سال جاری، بنا به ضروریات ویژه و مشکلات اقتصادی جامعه ایرانی؛ از سوی مقام معظم رهبری سال"مهار تورم، رشد تولید" نام‌گذاری شد تا مسئولین بیش‌ازپیش بر این مهم توجه و در راستای حمایت از تولیدات داخلی و تحقق رونق آن همت خود را به کار گیرند چرا که رونق تولید در گرو همه‌جانبه از تولیدکنندگان داخلی و به حداقل رساندن واردات کالاهای مشابه است که این روند نیز مستلزم برنامه‌ریزی بلندمدت و تخصصی می‌باشد.
 

اهمیت رونق تولید داخلی

به‌طورکلی، تولید و رونق مستمر آن یکی از ضروریات جوامع خودکفا و مستقل قلمداد می‌شود که تأثیرات گسترده‌ای بر استمرار و استحکام استقلال اقتصادی یک کشور و قدرت‌افزایی آن دارد چرا که با تحقق این اصل اساسی، ضمن ایجاد بی‌نیازی اقتصادی، بستری مناسب برای صادرات انواع کالا و درآمدزایی ملی ایجاد خواهد شد که از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

باید توجه داشت که آنچه از تعریف "رونق تولید" در میان عموم مردم رایج است با معنای واقعی آن کاملاً متفاوت است. متأسفانه عموماً رونق تولید را در گروِ افزایش میزان تولیدات داخلی می‌دانند درحالی‌که متخصصان علم اقتصاد؛ افزایش تولید ناخالص داخلی (Gross Domestic Product) به‌موازات روند فزاینده و مستمر کیفیت انواع کالا و خدمات باثبات نسبی قیمت را، رونق تولید می‌نامند.

آنچه در این میان حائز اهمیت ویژه‌ای است؛ ارزیابی عملکرد اقتصادی کشورها در سطح جهانی، بر اساس میزان تولید ناخالص داخلی "GDP" است که بسیاری از شاخص‌های کلان اقتصادی جوامع به آن وابسته است ازاین‌رو؛ بر اساس تعریف "ویلیام نورد هاوس" (William Nordhaus) و "جیمز توبین" (James Tobin) که از اقتصاددانان برجسته جهان هستند؛ به درآمد حاصل از محصولات تولید شده نهایی در یک دوره مشخص زمانی، تولید ناخالص ملی می‌گویند که مهم‌ترین معیار ارزیابی اقتصادی محسوب می‌شود.

"گیورگوس کالیس" استاد دانشگاه اتونوموس بارسلون معتقد است که پیش‌فرض اصلی رونق تولید استفاده همه‌جانبه از منابع طبیعی و افزایش تولید کالاهای اساسی یک کشور است منوط به آن که از کمترین مواد اولیه بیشترین تولید و خروجی را داشته باشیم. وی تأکید وافری بر استواری چرخه تولید بر پایه بازیافت دارد که در چین از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده و به همین دلیل انواع کالاهای چینی با نازل‌ترین قیمت تولید می‌شوند و این معنای واقعی رشد و پیشرفت اقتصادی است.

 
 
باتوجه‌به آنچه اجمالاً گفته شد؛ رونق تولید از آن جایی حائز اهمیت است که تأثیر مستقیمی بر شرایط ایجاد اشتغال، رفاه اجتماعی و بهبود معیشت عموم مردم یک جامعه می‌گذارد. همچنین سیر نزولی این مهم؛ منجر به افزایش بیکاری، متزلزل شدن رفاه اجتماعی و اختلال در تأمین معیشت اقشار مختلف مردم خواهد شد که عموماً از آن تحت عنوان افزایش نرخ تورم در جامعه یاد می‌شود.
 

تحقق رونق تولید عملی است؟

اینک که با تعریف علمی رونق تولید آشنا شدیم باید راهکارهای تحقق عملی آن را نیز مورد بررسی قرار دهیم تا قدمی مثمرثمر در راستای شکوفایی اقتصاد ایران اسلامی برداریم. اینجا است که باید دانست، به‌واقع رونق تولید امری عملی است یا خیر؟

با نگاهی اجمالی به روند اقتصادی برخی کشورهای جهان، آشکار می‌شود که رونق تولید در دوران بحران اقتصادی و شرایط نامساعد مالی یک کشور؛ امری دور از ذهن و غیرممکن نیست. طی چند دهه گذشته، کشورهای بسیاری در جهان از اقتصادی ناکارآمد و نیمه‌فعال رنج می‌بردند که با برنامه‌ریزی دقیق و بلندمدت، در کنار همکاری و همیاری دولت و ملت به رشد و شکوفایی چشمگیری نائل آمدند. نمونه بارز این روند؛ کشور کره جنوبی است.

این کشور در اوایل دهه 1960 مقارن با پایان جنگ میان دو کره شمالی و جنوبی؛ از شرایط بسیار وخیم اقتصادی برخوردار بود که بسیاری از تحلیلگران سیاسی و اقتصادی ادامه حیات این کشور را غیرممکن می‌دانستند چرا که در کنار آسیب‌های همه‌جانبه حاصل از جنگ، کره جنوبی فاقد هرگونه منابع طبیعی کارآمد و قابل‌تبدیل به کالا بود که جمعیت بسیار بالا و تحریم‌های جاری نیز بر سرعت روند نابودی آن افزوده بود.



اما این پایان راه مردم کره جنوبی نبود. در واقع با بررسی‌های انجام شده از سوی متخصصان و نظریه‌پردازان کره‌ای، دولت بر آن شد تا توافقی میان خود و مردم منعقد کند تا بر اساس آن؛ تولید کالای باکیفیت کره‌ای با کمترین امکانات و بالاترین کیفیت آغاز اما به دیگر کشورها صادر شود و مردم نیز خود را مکلف به خرید کالاهای کم‌کیفیت داخلی نمایند تا با درآمد حاصل از صادرات کالاهای باکیفیت؛ ضمن احیای جایگاه ویژه اقتصادی کُره در بازارهای جهانی، به درآمدزایی در راستای بازسازی کشور و رونق تولید، پیشرفت اقتصادی و ایجاد شرایط مطلوب معیشتی دست یابند.

باید توجه داشت که اهداف بلندمدت اقتصادی کره جنوبی در سایه همراهی عموم مردم با دولت این کشور طی چند دهه، به طور کامل محقق، و امروزه شاهد یکه‌تازی انواع محصولات کره جنونی در بازارهای جهانی هستیم و این مهم؛ نتیجه یک برنامه‌ریزی دقیق مدبرانه و تخصصیِ اقتصادی در کنار همراهی و همیاری دولت و مردم است.
 

راهکارهای رونق تولید

از گذشته تاکنون یکی از مشکلات اصلی اقتصاد ایران؛ وابستگی آن به نفت و درآمدهای حاصل از این طلای سیاه بوده است که آسیب‌های فزاینده و جبران‌ناپذیری را بر ابعاد مختلف پیکره اقتصادی کشور وارد کرده است. ازاین‌رو؛ اتخاذ سیاست‌های تخصصی اقتصادی به‌دوراز وابستگی نفتی؛ می‌تواند قدمی مؤثر در راستای رونق تولید ملی قلمداد شود که بی‌شک و بنا بر افزایش عرضه حاصل از تولید انواع کالا و امتناع از واردات کالاهای مشابه منجر به کنترل تورم و افزایش قدرت خرید عموم مردم جامعه می‌گردد.

شاید در نگاه نخست، این فرضیات ساده، سطحی و غیرقابل‌اجرا به نظر برسند؛ اما همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم؛ کره جنوبی با اِعمال همین روند؛ به‌موازات اجرای قوانین بازدارنده در این حوزه، توانست ضمن تأمین نیازهای داخلی عموم مردم خود، جایگاه ویژه‌ای در بازارهای تجارت جهانی پیدا کند.
 

 
در این میان باید متذکر شویم که اکثر اقتصاددانان جهان بر این مهم اذعان دارند که مهم‌ترین راه رونق تولید و استمرار استقلال اقتصادی کشورها؛ دوری از اقتصاد تک‌قطبی و در ادامه آن، عدم وابستگی به اقتصاد نفتی است و از وابستگی اقتصاد به نفت تحت عنوان "خطای استراتژیک دولت‌ها" یاد می‌کنند که تدریجاً پایه‌های اقتصاد یک کشور را متزلزل خواهد کرد.

بنابراین، نخستین و مهم‌ترین قدم در مسیر رونق بخشی به تولید داخلی، حذر از اتکا به اقتصاد نفتی محسوب می‌شود. در ادامه به ذکر چند راهکار راهبردی در مسیر تحقق این مهم اشاره می‌کنیم:

- کاهش وابستگی بودجه کشور به درآمدهای نفتی
- حمایت‌های مستقیم و غیرمستقیم دولت از تولیدکنندگان داخلی
- تأمین و بهبود مستمر محیط کسب‌وکار تولیدکنندگان (انگیزه زایی)
- تأمین بازار مصرف، با تولید انواع کالاهای داخلی
- استفاده حداکثری از ظرفیت مختلف تولید
- اتخاذ و در دستور کار  قراردادن سیاست صنعتی هدف‌مند و کاربردی
- کاهش نرخ کالاهای داخلی در راستای تشویق مردم برای خرید
-  به خدمت گرفتن بانک‌ها برای رونق تولید
- به حداقل رساندن واردات کالاهای خارجی
- جلوگیری از ورود کالاهای لوکس به کشور
- برخورد جدی با مفسدان اقتصادی و دلالان کالا
- مدیریت واردات انواع کالا و افزایش نرخ تعرفه آن
- تشویق مالی تولیدکنندگان خلاق و نوآور
- تجهیز کارخانه‌ها به فناوری‌های روز جهان
- کاهش قیمت تولید و افزایش کیفیت انواع کالا و خدمات
- بازبینی دقیق و راهبردی بر قوانین مربوط به بازار اقتصادی
- کاهش نرخ مالیات تولیدکنندگان

در این میان باید توجه داشت که اگر دولت به‌صورت گزینشی عمل کند و بخشی از راهکارها را در دستور کار قرار داده و به بخش‌ها و موارد دیگر کم‌توجهی کند، بی‌تردید نتیجه مطلوبی حاصل نخواهد شد و رونق تولید آن‌چنان‌که انتظار می‌رود محقق نمی‌شود. به طور مثال اگر سیاست‌های بازدارنده در عرصه واردات کالاهای مشابه در دستور کار قرار گیرد؛ اما حمایت‌های مالی از تولیدکنندگان انجام نشود، رکود فروش کالاهای داخلی رقم خورده و مسیر قاچاق کالاهای خارجی پُر تردد خواهد شد.
 

 
به بیان دیگر هماهنگی و هم‌زمانی اِعمالِ میان سیاست‌های اقتصادی در مسیر رونق تولید از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است که اگر مورد کم‌توجهی و اهمال‌کاری قرار گیرد؛ اقتصاد کشور را مورد هجمه آسیب‌هایی همه‌جانبه قرار خواهد داد که باتوجه‌به شرایط نامساعد ایران اسلامی و استمرار تحریم‌های مختلف اقتصادی؛ جبران آن تقریباً غیرممکن خواهد بود.

در این میان ضروری است تا به این سخنان مقام معظم رهبری توجه کنیم که می‌فرمایند: "ما باید نسبت به اقتصاد ملی خودمان تعصب داشته باشیم، مصرف جنس خارجی یکی از عیوب ماست، ما باید تعصب داشته باشیم، نسبت به مصرف داخلی و جنس داخلی و اقتصاد ملّی. جوانان ما نسبت به فلان تیم فوتبال تعصب دارند، یکی قرمز یکی آبی، اینها تعصب نسبت به این تیم‌ها دارند، اگر همین مقدار را نسبت به اقتصاد ملّی و تولید داخلی داشتیم بسیاری از کارهای ما اصلاح می‌شود."
 

تحریم، سدی در برابر رونق تولید!

متأسفانه، امروزه بسیاری از گروه‌ها، جناح‌ها و احزاب داخلی و خارجی مخالف نظام جمهوری اسلامی ایران؛ کمر همت بر گسترش موج ناامیدی در داخل کشور بسته‌اند و در این راستا از انواع ابزار کاربردی؛ به‌ویژه شبکه‌های اجتماعی استفاده حداکثری می‌کنند تا پروژه "شستشوی مغزی" (Brainwashing) را در میان اقشار مختلف جامعه، بالاخص قشر جوان به طور کامل پیاده‌سازی کنند.

آنها با این روش کهنه اما کارآمد؛ دید مردم را نسبت دولتمردان و مسئولین منفی کرده و مدیریت آنها و حکمرانی نظام اسلامی را علت اصلی تحریم‌های غرب علیه کشور عنوان می‌کنند و به‌موازات این دروغ‌پراکنی‌ها، خرید تولیدات داخلی را دلیلی بر ادامه این حکمرانی و تنها راه نجات از بحران اقتصادی جاری را براندازی عنوان کرده‌اند!

بنابراین، ضروری است تا انواع رسانه‌های مختلف داخلی به‌ویژه رسانه ملی؛ توان خود را بر روشنگری و واگویی واقعیات اقتصادی کشور متمرکز کنند و با به تصویر کشیدن پیشرفت‌های اقتصاد ملی، بالاخص در حوزه دانش‌بنیان‌ها؛ سدی در برابر هجمه سیاه‌نمایی‌های معاندین نظام بنا کنند تا دولت و مسئولین، ضمن هموارسازی مسیر رشد و ثبات اقتصادی کشور، از همراهی و حمایت بیش از پیش عموم مردم از تولید ملی در این مسیر آینده‌ساز بهره‌مند شوند.
 

منابع:

1- رشد اقتصادی چگونه محاسبه می‌شود؟، خبرگزاری ایسنا
2- نگاهی به جایگاه اقتصادی کره جنوبی، خبرگزاری تسنیم
3- راهکارهای تحقق «رونق تولید»، دنیای اقتصاد
4- 50 راهکار برای حمایت از کالای ایرانی، جام‌جم آنلاین
5- کدام روش برای حمایت از تولید داخلی کارآمدتر است، خبرگزاری میزان