ارز دیجیتال بیت‌کوین که در سال 2009 معرفی شد مفهوم عدم تمرکز در دنیای مالی و پولی را به جهانیان معرفی کرد. با اینکه هنوز در سراسر دنیا بسیاری از سازمان‌های قانون‌گذار روی چگونگی کنترل و مدیریت شبکه بیت‌کوین در حال بحث هستند، کاربران بسیاری از کشورها نمی‌دانند استفاده از بیت‌کوین در کشور آن‌ها قانونی است یا خیر.

اگر به خرید و فروش بیت‌کوین یا استفاده از آن برای پرداخت بهای اجناس علاقه‌مندید باید وضعیت قانونی بیت‌کوین را در کشورتان بررسی کنید. برخی از کشورها ارزهای دیجیتال را ممنوع اعلام کرده اند و برای آن جرائم سنگینی در نظر گرفته اند.
 

وضعیت بیت‌کوین در جهان

قوانین مربوط به ارزهای دیجیتال در کشورهای مختلف دنیا متفاوت است. برخی از آن‌ها بیت‌کوین را قبول دارند و آن را مثل بقیه ارزهای فیات در نظر می‌گیرند. به‌این‌ترتیب از آن برای پرداخت مالیات، خرید اجناس، معامله و ترید کردن و مواردی ازاین‌دست استفاده می‌کنند.

اما در برخی دیگر از کشورها قوانین مقابله با بیت‌کوین آن‌قدر سرسختانه است که جریمه زندان دارد. بعضی کشورها هم هنوز هیچ قانونی برای آن تعیین نکرده‌اند و بیت‌کوین در این کشورها وضعیت بلاتکلیفی دارد.

در تصویر زیر وضعیت قانونی بودن یا نبودن بیت‌کوین در دنیا را می‌بینید:





 
گرچه بیش از یک دهه از عمر بیت‌کوین می‌گذرد و در این مدت کشورهای جهان با آن آشنا شده‌اند اما بیت‌کوین به دلیل تفاوت‌هایی که با پول فیات دارد هنوز هم جدید تلقی می‌شود. ممکن است چند سال یا چند دهه دیگر طول بکشد که بیت‌کوین کاملاً جایگزین پول‌های فیات شود. گرچه هنوز راه درازی در پیش است اما پیش‌بینی می‌شود که این مسیر، مسیر آینده جهان باشد.

درحال‌حاضر کشورهای جهان از نظر برخورد با بیت‌کوین به چهار دسته تقسیم می‌شوند:

  • غیرقانونی
  • محدود
  • قانونی
  • بلاتکلیف (نه قانونی و نه غیرقانونی)
 

کشورهایی که بیت‌کوین در آن‌ها قانونی است

تحقیقات نشان داده که در حداقل 111 ایالت در دنیا بیت‌کوین قانونی است. مثلاً کشورهای بزرگی چون ایالات متحده و کانادا نگرش مثبتی نسبت به ارزهای دیجیتال دارند و درعین‌حال برای اجرای قوانین ضد پول‌شویی و جلوگیری از کلاه‌برداری تلاش می‌کنند.

درعین‌حال در اتحادیه اروپا، کشورهای عضو آن مجاز به راه‌اندازی ارز دیجیتال مخصوص به خود نیستند اما صرافی‌های ارز دیجیتال را تشویق می‌کنند که قانونی شوند و از مقررات آن‌ها پیروی کنند.
 

از ژانویه 2022، کشورهایی که بهترین رابطه را با بیت‌کوین داشته‌اند و این رمزارز را قانونی اعلام کرده‌اند عبارتند از:

  • ایالات متحده آمریکا: در این کشور کریپتو مشمول قانون مالیات است و امکان خریدوفروش جنس با آن وجود دارد.
  • استرالیا: بیت‌کوین و سایر ارزهای دیجیتال از سال 2017 در این کشور قانونی و مشمول مالیات است.
  • بلژیک: در این کشور، ارزهای دیجیتال مشمول مالیات هستند اما به‌صورت کلی، کریپتو به‌عنوان ارز قانونی شناخته نمی‌شود حتی اگر به‌عنوان جایگزین پول به کار برود.
  • آلمان: زمانی که سازمانی دارای مجوز باشد می‌تواند اقدام به خرید و فروش و نگهداری دارایی‌های کریپتو کند.
  • اندونزی: ارزهای دیجیتال در سال 2019 در اندونزی قانونی اعلام شدند. آن‌ها به‌عنوان یک کالا در نظر گرفته می‌شوند نه به‌عنوان روش پرداخت.
  • ایتالیا: در این کشور کریپتو یک ارز مجازی و مشمول مالیات بر درآمد است.
  • ایرلند: در این کشور کریپتو یک ارز مجازی است و براساس چندین سناریو، مالیات متفاوتی برای آن تعیین می‌شود.
  • ژاپن: در ژاپن دارایی‌های رمزنگارش شده در دسته درآمد متفرقه قرار دارند.
علاوه بر این کشورها، کشورهای دیگری ازجمله دومینیکا، کرواسی، شیلی، جزایر کیمن، باربادوس، آنتیگوا و باربودا، لیتوانی، مالتا، موریس، جزایر مارشال، نیوزلند، نروژ، فیلیپین، سیبری، کره جنوبی، سوئد، سوییس، اوکراین، انگلستان، امارات متحده عربی، فنلاند، استونی، بلغارستان، ازبکستان و ونزوئلا را نام برد.
 

آیا خرید و فروش بیت‌کوین در ایران قانونی است؟

خرید و فروش بیت‌کوین در کشور ما در حالت بلاتکلیف قرار دارد. از یک سو ارزهای دیجیتال ماهیت قانونی و رسمی ندارند و از سوی دیگر خرید و فروش و ترید کردن آن‌ها جرم تلقی نمی‌شود.

طبق قانون هیچ فعلی جرم نیست مگر اینکه برای آن مجازات تعیین شده باشد؛ اما تا امروز در قانون رسمی کشور ما هیچ جرمی برای خرید و فروش کریپتو در نظر گرفته نشده است.

به‌این‌ترتیب معامله بیت‌کوین و هر ارز دیجیتال دیگری غیرقانونی نیست اما از آن در سیسم پرداخت و مالی کشور استفاده نمی‌شود و بانک مرکزی این مقوله را ممنوعه اعلام کرده است.

همچنین درصورتی‌که تخلفات مالی، کلاه‌برداری و پول‌شویی با استفاده از کریپتو انجام شود با آن برخورد می‌شود و طبق پیگرد قانونی قرا می‌گیرد.
 

آیا معامله بیت‌کوین و سایر کریپتو ها از طریق صرافی‌ها مجاز است؟

 


همان‌طور که اشاره کردیم در کشور ما قانونی درباره منع خرید و فروش ارزهای دیجیتال وجود ندارد اما معامله کریپتو در بانک‌ها، مؤسسات مالی و صرافی‌ها را ممنوع دانست اما تاکنون قوانین

مشخصی برای آن تصویب نشده است. به‌همین‌دلیل درحال‌حاضر صرافی‌های ارز دیجیتال قانونی تلقی می‌شوند و زمانی که قوانین این حوزه شفاف شود، صرافی‌ها نیز از آن تبعیت خواهند کرد.

درحال‌حاضر کاربران ایرانی به دلیل وجود تحریم‌های اقتصادی در استفاده از خدمات صرافی‌های خارجی با مشکلاتی مواجه هستند چراکه خدمات‌دهی به کاربران ایرانی ممنوع است.

به‌این‌ترتیب کاربران ایرانی برای حفظ امنیت دارایی خود بهتر است از صرافی‌های ارز دیجیتال ایرانی نظیر صرافی ارز دیجیتال کیوسک استفاده کنند. کیوسک یکی از قدیمی‌ترین صرافی‌های ارز دیجیتال در ایران است که علاوه بر امنیت و اعتبار، لیست بلندبالایی از ارزهای دیجیتال مختلف را در اختیار کاربران خود قرار می‌دهد.
 

جمع‌بندی

سال‌ها پس از معرفی بیت‌کوین به دنیا هنوز وضعیت خرید و فروش و استفاده از آن و سایر کریپتوها در بسیاری از کشورها نامشخص یا ممنوع است. بااین‌حال کشورهای زیادی بیت‌کوین را به‌عنوان ارز دیجیتال قانونی پذیرفته‌اند. در کشور ما نیز قانونی مبنی بر ممنوع بودن خرید و فروش بیت‌کوین وجود ندارد پس می‌توان آن را قانونی تلقی کرد.