش ساختمان متروپل در آبادان تمام بیمارستان‌های اهواز و آبادان به حالت آماده‌باش درآمدند. به برخی پزشکان اعلام شده برای خدمات جراحی و اورژانسی به آبادان اعزام شوند و همچنین برخی بیماران نیز برای درمان به شهرهای مجاور به‌ویژه اهواز اعزام خواهند شد. برخی قطعات ساختمان روی خودروهای پارک‌شده یا عبوری از محل ریخته که سبب افزایش احتمال تلفات خواهد شد.
معاون اول رییس‌جمهور بر لزوم رسیدگی فوری به حادثه ریزش ساختمان ده‌طبقه در مرکز شهر آبادان و خارج کردن سریع مصدومان از زیر آوار تاکید کرد. محمد مخبر بلافاصله پس از اطلاع از وقوع ریزش ساختمان متروپل در شهر آبادان، در تماس‌های تلفنی جداگانه با استاندار خوزستان و فرماندار آبادان، دستورات لازم برای بسیج امکانات جهت کمک به مصدومان و مجروحان این حادثه را صادر کرد و ضمن تسلیت به خانواده‌های جانباختگان این حادثه و ابراز همدردی با مصدومان، خواستار بررسی دقیق علل وقوع این اتفاق شد.
وزیر کشور هم به‌دنبال حادثه دلخراش ریزش ساختمان متروپل در شهرستان آبادان، در تماس تلفنی با استاندار خوزستان خواستار به‌کارگیری همه امکانات برای رسیدگی فوری به حادثه‌دیدگان و نجات محبوسان احتمالی زیر آوار شد. احمد وحیدی در این تماس تلفنی از صادق خلیلیان خواست، با به‌کارگیری همه ظرفیت‌ها و امکانات، برای نجات افرادی که احتمالا در پارکینگ و طبقه همکف این ساختمان گرفتار شده‌اند، تسریع شود. وی همچنین به سازمان مدیریت بحران و سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور دستور دارد همه امکانات خود را در این زمینه به کار گیرند و در اسرع وقت نسبت‌به بررسی کارشناسانه این حادثه اقدام کنند. علاوه بر این، وزیر کشور خواستار معرفی مسببان و متخلفان این حادثه به دستگاه قضایی شد.
تیم امداد و نجات آتش‌نشانی به آبادان اعزام می‌شود
علیرضا زاکانی عصر دوشنبه در صفحه شخصی خود در فضای مجازی با اشاره به فروریختن ساختمان متروپل آبادان نوشت: اخبار حادثه ساختمان متروپل شهر آبادان سبب نگرانی افکار عمومی و به‌خصوص مردم عزیز خوزستان شده است، تیم زبده و حرفه‌ای امداد و نجات آتش‌نشانی شهرداری تهران با همراهی اعضای شورا آماده کمک و اعزام به آبادان است برای این عزیزان دعا می‌کنیم.
جعفر میعادفر، رییس سازمان اورژانس کشور از ارائه خدمات اورژانسی به همین منظور خبر داد و اعلام کرد که احتمال افزایش مصدومان و فوتی‌های حادثه ریزش ساختمان ۱۰طبقه در آبادان وجود دارد. وی با بیان اینکه امدادرسانی به مصدومان این حادثه همچنان ادامه دارد، تصریح کرد: به همین منظور توان اورژانس در حادثه ریزش ساختمان در آبادان افزایش یافته است. دو بالگرد اورژانس، دو دستگاه اتوبوس آمبولانس، ۲۶دستگاه آمبولانس و ۱۱۵نیروی اورژانس برای خدمت‌رسانی به مصدومان حادثه ریزش ساختمان ۱۰طبقه در آبادان، حضور دارند.
مجتبی خالدی، سخنگوی اورژانس کشور در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا از استقرار پنج آمبولانس و اتوبوس آمبولانس برای انتقال مصدومان حادثه این ساختمان خبر داد و گفت: با اعلام ریزش ساختمان ۱۰طبقه اداری تجاری در آبادان اتوبوس و آمبولانس برای انتقال مصدومان به محل اعزام شد.
برای پوشش امدادی و انتقال به‌موقع مصدومان بیشتر و احتمالی نیز تیم‌های امدادی از اهواز به محل حادثه در آبادان در حال اعزام هستند. همچنین مهدی ولی‌پور، رییس سازمان هلالاحمر نیز از اعزام چهار تیم امدادی به محل حادثه و آغاز عملیات تخلیه و ایمن‌سازی محل خبر داد و گفت: تیم های آنست(سگ‌های زنده‌یاب) سریع استان نیز به محل اعزام شدند. وی با بیان اینکه همچنین برای این حادثه بالگرد و تیم‌های جستوجو و نجات هلالاحمر اعزام شدند، افزود: یک بالگرد، هفت خودروی ست نجات، تیم‌های واکنش سریع و پنج تیم تخصصی جستوجو و نجات و سگ‌های زنده‌یاب برای امدادرسانی اعزام شدند.
کاسبی بلاگرها از ویرانه‌های متروپل/ جمع‌آوری پول به اسم کمک به آبادان!
حادثه متروپل آبادان همه مردم ایران را داغدار کرده است اما امروز همه ایران آمده است تا آبادان دوباره آباد شود. به گزارش گروه استان‌های خبرگزاری تسنیم، دوم خرداد بود، یک روز مانند همه روزهای دیگر؛ هیچ کس نمی‌‌دانست که چه حادثه‌ای در آستین روزگار نهان شده است، حادثه‌ای که نه یک خانواده، نه یک محله نه حتی یک شهر که کل ایران را عزادار کرد. خبر کوتاه بود و سهمگین؛ متروپل آبادان فروریخت. مگر می‌شود ساختمانی به آن عظمت بریزد؟ بهت و حیرت و غم بر دل‌ها نشست و این سؤال که سرنوشت آنانی که در ساختمان بودند چه می‌شود. روزها گذشت و سنگینی غم فروریختن متروپل با هر خبر بیشتر شد و هر روزی که می‌گذرد تا زمانی که آبادان باقی است غم و داغ فروریختن متروپل و جان باختن هموطنانمان ادامه دارد.هیچ کس گمان نمی‌کرد عمق فاجعه تا این اندازه باشد، اما امروز درست 7 روز از آن حادثه می‌گذرد و آواربرداری و بیرون کشیدن افرادی که زیر آوار مانده‌اند همچنان ادامه دارد، اما این داغ مردم آبادان را از پا نینداخته است، آنان استوارتر از همیشه حتی محکم‌تر از روزهای دفاع مقدس برای نجات جان همشهریان خود آستین همت بالا زدند و نه‌تنها آبادان که کل ایران امروز آبادانی است. همه آمدند، از همه استان‌ها گروه‌های امداد و نجات به صحنه آمدند، در این میان مسئولان ارشد کشوری نیز از ساعات نخست حادثه پیگیر ماجرا شدند و حتی وزیر کشور، معاون اول و معاون اقتصادی رئیس‌جمهور نیز در صحنه حضور پیدا کردند تا به مردم بگویند که تنها نیستند.
مردم آبادان نیز خود همراه و دلسوخته پای کارند تا خللی در آواربرداری صورت نگیرد و هرچه زودتر زیرآوارماندگان به آغوش خانواده‌های آنها تحویل داده شوند، به‌گونه‌ای که به‌گفته مکی یازع، رئیس ستاد عتبات عالیات آبادان چهار موکب اربعین حسینی(ع) به‌منظور خدمات‌رسانی به امدادگران و نیروهای خدماتی مجاور برج متروپل مستقر شدند. براساس گفته‌های وی از ابتدای حادثه بیش از 40 هزار بطری آب معدنی، سه هزار کیک و آب‌میوه توسط موکبداران تهیه و بین امدادگردان متروپل توزیع شده است. رئیس ستاد عتبات عالیات آبادان به فعالیت چند آشپزخانه برای تهیه غذای گرم در سه وعده صبحانه، نهار و شام توسط موکبداران اشاره کرد که روزانه بیش از چهار هزار و 500 وعده غذایی گرم تهیه و بین نیروهای امدادی توزیع می‌کند.
این غیرت و مردم‌داری مردم آبادان است که در سخت‌ترین شرایط نیز مهربانی و همدلی را فراموش نمی‌کند اما در این میان برخی هستند که از آب گل‌آلود ماهی بگیرند و غم مردم را دست‌آویزی برای مطامع خود کنند، افرادی که تحت عنوان بلاگر یا فعال شبکه‌های مجازی اقدام به جمع‌آوری پول برای کمک به آبادان کردند. کسانی که خود با رفتارشان نه‌تنها آبی بر آتش غم مردم نمی‌ریزند که خود هیزم‌انداز این آتش هستند با القای ناامیدی و انتشار اخباری که صحت و سقم آنها مشخص نیست.
همین اینها که در حادثه سرپل‌ذهاب و زلزله کرمانشاه از حس نوع‌دوستی مردم سوءاستفاده کردند و در نهایت مشخص نشد که پول‌های جمع‌آوری‌شده به کجا رسید. براساس آنچه در آمار و اخبار ذکر شده است تاکنون 29 نفر از 50 نفری که طبق شواهد زیر آوار محبوس شدند، از زیر آوار بیرون آورده شدند همچنین 37 نفر نیز در این حادثه مصدوم شدند.
جرم متخلفان حادثه متروپل قتل عمد است
من اگر وکیل‌مدافع خانواده قربانیان باشم در شکوائیه‌ای که تنظیم می‌کنم، قتل شبه‌عمد را کنار می‌گذارم و حتما تحت‌عنوان قتل عمد و جنایت عمدی شکوائیه را تنظیم می‌کنم.علی صولتی: بعضی چیزها خیلی‌زود و به دلایل متعددی تبدیل به نماد می‌شوند. آن هم نه صرفا نماد یک موضوع یا یک چیز، نماد مجموعه‌ای از مسائل و موضوعات، بد و خوبش هم منوط به اصل سوژه است. اینجا؛ متروپل. ساختمان متروپل آبادان، با آن فاجعه‌ای که رقم زده، تبدیل به یک نماد چندوجهی شد، آن هم از نوع بد و بدترینش. نماد فساد در ساخت‌وساز، فساد اداری و قانونی، فساد مالی و البته نماد ناکارآمدی در همه ابعاد و وجوه، یک کیس کاملا مفصل و البته ناراحت‌کننده.
در شماره هفتم خرداد روزنامه فرهیختگان، روایتی از سفر به آبادان و اتفاقاتی که ریزش متروپل رقم زد، نوشتیم و گفتیم هر آنچه که آنجا در جریان بود و پس و پیش این واقعه را رقم می‌زد. منتها صرف روایت میدانی نمی‌توان حرف تخصصی و کارشناسی را هم گنجاند و از بالاتر با واقعه مواجه شد و دست به تحلیل و بررسی برد.
خصوصا وقتی با پدیده‌ای این‌طور چندوجهی مواجهیم. البته نه اینکه ما اولین رسانه و اشخاصی باشیم که چنین قصد و نیتی داریم، حتما در تمام این مدتی که ایران درگیر ماجرای آبادان است، خیلی‌ها سعی کردند که به این مساله از زوایای مختلفی نگاه کنند و آنچه لازم است و بود را ببینند و بنویسند. با این حال یکی از اصلی‌ترین مطالبات در چنین اتفاقاتی که هم از سوی مردم و هم باید از سوی مسئولان و خصوصا مدعی‌العموم پیگیری شود، ترک فعل نهادها و سازمان‌هایی است که باید جلوی این بدسازی و بی‌قانونی‌ها را می‌گرفتند تا چنین سازه بی‌ضابطه و ناامنی بالا نرود، اما این کار را نکردند. سوای این وضعیت خود سازه و ایرادهای فنی آن هم محل اشکال جدی بود که سعی کردیم با بازخوانی مواضع و اطلاعاتی که مسئولان و مطلعان این حوزه بیان کردند، به آن هم بپردازیم.
نظام مهندسی: اخطار داده بودیم، توجهی نکردند و نمی‌کنند
ابتدا مواضع سازمان نظام مهندسی و برخی مطلعان این حوزه را نسبت به وضعیت فنی این ساختمان بازخوانی می‌کنیم و بعد هم به مسائل حقوقی متوجه مقصران این فاجعه می‌پردازیم. دو روز پس از حادثه تلخ ریزش ساختمان متروپل آبادان حمزه شکیب، سرپرست سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور ضمن ارائه پیشنهاد بهره‌گیری از تجربه ساختمان پلاسکو در جهت تخریب سازه متروپل در اظهارنظری گفت: «دستگاههای نظارتی و امنیتی به ساخت‌وسازهای غیرقانونی ورود کنند.
برای ساخت‌وساز باید طراح توسط مالک تعیین شود و مهندس طراح (حقیقی یا حقوقی) علاوه بر عضویت در سازمان نظام مهندسی باید پروانه اشتغال به کار داشته باشد. متاسفانه این کار در رابطه با ساختمان متروپل آبادان انجام نشده و طراحی این سازه به افراد غیرمسئول واگذار شده بود. پس از این مرحله نمایندگی سازمان نظام مهندسی در آبادان متوجه این تخلف می‌شود و به مالک و شهرداری تذکر می‌دهد، این تذکرات برای فرمانداری نیز ارسال شده، دادگستری در جریان این تذکر قرار گرفته است.
نمایندگان آبادان در جریان ساخت‌وساز غیرقانونی قرار گرفته بودند، با وجود این اقدامات متاسفانه مالک متروپل را ساخت و سازمان نظام مهندسی ناگزیر می‌شود ناظر را از طریق این سازمان انتخاب کند، پس از این مرحله مهندس ناظر نیز به‌طور مکرر غیرایمن بودن سازه‌های متروپل را اخطار کرده بود ولی متاسفانه کنترلی برای توقف ساخت‌وساز از سوی شهرداری انجام نشده است. درواقع اعتمادی به گزارش‌های سازمان نظام مهندسی ساختمان درخصوص تخلف مالک متروپل نشده است، مضاف بر اینکه با وجود شرایط غیرایمن مجوز ساخت سه‌طبقه اضافه را نیز به مالک این سازه می‌دهند.
سازمان نظام مهندسی در فروردین و اردیبهشت گزارش داد و شرایط این ساختمان را بسیار بحرانی اعلام کرده بود، سازمان نظام مهندسی ساختمان از ابتدای طراحی سازه متروپل در جریان قرار نگرفت که این مشکل از طرف مالک و شهرداری بوده است.»
اشاره شکیب به اخطاریه سازمان نظام مهندسی در موضوع ایرادات پروژه متروپل است که چندی پیش در رسانه‌ها تصاویری از آن منتشر شد، در متن این اخطاریه آمده است: «احتراما با توجه به بازدید از ساختمان متروپل متاسفانه در برخی نقاط سازه‌ای مشکلاتی به وجود آمده که به شرح ذیل به استحضار می‌رساند؛ خیز بیش‌ازحد مجاز تیرهای مربوط به رمپ پارکینگ که باعث ایجاد پیچش در سقف‌ها و درنتیجه ایجاد ترک‌های خمشی در تیر و پیچش سقف‌ها شده است.
مشاهده ترک‌هایی در دیوار پیرامونی رمپ‌ها که با توجه به‌شکل ترک‌ها دلیل آن خیز بیش‌ازحد مجاز تیرهای زیر این دیوارها است. با توجه به اضافه‌شدن سه طبقه مازاد بر طراحی متاسفانه در برخی از ستون‌های این سازه کمانش ایجاد شده که برخی توسط مجری اصلاح شد که باید نقشه طراحی مقاوم‌سازی آن ارائه شود که البته با توجه به شواهد امکان اینکه در آینده و پس از بارگذاری بهره‌برداری بقیه ستون‌ها نیز دچار مشکل شوند بسیار زیاد است.
با توجه به موارد فوق خواهشمند است دستورات لازم جهت توقف کار تا بررسی کامل سازه و ارائه نقشه‌های مقاوم‌سازی و اصلاح اشکالات سازه‌ای موجود را صادر فرمایید.» اخطاریه‌ای که البته توجهی به آن نشد؛ چراکه به گفته فعالان سازمان نظام مهندسی، نقش این سازمان را در نظارت بر امر ساخت‌وساز محدود کرده‌اند. در همین خصوص یک فعال نظام مهندسی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» گفته است: «مدت‌هاست که با شهرداری آبادان وارد این بحث شده‌ایم. هم از طریق دانشگاه و هم از طریق نظام مهندسی که نظارت سازمان نظام مهندسی را بر امر ساخت‌وساز کمرنگ کرده‌اند، این در شهرهایی مثل آبادان بیشتر دیده می‌شود.
در نظام مهندسی هر ساختمانی بخواهد بنا شود، قانونا و عرفا آیین‌نامه‌ای برای تشکیل کارگاه، نظارت سازه و معماری مرحله‌به‌مرحله موجود است و انجام می‌شود. درباره پروژه‌هایی مثل ساختمان تجاری متروپل آبادان با ضریب تصرف بالا نیز الزاما باید گزارشی تحت‌عنوان گزارش پدافند غیرعامل تهیه شود اما در آبادان تقریبا هیچ‌کدام این مراتب انجام نمی‌شود، در خیلی از پروژه‌های این شهر از ابتدا پروانه ساخت‌وسازی که شهرداری صادر می‌کند، هم مغایر با طرح جامع و قانون نظام مهندسی است و هم در صدور پروانه و در نظارت بر اجرای ساخت‌وساز، تخلفات محرز است.
این عدم وجود شفافیت در فرآیند ساخت‌وساز در آبادان به‌قدری رسوخ کرده که پس از اتمام کار نیز سابقه‌ای از فرآیند و کیفیت ساخت آن موجود نیست، یعنی اگر شما بخواهید خانه‌ای در آبادان بخرید، به احتمال قوی سابقه‌ای از فرآیند ساخت‌وساز آن نخواهید یافت. این اتفاق به‌عنوان مثال در شهر دزفول رخ نمی‌دهد اما متاسفانه در آبادان چنین است.» ناگفته نماند که سرپرست سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور در ادامه اظهارنظر خود ضمن تاکید بر پیگیری این اشتباهات، مدعی شده بود که این سازمان می‌تواند ۱۰روزه سازه متروپل را به‌صورت ایمن تخریب کند: «چنین مواردی در خیلی از استان‌های دیگر درحال انجام است.
نقشه‌های اولیه ساخت‌وساز تهیه می‌شود و در ادامه تخلفاتی صورت می‌گیرد و پس از آن نیز نقشه‌های بعدی آماده می‌شود. ما باید فکر اساسی برای این قبیل اتفاقات کنیم، حادثه متروپل همه ما را عزادار کرده است و باید باعث شود برای آینده درس بگیریم و اشتباهات را تکرار نکنیم تا جان مردم و سرمایه ملی را از دست ندهیم. ما از مراجع قانونی این اتفاق را دنبال خواهیم کرد، سازمان‌های نظام مهندسی نباید از چرخه ساخت‌وساز به‌بهانه‌های مختلف حذف شوند؛ طی چند روز گذشته اعلام شد که می‌خواهند کنترل نقشه‌های ساخت‌وساز را از سازمان نظام مهندسی بگیرند.
دستگاههای نظارتی و امنیتی باید به این قبیل مسائل ورود کنند و اجازه ندهند کارها به‌گونه‌ای دنبال شود که در نهایت مردم متضرر شوند. مسئولان شهری باید توجه داشته باشند وقتی سازمان‌های نظام مهندسی ساختمان از چرخه طراحی و نظارت حذف می‌شود، درنهایت عاقبت کار مانند حادثه متروپل خواهد شد.
چنانچه تخلفی در ساختوسازها وجود دارد و باید هرچه سریع‌تر متوقف شود باید قوانین و مقررات در ساختوسازها رعایت شوند و همه به وظایف خود توجه داشته باشند. در رابطه با مدیریت تخریب هنوز هیچ‌کس به‌طور رسمی از سازمان نظام مهندسی ساختمان کمکی نخواسته است، ما پیشنهاد دادیم از مدیرانی که تجربه ساختمان پلاسکو را دارند، استفاده شود. در این رابطه مازیار حسینی، معاون سابق راهوشهرسازی برای مدیریت تخریب اعلام آمادگی کرده است. تجربه تخریب چنین سازه‌هایی را داریم و می‌توانیم با استفاده از این تجارب حداکثر 10روزه سازه متروپل را به‌صورت ایمن تخریب کنیم.»
سازمان نظام مهندسی در هر صورت مقصر است
رسول کوهپایه‌زاده، حقوقدان و وکیل پایه یک دادگستری طی گفت‌وگویی با «فرهیختگان» درخصوص حادثه ریزش ساختمان متروپل در آبادان گفت: «فاجعه دلخراش آبادان که موجب جریحه‌دار شدن احساسات و افکارعمومی ملت ایران و جان‌باختن تعدادی از هموطنان مظلوم آبادانی شد، ماحصل پیوند رانت، فساد، رشوه، بی‌کفایتی، عدم انجام وظایف قانونی و بی‌مسئولیتی مسئولان ذی‌ربط است. قصور، تقصیر، تخلف و افعال مجرمانه مالک، پیمانکار و ناظر شورای شهر، شهرداری، سازمان نظام مهندسی و سایر نهادهای مسئول و ذی‌ربط در این موضوع مشهود و محرز است که بررسی دقیق آن نیازمند طی فرآیند کارشناسی و اتخاذ تصمیمات قضایی است.»
کوهپایه‌زاده درباره شهرداری و سازمان نظام مهندسی که با ادعای همیشگی «از قبل هشدار داده بودیم» سعی دارد خود را از اتهام تبرئه کند، می‌گوید: «بنابر اطلاعات واصله و منتشره ظاهرا شهرداری در این پروژه شریک بوده و بحث تعارض منافع و عدم شفافیت در این خصوص باعث شده تخلفات گسترده‌ای در این زمینه به‌وقوع بپیوندد که متاسفانه مسئولان شهرداری علی‌رغم اینکه ظاهرا مجوز ساخت ۶طبقه بیشتر نبوده با ساخت طبقات اضافی موافقت می‌کنند و به‌رغم اینکه ساختمان هنوز پایان‌کار اخذ نکرده، اجازه و امکان بهره‌برداری را پیدا می‌کند؛ فساد گسترده ریشه‌دار و سیستماتیک در مدیریت شهری و ساختمان‌سازی جهت اخذ مجوزها و اعمال نظارت قانونی بر آن در این پروژه کاملا محرز است.
حسب ادعای سازمان نظام مهندسی، هشدار و اخطار درخصوص خطرات جبران‌ناپذیر در این زمینه به شهرداری و مسئولان قضایی اعلام شده بود، نکته قابل‌تامل این است که مسئولان نظام مهندسی زمانی که عدم عکس‌العمل لازم را ازسوی شهرداری مشاهده کردند، باید مراتب را به مراجع قانونی بالادستی اعلام می‌کردند.»
از نظر حقوقی جرم متخلفان حادثه متروپل قتل عمد است
این حقوقدان حداقل جرم صورت‌گرفته در ریزش ساختمان متروپل آبادان را قتل شبه‌عمد می‌داند و می‌گوید: «حسب اظهارنظر کارشناسان امر، متاسفانه عدم رعایت قوانین و مقررات و اصول فنی ساختمان‌سازی و عدم توجه به ملزومات طرح‌های توسعه شهری، نهایتا باعث پدید آمدن این فاجعه دلخراش شد. به‌لحاظ قضایی آنچه در جنایت متروپل آبادان قابل بررسی و پیگیری است، در دو بعد کیفری و حقوقی است. آنچه نسبت به ساکنان و مالکان و متصرفان و جانباختگان مظلوم آبادان اتفاق افتاده درقالب جنایت و قتل شبه‌عمد و حتی قتل عمد قابل ارزیابی است. براساس بند «پ» ماده۲۹۱ قانون مجازات اسلامی، هرگاه قتل و جنایت به‌سبب تقصیر مرتکب واقع شود، قتل، شبه‌عمد است.
تبصره ماده۱۴۵ قانون مجازات اسلامی نیز تقصیر را تعریف کرده، بر این اساس گفته شده تقصیر اعم است از بی‌احتیاطی، بی‌مبالاتی، مسامحه، غفلت، عدم مهارت و عدم رعایت نظامات دولتی حسب موارد از مصادیق بی‌احتیاطی و بی‌مبالاتی محسوب می‌شود که مرتکب به حبس و پرداخت دیه محکوم خواهد شد.» طبق گفته وی، اما این حداقل عنوان مجرمانه است. کوهپایه‌زاده در ادامه توضیح می‌دهد که چرا جرم صورت‌گرفته باید تحت‌عنوان قتل عمد مورد رسیدگی قرار بگیرد؛ وی این موضوع را اینچنین تشریح می‌کند: «آنچه مسلم است، بی‌مبالاتی، غفلت، عدم رعایت نظامات دولتی و بی‌احتیاطی ازسوی مرتکبان محرز است،
یعنی حداقل انتساب بزه ارتکابی، قتل شبه‌عمد است اما با مداقه بیشتر در مفاد قانون مجازات اسلامی به‌خصوص بند «ب» ماده۲۹۰ قانون مجازات اسلامی می‌توان گفت جنایت عمدی یا حتی انتساب بزه قتل عمد به مسئولان و مرتکبان در این خصوص نیز قابلیت بررسی قضایی دارد، به این معنا که براساس بند «ب» ماده۲۹۰ قانون مجازات اسلامی، هرگاه مرتکب عمدا کاری انجام دهد که نوعا موجب جنایت واقع‌شده یا نظیر آن می‌شود، هرچند قصد ارتکاب آن جنایت و نظیر آن را نداشته باشد ولی آگاه و متوجه بوده که آن کار نوعا موجب آن جنایت یا نظیر آن می‌شود، قتل، قتل عمد است.»
اعطای مجوز به ساختمان متروپل عملی نوعا کشنده است
رسول کوهپایه‌زاده در تکمیل صحبت‌هایش ضمن ارائه استدلال‌های خود درجهت محکومیت عاملان حادثه متروپل، خواستار بررسی مسئولیت حقوقی و جبران خسارت مالی ساکنان، مالکان و متصرفان پروژه متروپل می‌شود و می‌گوید: «اتفاقی که افتاده این است که اشخاصی که مجوز داده‌اند و آگاه بودند و عالم و عامد که این مجوز، مجوز قانونی نیست، نهادهایی که علی‌رغم هشدارهای سازمان نظام مهندسی، باز مجوز فعالیت ساختمان مذکور را صادر کردند، هرچند قصد ارتکاب این جنایت را نداشتند اما این علم و اطلاع و آگاهی را داشتند که این عمل و این ساختمان به‌دلیل عدم رعایت الزامات فنی و مهندسی، قطعا و یقینا می‌تواند ایجاد مشکل کند و خطرساز باشد، یعنی به‌اصطلاح این عمل نوعا کشنده است.
این ساختمان نوعا قابلیت فروریزی و ایجاد خسارت جانی را دارد، تشخیص این امر با دادگاه است اما بنده می‌خواهم عرض کنم با توجه به نص قانون و با عنایت به اینکه خطر این ریزش و خسارت جبران‌ناپذیر جانی به کرات اعلام شده بود، علی‌رغم این صدور مجوز و عدم انجام وظیفه قانونی می‌تواند مشمول بند «ب» ماده۲۹۰ قانون مجازات اسلامی یعنی ارتکاب قتل عمدی باشد که باید در این خصوص بعد از بررسی اسناد و مدارک و دلایل و دفاعیات، مرجع قضایی اعلام‌نظر کند.
موضوع دیگر، بررسی مسئولیت حقوقی و جبران خسارت مالی ساکنان و مالکان و متصرفان پروژه متروپل است. براساس ماده یک قانون مسئولیت مدنی هرکس بدون مجوز قانونی عمدا یا درنتیجه بی‌احتیاطی به جان یا سلامت یا مال یا آزادی یا حیثیت یا شهرت تجارتی یا به هر حق دیگر که به موجب قانون برای افراد ایجاد شده، لطمه‌ای وارد کند که موجب ضرر مادی یا معنوی دیگری شود، مسئول جبران خسارت است و ماده۱۱ همین قانون هم صراحتا اعلام داشته که کارمندان دولت و شهرداری‌ها و موسسات وابسته به آنها که به‌مناسبت انجام وظیفه عمدا یا درنتیجه بی‌احتیاطی خساراتی را به اشخاص وارد کنند، شخصا مسئول جبران خسارت وارده هستند که از این حیث هم درواقع مرتکبان واجد مسئولیت مدنی جبران ضرر و زیان مالی وارده هستند.»
مجازات عبرت‌آموز متخلفان مقدمه جلوگیری از فجایع تلخ آینده است
این وکیل پایه یک دادگستری با بیان اینکه به گفته مسئولان شهری، در کلانشهر تهران ۱۲۹ساختمان بسیار پرخطر وجود دارد، نسبت به اقدامات قضایی درجهت جلوگیری از فجایع تلخ آینده هشدار می‌دهد و به دلایل ذیل خواستار مجازات عبرت‌آموز و بازدارنده متخلفان می‌شود: «آنچه از بعد محاکمه و تعقیب قضایی و اعمال مجازات قانونی مرتکبان و متخلفان و مجرمان باید مدنظر قرار بگیرد این است که مجازات این اشخاص باید یقینا عبرت‌آموز و بازدارنده باشد تا زمینه تکرار این فجایع کاهش یابد.
دستگاه قضایی با قاطعیت و بدون اغماض با هر کسی که به‌نحوی در این خصوص مسئولیت داشته در هر لباس و پست و میز و مقامی که قرار دارد باید با قاطعیت و مطابق قانون برخورد کند. همان‌طور که دادستان کل کشور هم اشاره کرد، حتی اگر این قصور متوجه مسئولان قضایی محلی و دادستان و بازپرس مربوطه هم باشد باید درمقابل قانون به سویه پاسخگو باشند.
نکتهای که باید به آن توجه داشت آن است که متاسفانه به‌دلیل این قصور و تقصیر و ترک فعل، اقدامات متخلفان و مجرمان بالقوه، بستر وقوع این حوادث تلخ مرگبار و فجایع جبران‌ناپذیر در کشور به‌شدت گسترده است.
همان‌طور که نهادهای ذی‌صلاح اعلام کردند فقط در کلانشهر تهران ۱۲۹ساختمان بسیار پرخطر وجود دارد که متاسفانه زنگ خطر سونامی وحشتناک این فجایع به صدا درآمده است. حتی یک لحظه را هم نباید درجهت احیانا مقاوم‌سازی یا تخلیه یا سایر اقدامات ایمنی مهندسی مربوطه در این خصوص از دست داد و گرنه ما شاهد تکرار و وقوع این فجایع هستیم. نکته دیگر آن است که در بعد تقنینی به‌نظر می‌رسد ما با خلأ قانونی روبه‌رو هستیم، یعنی به‌طور مشخص در ارتباط با ساختوسازها به‌خصوص ساخت‌وسازهای عمومی از زمان اخذ مجوز تا فرآیند تکمیل و صدور پایان‌کار باید بعد نظارتی چندجانبه‌ای در نظر گرفته شود و از آن طرف ضمانت اجرای سنگین، قابل‌توجه و بازدارنده‌ای درصورت بروز تخلف و ارتکاب جرم در نظر گرفته شود وگرنه متاسفانه پتانسیل تکرار این فجایع بسیار قوی است.»
ساخت متروپل در حکم کار گذاشتن بمب ساعتی در محلی عمومی است
«من اگر وکیل‌مدافع خانواده قربانیان باشم در شکوائیه‌ای که تنظیم می‌کنم، قتل شبه‌عمد را کنار می‌گذارم و حتما تحت‌عنوان قتل عمد و جنایت عمدی شکوائیه را تنظیم می‌کنم.» این خلاصه کلام رسول کوهپایه‌زاده در گفت‌وگو با «فرهیختگان» است. وی در تشریح این موضع کارشناسانه خود می‌گوید: «جان کلام این است که این جرم به‌لحاظ بعد کیفری حداقلش قتل شبه‌عمد است، اما من می‌خواهم عرض کنم که قتل عمد است، یعنی حتی انتساب قتل عمد هم قابل دفاع است.
از این حیث که شما وقتی مجوز ساختمانی را می‌دهید که به‌لحاظ اصول فنی می‌دانید که قابلیت دوام و استحکام لازم را ندارد، مانند این است که شما یک بمب ساعتی را دراختیار یک شخصی گذاشته‌اید در یک مکان عمومی که هر لحظه ممکن است این بمب منفجر شود. خب این قتل عمد است و با توجه به اینکه ترک فعل صورت گرفته، باز دوباره مثالش همین می‌تواند باشد که مراجع نظارتی و مسئول و ذی‌صلاح به شما اطلاع می‌دهند که این ساختمان ممکن است ریزش کند.
هشدار داده‌اند که خطر سقوط و ریزش، قریبالوقوع و حتمی است. مثل این می‌ماند که مسئولان مربوطه اطلاع دهند که فلان‌جا بمب گذاشته‌اند و کسی هم این اطلاع را می‌دهد که مسئولیت دارد و شما هیچ اقدامی انجام ندهید. این هم ترک فعل است. خب اینها درواقع جنایت عمدی است و من اگر وکیل‌مدافع خانواده قربانیان باشم در شکوائیه‌ای که تنظیم می‌کنم، قتل شبه‌عمد را کنار می‌گذارم و حتما تحت‌عنوان قتل عمد و جنایت عمدی شکوائیه را تنظیم می‌کنم. حالا فارغ از اینکه دستگاه قضا آن را بپذیرد یا نپذیرد ولی این حرف به‌لحاظ حقوقی چهارچوبی منطقی دارد.»
این حقوقدان در تکمیل صحبت‌های خود گفت: «تدبیر مسئولان امر و تسریع در رسیدگی امدادرسانی، آواربرداری و همدردی عملی با خانواده‌های مصدومان و داغ‌دیدگان و خسارت‌دیدگان و جبران خسارات وارده و برخورد قاطع و قانونی با همه مسببان و مقصان و مرتکبان، حداقل خواسته افکارعمومی به‌خصوص مردم نجیب و بردبار آبادان است که حق بزرگی بر گردن کشور و ملت دارند چه در ایام هشت‌سال دفاع‌مقدس و چه اینکه قسمت عمده‌ای از بودجه مملکت از این سرزمین تامین می‌شود و در این خصوص مسئولیت مسئولان امر مضاعف است.»
یک روانشناس عنوان کرد
آوار روانشناختی متروپل در حال فرود است / آبادان، نیازمند توجه ویژه
ایسنا/خوزستان یک روانشناس گفت: نباید فکر کنیم زمانی که آوار ساختمان متروپل جمع‌آوری شد، رسالت تمام شده است؛ آوار روانشناختی این حادثه تازه در حال فرود است و تلفات می‌دهد بنابراین باید مراقب آثار روانشناختی این مساله باشیم؛ چیزی که از چشم مسئولان دور مانده است. دکتر مرتضی امیدیان در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به آثار روانی و شوک در خانواده‌های داغدار و منتظر در حادثه متروپل اظهار کرد: با توجه به روابط مردم خوزستان، به طور مثال اگر فرزند۵۰ خانواده مفقود باشد ۵۰۰ نفر و حتی بیشتر درگیر این مساله و داغدار هستند. از نظر روانشناسی مرحله اول رفتار افراد داغدار، انکار است؛ یعنی ابتدا یک مادر باور نمی‌کند که فرزندش فوت کرده است که این واکنش طبیعی است.وی افزود: معمولا مرحله انکار چند روز طول می‌کشد و با دیدن پیکر و تشییع، مرحله انکار به پایان می‌رسد و به مرحله اعتراض می‌رسد و فرد داغدار می‌گوید چرا این حادثه برای من رخ داده است؟ البته این مراحل در حالت طبیعی و عادی سوگ مورد انتظار است چه برسد به این حادثه. عضو هیات علمی گروه روان شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: در مرحله سوگ مشاهده می‌شود که برخی نسبت به کسی که در مراقبت کوتاهی کرده خشمکین می‌شوند و در چنین مراسمی اوج اعتراض رخ می‌دهد که از دیدگاه روانشناسی این مراحل عادی است. وی بیان کرد: پس از این، مرحله پذیرش ایجاد می‌شود که در این مرحله حالت افسردگی در فرد ایجاد می‌شود و بعد از آن به روند سازشی می‌رسد که تا رسیدن به زمان بهبودی شاید شش ماه تا یک سال طول بکشد.
آبادان نیازمند توجه ویژه است
امیدیان گفت: یک فرد داغدار به ویژه در این حادثه جمعی در هر کدام از این مراحل نیاز دارد به او کمک کنند. اکنون آبادان به توجه ویژه از نظر خدمات روانشناختی، روانپزشکی و مددکاری اجتماعی نیاز دارد تا حداقل تا دو ماه آینده مراقبت‌های لازم را انجام دهند. وی افزود: مرکز اورژانس اجتماعی نیز باید فعال شود و خدمات مناسبی ارائه دهد تا این مساله کنترل شود.
آوار روانشناختی متروپل در حال فرود است
عضو هیات علمی گروه روان شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز بیان کرد: نباید فکر کنیم زمانی که آوار ساختمان متروپل جمع‌آوری شد، رسالت تمام شده است؛ آوار روانشناختی این حادثه تازه در حال فرود است و تلفات می‌دهد بنابراین باید مراقب آثار روانشناختی این مساله باشیم؛ چیزی که از چشم مسئولان دور مانده است. امیدیان افزود: زمانی که در سیستم اجتماعی تعریفی برای این مساله وجود ندارد، عملا ممکن است گروه‌های جهادی و داوطلب در منطقه حضوور پیدا کنند اما به دلیل اینکه تمرکز کلی در این خصوص وجود ندارد ممکن است خدمات به چشم نیاید. وی افزود: بنابراین توصیه می‌شود با محوریت استانداری یا فرمانداری، سازمان‌های غیر دولتی و NGOهای مرتبط کار انجام شود تا شدت آثار این مصیبت کاهش یابد.
چرا متروپل اینقدر آبادانی‌ها را خشمگین کرد؟
این روانشناس با اشاره به علت خشم مردم آبادان در پی حادثه متروپل اظهار کرد: واقعیت این است که در این مساله، رسانه ملی در جنگ رسانه‌ای باخت؛ بخشی از فشاری که در پی این حادثه به مردم وارد شد ناشی از این بود که رسانه داخلی و ملی در خصوص این مصیبت کمتر از دیگران عمل کرد. این مساله موجب شد احساس منفی در مردم شکل بگیرد و این سوال برای آنها پیش بیاید که این شرایط آبادان برای مملکت اهمیت دارد یا خیر؟ وی افزود: مشاهده کردیم که مردم شعارهایی در اعتراض به بی‌توجهی به وضعیت آبادان سر دادند و این شعار بود که موجب تجدید نظر رسانه و حرکت جدی‌تر در این زمینه شد و این تجدید نظر کمی اثرگذار بود.
عضو هیات علمی گروه روان شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز بیان کرد: علاوه بر این، واکنش‌ها به گونه‌ای بوده که انگار کار تمام شده و دیگر باید هر کس سر زندگی خود برود در حالی که یک سری از مردم داغدار هستند و آمار جانباختگان بالا است اما آیا واقعا عملکرد صدا و سیما در این حادثه مانند عمل در حادثه پلاسکو بود؟
آثار نادیده‌انگاری و مورد توجه قرار نگرفتن
امیدیان عنوان کرد: بخشی از ناراحتی مردم آبادان، خوزستان و استان‌های محروم به نادیده‌انگاری و مورد توجه قرار نگرفتن برمی‌گردد. به نظر می‌رسد سرکشی معاون اول رئیس جمهور و وزیر کشور به آبادان مرهم موقتی است و باید برنامه جدی‌تری برای بهتر شدن حال مردم انجام شود. وی افزود: صدا و سیمای خوزستان نیز واکنش خوبی در خصوص این مساله نداشت و تقریبا تابع سیاست‌های شبکه سراسری بوده است در حالی که در خوزستان رویداد مهمی رخ داده است. وی گفت: متاسفانه در بحث سیاست‌های رسانه‌ای و واکنش در مورد این پدیده‌ها از ظرفیت روانشناسان، جامعه‌شناسان و دیگر صاحب نظران برای مقابله با این پدیده سوء، استفاده نکرده‌اند.
این روانشناس با بیان اینکه استانداری یا وزارت کشور باید برای هر رویداد برنامه مقابله با بحران داشته باشند، گفت: در حساسیت‌های امنیتی آنچه برای یک نیروی امنیتی اهمیت دارد، برقراری امنیت است و ممکن است این فرد به بسیاری از نکات توجه نکند اما می‌توان با استفاده از نظرات و با تذکرات جامعه‌شناسان یا روانشناسان، به نیروی امنیتی آموزش داد که در چنین شرایطی چه برخوردی داشته باشد و تا چه آستانه تحمل خود را بالا ببرد.
روش‌های سنتی در مواجهه با بحران متروپل جواب نداد
وی با اشاره به توجه نکردن به مدیریت علمی و حساسیت‌های منطقه‌ای، روانی و موقعیتی در مدیریت حادثه متروپل بیان کرد: در این حادثه اکتفا به روش‌های سنتی مانند عرض تسلیت، اینجا جواب نداد بنابراین این مساله نشان می‌دهد باید مانند همه دنیا در شرایط بحرانی تیم‌های مواجهه با بحران تشکیل شوند و فعالیت کنند. امیدیان با بیان اینکه در سیل خوزستان برای مواجهه با بحران، دانشگاه شهید چمران اهواز محور قرار گرفت و در تصمیم‌گیری از نظر اعضای هیات علمی استفاده شد، عنوان کرد: اکنون در اوج بحران نیز یکی از اساتید پیشنهاد داد که کمیته‌ای برای این موضوع تشکیل شود اما عملا در سیستم چنین چیزی از ما درخواست نشد و سیستم به این برنامه‌ریزی فکر نکرد.
عضو هیات علمی گروه روان شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: در زمان وقوع حوادث، اغلب برخورد موضعی و انفعالی داریم در حالی که یک حادثه باید از نظر فنی، آثار روانشناختی و اجتماعی مورد بررسی قرار بگیرد. وی افزود: شاید در این شرایط نیاز باشد تیم‌هایی از اساتید و دانشجویان برای بررسی علمی قضیه و تحلیل ابعاد آن اقدام کنند تا برای موارد مشابه برنامه‌ریزی کنند در حالی که صرفا یک برخورد ناقص انجام شده است؛ امکانات، چند روز بعد رسید و مردم خود کار را آغاز کردند و بعد برای برقراری آرامش از نیروهای امنیتی استفاده شد.
برخورد انفعالی، نه علمی
وی عنوان کرد: تلویزیون نیز چند ساعت را به این برنامه اختصاص داد در حالی که در روزهای ابتدایی حادثه روند عادی خود را داشت و وقتی وضعیت به بحران تبدیل شد عزای عمومی اعلام شد که این مسائل نشان می‌دهد برخورد انفعالی داشتیم نه علمی. امیدیان بیان کرد: در دنیا نسخه‌ای از قبل تعیین‌شده برای چگونگی کار در زمان بحران وجود ندارد و تنها پیشنهادهایی ارائه می‌شود؛ به طور مثال اینکه باید نیازهای افراد آسیب‌دیده و تجهیزات کافی برای نجات افراد به سرعت و فوریت تامین شود و تیم‌های مددکاری اجتماعی و روانشناسی نیز به وفور در منطقه وجود داشته باشند اما در حادثه متروپل حتی به این توصیه‌های کلی نیز عمل نشد. عضو هیات علمی گروه روان شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز افزود: باید مطالعات لازم انجام می‌شد تا در چنین مواقعی عکس‌العمل مناسبی داشته باشیم و این مطالعات منبع اطلاعات برای تحلیل‌های بعدی نیز باشند.
سخنگوی قوه قضاییه اعلام کرد
دستگیری ۱۴ نفر در پرونده متروپل
سخنگوی قوه قضاییه از دستگیری ۱۴ نفر در پرونده ریزش ساختمان متروپل خبر داد. ستایشی در پاسخ به سوال ایسنا درباره اینکه بازداشتی‌های حادثه متروپل آبادان چه کسانی هستند و پرونده‌شان در چه مرحله‌ای است؟ گفت: در ساعت ۱۲ و ۴۵ دقیقه تاریخ دوم خرداد ۱۴۰۱ اطلاع دادند که این حادثه در شهر آبادان رخ داده شده است و ساختمان ۱۱ طبقه متروپل ریزش کرد و در یک وضعیت ناایمنی باقی ماند.وی افزود: به ناایمن بودن باقی مانده ساختمان باید توجه کرد. براساس هماهنگی هایی که صورت گرفت رییس کل دادگستری خوزستان به اتفاق دادستان حوزه قضایی استان یعنی اهواز در معیت سایر عزیزان به جمع حاضر از قضات محترم شهرستان پیوستند و در منطقه استقرار یافتند و بر صدور دستورات قضایی نظارت عالیه داشتند. ستایشی افزود: بلادرنگ به تشکیل کارگروه قضایی و حقوقی مبادرت کردند که ابعاد حقوقی حادثه مورد بحث مورد بررسی قرار دهند که از نگاه های لغزنده جلوگیری شود.
تحقیقات مقدماتی و معاینه محل صورت گرفت و با توجه به استفاده از ظرفیت های خوب منطقه ای، قرار کارشناسی صادر و هیات کارشناسی در جهت تبیین ابعاد و مشخص کردن علت تامه حادثه انتخاب شد و کسانی که قصور داشتند را مشخص کنند. وی با یاداوری اینکه پلاسکو علاوه بر ریزش آتش سوزی هم داشت گفت: در اینجا کمیته ای برای شناسایی کسانی که اموالشان در آنجا بود انتخاب شد و همچنین پزشکی قانونی استان تکالیفشان را نسبت به شناسایی صدمات افراد انجام داد. داخل خرابه ها اموال و امکانات و... است که باید خروج انها با نظم مشخص شود.
وی افزود: کسانی که ممکن است قصور یا تقصیر کرده باشند دستگیر شدند. دستگاه قضایی با همکاری ضابطین دادگستری اقداماتی را با رعایت موازین انجام دادند و ۱۴ نفر از افرادی که تشخیص داده شد، مقصر حادثه هستند بازداشت شدند. شهرداران سابق و اسبق ۴ نفر بودند و کسانی که مسئول حوزه نظام مهندسی در شهرستان بودند دستگیر شدند. ستایشی افزود: با رعایت موضوع مقررات ماده ۳۶ قانون مجازات اسلامی، عناوین احصا و قابل ذکر است.
شهردار سابق، رئیس نظام مهندسی، مهندس ناظر پروژه، شهردار منطقه ۱، سرپرست شهرداری منطقه ۱، معاون امور زیربنایی و حمل و نقل و سرپرست معاونت فنی و عمرانی و معاونت فنی شهرداری جز کسانی بودند که در این تصمیمات به موجب قرار تأمین کیفری بازداشت شدند. اجرای دقیق قانون بهترین راه تجلی عدالت است. باید تاکید مؤکد بر این باشد که باید متمسک به رعایت قوانین باشیم. ستایشی تصریح کرد: هر تصمیمی که نسبت به قاصران این حادثه گرفته شود، به موجب قانون خواهد بود. قرارهای صادره هم متناسب با جرم مرتکب شده، بوده است.
وی در پاسخ به سوالی در خصوص سرعت عمل در رسیدگی به حادثه متروپل و تفاوت آن با حادثه پلاسکو گفت: در حادثه متروپل تاکنون ۴۱ نفر از عزیزانی که در موقعیت بودند را از دست دادیم و ۴۷ نفر مصدوم هستند که ۲ نفر از آنها در بیمارستان بستری هستند. ستایشی ادامه داد: گفته شد ۱۲۹ ساختمان ناایمن داریم، سوال شد چرا تاکنون اقدامی انجام نشده که فرصت پاسخگویی در آن برنامه مهیا نشد. اقدامات برای شناسایی ساختمان‌های ناایمن بر اساس دستورهای قوه قضائیه بود. دادستان تهران گفته است فهرست مکان‌های ناایمن منتشر شود و فهرست تمام ساختمان‌های ناایمن به دادسرای ناحیه ۳۷ تهران ارجاع شده است و تاکنون دادسرای تهران ۶۶۰ واحد تجاری را مورد بررسی قرار داده است. وی با طرح پرسش هایی ادامه داد: آیا ایمن سازی ساختمان‌های ناایمن وظیفه دستگاه قضایی است؟ صاحبان تکلیف در ایمن سازی ساختمان‌های ناایمن کجای کار هستند؟ اصحاب رسانه از صاحبان تکلیف در ایفای نقش‌ها و تکالیف خود مطالبه کنند.
ادامه دارد...
اخبار مرتبط
تازه های اخبار
ارسال نظر
در ارسال نظر شما خطایی رخ داده است
کاربر گرامی، ضمن تشکر از شما نظر شما با موفقیت ثبت گردید. و پس از تائید در فهرست نظرات نمایش داده می شود
نام :
ایمیل :
نظرات کاربران
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}