چرا انتخابات به دور دوم کشیده شد؟!

در پی وقوع سانحه سقوط بالگرد حامل آیت الله سید ابراهیم رئیسی و شهادت رئیس جمهور و جمعی از همراهان ایشان؛ به سرعت مقدمات برگزاری انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری در دستور کار قرار گرفت تا از برزو هرگونه مشکل و معضلات احتمالی سیاسی و اجتماعی جلوگیری شود.

در این راستا تا زمان برگزاری انتخابات؛ با دستور مقام معظم رهبری، معاون اول رئیس جمهور شهید (محمد مخبر) سکان اداره کشور را به طور موقف عهده‌دار شد تا با انتخابات 8 تیرماه، رئیس جمهور آینده مشخص شود.

باید توجه داشت که بر اساس اصل ۱۳۱ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران؛ "در صورت فوت، عزل، استعفا، غیبت یا بیماری بیش از دو ماه رئیس‌جمهور یا در موردی که مدت ریاست جمهوری پایان یافته و رئیس‌جمهور جدید بر اثر موانعی هنوز انتخاب نشده یا امور دیگری از این قبیل، معاون اول رئیس‌جمهور با موافقت رهبری اختیارات و مسئولیت‌های وی را بر عهده می‌گیرد و شورایی متشکل از رئیس مجلس و رئیس قوه قضاییه و معاون اول رئیس‌جمهور موظف است ترتیبی دهد که حداکثر ظرف مدت ۵۰ روز رئیس‌جمهور جدید انتخاب شود، در صورت فوت معاون اول یا امور دیگری که مانع انجام وظایف وی گردد و نیز در صورتی که رئیس‌جمهور معاون اول نداشته باشد مقام رهبری فرد دیگری را به جای او منصوب می‌کند."

چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری

ثبت‌نام کاندیداهای چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری از صبح روز دهم خرداد ماه سال جاری آغاز و قریب به 80 نفر در این انتخابات ثبت نام کردند و پس از بررسی صلاحیت‌ها، تنها 6 نفر مورد تأیید شورای نگهبان قرار گرفتند.
 

 
انتخابات ریاست جمهوری ایران، پس هفته‌ها تبلیغات، مناظره و مباحثه بین نامزدهای مورد تأیید شورای نگهبان (مسعود پزشکیان، حجت الاسلام مصطفی پور محمدی، سعید جلیلی، علیرضا زاکانی، امیرحسین قاضی زاده هاشمی و محمد باقر قالیباف) با کناره‌گیری علیرضا زاکانی و امیرحسین قاضی زاده هاشمی به نفع محمد باقر قالیباف در روز 8 تیر ماه سال جاری برگزار شد.

انتخاباتی که بسیاری از معاندان و مخالفان نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران، چه در داخل و چه در خارج از کشور؛ آن را تحریم و مردم را به عدم رأی دهی ترغیب کردند و در این راستا طی ماه‌های گذشته؛ با استفاده از انواع رسانه‌‌های دیداری، شنیداری و فضای مجازی تمام توان و تلاش خود را به کار گرفتند تا با انتشار انواع اخبار سوگیرانه، تحریف شده و اخبار جعلی؛ شکافی واهی میان مردم و حکومت ایران ایجاد و اختلافی عمیق و ریشه‌دار را برای جهانیان به نمایش بگذارند!

آنچه که در این میان حائز اهمیت ویژه‌ای است، حضور پُرشور اکثریت مردم از نخستین ساعات آغاز رأی گیری در پای صندوق‌های رأی بود که نقشه‌ها و برنامه‌های مخالفان نظام را خنثی کرد.
پس از پایان انتخابات و شمارش آرا، جهانیان چشم به اخبار و اعلام نتایج آرای انتخابات ریاست جمهوری ایران دوختند و بسیاری از آنها این انتخابات را به طور کامل و مستمر مورد پوشش خبری قرار دادند که نشان از اهمیت و تأثیر منحصر به فرد انتخابات ایران در جهان دارد.

شرایط دور دوم انتخابات ریاست جمهوری

پس از شمارش نهایی آرا؛ غایت مسعود پزشکیان با اخد 10 میلیون و 415 هزار و 991 رأی و سعید جلیلی با کسب 9 میلیون و 473 هزار و 298 رأی بنا بر اصل 117 قانون اساسی به دور دوم انتخابات راه یافتند.
 

 
بر اساس اصل 117 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران؛ "رئیس جمهور با اکثریت مطلق آرای شرکت‌کنندگان انتخاب می‌شود، ولی هر گاه در دور نخست هیچ‌یک از نامزدها چنین اکثریتی به دست نیاورد، روز جمعه هفته بعد برای بار دوم رأی گرفته می‌شود. در دور دوم، تنها دو نفر از نامزدها که در دور نخست، آرای بیشتری داشته‌اند شرکت می‌کنند، ولی اگر بعضی از نامزدهای دارنده آرای بیشتر، از شرکت در انتخابات منصرف شوند، از میان بقیه، دو نفر که در دور نخست بیش از دیگران رأی داشته‌اند برای انتخاب مجدد معرفی می‌شوند." (باید توجه داشت که مقصود از اکثریت مطلق آرا؛ کسب نصف به علاوه یک رأی از کل آرای اخد شده است.)

انتخابات 2 دوره ای ریاست جمهوری

از آغاز انقلاب اسلامی ایران تا کنون، تنها 2 انتخابات ریاست جمهوری به دور دوم کشیده شدند. نخست؛ نهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری و دوم؛ چهردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری.

در نهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری (سال 1384)؛ بیش از هزار نفر به عنوان کاندید، ثبت نام کردند که پس از بررسی‌های شورای نگهبان، 6 نفر مورد تأیید صلاحیت قرار گرفتند. اکبر هاشمی رفسنجانی، مهدی کروبی، محمود احمدی نژاد، علی اردشیر لاریجانی، محسن رضایی و محمدباقر قالیباف.

نکته حائز اهمیت آنکه در این دوره؛ صلاحیت محسن مهرعلیزاده و مصطفی معین احراز نشد و همین روند موجبات بروز پاره‌ای اعتراضات در جامعه شد که با درخواست آیت الله هاشمی رفسنجانی و غلامعلی حدادعادل (رئیس مجلس شورای اسلامی وقت) روند بررسی شرایط و مدارک این دو نامزد مجدداً در دستور کار قرار گرفت و نهایتاً هر دو تأیید صلاحیت شدند! و 8 نفر به عنوان نامزدهای نهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران به رقابت انتخاباتی پرداختند؛ اما محسن رضایی در آستانه برگزاری انتخابات، انصراف داد.
 

 
در این دوره؛ شعارهای انتخاباتی از بهره بالایی برخوردار بود و هر فرد با شعاری خاص، طیفی خاص از جامعه را به خود جلب کرد. شعار انتخاباتی آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی؛ "همه با هم کار برای سربلندی ایران اسلامی/ دولت پاسخ‌گو"، شعار انتخاباتی محمود احمدی نژاد؛ "ما می‌توانیم / پیش به سوی تشکیل دولت اسلامی"، شعار انتخاباتی محمدباقر قالیباف؛ "زندگی خوب، برازنده ایرانی"، شعار انتخاباتی مهدی کروبی؛ "دولت مقتدر و کارآمد برای توسعه پایدار / ای ایران ای مرز پرگهر"، شعار انتخاباتی علی لاریجانی؛ "دولت امید، هوای تازه، کارآمدی نظام"، شعار انتخاباتی مصطفی معین؛ "شهروند توانمند، توسعه همه‌جانبه و دانایی محور، دولت دموکراتیک و توسعه‌گرا" و شعار انتخاباتی محسن مهرعلیزاده؛ "دولت رفاه ملی، اقتدار، آرامش و کارآمدی" بود.

انتخابات در روز 27 خرداد ماه سال 1384 برگزاری و نتیجه آرا پس از شمارش بدین سان اعلام شد: آیت الله هاشمی رفسنجانی با ۶ میلیون و ۱۵۹ هزار و ۴۵۲ رأی، محمود احمدی نژاد با ۵ میلیون و ۷۱۰ هزار و ۳۵۴ رأی، مهدی کروبی با ۵ میلیون و ۷۰ هزار و ۱۲۴ رأی، محمد باقر قالیباف با ۴ میلیون و ۹۵ هزار و ۸۲۷ رأی، مصطفی معین با ۴ میلیون و ۸۳ هزار و ۹۵۱ رأی، علی لاریجانی با ۱ میلیون و ۷۱۳ هزار و ۸۱۰ رأی، محسن مهرعلیزاده با ۱ میلیون و ۲۸۸ هزار و ۶۴۰ رأی.

بر اساس قانون و با توجه به قرابت آرای میان آیت الله هاشمی رفسنجانی و محمود احمدی نژاد؛ انتخابات به دور دوم در روز 3 تیر ماه کشیده شد که نتیجه آن انتخاب محمود احمدی نژاد با کسب ۱۷ میلیون و ۲۴۸ هزار و ۷۸۲ رأی به عنوان ششمین رئیس جمهور ایران اسلامی بود.
 

 
پس از انتخابات سال 1384، چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری؛ دومین انتخاباتی است که 2 کاندید بنا بر نزدیکی آرا به دور دوم رقابت می‌روند. رقابتی سیاسی و حساس که آینده چهار ساله ایران اسلامی را رقم خواهد زد.

آنچه که در این میان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است اجماع و هماهنگی میان رقبای مسعود پزشکیان در دور دوم انتخابات است. در آستانه برگزاری انتخابات، علیرضا زاکانی و امیرحسین قاضی زاده هاشمی به نفع محمد باقر قالیباف از رقابت انتخاباتی کناره‌گیری کردند؛ اما سعید جلیلی بر موضع خود ماند و آرای قابل توجهی را نیز کسب کرد. اینک اما قالیباف و زاکانی ستادهای انتخاباتی خود را در اختیار جلیلی گذاشته‌اند و از حامیان و طرف‌داران خود خواسته‌اند تا آرای خود را به سبد رأی سعید جلیلی سرازیر کنند و این مهم نشان دهنده بصیرت سیاسی و اجماعی کارآمد است که بی شک می‌تواند در آینده کشور تأثیرگذار باشد.
 

منابع:

1. نهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، خبرگزاری ایرنا
2. مشارکت حداکثری، انتخاب اصلح؛ ریاست جمهوری ۱۴۰۳، خبرگزاری ایسنا
3. اصل یکصد و هفدهم قانون اساسی، شورای نگهبان
4. چرا انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳ به دور دوم کشیده شد؟، خبرگزاری میزان